Ciqoma na iVakasala ni Kalou Bula

“Saumaki . . . vua na Kalou bula, o koya ka a buli lomalagi kei vuravura, kei na wasawasa kei na veika kece ga e tu kina.”​—CAKACAKA 14:​15, VV.

1, 2. Na cava e veiganiti kina meda kilai Jiova me “Kalou bula”?

NI OTI toka ga na nodrau vakabula e dua na tamata o Paula kei Panapasa, e vakadeitaka o Paula vei ira na raica na veivakabulai oya mai Lisitira: “Keirau tamata tale ga vakataki kemuni ko i keirau! Ia keirau sa mai vunautaka vei kemuni na i Tukutuku Vinaka mo ni saumaki kina mai na veika macawa oqo ki vua na Kalou bula, o koya ka a buli lomalagi kei vuravura, kei na wasawasa kei na veika kece ga e tu kina.”​—Cakacaka 14:15, VV.

² O Jiova e sega ni matakau, ia e “Kalou bula” ga! (Jeremaia 10:10; 1 Cesalonaika 1:9, 10) E sega wale ga ni bula tiko, e dau solia tale ga na noda bula o Jiova. “Sa solia ga ko koya vei keda kecega na bula, kei na [i]cegu, kei na ka kecega.” (Cakacaka 17:25) E vinakata meda marautaka na bula oqo kei na bula e se bera mai. E kuria o Paula ni Kalou e ‘sega ni laiva me sega na nona ivakadinadina, ni dau caka vinaka tiko ga, e dau solia mai vei keda na uca mai lomalagi kei na vuata ena kena gauna. E solia vei keda na kakana e vakamarautaka na lomada.’​—Cakacaka 14:17, VV.

3. Na cava meda vakabauta kina na ivakasala ni Kalou?

³ Eda vakabauta na ivakasala ni Kalou baleta ni kauaitaka na noda bula. (Same 147:8; Maciu 5:45) So era sega ni vakabauta na nona ivakasala baleta e sega ni matata vei ira se era nanuma ni vakatabuya e levu na ka. Ia e ka vakayalomatua meda vakabauta na ivakasala i Jiova. Me kena ivakaraitaki: Ke dua na Isireli e sega ni matata vua na lawa e baleta na tarai ni yagomate, ena yaga vua ke talairawarawa ina lawa oya. Ni talairawarawa, ena veivolekati sara kei na Kalou  bula; kena ikarua, ena sega ni tauvi koya kina e so na mate.​—Vunau ni Soro 5:2; 11:24.

4, 5. (a) Na ivakasala cava me baleta na dra e solia o Jiova ni bera na gauna vakarisito? (b) Eda kila vakacava ni ivakasala me baleta na dra era okati tale ga kina na lotu Vakarisito?

⁴ E vaka kina na ivakasala ni Kalou me baleta na dra. E tukuna vei Noa me kakua ni kania se gunuva na dra na tamata. Ia ena Lawa, e vakaraitaka kina na Kalou ni vakadonuya ga o koya me vakayagataki na dra ena icabocabonisoro, me vosoti kina na ivalavala ca. Ena ivakaro oya e vakaraitaka kina na Kalou na sala bibi ga me vakayagataki kina na dra, oya na noda vakabulai ena vuku ni isoro i Jisu. (Iperiu 9:14) Io, na ivakasala oya e vakaraitaka na nona kauaitaka na Kalou na noda rawata na bula kei na noda bula vinaka. Ni vakamacalataka na Vakatekivu 9:4, e vola o Adam Clarke, e dua na dauvakadidike ena iVolatabu ena ika19 ni senitiuri: “Era se muria vinaka tiko na ivakasala [a soli vei Noa] na lotu Vakarisito ena yasayasa ena tokalau . . . e vakatabuya na lawa na kena laukana, se gunuvi na dra, baleta ni dusia tiko na dra ena vakadavei me bokoca na nodra ivalavala ca na lewe i vuravura; e sega gona ni dodonu mera vakayagataka na lotu Vakarisito, baleta e se macala tiko ga ni vakatakarakarataka na dra sa liviraki oti e bokoca na noda ivalavala ca.”

⁵ E rairai dusia tiko na dauvakadidike oqo na kosipeli, se itukutuku vinaka e baleti Jisu. E okati kina na nona tala mai na Luvena na Kalou me mai mate ena vukuda, me vakadavea na nona dra meda rawata kina na bula tawamudu. (Maciu 20:28; Joni 3:16; Roma 5:8, 9) E okati tale ga kina na ivakaro e qai soli e muri e vakatabui kina vei ira na imuri i Karisito mera vakayagataka na dra.

6. Na ivakaro cava me baleta na dra e soli vei ira na lotu Vakarisito, ena vuku ni cava?

⁶ O na kila ni a solia na Kalou e vica na drau na ivakaro vei ira na Isireli. Ni sa mate o Jisu, sa sega tale ni gadrevi vei ira na nona tisaipeli mera muria na veilawa oya. (Roma 7:4, 6; Kolosa 2:13, 14, 17; Iperiu 8:6, 13) Ia, dede vakalailai, e qai vaqaqai na ka e baleta na nodra cilivi na tagane. Ena vinakati beka vei ira na sega ni Jiu era via tauca na yaga ni dra i Karisito, mera cilivi, me vakaraitaka nira se vauci tiko ena Lawa? E vakamatatataka na tikina oqori na ilawalawa dauvakatulewa lotu Vakarisito ena 49 S.K. (Cakacaka, wase 15) Ni vukei ira na yalo ni Kalou, era lewa na yapositolo kei ira na qase ni sa boko vata kei na Lawa na veicilivi. Ia e se vauci ira tiko ga na lotu Vakarisito e so na ivakaro ni Kalou. E vola na ilawalawa dauvakatulewa vei ira na ivavakoso: “Ni sa vinaka vua na Yalo Tabu, vei keimami talega, me keimami kakua ni tauca vei kemudou nai colacola levu, oqo ga ni sa ka dodonu: Me tabu vei kemudou na veika sa cabo ki na veimatakau, na dra talega, kei na ka sa kuna, kei na daudara: ia kevaka dou qarauni kemudou mai na veika oqo, dou na caka vinaka.”​—⁠Cakacaka 15:28, 29.

7. E bibi vakacava vua na lotu Vakarisito na ‘vakatabui ni dra’?

⁷ E lewa na ilawalawa dauvakatulewa ni ‘vakatatabu mai na dra’ e vaka ga na kena bibi na vakatatabu mai na itovo dukadukali se qaravi matakau. Oqo e vakaraitaka ni bibi dina na kena vakatabui na dra. Na lotu Vakarisito e sega ni veivutunitaka na nona qaravi matakau se vakayacora na itovo dukadukali ena sega ni “rawata na matanitu ni Kalou”; “sa votai vei ira . . . nai karua ni mate.” (1 Korinica 6:9, 10; Vakatakila  21:8; 22:15) Vakasamataka na kena veibasai: Ke dua e beca na ivakaro ni Kalou me baleta na kena vakatabui na dra ena nona ivotavota na mate tawamudu. Ke dokai na isoro i Karisito ena rawati kina na bula tawamudu.

8. Na cava e vakaraitaka nira taura vakabibi na lotu Vakarisito taumada na ivakaro ni Kalou me baleta na dra?

⁸ Era talairawarawa vakacava na lotu Vakarisito taumada ina ivakaro ni Kalou me baleta na dra? Nanuma na ivakamacala i Clarke: “E sega gona ni dodonu mera vakayagataka na lotu Vakarisito, baleta e se macala tiko ga ni vakatakarakarataka na dra sa liviraki oti e bokoca na noda ivalavala ca.” E vakadeitaka na itukutuku makawa nira taura vakabibi na lotu Vakarisito na ivakaro oya. E vola o Tertullian: “Vakasamataki ira mada na tamata kocokoco, ni dau caka na vakatasuasua ena buturara, era dau kauta nodra dra bulabula na tamata cala . . . me medra wainimate ni manumanunisoni.” Dina nira vakayagataka na dra na lotu butobuto, e kaya o Tertullian ni o ira na lotu Vakarisito era “sega ni kania na dra ni manumanu . . . Oni dau vakatovolei ira na lotu Vakarisito ena nomuni solia vei ira na soseti e tu kina na dra. Ia oni kila vinaka tiko ni tabu mera kania.” Dina ga nira vakarerei ena mate, era sega ga ni vakayagataka na dra na lotu Vakarisito. Era taura sara ga vakabibi na ivakaro ni Kalou.

9. Na cava e vauci tale ga ena vakatatabutaki ni dra?

⁹ Era na kaya beka e so ni tukuna na ilawalawa dauvakatulewa me kua ni kania se gunuva vakadodonu na dra se me kania na lewenimanumanu a sega ni vakadavei na kena dra se na kakana e veiwaki kei na dra na lotu Vakarisito. Io, oqori na imatai ni ibalebale ni ivakaro e solia na Kalou vei Noa. Ratou vakarota na yapositolo vei ira na lotu Vakarisito mera ‘vakatabui ira mai na ka sa kuna,’ na lewenimanumanu e sega ni vakadavei na kena dra. (Vakatekivu 9:3, 4; Cakacaka 21:25) Ia, era kila na lotu Vakarisito taumada ni vauci kina e so tale na ka. So na gauna e vakayagataki na dra ena veiqaravi vakavuniwai. A kaya o Tertullian ni so vei ira na lotu butobuto era gunuva na dra bulabula me vakaotia na manumanunisoni. De a so tale beka na ivakavakayagataki ni dra me rawa kina ni vakaotia na tauvimate se vakabulabulataka na yago. O koya gona, nodra vakuai ira mai na dra na lotu Vakarisito e okati kina nodra sega ni vakayagataka ena veiqaravi “vakavuniwai.” Era na dei tiko ena vakabauta oya, veitalia ke mani vakaleqa na nodra bula.

Vakayagataki na Dra me Wainimate

10. Na cava e so na sala sa vakayagataki tiko kina na dra ena veiqaravi vakavuniwai, na taro cava e basika kina?

¹⁰ Sa dau vakayagataki tiko vakalevu na dra ena veiqaravi vakavuniwai. Ena gauna e liu, e dau tauri na dra mai vua e solia, maroroi, qai soli vua e dua e mavoa mai ena veivaluvaluti. Ena gauna oqo, era sa wasea rawa na dra na dauvakadidike ina so na kena iwasewase lelevu. Sa rawa vei ira na vuniwai mera wasea na dra e soli mai me rawa kina ni soli na plasma vua e dua e mavoa qai soli na red cell vua e dua tale. E vakaraitaka e so na vakadidike ni rawa ni wasei tale na iwasewase ni dra lelevu me vaka na plasma ina levu tale na iwasewase lalai me rawa kina ni soli vei ira e so tale na tauvimate. E vakaraitaki mai ni se toso tiko ga na sasaga ni kena vidavidai na dra kei na mate cava me vakayagataki kina. Ena raica vakacava na lotu Vakarisito na tauri dra? Sa vakadeitaka o koya ni na sega ni taura na dra, ia vakacava ke uqeti koya nona vuniwai me taura ga e dua na kena iwasewase lelevu, me vaka beka na red cell? Se me waki ina wainimate e soli vua ena dua ga na iwasewase lalai e vidai mai na dua na iwasewase lelevu ni dra? Ena vakatulewataka vakacava na dauveiqaravi ni Kalou na taro oqori, ni kila na vakatatabutaki ni dra kei na veivakabulai ni dra i Karisito?

11. Na cava era sa vakabauta dede tu mai na iVakadinadina e salavata kei na vakadidike vakavuniwai?

¹¹ Era sa vakatulewataka oti na iVakadinadina i Jiova ena vica vata na yabaki sa oti na nodra rai. Me kena ivakaraitaki, era vola e dua na ulutaga e tabaki ena Journal of the American Medical Association (27 Noveba, 1981; e tabaki tale ga ena brochure How Can Blood Save Your Life? tabana e 27-​9). * Na ulutaga oya e yavutaki mai na Vakatekivu, Vunau ni Soro, kei na Cakacaka. E kaya:  “Dina ni sega ni cavuti na vosa ni veitikinivolatabu oqo ena veiqaravi vakavuniwai ia era vakabauta na iVakadinadina e vakatabuya sara ga na tauri ni dra bulabula, na red blood cell, plasma, white blood cell, kei na platelet.” Na ivola na Emergency Care, e tabaki ena 2001, e kaya ena ruku ni ulutaga “iWasewase ni Dra”: “E tiko ena dra na iwasewase lelevu ni dra na plasma, red cell, white blood cell, kei na platelet.” Me salavata kei na vakadidike vakavuniwai, era sega ni vakatara na iVakadinadina me soli vei ira na dra bulabula se dua vei ira na kena iwasewase lelevu e va.

12. (a) Na cava sa vakamacalataki me baleta na iwasewase lalai ni dra e vidai mai na va na iwasewase lelevu ni dra? (b) Ena kunei e vei e so tale na kena ivakamacala?

¹² Kuria na ivakamacala ena nodra ivola na vuniwai oya: “Nodra vakabauta vakalotu na iVakadinadina e sega ni lai vakatabuya sara na vakayagataki ni iwasewase lalai ni dra me vaka na albumin, immune globulin, kei na hemophiliac; sa na qai vakatau ga vei ira yadudua na iVakadinadina se era vinakata se sega.” Me tekivu mai na 1981, sa levu tale na iwasewase lalai e vidavidai mai na va na iwasewase lelevu ni dra sa vakayagataki tiko. E levu na ivakasala vinaka me baleta na vakayagataki ni iwasewase lalai oqori e tabaki ena Vale ni Vakatawa, 15 June, 2000, ena ulutaga “Taro na Dauwiliwili.” Me vakarawarawataka vei kemuni na vica na milioni na dauwiliwili, e tabaki tale na isaunitaro oqori ena tabana e 29-​31 ni ivoladraudrau oqo. E matailalai sara na ivakamacala e tiko kina, ia e salavata ga kei na ivakamacala e se soli ena 1981.

Na iTavi ni Nomu Lewaeloma

13, 14. (a) Na cava na lewaeloma, ena vakayagataki vakacava ena ka e baleta na dra? (b) Na cava e vakarota na Kalou vei ira na Isireli me baleta na kena laukana na lewenimanumanu, ia na taro cava e rawa ni tarogi?

¹³ Na veivakamacala oqori ena vakavuna mo vakayagataka kina na nomu lewaeloma. Baleta? Era kila na lotu Vakarisito ni dodonu mera muria na ivakasala ni Kalou, ia ena so na gauna ena vinakati meda vakayagataka na noda lewaeloma nida vakatulewataka na veika e baleti keda. Na lewaeloma e noda vakasamataka da qai vakatulewataka na ka, vakauasivi na itovo. (Roma 2:14, 15) Meda nanuma tale ga ni duidui na ka e vakatulewataka na noda lewaeloma. * E vakaraitaka na iVolatabu ni so e ‘malumalumu nodra lewaeloma,’ e vakaraitaka oya ni kaukaua na nodra lewaeloma e so. (1 Korinica 8:12, NW) E duidui na ivakarau ni nodra toso na lotu Vakarisito nira saga mera kila na loma ni Kalou, e duidui tale ga na itovo ni nodra rai, kei na nodra vakatulewa. E kena ivakaraitaki o ira na Jiu kei na nodra kania na lewenimanumanu.

¹⁴ E vakamatatataka na iVolatabu ni na sega ni kania na lewenimanumanu e sega ni vakadavei na kena dra na tamata e talairawarawa vua na Kalou. Me vakaraitaka na kena bibi, nira kania na sotia ni Isireli na lewenimanumanu e sega ni vakadavei na kena dra ena gauna mada ga ni leqa, era beitaki nira cakava na ivalavala ca bibi. (Vakarua 12:15, 16; 1 Samuela 14:31-35) Ia, oqo e so na taro e rawa ni tarogi. Ni vakamate sipi e dua na Isireli, me vakacava na kena totolo nona vakadavea na kena dra? E vinakati beka me cebeta na itagitagi ni manumanu me drodro kina na dra? A vinakati beka me vakaliliga na sipi ena yavana ruarua e muri? Me vakacava na kena dede? Ena vakadavea vakacava na dra ni bulumakau vakaitamera? Ke sa mani vakadavei na dra, ena rawa ni se dra tiko na lewenimanumanu. E rawa beka ni kania na lewenimanumanu oya? O cei ena vakatulewa kina?

15. Era raica vakacava e so na Jiu na laukana ni lewenimanumanu, ia na cava e vakarota na Kalou?

¹⁵ Vakasamataka mada ke tarogi e dua na Jiu gugumatua ena taro oqori. De ena nanuma ni vinaka cake ga me sa kua ni kania na lewenimanumanu e volitaki ena kena vale, me vaka ga nona sega ni vakayagataka e dua na lewenimanumanu e rairai cabori ina matakau. So na Jiu era qai kania ga na lewenimanumanu nira muria vinaka na icakacaka ni kena vakadavei na dra. * (Maciu 23:23, 24) Na cava o nanuma me baleta na duidui ni rai oqori? Ni a sega ni vakarota na Kalou na veika oqori, e dodonu beka vei ira na Jiu mera vakauta e levu na taro vaka oqori vei iratou na matabose ni rapai mera sauma yadudua mai? Dina ga nira cakava vaka kina na Jiu, ia eda marau ni o Jiova e sega ni vakasalataki keda na dausokalou dina meda vaqaqa vaka oya na veika me baleta na dra. E vakaraitaka ga na Kalou na ivalavala ni kena vakamatei na manumanu savasava kei na kena vakadavei na kena dra, oya ga na ka e tukuna.​—Joni 8:32.

16. Na cava e duidui kina nodra rai na lotu Vakarisito me baleta na nodra vakadonuya se sega e dua na iwasewase lailai ni wainimate ni veicula e vidai mai na iwasewase lelevu ni dra?

¹⁶ Sa vakamacalataki ena parakaravu 11 kei na 12, na nodra sega ni vakadonuya mera taura na iVakadinadina i Jiova na dra bulabula vaka kina na kena iwasewase lelevu ni dra na plasma, red cell, white cell, kei na platelet. Ia vakacava na kedra iwasewase lalai era vidai mai ena iwasewase lelevu oya, me vaka na serum, e dau tiko kina na antibodies e dau valuta na mate se tarova na gaga mai na ikati ni gata? (Raica na tabana e 30, parakaravu e 4 ni ivoladraudrau oqo.) So era vakabauta ni iwasewase lalai oqori sa sega ni okati me dra, sa sega gona kina ni okati ena ivakaro ‘me tabu vei kemudou na dra.’ (Cakacaka 15:29; 21:25; tabana e 31, parakaravu e 1) E nodra vakatulewa oya. Nodra lewaeloma e so tale na lotu Vakarisito ena vakatulewataka beka mera kua ni taura e dua na ka e caka mai na dra (ni manumanu se tamata), ke mani dua mada ga na iwasewase lailai ni iwasewase lelevu ni dra. * E so tale e rawa nira vakadonuya na kena culai vei  ira na plasma protein me tarova na gaga ni ikati ni gata ia e rawa nira sega ni vakadonuya na veiwasewase lalai ni dra. Kuria, e so na wainimate e vidai vakalalai mai na dua vei iratou na va na iwasewase lelevu ni dra e rawa ni tautauvata kei na dua sara ga vei iratou na iwasewase lelevu ena kena vakabula tiko na yago, e dau vakavuna mera sega ni vakadonuya kina na wainimate oya e levu na lotu Vakarisito.

17. (a) Rawa ni veivuke vakacava na noda lewaeloma ena noda vakatulewa me baleta na iwasewase ni dra? (b) Cava e bibi kina na kena vakatulewataki?

¹⁷ Ena yaga na ka e kaya na iVolatabu me baleta na lewaeloma ena vakatulewa vaka oqori. Na imatai ni kalawa oya meda raica se cava e kaya na Vosa ni Kalou da qai saga me lewa na Vosa oqori na noda lewaeloma. Oqo ena vukea na noda vakatulewa me salavata kei na ivakasala ni Kalou, me isosomi ni noda kerea e dua me tukuna vei keda na ka meda vakatulewataka. (Same 25:4, 5) Me baleta na kena tauri na iwasewase ni dra, so era nanuma vaka oqo, ‘E sega soti ni bibi baleta e vakatau ena lewaeloma.’ E cala na mataqali rai oya. E sega ni lai vakamamadataka na vakatulewataki ni dua na ka na kena vakatau na vakatulewa ena lewaeloma. E rawa ni tini ena leqa bibi sara. E rawa mada ga ni vakaleqa e dua e duidui na nona lewaeloma. Eda raica oqo ena ivakasala i Paula me baleta na lewenimanumanu e rairai cabori vua na matakau e qai lai volitaki ena makete. Me nanuma dei na lotu Vakarisito me kua ni ‘vakacaraka na lewaeloma e malumalumu.’ Ke vakatarabetaka e dua, e rawa sara ga ni ‘vakarusa na tacina e mate na Karisito ena vukuna,’ ena valavala ca tale ga vei Karisito. O koya gona, dina ga ni vakatulewa me baleta na kena tauri na iwasewase lalai ni dra e noda ga, ia e dodonu me raici vakabibi na vakatulewa oqori.​—⁠1 Korinica 8:8, 11-13; 10:25-31.

18. E rawa vakacava vua na lotu Vakarisito me kua ni vakamatea na nona lewaeloma ni vakatulewa me baleta na dra?

¹⁸ E tiko e dua tale na vuna e bibi kina na vakatulewa me baleta na dra. Ena tarai iko sara ga na vakatulewa oqori. Ke vakaleqa na nomu lewaeloma na nomu na taura e dua na iwasewase lalai ni dra, e dodonu mo kauaitaka na nomu lewaeloma e vakavulici ena iVolatabu. Se mo saqata nomu lewaeloma baleta ni tukuna vei iko e dua, “E rawa mo taura e dua na iwasewase lalai ni dra, e levu era sa taura tale ga.” Nanuma ni vica vata na milioni na tamata nikua era saqata nodra lewaeloma, sa vaka e mate nodra lewaeloma, ni sa rawarawa nodra dau lasu se cakava e so na ka e tawadodonu ra qai sega ni bau rarawataka. Era sega ni vinakata na lotu Vakarisito mera vakataki ira oqori.​—⁠2 Samuela 24:10; 1 Timoci 4:1, 2.

19. Na cava meda nanuma dei nida vakatulewataka na veiqaravi vakavuniwai e vinakati kina na dra?

¹⁹ Ni vakarau cava na isaunitaro e tabaki tale ena ilavelave oqo, ena tabana e 29-31, e tukuni kina: “Ni na duidui na vakatulewa ni tamata yadua me yavutaki ena noda dui lewaeloma, e kena ibalebale beka oqo ni sega ni bibi noda vakatulewa? Sega. E bibi.” Vakabibi ni vauci kina na noda veiwekani kei na “Kalou bula.” Na veiwekani duadua ga oqori ena rawa ni kauti keda ina bula tawamudu e yavutaki ena kaukaua ni dra vakadavei i Jisu. Dau raica vakabibi na dra ena vuku ni ka ena cakava kina na Kalou, io, na veivakabulai. Sa rauta me vola o Paula: “A sa sega vei kemudou nai nuinui; ka sa sega ni nomudou na Kalou, e vuravura: ia e na gauna oqo ni dou sa tu vata kei Karisito, oi kemudou ka yawa eliu dou sa qai voleka mai e na vuku ni dra i Karisito.” (Neitou na matanivola kala.)​—Efeso 2:12, 13.

[iVakamacala e ra]

O se Nanuma Tiko?

• Na ivakaro cava me baleta na dra e solia na Kalou vei Noa, vei ira na Isireli, vaka kina vei ira na lotu Vakarisito?

• Na dra cava era sega sara ga ni dau taura na iVakadinadina i Jiova?

• Ena sala cava e vakatau kina ina lewaeloma na kena tauri na iwasewase lalai ni dra e vidai mai na iwasewase lelevu ni dra, ia na cava e sega ni kena ibalebale oqori?

• Nida vakatulewa, na cava meda vakaliuca kina na noda veiwekani kei na Kalou?

[Taro]

[Chart ena tabana e 22]

(Raica tale na ivola)

VAKABAUTA TUDEI ME BALETA NA DRA

DRA BULABULA

▾ ▾ ▾ ▾

SEGA NI VAKADONUI Red cell White cell Platelet Plasma

VAKATAU VUA ▾ ▾ ▾ ▾

NA LOTU VAKARISITO iWasewase iWasewase iWasewase iWasewase

lalai ni lalai ni lalai ni lalai ni

red cell white cell ni platelet ni plasma

[iYaloyalo ena tabana e 20]

E vakatulewataka na ilawalawa dauvakatulewa mera ‘vakatabui ira mai na dra’ na lotu Vakarisito

 [iYaloyalo ena tabana e 23]

Kua ni saqata nomu lewaeloma ke vinakati mo vakatulewataka na kena tauri na iwasewase lalai ni dra