“Dui Colata ga na Nona i Colacola na Tamata Yadua”

“Eda na dui vakatusai keda kecega vua na Kalou.”​—Roma 14:12.

1. Na vakatulewa cava e vinakati me ratou cakava na tolu na Iperiu?

RATOU vakatulewataka e dua na ka e vakatau kina na nodratou bula se mate e tolu na cauravou Iperiu eratou tiko e Papiloni. E dodonu beka me ratou cuva ina dua na matakau vakaitamera me vaka e vakarota na lawa ni vanua oya? Se me ratou kua ni sokaloutaka ratou qai biu ina loma ni lovo bukawaqa? A sega na gauna vei Setareki, Mesaki, kei Apetiniko me ratou vakatataro kina; a sega tale ga ni vinakati me ratou taroga tale e dua. E sega ni bera na nodratou kaya: “Mo ni kila, koi kemuni na tui, ni keitou sa bese ni qarava na nomuni kalou, keitou sa bese talega ni vakarokoroko ki na matakau koula ko ni sa vakaduria.” (Taniela 3:​1-​18) Eratou dui colata na nodratou icolacola na tolu na Iperiu oya.

2. O cei era moica na nona vakatauca o Pailato na itotogi kei Jisu Karisito, e galala beka kina na kovana ni Roma oya?

² Ena rauta na ono na senitiuri e muri, a rogoca na kovana na ka e beitaki kina e dua na turaga. Ni dikeva na nona kisi, e vakadeitaka na kovana ni dodonu me talaci o koya e beitaki oya. Ia era vinakata ga na lewenivanua me vakamatei. A saqata vakalailai na nodra gagadre na lewenivanua na kovana, ia e mani sega ni colata na nona icolacola baleta ni vakarorogo ina nodra vosa kudrukudru na lewenivanua. Ni vuluvulu oti e qai kaya: “Au sa na sega ni beitaki e na vuku ni dra tawa cala oqo.” Sa qai soli koya na turaga oya o Pailato me vakoti. Io, e sega ni colata na nona icolacola me vakatulewataka na kisi nei Jisu Karisito o Ponitio Pailato, e vakatara ga mera moica nona vakatulewa na lewenivanua. Se mani vakacava na levu ni wai e vakayagataka me vuluvulu kina, e se beitaki tiko ga ena nona vakatauca cala na itotogi e tau vei Jisu.​​—Maciu 27:​11-​26, VV; Luke 23:​13-​25.

3. Na cava meda kua ni laivi ira kina na tani mera vakatulewa ena vukuda?

³ Vakacava o iko? Ni vinakati mo  vakatulewa, o vakataki iratou na tolu na Iperiu oya, se o laivi ira na tani mera vakatulewa ena vukumu? E sega ni ka rawarawa na vakatulewa. E gadrevi me matua o koya ena vakatulewa dodonu. Me kena ivakaraitaki, o ira na itubutubu e dodonu mera vakatulewa vinaka ena vukudra na luvedra lalai. Ia e dau dredre toka na vakatulewa ke vereverea na ka me vakatulewataki qai gadrevi tale ga me vakasamataki na veika e so e vauca. Ia, na vakatulewa e sega sara ni bibi me lai oka vata kina kei na “i colacola,” se veika e vakaleqai keda e rawa nira colata ena vukuda o ira era “tu vinaka vakayalo.” (Kalatia 6:​1, 2, VV) Ia e icolacola ga ‘eda na dui vakamacalataka vua na Kalou.’ (Roma 14:​12, VV) “Ni na dui colata ga na nona i colacola na tamata yadua,” e kaya na iVolatabu. (Kalatia 6:​5, VV) Ena rawa vakacava meda vakatulewa dodonu ena noda bula? Ena vinakati taumada meda kila nida tamata malumalumu ga da qai vulica na ka meda cakava me sosomitaka na malumalumu oya.

Na Ka e Vinakati

4. Na cava eda vulica me baleta na vakatulewa ena nodrau talaidredre na imatai ni veiwatini?

⁴ Ena ivakatekivu, rau a tauca e dua na vakatulewa na imatai ni veiwatini e vakaleqai keda dina. Rau vakatulewataka me rau kania na vuanikau e kilai kina na ka vinaka kei na ka ca. (Vakatekivu 2:​16, 17) Rau yavutaka vakacava na nodrau vakatulewa oya? “Sa kunea na yalewa sa yaga na kau me kakana, a sa ka e via raica na matada, ka sa kau me da gadreva,” e kaya na iVolatabu. “Sa qai tauca na vuana, ka kania; ka solia talega vua na watina erau tiko kaya, a sa kania talega ko koya.” (Vakatekivu 3:6) E yavutaki na vakatulewa i Ivi ena kocokoco. E muri Ivi o Atama. Oya na vuna e “tete” kina na ivalavala ca kei na mate “ki na tamata kece ga.” (Roma 5:​12, VV) Na nodrau talaidredre o Atama kei Ivi e vakaraitaka ni vakaiyalayala ga na ka e rawa ni cakava na tamata: Ke sega ni muria na ivakasala ni Kalou, ena rawa ni cala na nona vakatulewa na tamata.

5. Na idusidusi cava e vakarautaka o Jiova vei keda, na cava meda cakava me rawa ni yaga kina vei keda?

⁵ Eda marautaka na nona dau vakasalataki keda tiko ga na Kalou o Jiova! E tukuna vei keda na iVolatabu: “Ni dou gole tani vaka ki nai matau se ki nai mawi, dou na qai rogoca e dua na vosa mai dakumudou ka vaka, oqo na sala, dou mai lako tu ga kina.” (Aisea 30:21) E dau vosa vei keda o Jiova ni vakayagataka na nona Vosa, na iVolatabu. E vinakati meda vulica na iVolatabu me rawa kina nida kila vinaka. Me rawa nida qai vakatulewa dodonu, ena gadrevi meda dau kania “na kakana dina sa ganiti ira sa qase.” Oqo e rawa kina nida ‘vakavulica na lomada meda vakaduiduitaka na vinaka mai na ca.’ (Iperiu 5:​14, VV) E rawa nida vakavulica na lomada ena noda bulataka na veika eda vulica mai na Vosa ni Kalou.

6. Na cava e gadrevi me rawa ni qai cakacaka vinaka kina na noda lewaeloma?

⁶ Na noda lewaeloma eda sucukaya mai e vakaitavi tale ga ena noda vakatulewa. Na lewaeloma e rawa ni tauca na lewa, e rawa tale ga ni ‘veibeitaki se veitaqomaki.’ (Roma 2:​14, 15, VV) Me rawa ni cakacaka vinaka na noda lewaeloma, ena vinakati me vakararamataki ena kilaka dodonu mai na Vosa ni Kalou qai bulataki na Vosa oqori me rawa kina ni  gata na lewaeloma. Na lewaeloma e sega ni vakararamataki e rawa ni ciqoma na ivakarau vakavanua kei na itovo ni tamata. E rawa ni vakacalai keda tale ga na veika e tu yavoliti keda, kei na nodra nanuma na tamata. Na cava e yaco ina noda lewaeloma ke da sega ni kauaitaka na ka e tukuna nida beca na lawa ni Kalou? Ena rawa ni mate na lewaeloma me vaka ga na kena mate e dua na viciko ni yagoda ni vakamai ena “kaukamea katakata.” (1 Timoci 4:2) Ia ena yasana kadua, ena rawa ni idusidusi vinaka na lewaeloma e vakavulici ena Vosa ni Kalou.

7. E vakatau ina cava na noda vakatulewa dodonu?

⁷ Ena vinakati sara ga me tu vei keda na kilaka dodonu mai na iVolatabu da qai bulataka tale ga me rawa kina nida colata na noda icolacola ni vakatulewa dodonu. Me kua ni totolo na noda vakatulewa, ia meda vakasaqara taumada na ivakavuvuli vakalou da qai vakasamataka vinaka na noda muria na ivakasala oya. Ni vinakati mada ga meda vakatulewa vakatotolo, me vaka eratou cakava o Setareki, Mesaki, kei Apetiniko, eda na tu vakarau kevaka e matata vei keda na ka e kaya kina na Vosa ni Kalou, na Vosa e vakavulica tale ga na noda lewaeloma. Me rawa nida kila se e vukei keda vakacava na matua vakayalo ena noda dau vakatulewa, meda dikeva mada e rua na ka eda dau sotava ena noda bula.

O Cei me Noda iTokani?

8, 9. (a) Na ivakavuvuli cava e vakaraitaka meda qarauna na itokani ca? (b) E vakaibalebaletaki beka ga na itokani ca vei ira e ca na nodra itovo? Vakamacalataka.

⁸ “Ni kua sara ni vakacalai,” e vola na yapositolo o Paula. “Sa dau vakarusa na i vakarau vinaka ko ira na i tokani ca.” (1 Korinica 15:​33, VV) E tukuna o Jisu Karisito vei ira na nona tisaipeli: “Dou sa sega ni vakavuravura.” (Joni 15:19) Nida vulica na ivakavuvuli vakaivolatabu oqori, e macala nida na sega ni veitokani kei ira na dauveibutakoci, dauveidauci, daubutako, kei ira na daumateni. (1 Korinica 6:​9, 10) Ia ni toso tiko na noda vulica na veika dina ena iVolatabu, eda raica ni ca tale ga na noda saravi ira na tamata vaka oqori ena iyaloyalo yavala, ena retioyaloyalo, ena kompiuta, se wilika na veika ca e baleti ira ena ivola. Ena tautauvata ga kevaka eda veitokani kei ira ena Internet chat room, o “ira era dauveivakaisini.”​​—Same 26:4.

⁹ Vakacava ke da veitokani voleka kei ira e vinaka na nodra itovo ia era sega ni vakabauta na Kalou dina? E tukuna vei keda na iVolatabu: “Sa tu na vuravura taucoko e na kaukauwa ni Vunica.” (1 Joni 5:​19, VV) Eda sa mai raica ni itokani ca e sega ni yalani ga vei ira e vakasisila na nodra itovo. O koya gona, e ka vakavuku mera noda itokani ga o ira na lomani Jiova.

10. Na cava ena vukei keda meda lewa vinaka na noda veitaratara kei ira era vakavuravura?

¹⁰ Ena sega ni rawa qai sega tale ga ni gadrevi meda kua ni veitaratara kei ira na tamata era vakavuravura. (Joni 17:15) Eda na veitaratara kei ira era vakavuravura ena noda dau vakaitavi ena cakacaka vakavunau, ena noda vuli e koronivuli, kei na noda cakacaka saumi. Ena rairai veitaratara vakalevu kei ira na tamata era vakavuravura e dua na lotu Vakarisito e vakawati kei na dua e sega ni tiko ena vakabauta. Ia ke da vakavulica vinaka na lomada, eda na kila ni duatani na veitaratara vagauna kei ira era vakavuravura mai na noda veitokani voleka kei ira. (Jemesa 4:4) Eda na lewa vinaka gona na noda vakaitavi se sega ena veika e caka ena taudaku ni gauna ni vuli, me vaka na qito se danisi, se lakova na pati se vakayakavi era vakarautaki me baleti keda na cakacaka saumi vata.

Digitaki ni Cakacaka Saumi

11. Na cava na imatai ni ka me vakasamataki nida vakatulewataka na cakacaka saumi eda digia?

¹¹ Ni muri vakayalomatua na ivakavuvuli vakaivolatabu, oqo ena vukei keda meda cakava na noda itavi ni ‘qaravi ira na noda lewenivuvale.’ (1 Timoci 5:​8, VV) Na imatai ni ka me vakasamataki oya se cava e vinakati meda cakava ena cakacaka saumi oya. E sega ni dodonu meda digia na cakacaka saumi e tokona na ka e vakacala na iVolatabu. Ena sega gona ni  vakadonuya na lotu Vakarisito dina e dua na cakacaka e vauca na qaravi matakau se sokalou lasu, na butako, vakayagataki vakatawadodonu ni dra, se so tale na ivalavala e sega ni vakaivolatabu. Eda na sega tale ga ni lasu se veidabui, kevaka mada ga e vinakata na itaukei ni cakacaka meda cakava vaka kina.​​—Cakacaka 15:29; Vakatakila 21:8.

12, 13. Na cava e so na ka me vakasamataki me baleta na cakacaka saumi eda cakava?

¹² Vakacava ke mataqali cakacaka oya e sega sara ni vakacala na ka e vinakata na Kalou? Ni tubucake na noda kila na ka dina qai vakavulici vinaka tale ga na lomada, eda na vakasamataka tale ga e so na ka me kauaitaki. Vakacava ke mataqali cakacaka oya e gadrevi kina meda lai qarava na rogoci ni talevoni ena dua na vanua ni veimauilavo? Ena vakasamataki se tauri mai vei na isau ni cakacaka kei na vanua e tiko kina na cakacaka. Me kena ivakaraitaki, ke vakabisinisi e dua na lotu Vakarisito, ena saga beka me rawata na cakacaka e vinakati kina me boro e dua na valenilotu me vakaitavi kina ena kena tokoni na lotu lasu?​​—2 Korinica 6:​14-​16.

¹³ Vakacava ke vakadonuya na kabani o cakacaka tiko kina me lai vakavinakataka e dua na vale e qaravi tiko kina na kalou lasu? Eda na vakasamataka vinaka se vakacava na levu ni noda liutaka na cakacaka oya kei na levu ni noda vakaitavi kina. Vakacava noda cakava e dua na cakacaka e sega ni cala vakaivolatabu, me vaka na kau meli e veivanua kece ga, okati kina ina vanua e vakayacori tiko kina na veika tawadodonu? Ena sega beka ni vakatau na noda vakatulewataka na cakacaka oya ena ivakavuvuli ena Maciu 5:​45? Me kua tale ga ni guilecavi na kena tara na noda lewaeloma na noda cakava tiko na cakacaka oqori ena veisiga. (Iperiu 13:18) Io, me rawa nida colata na noda icolacola ni vakatulewa dodonu me baleta na cakacaka saumi ena gadrevi meda vakavulica vinaka na lomada kei na noda lewaeloma.

“Vakarogotaka Vua na Nomu Sala Kecega”

14. Nida vakatulewa, na cava meda dau vakananuma?

¹⁴ Vakacava na noda vakatulewataka na veika tale e so me vaka na vuli vakavuravura kei na noda vakadonuya se sega e so na veiqaravi vakavuniwai? Ni vinakati meda vakatulewa, meda vakananuma na ivakavuvuli vakaivolatabu e veiganiti da qai vakasamataka vinaka na noda vakayagataka na ivakavuvuli oya. “Mo vakararavi vei Jiova e na vu ni yalomu,” e kaya na tui vuku e Isireli ena gauna makawa o Solomoni. “Mo vakarogotaka vua na nomu sala kecega, ia ena vakadodonutaka na nomui lakolako ko koya.”​​—Vosa Vakaibalebale 3:​5, 6.

15. Na cava eda vulica vei ira na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri me baleta na nodra vakatulewa?

¹⁵ E dodonu meda vakasamataka tale ga na kena tarai ira e so tale na vakatulewa eda cakava. Me kena ivakaraitaki, o ira na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri era sa sega ni lewai ena kena vakatabui e so na kakana me vaka e tukuni ena Lawa a soli vei Mosese. Sa rawa mera kania na kakana e vakatoka na Lawa me sega ni savasava kevaka e sega ni veivakaleqai. Ia, e vola na yapositolo o Paula me baleta na lewenimanumanu e rairai vakayagataki ena  qaravi matakau: “Kevaka sa tarabe na wekaqu e na kakana, au na sega sara ni kania na lewe ni manumanu ka tawa mudu, de tarabe e na vukuqu na wekaqu.” (1 Korinica 8:​11-​13) Era uqeti na lotu Vakarisito taumada mera nanuma na nodra lewaeloma na tani de ra vakatarabetaki ira. Me “kakua ni vakacala e dua” na noda vakatulewa.​​—1 Korinica 10:​29, 32.

Vakasaqara na Vuku Vakalou

16. E vukei keda vakacava na masu ena noda vakatulewa?

¹⁶ E vukei keda vakalevu ena noda vakatulewa na masu. “Kevaka e lailai na vuku vua e dua vei kemuni,” e kaya na tisaipeli o Jemesa, “me kerea vua na Kalou, ni na soli ga vua; ni sa dau solia na ka na Kalou vei ira kece ga na tamata e na yalo vinaka, ka sega ni dau veivakadirideini.” (Jemesa 1:​5,VV) E rawa meda kerei Jiova ena masu me solia vei keda na vuku me rawa kina ni dodonu na noda vakatulewa. Nida vakaraitaka vua na Kalou dina na ka e tu e lomada da qai kerei koya me vakasalataki keda, e rawa ni vukei keda na yalona tabu meda kila vinaka na ibalebale ni tikinivolatabu eda vakasamataka tiko vaka kina na kena eda sa sega ni nanuma.

17. Era rawa ni vukei keda vakacava e so ena noda vakatulewa?

¹⁷ Era rawa beka ni vukei keda e so meda vakatulewa? Io, o Jiova e vakayagataki ira e so era matua vakayalo ena ivavakoso. (Efeso 4:​11, 12) E rawa nida kerea na nodra ivakasala nida vakatulewataka na veika e bibi. O ira e matua na nodra rai oqo era rawa ni vakaraitaka vei keda e so na ivakavuvuli vakaivolatabu me vukei keda ena noda vakatulewa me rawa kina nida “digitaka na veika e uasivi sara.” (Filipai 1:​9, 10, VV) Ia, me nanumi tiko: Me kua ni dua e vakatulewa ena vukuda. Eda na colata ga na noda icolacola.

Ena Vinaka Beka na Kena iTinitini?

18. Na cava e rawa ni kainaki me baleta na vakatulewa dodonu eda cakava?

¹⁸ Ena tini vinaka beka na vakatulewa e yavutaki vinaka ena ivakavuvuli vakaivolatabu qai vakasamataki vinaka? Io, ena qai laurai ga na kena vinaka. Ia, ena so na gauna, ena rawa ni vakaleqai keda mada vakailiu. Eratou kila o Setareki, Mesaki, kei Apetiniko ni nodratou vakatulewataka me ratou kua ni sokalou ina matakau vakaitamera oya e rawa ni vakavuna na nodratou mate. (Taniela 3:​16-​19) Vaka kina vei iratou na yapositolo, ni ratou tukuna ina Sanadrini, na nodra mataveilewai cecere na Jiu, ni ratou na talairawarawa ga vua na Kalou, sega vei ira na tamata, eratou kuitataki mada ni bera nodratou qai sereki. (Cakacaka 5:​27-​29, 40) Na “gauna kei na veika tawanamaki” ena rawa tale ga ni vakaleqa e so na vakatulewa eda cakava. (Dauvunau 9:​11, NW) Kevaka e yacovi keda na ca ni oti na noda sa vakatulewa dodonu, meda nuitaka ni na vukei keda o Jiova meda vosota na veika rarawa oqori, ena qai vakalougatataki keda tale ga.​​—2 Korinica 4:7.

19. E rawa vakacava meda yaloqaqa ena noda colata na noda icolacola ni vakatulewa vakadodonu?

¹⁹ O koya gona, ena gauna e vinakati kina meda vakatulewa, meda qara na ivakavuvuli vakaivolatabu e ganita da qai vakasamataka vinaka na sala meda bulataka kina. Meda vakavinavinakataka na nona dau vukei keda o Jiova ena nona vakayagataka na yalona tabu kei ira na tacida matua ena ivavakoso! Ena vuku ni veidusimaki kei na veivuke oqori, meda yaloqaqa tiko mada ga ena noda colata na noda icolacola ni vakatulewa vakadodonu.

Na Cava O Vulica?

• Na cava e vinakati meda qai rawa ni vakatulewa dodonu?

• E rawa ni vakaleqa vakacava na noda toso meda matua na itokani eda digia?

• Na cava e so na ka bibi meda vakasamataka ena gauna eda vakatulewataka kina na cakacaka saumi eda via cakava?

• Na cava so na ka e vukei keda ena noda vakatulewa?

[Taro]

[iYaloyalo ena tabana e 22]

Eda vulica e dua na ivakavuvuli bibi ena nodrau talaidredre o Atama kei Ivi

[iYaloyalo ena tabana e 24]

Ni bera noda vakatulewataka e dua na ka bibi, meda qara mada na ivakavuvuli vakalou e ganita