Vakamareqeta na Bula e Soli Vei Iko

‘Na dra i Karisito ena vakasavasavataka noda lewaeloma mai na veicakacaka tawayaga meda qarava kina na Kalou bula.’​—IPERIU 9:14, VV.

1. Na cava na ivakadinadina ni noda vakamareqeta na noda bula?

KE DUA e tarogi iko se e vica na isau ni nomu bula, na cava o na kaya? Eda dau vakamareqeta dina na noda bula kei na nodra bula e so tale. Oya na vuna eda lako kina vua na vuniwai nida tauvimate se eda dau raici vakavuniwai wasoma. Eda vinakata meda bulabula vinaka tu ga. E levu mada ga vei ira na sa qase se e tuvakaca na yagodra era sega ni via mate, era via bula tiko ga.

2, 3. (a) Na itavi cava e vakabibitaka na Vosa Vakaibalebale 23:22? (b) E okati vakacava na Kalou ena itavi e tukuni ena Vosa Vakaibalebale 23:⁠22?

² E vakilai nomu vakamareqeta nomu bula ena ivakarau ni nomu veitaratara kei ira tale e so. Me kena ivakaraitaki, e vakarota na Vosa ni Kalou: “Vakarorogo vei tamamu ni a vakavuna mo sucu, kakua tale ga ni o beci tinamu ni sa qase mai.” (Vosa Vakaibalebale 23:22, NW) Na “vakarorogo” e sega ni kena ibalebale wale ga na rogoci ni vosa; e kena ibalebale ga na kena muri na vosa e rogoci. (Lako Yani 15:26; Vakarua 7:12; 13:18; 15:5; Josua 22:2; Same 81:13) Na cava e kaya kina na Vosa ni Kalou meda vakarorogo vei rau? E sega ni baleta wale ga ni rau qase cake vei iko na nomu itubutubu qai levu cake na ka erau kila. E baleta tale ga ni rau “vakavuna mo sucu.” So na ivakadewa era vakadewataka vaka oqo: “Vakarorogo vei tamamu ni a solia vei iko na bula.” O koya gona, kevaka eda vakamareqeta na noda bula, eda kila ni tiko na noda itavi vua e vakavuna noda bula.

³ Ia, nida lotu Vakarisito dina, eda kila ni o Jiova ga e solia dina vei keda na bula. O koya ga e vakavuna meda “bula voli” da qai “yavala,” me rawa kina nida lalawataka na veika eda na cakava ena gauna e se bera mai, okati kina noda rawata na bula tawamudu. (Cakacaka 17:28, VV; Same 36:9; Dauvunau 3:11) Me salavata kei na Vosa Vakaibalebale 23:22, e dodonu meda “vakarorogo” vua na Kalou. Eda na saga meda kila da qai cakava na veika e kaya me baleta na noda bula. Eda na sega ni via rogoca e dua tale na ivakamacala.

Doka na Bula

4. E vakabibitaki vakacava na dokai ni bula ni qai buli oti ga na tamata?

⁴ Ni se qai buli oti ga na tamata, sa vakamatatataka o Jiova ni sega ni vakatau vua na tamata me lewa se vakasabusabutaka na bula. Ena levu ni nona vuvu, e tinia koso o Keni na bula i tacina o Epeli. E tu beka vei Keni na dodonu me vakatulewataka na bula? E vakaraitaka na Kalou vei Keni ni sega ni tiko vua na dodonu oya. E lewai Keni ena nona kaya vua: “A cava ko sa kitaka? a dra ni tacimu sa tagi vei au mai na qele.” (Vakatekivu 4:10) Na dra nei Epeli ena qele e vakatakarakarataka na nona bula sa mai muduki koso, na bula e tagi vua na Kalou me saumi.​—Iperiu 12:24.

5. (a) Na vakatatabu cava e vakarota na Kalou ena gauna i Noa, o cei e vakaroti kina? (b) E bibi vakacava na vakatatabu oqo?

⁵ Ni oti na Waluvu, eratou tomana tale na bula ni kawatamata e lewe walu na tamata. Ena dua na ivakaro vei keda kece, e vakaraitaka kina na Kalou na kena vakamareqeti na bula kei na dra. E vakatarai keda meda kana lewenimanumanu, ia e tukuna tale ga na ka e vakatabuya: “A ka bula kecega sa lako rawa sa na kemudou kakana; me vaka na kau drokadroka ka’u sa solia vei kemudou na ka kecega: ia na lewena  ga sa tiko kina na vu ni bula, io, na kena dra, mo dou kakua ni kania.” (Vakatekivu 9:3, 4) Era kaya e so na Jiu ni kena ibalebale oya ni tabu vua na tamata me kania na lewe kei na dra ni manumanu e se bula tiko. Ia e qai laurai ni a vakatabuya na Kalou me vakayagataki na dra me vakabulai keda. E vakaraitaka tale ga na ivakaro ni Kalou e soli vei Noa na inaki cecere ni Kalou me baleta na dra, na inaki ena rawa kina vua na tamata me bula tawamudu.

6. E vakaraitaka vakacava na Kalou na bibi ni bula ena ivakaro e soli vei Noa?

⁶ E tomana na Kalou: “Ka’u na taroga vakaidina na nomudou dra na vu ni nomudou bula; au na taroga kina na manumanu kecega, kei na liga ni tamata; io, au na taroga na mate ni tamata yadua mai vua na tamata kadua: ko koya sa vakadavea na dra ni tamata, ena vakadavea talega na nona dra ko ira na tamata: ni sa bulia na tamata na Kalou me sai tovo vata kaya.” (Vakatekivu 9:5, 6) Eda raica ena ivakaro oqo vua na kawatamata ni okata na Kalou na dra ni tamata me vaka sara ga e nona bula. E solia na noda bula na Dauveibuli, e sega gona kina ni dodonu me dua me tinia koso na bula oya e vakatakarakarataki ena dra. Ke dua e laba, me vakataki Keni, e dodonu vua na Dauveibuli me ‘tarogi’ koya e laba.

7. Na cava meda kauaitaka kina na ivakaro ni Kalou e soli vei Noa me baleta na dra?

⁷ Ena ivakaro oqori, e vakaraitaka kina na Kalou vua na tamata me kua ni vakayagataka cala na dra. O sa bau vaqaqa mada na vuna? Na cava e vaka kina oya na nona kauaitaka na Kalou na dra? Na isaunitaro oqo e okati me dua na ivakavuvuli bibi vakaivolatabu. Oqo e dua sara ga na yavu ni ivakavuvuli vakarisito, dina ga nira sega ni vakabauta e levu na lotu. Na cava na ivakavuvuli oya, e tara vakacava na noda bula, na noda vakatulewa, kei na veika eda vakayacora?

Me Vakayagataki Vakacava na Dra?

8. Ena Lawa, na cava e vakatabuya o Jiova me baleta na dra?

⁸ E solia e so tale na ivakamacala ni bula kei na dra o Jiova ena gauna e solia kina vei Isireli na Lawa. Oqo sa dua tale na ikalawa ina kena vakayacori na lomana. O na rairai kila ni a gadrevi ena Lawa me dau cabori vua na Kalou na veika e so me vaka na madrai, waiwai, kei na waini. (Vunau ni Soro 2:1-4; 23:13; Tiko Voli mai na Lekutu 15:1-5) Dau cabori tale ga na manumanu. E kaya kina na Kalou: “Ni sa kena bula ni yago na dra: ia ka’u sa solia vei kemudou me sorovaka na yalomudou e na dela ni cabocabo-ni-soro: ia sa rawa mei soro na dra, ni sai koya na bula. O koya ka’u a kaya kina vei ira na Isireli, Me kakua e dua vei kemudou me kania na dra.” E tukuna tale ga o Jiova ni kevaka e dua na dauvakasasa manumanu se dauteitei e vakamatea na manumanu me kena, e dodonu me livia na kena dra qai ubia ena soso. E itutu ni yavana na Kalou o vuravura, na kena livi na dra ena qele e vakaraitaka ni sa vakasukai na bula vua na Dausolibula.​—Vunau ni Soro 17:11-13; Aisea 66:1.

9. Na cava duadua ga na sala e vakayagataki kina na dra e vakaraitaka na Lawa? Na cava e kena inaki?

⁹ Na lawa oya e sega ni lawa ga ni sokalou me sega ni vakaibalebale vei keda. O vakasamataka na vuna e tabu kina vei ira na Isireli mera kania na dra? A kaya na Kalou: “O koya ka’u a kaya kina vei ira na Isireli, Me kakua e dua vei kemudou me kania na dra.” Na cava e vuna? “Ka’u sa solia vei kemudou [na dra] me sorovaka na yalomudou e na dela ni cabocabo-ni-soro.” Oqo e lai matata kina na vuna e tukuna kina na Kalou vei Noa mera kua ni kania na dra na tamata. E vakaraitaka na Dauveibuli ni tiko ena dua na ivakatagedegede cecere na dra, ni vakayagataki ga me baleta na veivakabulai. Ena vakayagataki ena kena vosoti na ivalavala ca (sorovaki). E vakatara ga na Kalou ena Lawa me vakayagataki na dra ena icabocabonisoro me sorovaki kina na nodra bula na Isireli era vinakata me vosoti ira o Jiova.

10. Na cava e sega kina ni rawa na veivosoti vakadua ena dra ni manumanu? Na cava e kilai rawa mai na kena vakacabori na isoro e vakaroti ena Lawa?

¹⁰ Na ivakavakayagataki ni dra oqo e salavata kei na ivakavuvuli vakarisito. Ni dusia na tiki ni  Lawa e vakarautaka na Kalou oqo, e vola na yapositolo lotu Vakarisito o Paula: “[E] vica na ka sa sega ni vakasavasavataki e na dra me vaka na vunau; ia kevaka sa sega ni vakadavei na dra, sa sega ni bokoci nai valavala ca.” (Iperiu 9:22) E vakamatatataka o Paula ni isoro e cabori oya e sega ni veisautaki ira na Isireli mera sa tamata uasivi sega ni valavala ca. E vola: “Na i soro kece ko ya sa dau vakananumi tale kina vei ira na tamata na nodra i valavala ca e na veiyabaki. Ni sa dredre sara me kauta laivi na i valavala ca na dra ni bulumakau kei na me.” (Iperiu 10:1-4, VV) Ia, e yaga na isoro e dau vakacabori oya. Era kila kina na Isireli nira se tamata ivalavala ca tiko ga, ni se gadrevi tiko e dua na ka me rawa kina nira qai vosoti vakadua. Ke sega ni rawa ni bokoca na ivalavala ca ni tamata na dra ni manumanu, vakacava ke vakayagataki e dua tale na dra?

Na iWali e Solia na Dausolibula

11. Eda kila vakacava ni a dusia tiko e dua na ka na dra ni manumanu e dau vakacabori?

¹¹ E dusia tiko na Lawa e dua na ka e uasivi cake me rawa ni vakayacori kina na loma ni Kalou. A taroga o Paula: “Ia sa qai cava beka na i naki ni Lawa?” E sauma: “A soli mai me dau vakaraitaka na ka e cala me yacova ni sa qai lako mai ko koya na kawa i Eparaama ka a baleti koya na yalayala. E na gauna e soli kina na Lawa vei ira na Jiu, e a dewa mai vei ira na agilosi ki vua ga e dua na tamata [Mosese] o koya na kena mata a qai solia vei ira na tamata.” (Kalatia 3:19, VV) E vola tale ga o Paula: “Na Lawa na i yaloyalo wale ga ni veika dina era na muri mai, ka sega ni vatukana dina.”​—Iperiu 10:1, VV.

12. Eda raica vakacava na vakatakilai ni inaki ni Kalou ena dra?

¹² Me yacova mai oqo eda sa vulica ni a tekivu vakatara na Kalou ena gauna i Noa mera kania na tamata na lewe ni manumanu, ia mera kua ni kania se gunuva na kena dra. E qai tukuna na Kalou ni “kena bula na yago na dra.” Io, e vakatauvatani na dra kei na bula, ni a kaya: “Ka’u sa solia vei kemudou [na dra] me sorovaka na yalomudou e na dela ni cabocabo-ni-soro.” Ia, ni toso tiko na gauna, ena qai vakatakilai vinaka mai na inaki ni Kalou. Na Lawa e iyaloyalo wale ga ni veika dina era na muri mai. E iyaloyalo vakacava?

13. Na cava e bibi kina na mate i Jisu?

¹³ Na vatukana dina e dusia na mate nei Jisu Karisito. Eda kila ni a vakararawataki qai vakoti o Jisu. E vakamatei me vaka e dua na daubasulawa. E vola o Paula: “Ni da a se malumalumu tu, sa mai mate na Karisito e na vukuda na i valavala ca, e na gauna sa lokuca na Kalou. . . . Sa vakaraitaka vei keda na Kalou na levu ni nona lomani keda; ka ni da sa ia tiko ga na i valavala ca sa mai mate na Karisito e na vukuda.” (Roma 5:6, 8, VV) Ni mate ena vukuda, e yaco o Karisito me keda ivoli, me bokoca na noda ivalavala ca. Na ivoli e yavu sara ga ni ivakavuvuli vakarisito. (Maciu 20:28; Joni 3:16; 1 Korinica 15:3; 1 Timoci 2:6) Eratou veiwekani vakacava na ivoli, na dra, kei na bula, e tara vakacava na nomu bula?

14, 15. (a) Era vakabibitaka vakacava e so na ivakadewa na mate i Jisu nira vakadewataka na Efeso 1:7? (b) Na cava e tukuni ena Efeso 1:7 ena rawa me sega ni kilai?

¹⁴ E so na lotu era vakabibitaka na mate i Jisu ra qai dau kaya na lewena, “e mate ena vukuqu  o Jisu.” Dikeva mada nodra vakadewataka e so na ivakadewa ni iVolatabu na Efeso 1:7: “E na vukuna kei na nona mate eda sa sereki kina, ni sa vakaotia na noda ivalavala ca.” (The American Bible, e vakadewataka o Frank Scheil Ballentine, 1902) “E sereki keda na mate i Karisito, sa vosoti kina na noda ivalavala ca.” (Today’s English Version, 1966) “Eda sa sereki ena vuku i Karisito kei na nona cabora nona bula, na veisereki e vosoti kina na noda ivalavala ca.” (The New Testament, e vakadewataka o William Barclay, 1969) “Ena vuku ni mate i Karisito sa vosoti kina na noda ivalavala ca da qai sereki tale ga.” (The Translator’s New Testament, 1973) E vakabibitaki ga na mate i Jisu ena ivakadewa e vica oqori. ‘Ia,’ era kaya e so, ‘e bibi dina na mate i Jisu. Na cava gona era cala kina na ivakadewa oqo?’

¹⁵ Ke a tu ga vei iko na vica na ivakadewa oqori, ke o sega ni kila e dua na ivakavuvuli bibi, ena vakaiyalayala tale ga na nomu kila na iVolatabu. Ratou sega ni vakadewataka na vica na ivakadewa oqori na vosa vakirisi e kena ibalebale na “dra” ena Efeso 1:7. E levu na ivakadewa e bau dodonu cake na nodra vakadewataka na tikina oqori, me vaka na New World Translation: “Sa sereki keda o koya ni a keda ivoli, ena vuku ni nona dra, io, e vosoti kina na noda ivalavala ca, me vakaraitaka na levu ni nona yalololoma.”

16. Na cava eda na vakasamataka ena kena vakadewataki na “nona dra”?

¹⁶ E bibi dina na kena vakadewataki na “nona dra” nida na vakasamataka kina na veika e baleta na dra. E sega ni gadrevi ga na nona mate e dua, se na nona mate sara mada ga na tamata uasivi o Jisu. E vakayacora o koya na veika e vakatakarakarataki ena Lawa, vakabibi na Siga ni Veibuluti. Ena siga bibi oqo, era dau cabori kina na manumanu e vakadonui. Sa qai dau kauta na Bete Levu e so na dra ni manumanu ina tikina Tabu Sara ni valeniveitavaki se valenisoro, me vaka sara ga e lai vakacabora vua na Kalou.​—Lako Yani 25:22; Vunau ni Soro 16:2-19.

17. E vakayacora vakacava o Jisu na ka e vakatakarakarataki ena Siga ni Veibuluti?

¹⁷ E vakamacalataka o Paula ni a vakayacora o Jisu na ka e vakatakarakarataki ena Siga ni Veibuluti. E vakamacalataka taumada ni dau curutaka ina tikina Tabu Sara na dra e cabora vakadua e veiyabaki na bete levu e Isireli “e na vukuna vaka i koya kei na vuku tale ga ni nodra i valavala ca na tamata era vakayacora e na vakacala ka.” (Iperiu 9:6, 7, VV) Me vaka ga e dau vakayacori ena Siga ni Veibuluti, e lako cake i lomalagi o Jisu ni sa vakaturi oti ena yago vakayalo. Ni yago vakayalo, oqo na yago e sega ni vakalewe se vakadra, a rawa vua me rairai e “na mata ni Kalou e na vukuda.” Na cava e cabora vua na Kalou? E sega ni dua na ka vakayago, ia e dua ga na ka e bibi dina. Kuria o Paula: “Ia sa lako oti mai ko Karisito me vaka na Bete Levu . . .  sa curu vakadua ga . . .  ki na Loqi Tabu Sara ka sega ni kauta na dra ni me kei na dra ni luve ni bulumakau ia na nona dra vaka i koya sara ga, ka sa rawata kina me solia vei keda na bula tawa mudu. Ia kevaka sa vakasavasavataka ka sa vuya na duka ni yagodra na tamata . . . na dra ni me kei na bulumakau . . . sa na qai wacava li na dra i Karisito! Ni a vakacabori koya vua na Kalou na Karisito e na Yalo Tabu tawa mudu e na nona savasava taucoko. Ia na nona  dra e na vakasavasavataka na noda lewa e loma mai na veicakacaka tawa yaga me da qarava kina na Kalou bula.” Io, o Jisu e cabora vua na Kalou na yaga ni nona dra.​—Iperiu 9:11-14, 24, VV, 28; 10:11-14; 1 Pita 3:18.

18. Na cava me bibi kina vua na lotu Vakarisito nikua na ka e tukuna na iVolatabu me baleta na dra?

¹⁸ Na ka dina e vakaraitaka oqo na Kalou e rawa kina meda kila na vuna e vakamacalataka kina na iVolatabu na cecere kei na dokai ni dra. E vakamatatataka tale ga na vuna e kauaitaka kina na Kalou, na ivalavala ni noda kauaitaka, kei na vuna meda doka kina na vakatatabu e biuta na Kalou me baleta na vakayagataki ni dra. Nida wilika na iVolatabu Vakirisi Vakarisito, e levu sara na vanua eda na raica kina na vosa dra i Karisito. (Raica na kato.) E vakaraitaka oqo ni dodonu vei keda yadudua na lotu Vakarisito meda vakabauta “nona dra [nei Jisu].” (Roma 3:25) Noda vosoti kei na noda veivinakati kei na Kalou ena rawa ga ena vuku ni “nona dra [nei Jisu].” (Kolosa 1:20) Vakabibi vei ira e veiyalayalati kei ira o Jisu mera veiliutaki vata kaya mai lomalagi. (Luke 22:20, 28-30; 1 Korinica 11:25; Iperiu 13:20) Vaka kina vei ira “nai soqosoqo levu” nikua, o ira na bulata na “veivakararawataki levu” era na qai bula tawamudu ena vuravura parataisi. E vaka era sa ‘sava na nodra isulu ena dra ni Lami.’ (Neitou na matanivola kala kece.)​—Vakatakila 7:9, 14.

19, 20. (a) Na cava e lewa kina na Kalou me vakaiyalayala ga na ivakavakayagataki ni dra, meda raica vakacava na tikina oqo? (b) Na cava eda na via kila?

¹⁹ E bibi dina vua na Kalou na dra. Me vaka kina vei keda. E dodonu vua na Dauveibuli me lewa na kena vakatatabutaki na dra, baleta e kauaitaka na noda bula. Ni kauaitaka na noda bula, sa lewa kina me vakayagataki ga na dra  ena ka e bibi duadua, ena sala ga meda rawata kina na bula tawamudu. Na sala oqori ena vauci kina na dra talei nei Jisu. E dodonu gona meda vakavinavinakataka nona nanumi keda na Kalou o Jiova me vakayagataka na dra i Jisu ena veivakabulai oqo! Meda vakavinavinakataka tale ga na nona vakadavea o Jisu nona dra ena vukuda. Eda kila kina na vuna e tukuna kina na yapositolo o Joni: “Vei koya sa lomani keda, ka savai keda mai na nodai valavala ca e na nona dra dina, a sa qisi keda me da tui ka bete vua na Kalou kei Tamana; me sa ia vei koya na vakarokoroko kei na lewa ka tawa mudu. Emeni.”​—Vakatakila 1:5, 6.

²⁰ Sa kila makawa tu mai na Kalou vuku Dausolibula na veivakabulai e mai caka oqo. Eda na taroga beka, ‘Ena lai tara vakacava oqo na noda vakatulewa kei na veika eda cakava?’ Ena saumi na taro oqori ena ulutaga e tarava.

O na Sauma Vakacava?

• Na cava eda vulica ena rai i Jiova me baleta na dra ena kedrau itukutuku o Epeli kei Noa?

• Ena Lawa, na cava e vakatabuya o Jiova me baleta na dra, na cava e vuna?

• E vakayacora vakacava o Jisu na ka e vakatakarakarataki ena Siga ni Veibuluti?

• E vakabulai keda vakacava na dra i Jisu?

[Taro]

[Katona ena tabana e 18]

NA DRA I CEI E VEIVAKABULAI?

“O koya ga mo dou vakaraici kemudou, kei ira kecega na qele-ni-sipi, sa lesi kemudou kina na Yalo Tabu mo dou nodrai vakatawa, mo dou vakania nai soqosoqo lewe ni lotu ni Kalou; ko ira sa volia ko koya [Jisu], e na nona dra ga.”​—Cakacaka 20:28.

“Ia ni da sa qai vakadonui e na vuku ni nona dra, ena qai rawarawa cake me da vakabulai mai na cudru e na vukuna.”​—Roma 5:9.

“A sa sega vei kemudou nai nuinui; ka sa sega ni nomudou na Kalou, e vuravura: ia e na gauna oqo ni dou sa tu vata kei Karisito, oi kemudou ka yawa eliu dou sa qai voleka mai e na vuku ni dra i Karisito.”​—Efeso 2:12, 13.

“Ni sa vinakati me sinai ko koya e na ka kecega; ka me vakaveivinakatitaki ira kaya na ka kecega e na vukuna, ni sa ia mada na ka ni veivinakati e na nona dra ni sa lauvako ki na kauveilatai.”​—Kolosa 1:19, 20.

“O koya oqo, oi kemudou na veiwekani, ni da sa qai doudou rawa me da curu ki na loqi tabu sara e na vuku ni dra i Jisu.”​—Iperiu 10:19.

“Dou a sega ni voli e na veika e caca wale . . . mai na nomudoui valavala sesewa dou sa rawata maivei ira na nomudou qase; e na dra talei ga i Karisito, me vaka na lami sa sega ni ca e dua na tikina.”​—1 Pita 1:18, 19.

“Ia kevaka eda sa ia nai valavala ni rarama, me vaka sa tu e na rarama ko koya, eda sa qai duiveiwekani vata, a sa vakasavasavataki keda mai na ca kecega na dra i Jisu Karisito na Luvena.”​—1 Joni 1:7.

“Oi kemuni sa yaga me kauta nai vola, me cecega talega na kena drega: ni kemuni a vakamatei, ka voli keimami e na nomuni dra maivei ira kecega na veimataqali, kei na duivosavosa, kei na veimatanitu, kei na veivanua, me keimami nona na Kalou.”​—Vakatakila 5:9.

“Sa biu sobu ko koya sa daubeitaki ira na wekada . . . Era sa rawai koya e na vuku ni dra ni Lami, kei na vuku ni vosa era sa tusanaka.”​—Vakatakila 12:10, 11.

[iYaloyalo ena tabana e 16]

E vakamatatataka ena Lawa na Kalou ni dra e bokoca na ivalavala ca

[iYaloyalo ena tabana e 17]

Era vakabulai e lewe levu ena dra i Jisu