O Marautaka “na Vunau i Jiova”?

“Sa kalougata na tamata . . . sa marau tiko e na vunau i Jiova.”​—SAME 1:​1, 2.

1. Na cava eda dau marau kina na tamata i Jiova?

O JIOVA e tokoni keda qai vakalougatataki keda na nona tamata yalodina. E levu na ka dredre eda sotava. Ia, ena gauna vata oya, eda vakila tale ga na marau dina. E sega ni kurabuitaki oqo nida qarava tiko na “Kalou mamarau,” da qai vakila tale ga e lomada na reki, e dua na vua ni yalona tabu. (1 Timoci 1:​11, NW; Kalatia 5:​22) Na reki e ivakatagedegede ni marau eda dau vakila nida namaka se rawata e dua na ka vinaka. Ia, e levu sara na ka vinaka e dau solia vei keda na Tamada vakalomalagi. (Jemesa 1:​17) Oya sara ga na vuna eda dau marau kina!

2. Na same cava eda na veivosakitaka?

² E cavuti vakalevu sara na marau ena Same. E laurai oqo ena Same 1 kei na 2. Era vakaraitaka na imuri taumada i Jisu Karisito ni a vola na ikarua ni same na tui kei Isireli o Tevita. (Cakacaka 4:​25, 26) E sega ni cavuti na yaca i koya e vola na imatai ni same, ia e tekivutaka vaka oqo na nona sere: “Sa kalougata [“marau,” NW] na tamata sa sega ni muria tiko na nodrai vakavuvuli na tamata ca.” (Same 1:1) Eda na raica ena ulutaga oqo kei na ulutaga e tarava, na vuna meda reki kina, me vaka e vakaraitaka na Same 1 kei na 2.

Na Sala me Rawati Kina na Marau

3. Me vaka e vakaraitaka na Same 1:​1, na cava e so na vuna e marau kina o koya e dau rerevaka na Kalou?

³ E vakaraitaka na Same 1 na vuna e marau kina o koya e dau rerevaka na Kalou. Ni tukuna e vica na vuna, e lagata na daunisame: “Sa kalougata [“marau”] na tamata sa sega ni muria tiko nodrai vakavuvuli na tamata ca, se tu e na nodra sala nai valavala ca, se tiko e na nodrai tikotiko na dauveivakalialiai.”​—Same 1:1.

4. Na ivakarau ni bula uasivi cava erau vakaraitaka o Sakaraia kei Ilisapeci?

⁴ Me rawa nida vakila na marau dina, e dodonu meda muria na veika e vinakata vei keda o Jiova. O rau na itubutubu nei Joni na Dauveipapitaisotaki, o Sakaraia kei Ilisapeci, erau “dodonu ruarua e na mata ni Kalou, erau sa muria kecega na vunau kei nai vakaro ni Turaga [o Jiova], ka sega ni cala.” (Luke 1:​5, 6) Eda na marau tale ga kevaka eda vakataki rau nida sega ‘ni muria tiko na nodra ivakavuvuli na tamata ca’ se muria na nodra ivakasala.

5. Na cava ena vukei keda meda kua kina ni lako ‘ena nodra sala na ivalavala ca’?

⁵ Ke da cata na nodra rai na tamata ca, eda na ‘sega ni lai tu ena nodra sala na ivalavala ca.’ Eda na sega sara ga ni lakova na vanua era dau lakova​—na vanua ni marau vakasisila se vanua e ca na kena irogorogo. Vakacava ke da bacani meda tomani ira na tamata ca ena itovo e veisaqasaqa kei na ka e tukuna na iVolatabu? Ena gauna vaka oqo, e bibi meda masuti Jiova me vukei keda meda cakava na ka e tukuna na yapositolo o Paula: “Dou kakua ni veitokani vata  vakatani kei ira era sa sega ni vakabauta: sa veitokani vakaevei na yalododonu kei na tawa-yalododonu? se rau sa veiwekani vakaevei na rarama kei na butobuto?” (2 Korinica 6:​14) Ke da vakararavi vua na Kalou da qai “yalosavasava,” eda na cata na nodra rai kei na nodra ivakarau ni bula na tamata ca, eda na gadreva tu ga na veika e vinaka qai savasava, ena tu tale ga vei keda na ‘vakabauta e tawa vakailasu.’​—Maciu 5:8; 1 Timoci 1:5.

6. Na cava meda qarauni keda kina mai vei ira na dauveivakalialiai?

⁶ Meda vakamarautaki Jiova, e dodonu sara ga meda kua ni ‘tiko ena nodra itikotiko na dauveivakalialiai.’ So era vakalialia sara ga na kena muri na lawa ni Kalou, ia ena “iotioti ni veisiga” oqo, e kaukaua sara na nodra veivakalialiai e so vei ira na lotu Vakarisito e liu era sa vukitani. E vakasalataki ira na nona itokani vakabauta na yapositolo o Pita: “O i kemuni na wekaqu daulomani, . . . e dodonu mo ni kila taumada ni ra na lako mai e so na tamata era dau muria na gagadre ca ni yagodra e na gauna e muri [“iotioti ni veisiga,” NW]. Era na vakalialiai kemuni, ka ra kaya tiko, ‘Sa evei na vosa ni yalayala me baleta na nona lako mai? Me tekivu sara mai na gauna era a bale yani kina na qase era sa yaco tiko ga na veika kece me vaka era a yaco tiko mai na i vakatekivu kei vuravura.’ ” (2 Pita 3:​1-4, VV) Kevaka eda sega ni ‘tiko ena nodra itikotiko na dauveivakalialiai,’ ena sega ni yacovi keda na rarawa era na sotakaya.​—Vosa Vakaibalebale 1:​22-​27.

7. Na cava meda taura kina vakabibi na veivosa ena Same 1:1?

⁷ Ke da sega ni muria na veivosa ena itekitekivu ni Same 1, ena yali vei keda na kaukaua vakayalo eda rawata mai na noda vulica na iVolatabu. E rawa sara ga ni vakaleqa na noda bula. E rawa nida tekivu malumalumu sobu vakayalo kevaka eda muria na nodra ivakavuvuli na tamata ca. Lakolako sa na rawa ni wasoma na noda veimaliwai kei ira. Rawa ni yaco meda vukitani, lai tini sara meda lai veivakalialiai mai. E macala gona vakasigalevu ni noda veitokani kei ira na tamata ca ena bucina vei keda na yalo e sega ni vakalou, oqo ena vakarusa na noda veiwekani kei na Kalou o Jiova. (1 Korinica 15:33; Jemesa 4:4) Meda kua mada ga ni vakalaiva me yacovi keda oqori!

8. Na cava ena vukei keda meda kauaitaka tiko ga na veika vakayalo?

⁸ Na masu ena vukei keda meda kauaitaka tiko ga na veika vakayalo, meda kua tale ga ni veimaliwai kei ira na tamata ca. “Ni kakua ni lomaleqataka e dua na ka,” e vola o Paula, “ia na ka kece ga ko ni vinakata ni kerea vua na Kalou e  na masu kei na vakavinavinaka. Ka me na maroroya tiko na yalomuni kei na nomuni vakasama na vakacegu ni Kalou, na vakacegu e uasivita na ka kece ga e kilai rawa, e na vuku i Karisito Jisu.” E vakauqeta na yapositolo me vakasamataki na veika e vinaka, na veika e ganita me vakacaucautaki, na veika e dina, e vakaturaga, e dodonu, e savasava, e totoka, kei na veika e dau dokai. (Filipai 4:​6-8, VV) Meda muria na ivakasala i Paula da qai kua ni toroi keda sobu ina nodra ivakatagedegede na tamata ca.

9. Dina nida cata na itovo vakasisila, eda na saga ga vakacava meda vukei ira na tamata kece?

⁹ Dina nida na cata na itovo vakasisila, ia eda na tukuna ga yani na itukutuku vinaka ena yalo vakarokoroko, me vaka e cakava na yapositolo o Paula vua na kovana ni Roma o Filikesa ni tukuna vua “nai valavala dodonu, nai valavala malua, kei na veilewai sa bera mai.” (Cakacaka 24:​24, 25; Kolosa 4:6) Eda vunautaka na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou vei ira na tamata kece ga, da vakaraitaka tale ga vei ira na noda yalovinaka. Eda nuidei nira na yaco mera vakabauta ra qai marautaka na vunau ni Kalou o ira “era sa vakarau tu me vinakata na bula tawa mudu.”​—Cakacaka 13:48.

E Marautaka na Vunau i Jiova

10. Na cava meda cakava me kasa kina ena noda vakasama kei na lomada na ka eda dau vakananuma nida vuli vakataki keda?

¹⁰ E tomana na daunisame me baleta na tamata mamarau: “Ia ka sa marau tiko e na vunau i Jiova; a sa vakananuma tiko na nona vunau e na siga kei na bogi.” (Same 1:2) Eda ‘marautaka na vunau i Jiova’ nida tamata ni Kalou. Ke rawa ena gauna eda dau vuli vakataki keda kina, ena vinaka meda dau wilika toka e cake na Vosa ni Kalou me salavata kei na noda “vakananuma.” Ena kasa ena noda vakasama kei na lomada na ka eda wilika ke da vakayacora oqo.

11. Na cava meda wilika kina na iVolatabu ena “siga kei na bogi”?

¹¹ E dau vakauqeti keda na “dauveiqaravi yalodina ka vuku” meda wilika e veisiga na iVolatabu. (Maciu 24:​45, VV) Nida vinakata dina meda kila na itukutuku i Jiova vei keda, eda dau wilika kina na iVolatabu ena “siga kei na bogi”​—se so sara mada ga na gauna ena bogi eda sega ni rawa kina ni moce. E uqeti keda o Pita: “Me vakataki ira na gone dramidrami ni dau gadreva na wai ni sucu vakayalo sa sega na kena ca, mo ni tubu cake kina mo ni vakabulai.” (1 Pita 2:​1, 2, VV) O dau taleitaka mo wilika e veisiga na iVolatabu, o dau qai vakananuma e veibogi na Vosa ni Kalou kei na nona inaki? E dau vakayacora oqo na daunisame.​—Same 63:6.

12. Na cava eda na cakava ke da marautaka na vunau i Jiova?

¹² Na noda marau tawamudu mai muri e vakatau ena noda marautaka na vunau ni Kalou. E vinaka sara na vunau i Jiova, e dodonu, eda na kila na kena vinaka kevaka eda vakabauta da qai muria. (Same 19:​7-​11) E vola na tisaipeli o Jemesa: “Ko koya sa vakaraica matua na vunau vinaka sara, na vunau ni veisereki, ka tu dei kina, sa sega ni daurogoca ka guilecava, ia sa kitaka talega na cakacaka, ena kalougata kina ko koya oqo e na nona cakacaka.” (Jemesa 1:​25) Ke da marautaka dina na vunau i Jiova, eda na dau kauaitaka na veika vakayalo e veisiga yadua. Ena  gu na lomada meda ‘dikeva na veika titobu ni Kalou,’ eda na vakaliuca tale ga ena noda bula na veika e vauca na Matanitu ni Kalou.​—1 Korinica 2:​10-​13; Maciu 6:​33.

Ena Tautauvata kei na Kau

13-15. Sala cava eda rawa ni vaka kina na kau e tei ena dua na ivurevure ni wai e sega ni maca rawa?

¹³ E tomana na daunisame ni tukuni koya tiko na tamata yalododonu: “Ena tautauvata kei na kau sa tei e na bati ni uciwai, sa vuataka na vuana e na kena gauna, a drauna talega ena sega ni malai; ia na ka kecega sa cakava ko koya ena yaco.” (Same 1:3) Eda vakila tale ga na veika dredre na tamata i Jiova. (Jope 14:1) De dua eda na vakararawataki se sotava e levu na ka ni veivakatovolei ena vuku ni noda vakabauta. (Maciu 5:​10-​12) Ia, ena veivuke ni Kalou, eda vosota rawa kina ena yalodina na veivakatovolei vaka oqo, me vaka ga e dua na kau bulabula e tudei tu ga e dina ni laba kaukaua sara na cagi.

¹⁴ Na kau e tei ena dua na ivurevure ni wai e sega ni maca rawa ena bulabula vinaka tu ga, veitalia na draki katakata se lauqa. Me vaka nida doka na Kalou, na noda kaukaua e vu mai na dua na iVurevure e sega ni maca rawa​—na Kalou o Jiova. E dau kere veivuke vua na Kalou o Paula, e rawa kina vua me kaya: “Au sa rawata na ka kece ga ena vuku i koya [Jiova] e vakaukauataki au.” (Filipai 4:​13, NW) Ni dusimaki keda qai tokoni keda na yalo tabu i Jiova, eda na sega ni malai yani, se mate vakayalo. Eda vua tiko ga ena cakacaka ni Kalou, e laurai tale ga ena noda bula na vua ni yalona tabu.​—Jeremaia 17:​7, 8; Kalatia 5:​22, 23.

¹⁵ E cavuta tiko e ke na daunisame e dua na vosa vakatautauvata. E vakatauvatana e rua na ka erau duidui sara, ia e tiko na ka e rau tautauvata kina. E duidui sara na tamata mai na vunikau, ia na bulabula ni kau e tei ena dua na ivurevure ni wai e sega ni maca rawa e lai nanuma tale mai kina na daunisame na nodra bulabula vakayalo o ira era “marau tiko ena vunau i Jiova.” Ke da na marau tiko ena vunau ni Kalou, na noda veiyabaki ena vaka na dede ni dua na vunikau. E rawa sara mada ga nida bula tawamudu.​—Joni 17:3.

16. Cava na vuna e tukuni kina ni ‘ka kece ga eda cakava ena yaco’? Ena sala cava?

¹⁶ Nida saga tiko meda muria na sala ni yalododonu, ena vukei keda o Jiova meda vosota na veika dredre, veivakacacani, kei na veivakatovolei. Eda marau, e vuavuaivinaka tale ga noda qarava na itavi e vakacolata vei keda na Kalou. (Maciu 13:23; Luke 8:​15, VV) ‘Na ka kece ga eda cakava ena yaco’ baleta ni noda inaki levu duadua meda cakava na loma i Jiova. Me vaka ni na yaco ga na loma i Jiova, da marau tale ga o keda ena nona vunau, eda na tiko vinaka vakayalo. (Vakatekivu 39:23; Josua 1:​7, 8; Aisea 55:11) Ena yaco dina ga oqo, veitalia mada ga ke da sotava tiko na leqa.​—Same 112:​1-3; 3 Joni 2.

Vaka Mera Tiko Vinaka na Tamata Ca

17, 18. (a) Na daunisame e vakatauvatani koya na tamata ca kei na cava? (b) Ena vutuniyau beka na tamata ca, ia na cava e sega kina ni dua na nodra ivakadei?

¹⁷ Ena duidui sara na ka era sotava na tamata ca mai vei ira na yalododonu! Ena kena irairai beka nira vutuniyau vakayago na tamata ca, ia era dravudravua vakayalo. E laurai oqo ena vosa e qai cavuta tarava na daunisame: “Era sa sega ni vakakina na tamata ca, era sa tautauvata ga kei na qa ni sila sa cagina tani. O koya oqo era na sega ni tu dei kina na tamata ca ni ra sa lewai, se ko ira nai valavala ca e na nodrai soqosoqo na yalododonu.” (Same 1:​4, 5) Dikeva ni kaya na daunisame, “sa sega ni vakakina na tamata ca.” E vakaibalebaletaka o koya nira sega ni vakataki ira na tamata ni Kalou, o ira era vakatauvatani kei na vunikau e vuavuaivinaka qai bula dede.

¹⁸ Era vutuniyau beka vakayago na tamata ca, ia e sega ni dua na nodra ivakadei. (Same 37:16; 73:​3, 12) Era vakataki koya na tamata lialia a cavuta o Jisu ena dua na nona vosa vakatautauvata ena gauna e kerei kina me vota na nodrau ivotavota e rua na veitacini. E tukuna o Jisu vei ira na tiko e kea: “Dou raici kemudou vinaka, ka tarovi kemudou mai na daukocokoco; ni sa sega ni kalougata na tamata e na vuku ni sa levu na ka sa tu vua.” Sa qai biuta e dua na kena  ivakatautauvata o Jisu ena nona cavuta e dua na turaga vutuniyau e vakalewe vinaka nona were, mani nanuma me basuraka na nona lololo kece me qai tara vou e so na ka lelevu me binia kina nona iyau. Mani nanuma me kana, gunu, me marau. Ia, e qai kaya vua na Kalou: “Ko iko na lialia! E na bogi ga oqo ena tarogi tale vei iko na yalomu: ena qai nei cei na veika ko sa vakarautaka?” Sa qai vakabibitaka oqo o Jisu ena nona tomana: “Sa vakakina ko koya sa daubinia nai yau me nona, a sa sega ni vutuniyau e na ka ni Kalou.”​—Luke 12:​13-​21.

19, 20. (a) Vakamacalataka na ka e dau caka ni vakarautaki na witi. (b) Cava era vakatauvatani kina na tamata ca kei na qaniwiti?

¹⁹ O ira na tamata ca era sega ni “vutuniyau e na ka ni Kalou.” E sega gona na nodra ivakadei se yavu, era vaka ga na qaniwiti. Ni musu na witi ena gauna e liu, e dau kau sara ina vanua me lai butuki kina. Na vanua oqo e dau cecere toka, ia e vanua vakatautauvata. Dau yara yani na manumanu ena dela ni ibinibini witi na qasita bibi era tu e botona na vatu se kaukamea gagata me rawa ni tavoci tani kina na qaniwiti. Oti oya, sa na qai vakayagataki na isivi me ceburaki kina i macawa ena gauna e liwa mai kina na cagi. (Aisea 30:24) Dau lutu sobu vakadodonu ina qele na vuaniwiti, e sa na qai cagina tani yani na qana. (Ruci 3:2) Oti sa na qai vakadewataki tale na vuaniwiti me rawa ni kau tani kina na vatu lalai se benu, maroroi sara na vuaniwiti ni bera ni qai lai qaqi. (Luke 22:31) Ia, sa cagina tani na qana.

²⁰ Me vaka ga na lutu ni vuaniwiti ina qele qai maroroi kei na cagina tani ni qana, e vaka kina na nodra na maroroi na yalododonu kei na nodra na kau laivi na tamata ca. Eda marau dina nida kila nira sa na sega tale na daucaka ca. Nira sa na yali yani, sa ra na qai vakalougatataki vakaidina o ira na dau marautaka na vunau i Jiova. Io, sa na qai ciqoma na kawatamata na isolisoli wale ni Kalou, na bula tawamudu.​—Maciu 25:​34-​46; Roma 6:​23.

“Na Nodrai Valavala na Yalododonu”

21. Ena sala cava e kila kina o Jiova “na nodrai valavala na yalododonu”?

²¹ E vaka oqo na itinitini ni imatai ni same: “Ni sa kila ko Jiova na nodrai valavala na yalododonu; ia na nodrai valavala na tamata ca ena rusa laivi.” (Same 1:6) Ena sala cava e kila kina na Kalou “na nodrai valavala na yalododonu”? Kaya mada ke da cakava tiko na ka e dodonu, e  kila vinaka sara tu ga na tamada vakalomalagi na noda ivalavala vinaka, e vakadonui keda tale ga meda nona tamata. E dodonu kina meda biuta vua na noda lomaocaoca kece ga, baleta ni kauaitaki keda dina o koya.​—Isikeli 34:11; 1 Pita 5:​6, 7.

22, 23. Cava ena yaco vei ira na tamata ca kei ira na yalododonu?

²² “Na nodrai valavala na yalododonu” ena tu ga me tawamudu, ia o ira na tamata ca era sega ni veisautaki rawa era na rusa yani ni sa tauca na kedra itotogi o Jiova. Sa na mai cava tale ga kina vata kei ira na nodra ‘ivalavala.’ Eda vakanamata ena vakayacori ni vosa i Tevita ni a kaya: “Malua mada vakalailai, ena qai takali na tamata ca; io, ko na vakananuma na nona yasana, ia sa na yali kina ko koya. Ia ko ira na yalomalumalumu era na taukena na vanua; ka na daumarau tiko e na veivakacegui vakaidina. Era na taukena na vanua ko ira na yalododonu, ka tiko kina ka sega ni mudu.”​—Same 37:​10, 11, 29.

²³ Sa na ka dokai dina meda vakaicovitaki meda bula ena parataisi e vuravura nira sa na takali na tamata ca! O ira na yalomalumalumu kei ira na yalododonu era sa na qai vakila na vakacegu dina, baleta nira dau marautaka “nai vunau i Jiova.” Ia, ni bera ni yaco oya, e dodonu me vakayacori mada “nai lesilesi” i Jiova. (Same 2:7a) Na ulutaga e tarava ena qai vakaraitaka se cava na ilesilesi oqo, kei na kena ibalebale vei keda kei na vo ni kawatamata.

O na Sauma Vakacava?

• Na cava e marau kina na tamata e cakava na loma ni Kalou?

• Ena kilai vakacava nida marau tiko ena vunau i Jiova?

• Sala cava eda na vaka kina na kau e tei e batiniwai?

• Erau duidui vakacava na tamata yalododonu kei na tamata ca?

[Taro]

[iYaloyalo ena tabana e 11]

Ena vukei keda na masu meda kua kina ni veitokani kei ira na tamata ca

[iYaloyalo ena tabana e 12]

Na cava e vakatauvatani kina na tamata yalododonu kei na vunikau?