E Yaga Beka na iVolatabu ena Nomu Vakavulici Luvemu?

EDUA na senikau rairai totoka na orchid, ia e dau bulabula dredre. Me rawa gona ni bula, ena vinakati me qarauni vinaka sara na katakata ni vanua e tei kina, na levu ni kena kuro, me veirauti sara tale ga na rarama e cilava. E tiko na qele kei na ivakabulabula ni qele e sega ni vinaka ina orchid, ena qai mate totolo sara ke dewava na kedra mate na kau se kania na manumanu lalai. Ni bulabula dredre, levu na gauna ena mate na orchid e tea e dua ena imatai ni gauna.

E dredre qai vereverea sara na nodra vakavulici na gone mai na tei orchid, e macala ni vinakati tale ga mera qaravi vinaka na gone. Sa rauta mera veilecayaki e levu na itubutubu ena sala mera susugi luvedra kina. Levu gona era qara veivuke ena tikina oqo, me vaka ga nona lai qara ivakasala vua na kenadau e dua e via tei orchid. E macala ni itubutubu kece era na vinakata na ivakasala vinaka duadua. Ia, ena kune e vei?

E dina ni iVolatabu e sega ni volai vakatabakidua me baleta na nodra isususu na lalai, ia na Dauveibuli a uqeti ira na vola mera okata kina e so na ivakasala yaga me baleta na veisusu. Na iVolatabu e vakabibitaka na kena sagai me bucini na itovo vinaka, na ka era vakadinata e levu ni sa vakamamadataki sara. (Efeso 4:22-24) Votu e ke na yaga ni ivakasala vakaivolatabu, ni dulaka e dua na basoga bibi ni ka me vakavulici vei ira na lalai me taucoko kina na nodra vakavulici. E yaga vakalevu na ivakasala oqo vei ira na lewe vica vata na udolu era saga mera muria, se mani ra matatamata cava se itabagauna cava era bula kina. O koya gona, na muri ni ivakasala vakaivolatabu ena rawa ni vukei iko me tini vinaka kina na nomu veivakavulici.

Me iVakaraitaki o iTubutubu—Na Veivakavulici e Uasivi Duadua

“Ia ko iko, ko sa dauvakatavulica na tani, o sa sega li ni vakatavulici iko? o iko, ko sa dauvunau me kakua na butako, o sa bau butako ko iko? o iko, ko sa daukaya me kakua na dauyalewa, o sa bau dauyalewa ko iko?”​—Roma 2:21, 22.

E tukuna e dua na jeameni ni matabose ni tabana ni vuli mai Seoul: “Na veivakavulici uasivi duadua, oya me kotori na ivakaraitaki, me lako vata na vosa kei na ivalavala.” Ke sega ni ivakaraitaki vinaka na itubutubu ena nona vosa kei na nona ivalavala, qai veilecayaki na ka e tukuna vei ira na luvena, sega ni bera na nodra nanuma na gone ni veivakaisini o itubutubu. Ena maumau kina na vosa e tau. Me kena ivakaraitaki, ke via vakavulica vei luvena o itubutubu me dau dina, sa dodonu ga me dau dina o koya. Ia vakavuqa, ke taqiri na talevoni qai sega ni via vakasosataki o itubutubu, ena vakaroti gone me sauma vaka oqo na talevoni, “E yali tu o Ta (se o Na).” Macala, ni na rawa ni madua se veilecayaki o gone ena mataqali ivakaro vaka oqo. Ia, ni toso na gauna e rawa ni sega ni dua na ka vua na gone na lasu, vakauasivi ke sotava e dua na ituvaki drakidrakita. O koya gona, ke ra vinakata na itubutubu mera dau dina na luvedra, mera liutaka sara ga na dau dina ena nodra vosa kei na nodra ivalavala.

O via vakavulica na luvemu me gone vakaitovo? Ena dodonu mo liutaka sara ga. Ni o ira na lalai era na vakamuria ga na ka era cakava na nodra itubutubu. Kaya o Sung-sik, e va na luvena: “Keirau navuca vakaveiwatini me keirau kua ni dau vosa ca. Keirau dau veirokorokovi, keirau sega ni dau karakaralevu, dina ni keirau dau cudru. E cakayaco vakalevu na ivakaraitaki  vinaka, e sega soti na vosa. Keirau marautaka gona na nodratou gone vakaitovo na luvei keirau, ratou dau veidokai tale ga ni ratou veivosaki kei ira na tani.” Na iVolatabu e kaya ena Kalatia 6:7: “Na ka kecega sa kaburaka na tamata ena tamusuka talega ko ya.” O ira gona na itubutubu era vinakata mera itovo vinaka na luvedra ena gadrevi mera vakaraitaka sara mada ga e liu nira bulataka tiko na ivakatagedegede oya.

Me Vinaka Tiko ga Nomudrau Veivosaki kei Luvemu

“Mo ni gumatua ni vakavulica [na vunau ni Kalou] vei ira na luvemuni, ka dauvosataka ni kemuni sa tiko e na nomuni vale, ni kemuni sa lako voli talega e na sala, ka ni kemuni sa koto sobu, ni kemuni sa duri cake talega.”​—Vakarua 6:7.

E laurai ni sa qai tubu ga na iwiliwili ni tamata era vinakata mera cakacaka bogi. E dau cakayaco vakalevu ena nona bula na gone ni rau cakacaka ruarua na itubutubu. E vakavuna me sa qai lailai ga na gauna era vakayagataka e vuqa na itubutubu vei luvedra. Nira tiko e vale na itubutubu, era na cakava na cakacaka ni vale kei na veika tale e so, yaco kina mera wawale se dadaga. Ni sa vaka tu oqori na ituvaki, ena rawa vakacava ni vinaka tiko ga na nomudrau dau veivosaki kei luvemu? Ena rairai gauna vinaka ni veivosaki na nomudrau cakava vata na cakacaka ni vale. E dua na tama a kauta laivi mai nodratou na retioyaloyalo, ena inaki me levu kina na gauna ni veivosaki kei ira na luvena. A kaya: “Ena itekivu eratou a galili na gone, ia ni keitou dau qito puzzle qai veitalanoataka e so na ivola vinaka, a yaco me ratou guilecava na retioyaloyalo.”

Nira se lalai na gone, e bibi mera vakamatauna na veivosaki kei ira na nodra itubutubu. Ke sega, nira sa itabagone ra qai sotava na leqa, ena dredre mera okati ira nodra itubutubu me itokani voleka me rawa nira talaucaka vei ira nodra leqa. O na vukei ira vakacava mera talaucaka na lomadra? E kaya na Vosa Vakaibalebale 20:5: “Sa wai titobu na lewa e na loma ni tamata; ia na tamata vuku ena takiva mai.” Nodra vakayagataka na itubutubu na taro vakavure vakasama, me vaka “Na cava nomu nanuma?” ena uqeta na gone me tukuna na nona nanuma qai talaucaka na lomana.

Na cava o na cakava ke cala bibi o luvemu? Oqori na gauna ena gadreva kina o koya na nomu veinanumi. Lewa vinaka na yalomu ni o rogoca na nona ivakamacala. E vakamacalataka e dua na tama na sala e walia kina na leqa vaka oqo: “Ni ratou cala na gone, au tovolea ena noqu igu meu kua ni yalokatakata. Au dabe meu rogoci iratou. Au tovolea meu kila se cava e yaco. Keu vakila ni dredre meu kinoca na noqu cudru, au na wawa me yacova niu tauri au vinaka tale.” Ke o dau lewa vinaka na yalomu, o dau qai vakarorogo, vakavuqa ena ciqomi na nomu veivakadodonutaki.

Bibi me Yavutaki na Veivakavulici ena Loloma

“Oi kemudou talega na qase, dou kakua ni vakacudrui ira na nomudou gone: ia dou vakavulici ira e na vunau kei nai vakavuvuli ni Turaga.”​—Efeso 6:4.

Me yaga na nomu veivakavulici, e bibi me yavutaki ena loloma. E rawa vakacava ni ‘vakacudrui ira na gone’ e dua na itubutubu? Kevaka e sega ni veiganiti na itotogi e tau kei na cala a cakava se vakatauci na itotogi ena cudru, ena beca na gone. O koya gona, e veigauna e dodonu me yavutaki na veivakavulici ena loloma. (Vosa Vakaibalebale 13:24) Ke o vukei ira na luvemu mera raica na bibi ni cala era cakava, era na vakila ni o vakavulici ira ena loloma.​—Vosa Vakaibalebale 22:15; 29:19.

Ena yasana adua, e dau vinaka tale ga mera  vakila na gone na ca ni nodra itovo. Taura mada, ke cakava o gone e dua na ka ca vua e dua tale, o na vakadreta vua ni dodonu me lai kere veivosoti. Ni beca na lawa ni vuvale, de vinaka mo vakuai koya mai na so na ka e dau taleitaka, me raica kina na bibi ni kena muri na lawa e virikotori ena vuvale.

E tukuni ni vinaka me dau caka na veivakavulici ena kena gauna dodonu. E kaya na Dauvunau 8:11: “Ni sa sega ni cudruvi vakasauri nai valavala ca sa gumatua kina na lomadra na luve ni tamata me ra caka ca.” E levu tale ga vei ira na gone era dau tovolea mera drotaka na itotogi ni nodra caka ca. Kevaka gona o sa vakarota ni na tau na itotogi ke talaidredre, raica sara mo cakava vaka kina.

E Vinaka na Ka ni Veivakalasai e Yaga

“Sa [tiko] . . . na siga ni dredre; . . . kei na siga me ia kina na meke.”​—Dauvunau 3:1, 4.

E bibi me tiko na gauna ni gade kei na ka ni veivakalasai e veiraurau qai yaga, ni na vakataucokotaka na nona tubu na gone. Nira marautaka vata na itubutubu kei na luvedra na ka ni veivakalasai, ena vaqaqacotaka na nodratou veilomani vakavuvale ra qai nuidei tale ga kina na gone. Na ka ni veivakalasai cava soti e rawa ni ratou na marautaka vata? Ke o vakasamataka vinaka, o na kunea ni levu sara na ka marautaki dou na rawa ni cakava. E rawa ni okati kina e so na qito, me vaka na vodo basikeli, kei na so na mataqali veitavi polo, vaka taka na tenisi, badminton, kei na volleyball. E rawa tale ga ni gauna marautaki na nodratou vulica na kena vakatagitaki e so na iyaya ni ivakatagi. Ke dou gade li ina dua na vanua voleka, dou na sega ni guilecava rawa na veika buli dou a raica.

Ena veituvaki vaka oqori, era sa tugana tiko kina na itubutubu vei luvedra na kena bibi me veiraurau na ka ni veivakalasai. E dua na tacida tagane lotu Vakarisito e tolu na luvena tagane, e kaya: “Au na vakaitavi ena nodratou ka ni veivakalasai na luvequ keu rawa. Kena ivakaraitaki, ke ratou qito ena kompiuta, au dau vakataroga na kena icakacaka. Eratou dau marautaka na vakamacalataka vei au, ena gauna vata oya au dau vakamacalataka kina vei iratou na ca ni veivakalasai dukadukali. Au raica ni ratou dau cata na ka ni veivakalasai e sega ni veiganiti.” Io, o ira na gone era dau marautaka vakavuvale na ka ni veivakalasai, era sega ni dau galeleta na sarava na porokaramu ena retioyaloyalo, vidio, yaloyalo, kei na qito ena kompiuta e uqeta na itovo voravora, itovo vakasisila, kei na vakayagataki ni wainimate gaga.

Vukei Luvemu me Digitaki Ira na iTokani Vinaka

“Ena vuku mai ko koya sa malele vata kei ira na vuku: ia ko koya era veitokani vata kei na lialia ena rusa.”​—Vosa Vakaibalebale 13:20.

E dua na tama lotu Vakarisito a susugi iratou vinaka na luvena le va, e kaya: “E bibi sara na nodratou digia na nodratou itokani. Ni dua mada ga na itokani ca, ena rawa ni vakacaraka na veivakavulici kece o cakava.” Me vukei iratou na luvena me ratou vakaitokani vinaka, e dau vukutaka na nona taroga e so na taro vaka oqo: O cei na nomu itokani voleka duadua? Na cava o taleitaki koya kina? Nona itovo cava o na via vakatotomuria? E dua tale na itubutubu e dau vakatarai iratou na luvena me ratou sureta mai vale na nodratou itokani voleka. Ena sala oya e  veikilai kina kei ira qai rawa tale ga ni solia na veidusimaki yaga vei ira na luvena.

E bibi tale ga mera vulica na gone ni rawa nira veitokani tale ga kei ira na qase cake, vaka kina o ira na nodra icaba. O Bum-sun, e dua na tama e tolu na luvena tagane, e kaya: “Au vukei iratou na luvequ me ratou kila ni sega ni gadrevi me ratou veitokani ga kei ira era icaba vata, me vaka na kedrau ivakaraitaki o Tevita kei Jonacani ena iVolatabu. Au dau sureti ira na lotu Vakarisito e duidui na nodra yabaki ni bula mera veimaliwai kei iratou na luvequ. Yaco kina me ratou veimaliwai kei ira e levu era sega ni icaba vata.” E laurai ni levu cake sara na ka era vulica na gone nira veimaliwai kei ira era qase cake, ra qai ivakaraitaki vinaka tale ga.

Ena Tini Vinaka na Nomu Veivakavulici

Ena dua na vakatataro a vakayacori mai Mereke, e laurai ni dredre vei ira e vuqa na itubutubu mera bucina vei luvedra na itovo e so me vaka na ivalavala malua, lewamatau, kei na dau dina. Na cava e rui dredre kina? A sauma e dua na tina: ‘E ka ni rarawa ni sala duadua ga era na taqomaki kina na luveda, oya mera dau tiko ga e vale qai kua vakadua nira vakalaivi mera lasama na ivakarau ni bula oqo.’ E dusia tiko o koya na ivakarau ni bula cacamatua era sa susugi tu kina nikua na gone. Ena ituvaki vaka oqo, e rawa beka ni tini vinaka nomu veivakavulici?

O na rairai yalolailai kevaka o via tei orchid qai o leqataka tale tiko de na mate. Ia kevaka e mai soli vakasama vei iko e dua na kenadau qai kaya, “Ke o cakava vaka oqo ena bula,” dua na ka nomu na lomavakacegu! O Jiova, e Turaga Levu Duadua ena bula ni kawatamata, e vakarautaka tu gona na sala uasivi duadua mera vakavulici kina na gone. A kaya: “Vakatavulica na gone e na sala e dodonu me lako kina: ia ni sa qase mai, ena sega ni lako tani maikina.” (Vosa Vakaibalebale 22:6) Ni o vakavulica gona na luvemu ena nomu taurivaka na ivakasala vakaivolatabu, o na marau ni raica nodra tubucake mera dua na tamata uabula nuitaki, dau veinanumi, qai vakaitovo. Yaco mera taleitaki vei ira na tamata qai vakauasivi vua na Tamada vakalomalagi, o Jiova.