iTalanoa ni Nona Bula

‘Cava Meu Dolea Vei Jiova?’

TALANOATAKA O MARIA KERASINIS

E rau rarawataki au sara ga vakalevu na noqu itubutubu niu se qai yabaki 18, era cati au tale ga na wekaqu, ra qai vakalialiai au na lewenikoro. Levu na ka era cakava meu tarova kina noqu qaravi Jiova, era vakamasuti au, vakasaurarataki au, ra qai vakarerei au​—ia era guce ga. Au kila ni noqu kabita tiko ga ena yalodina na ka dina ena iVolatabu au vakalougatataki kina vakayalo. Niu raica lesu na noqu qaravi Jiova ena sivia na 50 na yabaki, au duavata kei koya na daunisame ni kaya: “Cava me’u cakava [“dolea,” NW] vei Jiova e na vuku ni nona cakacaka loloma kecega vei au?”​—Same 116:12.

AU A sucu ena koro o Aggelokastro ena 1930, e 20 na kilomita na koro oqo mai na ikelekele ni waqa e Kenikiria, e tiko ena tokalau ni iYarabale e Korinica, na vanua a tauyavu kina na ivavakoso ni lotu Vakarisito dina ena imatai ni senitiuri.​—Cakacaka 18:18; Roma 16:1.

E vinaka tu na neitou bula vakavuvale. E peresitedi ni koro o tamaqu, ra qai dokai koya tale ga na lewenikoro. Keitou lewe lima na gone, au ikatolu. Keitou susugi ena vakabauta ni lotu Greek Orthodox. Au dau lai misa ena Sigatabu kece. Au dau penitenia ena mata ni ivakatakarakara, au vakawaqa kadrala ena valenilotu ni koro, au dau lolo tale ga. Au nanuma kina meu na sisita ena dua na gauna. Ia, au a qai imatai vei keitou na veitacini meu vakararawataki rau na noqu itubutubu.

Marautaka na iVakavuvuli Dina Vakaivolatabu

Niu se qai yabaki 18, au rogoca ni dau wilika tiko na nodra ivola na iVakadinadina i Jiova na ganei noqu daku o Katina, e vakaitikotiko ena dua tale na koro, e sa sega tale ga ni dau lai lotu.  Au leqataki koya sara ga vakalevu au mani nanuma meu lai vukei koya me lesu mai. Dua na siga a veisiko mai, au mani kaya sara me keirau taubale tu, ia au nakita me keirau na yaco sara ena nona vale na bete. A tekivuna na veivosaki na bete ena nona talaucaka mai na veika era beitaki tu kina na iVakadinadina i Jiova, e kaya nira vukitani baleta nira mai vakacalai Katina. E tolu na bogi veitaravi na neitou veitalanoa tiko vaka oqori. E vakacala o Katina na veibeitaki ni bete ena nona vakayagataka na iVolatabu me yavu ni nona ile. Oti oya, sa qai tukuna na bete ni yalewa rairai vinaka qai gone vuku o koya, me marautaka mada nona gauna vagoneyalewa me qai kauaitaka na Kalou ena gauna sa qase kina.

Au sega ni tukuna vei rau na noqu itubutubu na veitalanoa oya, ia au sega ni lai lotu ena Sigatabu e tarava. Ena kena sigalevu a qai gole mai ena neitou sitoa na bete. Au vakaiulubaletaka ni dodonu meu vukei tamaqu ena sitoa.

“Oqori dina na vuna, se sa uqeti iko na goneyalewa oya?” a taroga na bete.

Au kaya vakadodonu vua, “e vinaka cake na nodra vakabauta mai na noda.”

A vuki vei tamaqu na bete qai kaya: “Mr. Economos, vakatala tani sara vakatotolo na wekamu oqori ni na vakaleqa na nomudou vuvale.”

Ratou Saqati Au Noqu Vuvale

A yaco oqo ena icavacava ni veiyabaki ni 1940, na gauna e kaukaua sara tiko ga kina na veivaluvaluti e Kirisi. Nona leqataka o tamaqu nira na vesuki au na batikadi, a veivosakitaka meu lai tiko vei tuakaqu ena dua tale na koro, e tiko tale ga ena koro oya o Katina. Ena rua na vula au tiko kina e kea, au vulica na ivakamacala ni iVolatabu ena levu na ka. Au rarawataka gona ni sega ni vakaivolatabu e levu na ivakavuvuli ni lotu Orthodox. Au vulica ni sega ni ciqoma na Kalou na mataqali sokalou e caka tiko ena matakau me vaka era dau vakayacora e levu na lotu​—na cuva ina kauveilatai​—e sega ni vu mai na lotu Vakarisito, ni dodonu me qaravi “vakayalo ka vakaidina” na Kalou me vakamarautaki koya. (Joni 4:​23; Lako Yani 20:​4, 5) Kena ilutua ni tu ena iVolatabu na inuinui totoka ni bula tawamudu ena vuravura! Na imatai gona ni ka yaga au ciqoma mai vei Jiova na veika dina oya.

Ena gauna vata oqori, e sa raica tiko o tuakaqu kei na watina na noqu sa sega ni dau cakava na ivakatakilakila ni kauveilatai ena gauna ni kana, au sa sega tale ga ni masu ena ivakatakarakara. Rau qai mokuti au ena dua na bogi. Au lalawataka meu sa na lako tani mai kea ena siga e tarava, au mani gole sara vei noqu nana lalai. A qai tukuna vei tamaqu na ka e yaco o noqu daku. Oti ga vakalailai a mai tagi vei au o tamaqu ni saga meu veisautaka na lomaqu. A tekiduru tale ga e mataqu na noqu daku ena nona kere veivosoti, au vosoti koya. Rau qai kerei au meu lesu tale ena noqu lotu makawa me wali kina na leqa oqo, ia au tudei tiko ga.

E tomani tiko ga na veivakacacani ena gauna au sa lesu tale kina ena koro i tamaqu. E sega ni rawa niu veitaratara kei Katina, e sega tale ga ni dua na ivola vakaivolatabu se iVolatabu e tu vei au. Ia au marautaka ni a vukei au na luvei tamaqu levu. A sotava e dua na iVakadinadina ena gauna a gole kina i Korinica, a qai kauta vata mai kei koya na ivola “Let God Be True” kei na dua na ilavelave ni iVolatabu Vakirisi Vakarisito, au mani wilika lo tiko.

Na Veisau Sega ni Namaki

Tolu na yabaki na noqu tusaqati tiko vakaukaua. Au sega ni veitaratara rawa kei na dua na iVakadinadina, au sega tale ga ni taura e dua na ivola. Ia, au sega ni kila ni vakarau yaco ena noqu bula e dua na veisau sega ni namaki.

A tukuna vei au o tamaqu meu lako vei momo e Cesalonaika. Ia ni bera niu gole, au a lako ena dua na sitoa ni culacula me lai cula kina e dua na noqu kote. Au kidacala niu raici Katina ni cakacaka tiko kina! Dua na ka na neirau veimarautaki ni sa dede keirau qai sota tale. Ni keirau biuta mai na sitoa, keirau sotava sara e dua na cauravou itovo vinaka e suka tiko mai na cakacaka ena nona basikeli. Na yacana o  Charalambos. Ni sa toso tiko na neirau veikilai, keirau nakita me keirau sa na vakamau. Ni bera oqori au yalataki au vei Jiova qai papitaiso ena 9 Janueri, 1952.

O Charalambos e sa papitaiso oti. Eratou dau saqati koya tale ga na nona vuvale. E tamata gugumatua. A veiqaravi tu me ivukevuke ni dauveiqaravi ni ivavakoso qai levu nona vuli iVolatabu. Toso na gauna a qai ciqoma na tuakana na ka dina, ia nikua era sa mai qaravi Jiova e levu na lewe ni nona vuvale.

E taleitaki Charalambos o tamaqu, a vakadonuya gona me keirau vakawati, ia a sega ni vaka kina o tinaqu. Dina ga ni yaco tu oqori, keirau vakamau ga kei Charalambos ena 29 Maji, 1952. Rau a tiko ga ena neirau vakamau na ganequ qase kei na dua na tavalequ. Ia, au sega ni kila ena gauna oya na veivakalougatataki levu ena kauta mai o Charalambos​—na iloloma talei mai vei Jiova! Me vaka niu nona itokani, e rawa kina vei au meu vakaliuca ena noqu bula na veiqaravi vei Jiova.

Vakaukauataki Ira na Mataveitacini

Keirau nakita kei Charalambos ena 1953 me keirau toki i Aceni. Ni keirau via vakalevutaka na neirau cakacaka vakaitalatala, a vakacegu mai o Charalambos ena nodratou bisinisi vakavuvale, qai kunea e dua na cakacaka vagauna. Keirau dau cakacaka vakavunau ena veiyakavi, qai levu tale ga keirau vakavulici ira ena iVolatabu.

Ni vakatabui tu na cakacaka vakavunau, keimami dau qaseqasetaka na sala me keimami vunau kina. Kena ivakaraitaki, keirau biuta Na Vale ni Vakatawa ena katubaleka ni vale ni volivolitaki ena lomadonu kei Aceni, na vanua e cakacaka vagauna tiko kina o watiqu. E tukuna vei keirau e dua na ovisa itutu levu ni vakatabui na ivoladraudrau oqori. Ia a kerea e dua na ilavelave me lai taroga ena valenivolavola ni matanitu. A qai tukuni mai vua ni sega ni vakatabui na ivoladraudrau oya, mani lesu tale mai me tukuna vei keirau. Nira rogoca na ka oqo na vo ni mataveitacini era vakasitoa lalai tale ga, era biuta sara ena nodra katubaleka na ilavelave ni Vale ni Vakatawa. A taura gona e dua na turaga nona ilavelave ni Vale ni Vakatawa mai na sitoa, a qai yaco me dua na iVakadinadina, e sa qase tiko ni ivavakoso ena gauna oqo.

Keirau marautaka na nona mai vulica na ka dina na ganequ gone duadua. A gole mai Aceni me mai vuli ena nodra koronivuli na dausoko, keirau mani kauti koya ena soqo ni tikina. E caka vuni ena loma ni veikau na soqo ni tikina oqori. E marautaka o ganequ na ka e rogoca, ia oti ga vakalailai sa baci soko tale. Ena dua na nona soko, a tadu kina ena dua na wavu e Argentina. A vunau yani ena waqa e dua na daukaulotu, a qai kerea o ganequ e so na ivoladraudrau. Dua na ka na neirau marau ni keirau taura nona ivola, e kaya: “Au sa kunea na ka dina. Au kerea ga mo drau tuvanaka me vakau tiko mai vei au na ivoladraudrau ena meli.” Ena gauna oqo, eratou sa qaravi Jiova tiko ena yalodina vakavuvale.

A sureti na watiqu ena 1958 me ivakatawa dauveilakoyaki. Ni vakatabui tu na cakacaka qai dredre na ituvaki ni bula, era sega kina ni dau tomani ira na ivakatawa dauveilakoyaki o ira na watidra. Keirau kerea ena Okotova 1959, ena valenivolavola ni tabana ke rawa ni keirau veitomani. Eratou vakadonuya. Donuya tiko na gauna oqori, e dodonu me keirau sikova na ivavakoso era tiko ena lomadonu kei na vualiku kei Kirisi me keirau lai vakaukauataki ira.

 E dredre na neirau ilakolako oya. E so ga na gaunisala era kulutataki. Ni sega na neirau motoka, keirau vakayagataka ga na sala ni veilakoyaki ni lewenivanua se na lori, keirau dau vodo vata kei ira na toa kei na so tale na iyaya. Keirau dau vaka boot ni ca qai soso na gaunisala. Era taqomaka tu na veikoro kece o ira na lewenivanua era vakaiyaragi, keirau dau lako gona ena bogi me keirau kua kina ni vaqaqai.

Era dau marautaka sara ga na mataveitacini na veisiko oqori. Dina ga ni levu vei ira era cakacaka vakaukaua ena nodra iteitei, era dau saga ga mera tiko ena soqoni ena bogi levu qai veiveisau na vale e vakayacori kina. Era veikauaitaki tale ga na mataveitacini, ra qai dau solia vei keirau na ka vinaka e tu vei ira dina ga ni lailai vei ira na ka. Ena so na gauna keirau dau moce vata kei na lewe ni vuvale kece ena dua ga na rumu. E vakavutuniyautaki keirau dina na nodra vakabauta, vosota, kei na nodra yalodina.

Toso na Neirau Veiqaravi

Keirau a gole ena valenivolavola ni tabana e Aceni ena Feperueri 1961, keirau mani tarogi se keirau na tu vakarau me keirau lai veiqaravi e Peceli. Keirau sauma ena vosa i Aisea: “Koi au oqo; mo ni talai au.” (Aisea 6:8) Oti ga e rua na vula, keirau taura na neirau ivola ni veisureti me keirau gole i Peceli ena kena gauna totolo duadua. Keirau tekivu veiqaravi gona e Peceli ena 27 Me, 1961.

Keirau marautaka sara ga na neirau ilesilesi vou, keirau qai sega ni vakanananu tale tiko. A cakacaka ena Tabana ni iKere kei na Veiqaravi na watiqu, a qai veiqaravi tale ga ena Komiti ni Tabana ena dua na gauna. E levu na itavi au qarava e Peceli. E 18 na vuvale e Peceli, ia e rauta ni 40 na keimami iwiliwili baleta na kena caka tiko e Peceli na vuli ni qase ena rauta ni lima na yabaki. Au dau savata na iyaya ena mataka, vukei koya e vakasaqa, veisautaka e 12 na idavodavo, qai vakarautaka na teveli ni vakasigalevu. Ena yakavi, au yayani, savata na valelailai kei na rumu. Au dau cakacaka tale ga ena vanua ni savasava vakadua ena veimacawa. Dua na ka na levu ni cakacaka, ia au marautaka niu rawa ni bau veivuke tu kina.

Keirau osooso ena neirau itavi e Peceli vaka kina na cakacaka vakaitalatala. Ena so na gauna e dau le vitu keirau vakavulici ira ena iVolatabu. Au dau tomani Charalambos ena muanimacawa ena nona vunau ena veivavakoso. Keirau dau lakovata tu ga.

Keirau a vuli iVolatabu kei na dua na veiwatini e ratou veitokani sara ga kei na italatala e liutaka nodra vaqaqai na vukitani ni lotu Greek Orthodox. Ena nodrau vale, e tiko kina e dua na rumu e dau vakamai kina ena veisiga na ka boi vinaka qai vakatagitaki tu ena siga taucoko na serenilotu ni Byzantine. Ena dua na gauna keirau sa dau lai vuli iVolatabu tiko kei rau ena siga Lotulevu, qai dau sikovi rau ena siga Vakaraubuka na nodra itokani italatala. Dua na siga rau kerea ke rawa ni keirau gole yani ena nodrau vale ni rau via vakaraitaka vei keirau e dua na ka. Na imatai sara ga ni ka e rau vakaraitaka na rumu oya. Rau sa kauta laivi kece na matakau era tu kina, rau sa vakavinakataka tale ga na rumu oya. Rau toso na veiwatini me rau papitaiso sara. Keirau marau ni rauta ni 50 na neirau vuli iVolatabu era sa yalataki ira vei Jiova ra qai papitaiso.

E dua na ka yaga qai marautaki na vakasosoqoni kei ira na lumuti. E veivakaukauataki dina  na nodra dau veisiko mai na iLawalawa Dauvakatulewa me vakataki Brother Knorr, Franz, kei Henschel. Ia sa oti oqo e 40 na yabaki, au se vakila tiko ga na dokai kei na yaga ni veiqaravi e Peceli.

Na Tauvimate kei na Leqa i Watiqu

Ena 1982 sa tekivu kune vei watiqu na mate ni yalowai na Alzheimer. Sa qai torosobu tiko ga na nona bula ena 1990, ena gadrevi me qaravi vakatabakidua. Keirau tu ga vakadua e Peceli ena iotioti ni walu na yabaki ni nona bula. Era tuvanaka na mataveitacini lomani e Peceli vaka kina o ira na ivakatawa mera dau vukei keirau. Dina ga nira a veivuke, ia dua na ka na veiqaravi au cakava tu vua ena siga kei na bogi. Ena so na gauna e sa dredre sara ga, qai levu na bogi au sega ni moce rawa.

A qai takali na watiqu lomani ena Julai 1998. Dina ga niu dau nanumi koya, ia e vakacegui au ni na kauaitaki koya o Jiova, au kila tale ga ni na nanumi koya kei ira na milioni vakacaca ena veivakaturi.​—Joni 5:​28, 29.

Vakavinavinaka Vei Jiova ena Nona Vinaka Vei Au

Dina ga ni sa takali na watiqu, ia au sega ni galili. Au se veiqaravi tiko ga e Peceli, au marautaka tale ga na nodra veilomani kei na nodra veikauaitaki na vuvale e Peceli. Era lewe tale ga ni noqu vuvale na mataveitacini kece e Kirisi. Dina ga niu sa yabaki 70 vakacaca, au se cakacaka tiko ga ena valenikuro kei na valenikana ena siga taucoko.

A vakavotukana na noqu tadra ena 1999 ena gauna au sikova kina na valenivolavola ni tabana e liu ni iVakadinadina i Jiova e Niu Yoka. Au sega ni vakamacalataka rawa na noqu marau. E veivakayaloqaqataki dina qai guiguilecavi dredre.

Niu raica lesu tale, au vakabauta deivaki ni sega tale ni dua na sala au rawa ni vakayagataka vinaka kina na noqu bula. Na cakacaka vinaka duadua na noda qaravi Jiova vakatabakidua. Au doudou ni tukuna niu sega vakadua ni dau leqa. E qaravi keirau vakayalo vaka kina vakayago o Jiova. Ena veika au sotava, au kila sara ga na vuna e taroga kina na daunisame: “Cava me’u cakava [“dolea,” NW] vei Jiova e na vuku ni nona cakacaka loloma kecega vei au?”​—Same 116:12.

[iYaloyalo ena tabana e 26]

O yau kei Charalambos keirau na lakovata tu ga

[iYaloyalo ena tabana e 27]

Nona rumu ni cakacaka o watiqu ena valenitabana

[iYaloyalo ena tabana e 28]

E itavi dokai vei au na veiqaravi e Peceli