O Jiova​—Na Kalou e Dodonu Meda Kila

O CALATA tiko beka e dua na ka bibi ena nomu bula? Ke lailai na ka o kila me baleta na Kalou, o sa calata dina tiko. Cava na vuna? Era sa vakadinadinataka e vica na milioni na yaga ni nodra kila na Kalou e tukuni tu ena iVolatabu. Era sa vakila tiko ena gauna oqo na kena yaga, vaka tale ga kina ena gauna se bera mai.

E vinakata na Kalou o Jiova, o koya e vakavuna na iVolatabu, meda kilai koya. E kaya na daunisame: “Me ra kila ko ira na tamata ni sai kemuni na yacamuni ga ko JIOVA, sa Cecere sara duaduaga e vuravura taucoko.” E kila o Jiova ni na noda ga na kena vinaka ke da kilai koya. “Koi au ko Jiova na nomu Kalou, ka’u sa vakavulici iko mo vinaka kina, ka’u sa tuberi iko e na sala mo lakova.” Ena yaga vakacava vei keda na noda kilai Jiova, na Kalou Cecere Sara?​​—⁠Same 83:18; Aisea 48:⁠17.

Na kena yaga oya ni na dusimaki keda ina iwali ni leqa eda dau sotava e veisiga, na inuinui dei ni gauna sa bera mai, qai vakaceguya na noda vakasama. Kuria, e veivuke gona na noda veikilai vinaka kei Jiova me duatani na noda raica na ile bibi e so era lomatarotarotaka tu na tamata kece e vuravura nikua. Na cava gona na ile bibi oya?

E Vakainaki li Nomu Bula?

Dina ni vakatubuqoroqoro na levu ni nodra vuku na kawatamata, ia era se taroga tiko ga na tamata nikua na taro bibi oqo: ‘Na cava au mai tiko kina e ke? Au lako tiko i vei? Na cava na inaki ni bula?’ Ke sega ni saumi vinaka vua e dua na veitaro oqo, ena sega ni vakainaki na nona bula. Era vakila tale beka ga e levu na leqa oqo? Ena dua na vakadidike a vakayacori mai Jamani ena icavacava ni veiyabaki ni 1990, e kunei ni veimama vei ira na vakatarogi era vakila vakalevu cake ni sega tu ni vakainaki na nodra bula. Rairai e vaka tale ga oya ena vanua o vakaitikotiko kina.

Ni sega ni vakainaki na nona bula e dua, ena malumalumu na yavu e taravaka kina na nona isausau. Levu era saga mera vakaisosomitaka na malumalumu oqo ena nodra saga me dua na nodra cakacaka vinaka se ra kumuna vakalevu na iyau. Ia, na bula e veilecayaki e rawa ni dau veivakaleqai. Era dau tini vinakata na mate e so ni sega gona ni vakainaki na nodra bula. A vaka oya na ka a sotava e dua na goneyalewa totoka, e tukuna na International Herald Tribune ni a susu mai na bula “vutuniyau ni tawa vakaiyalayala na ka e rawata kei na ka e marautaka.” E goneyalewa vakavatu, ia a vakila na galili qai sega ni vakaibalebale na nona bula. A qai kunei ni sa mate tu ni a gunuva na vuanikau ni moce. O na rairai kila tale ga e so era galili ra qai sotava kina na mate vakaloloma.

O sa bau rogoca beka mai vei ira e so ni rawa ni vakamacalataka na saenisi na ka kece me baleta na noda bula? E kaya e dua na ivola vakamacawa mai Jamani, na Die Woche: “De na dina beka na veika vakasaenisi, ia e vovodea ena veika vakayalo kei na ivalavala vinaka. E vakamacalataka vakaumauma tu mada ga na evolution, kei na kena e vereverea sara oya na veiveisau e sega ni macala e dau yaco ina veika somidi me vaka na atomi. Ia e sega ga ni rawa ni veitaqomaki  se veivakacegui.” Sa levu na vakadidike vakasaenisi e vakayacori ena kena sagai me vakamacalataki na bula ena levu na vatukana, na italetale kei na veitarataravi e dau yaco ena veika buli me rawati kina na bula. Ia, e sega ga ni vakamacalataka vei keda na veika vakasaenisi na vuna eda tu kina e ke kei na vanua eda lako tiko kina. Ke sa vakatabakidua noda vakatautaka tu na ka ena veika vakasaenisi, ena sega ni saumi na noda taro me baleta na inaki ni noda bula. Na kena itinitini ga, me vaka e kaya na niusiveva na Süddeutsche Zeitung, “eda gadreva taucoko tu oqo na veidusimaki.”

E sega tale ni dua e dodonu me dusimaki keda, na noda Dauveibuli ga. A biuti keda ga na tamata e vuravura ena ivakatekivu, kena ibalebale ena kila tale ga na vuna eda tu kina e ke. Na iVolatabu e vakamacalataka ni o Jiova a bulia na tamata me tawana qai qarava na vuravura, me taqomaka tale ga. Na ka kece e cakava na tamata, ena dodonu me vakaraitaka kina na nona itovo na Kalou, me vaka na lewadodonu, vuku, kei na loloma. Me rawa nida kila na vuna eda mai tiko kina e ke, ena gadrevi meda kila taumada na vuna a buli keda kina o Jiova.​​—⁠Vakatekivu 1:​26-​28.

Na Cava O Rawa ni Cakava?

Vakacava ke o se sega ni bau kunea ena dua na gauna sa oti na isaunitaro e veivakacegui ena vuku ni veitaro oqo: ‘Na cava au mai tiko kina e ke? Au lako tiko i vei? Na cava na inaki ni bula?’ E vakatura na iVolatabu meda saga meda kilai Jiova vakavoleka. Ni a kaya o Jisu: “Ia sai koya oqo na bula tawa mudu, me ra kilai kemuni na Kalou dina duaduaga, kei Jisu Karisito ko koya ko ni a tala mai.” O vakauqeti tale ga mo bucina na itovo vakalou, vakauasivi na loloma, qai nomu isausau sara ga vakataki iko oya mo bula ena ruku ni Matanitu ni Kalou e liutaka na Mesaia. Ena vakainaki na nomu bula kei na nomu inuinui ena gauna sa bera mai, ena dei qai marautaki tale ga. E sa na saumi tale beka ga kina na veitaro bibi o dau lomatarotarotaka voli.​​—⁠Joni 17:3; Dauvunau 12:⁠13.

Ia, ena tarai iko vakacava oqo? O Hans e dua na turaga a vakila na kena vinaka. * Ena veiyabaki sa sivi e dau vakabauta vakacaca tu ga o koya na Kalou, ia na veika mada ga e vakabauta e sega ni dau bulataka. Ni dau taleitaka o Hans na wainimate gaga, o ira na yalewa ca, beca na lawa ena so na cala lalai, kei na motovai. Ia a tukuna o koya: “E tawayaga na noqu bula, qai sega ni marautaki.” A vakatulewataka o Hans ena gauna e se yabaki 25 kina me kila vakavoleka na Kalou ena nona wilika vinaka na iVolatabu. Na gauna sa mai kilai Jiova vakavoleka kina kei na nona kila tale ga na ibalebale ni nona bula, a veisautaka sara ga o Hans na ivakarau ni nona bula mani yaco me papitaiso me dua na iVakadinadina i Jiova. Sa tini mai oqo na yabaki na nona cakacaka tiko vakaitalatala vakatabakidua. A tukuna vakadodonu o koya: “Noqu veiqaravi vei Jiova e sala uasivi ni bula. Sega ni dua na ka e rawa ni vakatauvatani vata kaya. E vakainaki na noqu bula niu mai kilai Jiova.”

Io, na kena vakainaki na bula e sega wale ga ni ile era kauaitaka e vuqa. Ni sa qai torosobu ga na ituvaki ni noda vuravura, sa qai levu cake ga na tamata era kauaitaka e dua tale na ile bibi.

Na Cava e Yaco Kina?

Ni sotavi na ituvaki dredre, vakavuqa ena votu mai ena nona vakasama o koya e vakaleqai na taro: Na cava e yaco kina? Me rawa ni vosota na ituvaki dredre oqo ena vakatau sara ga ina nona kila na isau dodonu ni taro oya. Ke na sega ni saumi vinaka vua, ena sotava tiko ga na rarawa qai yaco na gauna ena rairai cudruvaka. Dikeva mada me kena ivakaraitaki, na ka a sotava o Bruni.

“Ena vica na yabaki sa oti, a mate na luvequ yalewa lailai,” a vakamacalataka o Bruni, e dua na tina sa uabula ena gauna oqo. “Au vakabauta na  Kalou, au mani kere veivuke kina vua na bete ni vanua au vakaitikotiko kina. A qai tukuna vei au na bete ni sa kauti Susanne i lomalagi na Kalou, me lai dua na agilosi. A sega wale ga ni vakaleqa na ituvaki ni noqu bula na nona mate, ia au a cudruva tale ga na Kalou ni mai kauti koya.” E vica tale na yabaki na nona sotava voli o Bruni na mosi kei na rarawa. “A qai vakaivolatabutaka vei au e dua na iVakadinadina i Jiova, na vuna e sega ni dodonu meu cudruva kina na Kalou. Ni o Jiova a sega ni kauti Susanne i lomalagi, qai sega tale ga ni lai dua na agilosi. Na nona tauvimate e vu ga mai na noda ivalavala ca na kawatamata. E moce tu o Susanne, e waraki Jiova me vakaturi koya. Au a vulica tale ga ni a bulia na tamata na Kalou mera bula tawamudu ena parataisi e vuravura, na ka ena vakarau yaco ena dua na gauna wale ga oqo. Keirau a veivolekati sara kei Jiova ena gauna au sa mai kila kina se Kalou vakacava o koya, au qai vakila tale ga ni sa seavu tiko na noqu rarawa.”​​—⁠Same 37:29; Cakacaka 24:15; Roma 5:​12.

Era le vica vata na milioni na tamata era sotava ena duidui sala na veituvaki dredre: nodra dui leqa, ivalu, lauqa, se leqa tubukoso. A vakila o Bruni ni a vakacegui ena gauna a kunea kina ena iVolatabu ni sega ni dodonu me beitaki o Jiova ena vuku ni ituvaki dredre, baleta ni sega vakadua ni nona inaki mera sotava na rarawa na kawatamata, ena vakarau tinia tale ga na veika ca. E vakadinadinataki nida sa bula tu oqo “ena iotioti ni veisiga” ni ivakarau ni veika oqo ena kena sa qai rewailagi ga na ivakarau ca. Sega ni dede, eda sa na vakarau raica votu na veisau vinaka eda namaka tiko.​​—⁠2 Timoci 3:​1-5; Maciu 24:​7, 8.

Mo Veikilai kei na Kalou

E dau matailelevu tu ga na veika rau vakabauta o Hans kei Bruni me baleta na Kalou. Dina ni rau sega ni kilai koya vinaka ia erau vakabauti koya. Rau vakila na kena yaga ni rau vakayagataka na gauna me rau kilai Jiova vakavinaka kina. Erau kunea ni saumi vinaka tale ga e levu na taro bibi e vauca na noda gauna oqo. Rau lomavakacegu kina qai dei na nodrau inuinui me baleta na gauna sa bera mai. Era a sotava tale ga na ituvaki vata oqo e le vica na milioni na dauveiqaravi i Jiova.

Ena tekivutaki na noda kilai Jiova ena noda vakadikeva vinaka na iVolatabu, ni vakamacalataki kina na ka me baleti koya kei na veika e vinakata vei keda. Oqori sara ga na ka era a cakava e so ena imatai ni senitiuri. A kaya o Luke na daunitukutuku makawa qai vuniwai tale ga, ni o ira na Jiu lotu Vakarisito mai Peria, e Kirisi, “[e]ra sa vakarogoca na vosa [i Paula kei Sailasa] e na loma e vinakata sara, a ra sa dauvakasaqaqara e nai Vola Tabu e na veisiga, se sa vakakina na ka oqori, se segai.”​​—⁠Cakacaka 17:​10, 11.

Era dau soqoni tale ga vakaivavakoso na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri. (Cakacaka 2:​41, 42, 46; 1 Korinica 1:​1, 2; Kalatia 1:​1, 2; 2 Cesalonaika 1:⁠1) E vaka tale ga kina ena gauna oqo. Era dau soqoni tale ga vakaivavakoso na iVakadinadina i Jiova ena inaki me vukei ira yadua mera toro voleka vei Jiova qai qaravi koya tale ga ena marau. E tiko tale ga na yaga ni noda dau soqoni vata kei ira na iVakadinadina ena vanua eda vakaitikotiko kina. Ni toso na gauna na tamata ena dui ucuya ga na Kalou era qarava, o ira gona na iVakadinadina i Jiova era na vuataka ga na nona itovo o Jiova​​—⁠dina ni na vakaiyalayala ga. O koya gona, na noda sosoqoni vata kei ira na iVakadinadina ena vukei keda meda kilai Jiova vinaka.​​—⁠Iperiu 10:​24, 25.

E kena ibalebale beka ni na gadrevi na sasaga kaukaua meda kila kina na Kabula oqo? Ena gadrevi dina na sasaga. Ia, sega li ni dau vaka kece ga oqori e vuqa na ka eda dau vinakata? Vakasamataka mada na sasaga ena gadreva e dua na dauqito rogo ena nona vakavakarau tiko. Me kena ivakaraitaki o Jean-Claude Killy, a rawata vei Varanise na metali koula ni vakatasisi ena waicevata ena qito na Olympic, a kaya ena nona vakamacalataka tiko na ka me cakava e dua na dauqito e vuravura me qaqa kina: “E dodonu mo sa tekivu  vakavakarau tu mai ni se vo e 10 na yabaki, mo qai lalawataka e veiyabaki qai vakasamataka tiko e veisiga . . . Ena dodonu mo vakarautaka tiko na yagomu kei na nomu vakasama e veisiga yadua ena loma ni yabaki.” E vakayagataki wale ga na gauna kei na sasaga kece oya ena veisisivi ena rairai tini na miniti ga na kena dede! Sa qai wacava li na noda vakavakarau ni na rawati kina na ka e tawamudu nida veikilai kei Jiova.

Na Veiwekani e Vakavolekataki Keda

O cei e vinakata me calata e dua na ka bibi ena nona bula? Sega ni dua. Kevaka o vakila ni sega dina ni vakainaki na nomu bula se o lomatarotarotaka na vuna e yaco tiko kina na ituvaki dredre, ena vinaka mo vakadeitaka sara ga i lomamu mo kilai Jiova, na Kalou ni iVolatabu. Nomu vulici koya ena rawa ni veisautaka nomu bula me vinaka, qai tawamudu sara tale ga.

Ena mudu beka ena dua na gauna na noda vulici Jiova? O ira era sa qaravi koya tiko mai na vica vata na yabaki, era se drukataka tiko ga na veika era sa vulica mai kei na veika vovou era sa vulica tiko me baleti koya. E vakamarautaki keda na noda vulica na veika oqo nida na voleka kina vua. Meda duavata mada ga kei na nona vakasama na yapositolo o Paula, a vola: “A ka vakaidina na kena titobu ni nona vutu ni vuku kei na nona yalomatua na Kalou! sa sega ni kilai rawa na nona lewa, a sa sega ni kune na nonai valavala! O cei sa kila na loma ni Turaga? se ko cei me nonai vakavuvuli?”​​—⁠Roma 11:​33, 34.

[iVakamacala e ra]

[Tikina bibi ena tabana e 5]

Era se taroga tiko ga na tamata nikua na taro bibi oqo: ‘Na cava au mai tiko kina e ke? Au lako tiko i vei? Na cava na inaki ni bula?’

[Tikina bibi ena tabana e 6]

“Keirau a veivolekati sara kei Jiova ena gauna au sa mai kila kina se Kalou vakacava o koya”

[Tikina bibi ena tabana e 7]

“Noqu veiqaravi vei Jiova e sala uasivi ni bula. Sega ni dua na ka e rawa ni vakatauvatani vata kaya. E vakainaki na noqu bula niu mai kilai Jiova”