1, 2. Na itavi cava e lesi Mosese kina o Jiova? Na cava e vakadeitaka vua o Jiova?

NA CAVA mada o na vakasamataka ni o duri tu e matana na iliuliu kaukaua duadua e vuravura, mo qai vosa ena vukudra na tamata i Jiova? De dua o na beci iko, lomaleqa qai rere. O na vakarautaka vakacava na nomu ivakamacala? Ni o matataka na Kalou kaukaua duadua, na cava o rawa ni cakava me veiuqeti kina nomu ivakamacala?

² Qori sara ga na ituvaki e tu kina o Mosese, na tamata e “uasivi e na yalomalumalumu, vei ira na tamata kecega sa tiko e vuravura.” A tukuna vua o Jiova ni na talai koya vei Fero me sereki ira na nona tamata ena nodra tu vakabobula e Ijipita. (Tiko 12:3) A qai vakadinadinataki ni sega ni dau veidokai o Fero, e turaga qaciqacia tale ga. (Lako 5:1, 2) Ia e vinakata vei Mosese o Jiova me vakaroti Fero me sereki ira na vica vata na milioni na nona bobula mera biuti Ijipita! Sa qai tarogi Jiova o Mosese: “Ko cei koi au, me’u lako kivei Fero, me’u kauti ira talega na Isireli mai Ijipita?” De dua a beci koya o Mosese qai nanuma ni sega ni ganiti koya na itavi ya. Ia e vakadeitaka vua na Kalou ni na tokoni koya. E tukuna o Jiova: “Au na tiko vakaidina kei iko.”—Lako 3:9-12.

3, 4. (a) Na cava e lomaleqataka o Mosese? (b) Na ituvaki cava eda rawa ni tautauvata kina kei na ka e sotava o Mosese?

³ Na cava e lomaleqataka o Mosese? A leqataka de na qai sega  ni vakarorogo o Fero vua na italai ni Kalou o Jiova. A leqataka tale ga nira na sega ni vakabauta na Isireli ni digitaki koya o Jiova me kauti ira tani mai Ijipita. Koya gona, e tukuna o Mosese vei Jiova: “Raica, era na sega ni vakadinati au, se rogoca na domoqu: era na kaya ga, Sa sega ni rairai vei iko ko Jiova.”—Lako 3:15-18; 4:1.

⁴ Dua na lesoni bibi eda vulica ena ka e qai cavuta o Jiova vei Mosese kei na ka e yaco e muri. Eda na rairai sega ni lai duri tu ena matana e dua na vakailesilesi vakamatanitu. Ia vakacava nida dau vosa vei ira na tauvanua, o ira eda dau sotava e veisiga? Eso na gauna e dau sega ni rawarawa qori, se vakaevei? Vakasamataka gona na ka eda rawa ni vulica ena ka e sotava o Mosese.

5. E vakarautaki Mosese vakacava na Kalou? E vukei koya vakacava qori ena nona lomaleqa? (Raica na imatai ni iyaloyalo.)

⁵ Ni lomaleqataka o Mosese ni na sega ni rogoci na nona vosa, sa qai vakarautaki koya o Jiova ena veika me cakava. E volatukutukutaki ena Lako Yani: “A sa kaya vua ko Jiova, A cava oqori e na ligamu? A sa kaya ko koya, Ai titoko. A sa kaya ko koya, Viritaka ki na qele. A sa viritaka ki na qele, a sa vuki me gata; a sa drotaka ko Mosese. A sa kaya vei Mosese ko Jiova, Mo dodoka na ligamu, ka taura na buina: a sa dodoka na ligana, ka taura, a sa vuki mei titoko e na ligana: me ra vakabauta kina ni sa rairai vei iko ko Jiova.” (Lako 4:2-5) Io, e vakarautaki Mosese na Kalou me vakadinadinataka ni talai koya o Jiova. Na ka e nanumi me ititoko wale ga, e qai vuki me gata ena kaukaua ni Kalou! Sa bau yaga sara ga vei Mosese na cakamana qori, ni na vakadinadinataka kina ni tokoni koya o Jiova! A tukuna kina o Jiova: “Ko na kauta e ligamu nai titoko oqo, ko na kitaka kina na veivakatakilakila.” (Lako 4:17) Sa rawa gona vei Mosese me doudou ni gole vei Fero, me matataka tale ga na Kalou dina ena vukudra na Isireli.—Lako 4:29-31; 7:8-13.

6. (a) Na cava me tiko e ligada nida vunau? Na cava na vuna? (b) Vakamacalataka se ‘bula vakacava na Vosa ni Kalou,’ kei na sala e “kaukaua” kina?

⁶ Nida vunautaka tiko na vosa ni Kalou, de dua era na taroga tale ga na tamata: “A cava oqori e na ligamu?” Levu na gauna, ena tiko sara ga e ligada na iVolatabu meda vakayagataka. Eso era rairai nanuma ni iVolatabu e dua wale ga na ivola, ia e vosa vei keda o Jiova ena nona Vosa volai. (2 Pita 1:21) E vakamacalataki kina na yalayala ni Kalou me baleta na veika ena yaco ena veiliutaki ni nona Matanitu. Oya na vuna e vola kina na yapositolo o Paula: “E bula na Vosa ni Kalou qai kaukaua.” (Wilika Iperiu 4:12.) Era vakayacori tiko na yalayala kece i Jiova baleta ni cakacaka tiko ga o koya me vakayacori kina na nona inaki. (Aisea 46:10; 55:11) Ni dua e kila qori me baleta na Vosa i Jiova, ena uqeta na nona bula na kaukaua ni ka e wilika.

7. Eda rawa vakacava ni ‘wasea vakadodonu na ivakavuvuli dina’?

⁷ Me vaka ni bula na vosa volai i Jiova, e solia gona vei keda me vakaraitaka ni dina na noda itukutuku, e vu tale ga mai vei koya. Sa rauta ni oti nona volavola o Paula vei ira na Iperiu, e uqeta na nona itokani gone o Timoci me ‘gumatua sara me wasea vakadodonu na ivakavuvuli dina.’ (2 Tim. 2:15) Eda na muria vakacava na ivakasala i Paula? Nida wilika vakadomoilevu na tikinivolatabu e digitaki vinaka me tara na lomadra na vakarorogo. Ena vukei keda meda cakava qori na tikidua a sevutaki ena 2013.

8. Na cava e tukuna e dua na ivakatawa ni cakacaka me baleta na tikidua?

⁸ E tautauvata vinaka na kedra vakarautaki na tikidua vou qori. Nida sa kila na iwalewale ni kena vakayagataki e dua na tikidua, sa rawa tale ga nida kila na kedra ivakavakayagataki kece. Vakacava e dredre  na kena vakayagataki? E vola e dua na ivakatawa ni cakacaka e Hawaii, Merika: “Au sega ni kila ni mana sara vakalevu na iyaragi vou qo ena vunau e veivale kei na vunau e matanalevu.” E raica na tacida qori ni volai na tikidua ena sala mera tukuna kina vakarawarawa na nodra nanuma na itaukeinivale, rawa sara ni lai uqeta na veivosaki. E nanuma ni vakavuna qori na taro kei na vica na kena isau e tiko ena tabana e liu ni tikidua. Ena sega ni leqataka kina o itaukeinivale ke cala na nona isaunitaro.

9, 10. (a) E vukei keda vakacava na tikidua meda vakayagataka na iVolatabu? (b) Na tikidua cava o raica ni mana duadua ena nomu cakacaka, na vuna?

⁹ Na tikidua kece e uqeti keda meda wilika e dua na tikinivolatabu e digitaki vinaka. Kena ivakaraitaki, dikeva mada na tikidua Ena Rawa ni Oti na Rarawa? Ke sauma na taro qori o taukeinivale ena “io,” “sega,” se “de dua,” kua ni vakamacala tale, cega ga na tikidua qai tukuna “Qo na ka e kaya na iVolatabu.” Wilika sara na Vakatakila 21:3, 4.

¹⁰ Eda rawa ni cakava tale ga qori nida vakayagataka na tikidua Na Cava o Nanuma me Baleta na iVolatabu? Ke duidui mada ga nodra isaunitaro na itaukeinivale, eda rawa ni cega ga na tikidua qai kaya, “E tukuna na iVolatabu ni ‘vakavuna na Kalou na volai ni iVolatabu kece.’” O rawa ni tomana, “E levu tale na ka e tukuni ena tikinivolatabu qori.” Cega na nomu iVolatabu, wilika na 2 Timoci 3:16, 17.

11, 12. (a) O rawa ni vakayagataka vakacava na tikidua mo marautaka kina nomu cakacaka vakaitalatala? (b) Ena yaga vakacava na tikidua mo vakavakarau kina ena veisikovi lesu?

¹¹ Na nomu wilika kei na nomu veivosakitaka na tikidua kei itaukeinivale ena vakatau vakalevu ena nona tataleitaki. Ia ena veigauna kece, eda na sega ni solia wale ga na tikidua, eda na marautaka meda wilika eso na tikinivolatabu vei ira na itaukeinivale, ke mani dua ga se rua ena imatai ni veisiko. Ni oti qori, sa rawa ni o tomana na veivosaki.

¹² E tiko ena daku ni tikidua na ulutaga “Vakasamataka mada” kei na tikinivolatabu e rawa ni veivosakitaki ena veisikovi lesu. Ni o vakayagataka na tikidua Na Cava o Nanuma me Baleta na Veisiga Nimataka?, o rawa ni taroga ena veisiko tarava “Ena veisautaka vakacava na Kalou na noda vuravura me vinaka cake?” E volai tiko kina na Maciu 6:9, 10 kei na Taniela 2:44. Na tikidua  Era na Bula Tale na Mate? e tarogi kina na taro “Na cava eda qase kina da qai mate?” E volai kina na Vakatekivu 3:17-19 kei na Roma 5:12.

13. O na vakayagataka vakacava na tikidua me tauyavutaki kina na vuli iVolatabu?

¹³ Mo vakayagataka na tikidua me tauyavutaki kina na vuli iVolatabu. Ni dua e vakayagataka nona mobail me wilika (se scan) na QR code * e tiko ena daku ni tikidua, ena qai vagolei koya ina dua na ulutaga ena noda Web site e rawa ni uqeti koya me vulica na iVolatabu. E tabaki tale ga ena tikidua na brochure na iTukutuku Vinaka Mai Vua na Kalou! E tabaki ena tikidua kece na lesoni e tiko ena brochure qori. Kena ivakaraitaki, na tikidua O Cei e Lewa Dina Tiko na Vuravura? e vagolei keda ena lesoni 5 ni brochure qori. Na tikidua Ena Marau Vakacava na Vuvale? ena vagolei keda ena lesoni 9. Nida vakayagataka na tikidua ena inaki e vakarautaki kina, eda sa vakamatauni keda sara tiko ga ena vakayagataki ni iVolatabu ena imatai ni gauna eda veivosaki kina, vaka kina ena veisikovi lesu. Qori ena rawa ni tauyavutaki kina e levu tale na vuli iVolatabu. Na cava tale o rawa ni cakava mo vakayagataka kina vakavinaka na Vosa ni Kalou ena cakacaka vakaitalatala?

14, 15. O na vakatotomuri Paula vakacava ena cakacaka vakaitalatala?

¹⁴ Dua na ka nona vinakata o Paula me vunau ‘vei ira e levu’ ena nona cakacaka vakaitalatala. (Wilika 1 Korinica 9:19-23.) Nanuma tiko ni vinakata o Paula me ‘rawai ira na Jiu, ira era vauci ena lawa, ira era sega ni vauci ena lawa, kei ira na malumalumu.’ Io, a vinakata o Paula me vunau vei ira na ‘tamata kece ga me bau vakabula kina eso.’ (Caka. 20:21) Eda na vakatotomuri Paula vakacava nida vakavakarau tiko meda wasea na ka dina vei ira na “veimataqali tamata kece” ena noda yalava?—1 Tim. 2:3, 4.

¹⁵ E veivula e dau tabaki ena Noda Cakacaka Vakaitalatala eso na vakatutu. Vakacava mo tovolea mada. Ia ke so tale na ulutaga era dau kauaitaka na tiko ena yalava, me veiuqeti na ivakamacala eda vakarautaka me ganiti ira. Vakasamataka na vanua o tiko kina, o ira na vakaitikotiko e kea, kei na ka era dau kauaitaka vakalevu. Vakasamataka sara na tikinivolatabu e ganiti ira. Rogoca mada qo na ka e tukuna e dua na ivakatawa ni tabacakacaka ena nodrau dau vakayagataka vakaveiwatini na iVolatabu: “Levu na itaukeinivale era vakadonuya meda wilika e dua na tikinivolatabu ke da vakamacalataka na tikina bibi, me qai lekaleka ga. Nida vakabula oti ga, meda wilika sara na iVolatabu sa cegai rawa tu e ligada.” Ena veivosakitaki ena vica na parakaravu qo eso na ulutaga, taro kei na tikinivolatabu sa vakayagataki oti qai mana ena yalava, o rawa tale ga ni vakayagataka ena nomu cakacaka vakaitalatala.

16. Eda na vakayagataka vakacava na Aisea 14:7 ena noda cakacaka vakaitalatala?

¹⁶ Ke o vakaitikotiko ena vanua e dau levu kina na basulawa, o na rairai taroga vua e dua: “Vakacava ke ulunitukutuku ena dua na niusiveva na ulutaga qo: ‘Ena qai vinaka o vuravura taucoko. Era na sere ena marau na tamata’? Qori sara ga na ka e tukuna na iVolatabu ena Aisea 14:7. E volai ena iVolatabu e levu na yalayala ni Kalou me baleta na veigauna vinaka e se bera mai.” Wilika sara e dua vei ira na yalayala ena iVolatabu.

17. O na vakayagataka vakacava na Maciu 5:3?

¹⁷ Ke o raica ni levu na tagane ena nomu itikotiko e dredre mera vakarautaka na ka mera bula kina na nodra vuvale, o rawa ni tekivutaka na veivosaki ena nomu taroga: “Me vakacava na levu ni ilavo me rawata e dua na tagane me marau kina nona vuvale?”  Ni sauma oti nomu taro, tukuna sara: “E lailai sara qori ni vakatauvatani kei na levu ni ilavo era rawata eso na tagane, ia era sega ni lomavakacegu nodra vuvale. Na cava mada e vinakati vei ira?” Wilika sara na Maciu 5:3, sureti koya me vulica na iVolatabu.

18. O na vakayagataka vakacava na Jeremaia 29:11 mo vakacegui ira kina eso tale?

¹⁸ Vakacava era rarawataka tiko o ira ena nomu yasayasa e dua na leqa e se qai yaco oti ga? O rawa ni tekivu ena nomu tukuna: “Dua na itukutuku veivakacegui au via wasea vei kemuni. (Wilika Jeremaia 29:11.) Eda raica e ke ni tolu na ka e vinakata na Kalou meda rawata. Na ‘tiko vinaka,’ ‘inuinui,’ kei na ‘veigauna vinaka se bera mai.’ Eda marautaka ni vinakata sara ga na Kalou me vinaka noda bula, se vakaevei? Ia ena rawati vakacava qori?” Vakamua sara na veivosaki ena dua na lesoni veiganiti ena brochure na iTukutuku Vinaka.

19. O na vakayagataka vakacava na Vakatakila 14:6, 7 vei ira na daulotu?

¹⁹ O tiko ena dua na yasayasa era levu kina na daulotu? Ke vaka kina, o rawa ni tekivu ena nomu taroga: “Ke vosa vei iko e dua na agilosi, o na muria na ka e tukuna? (Wilika Vakatakila 14:6, 7.) E tukuna sara ga na agilosi qo meda ‘rerevaka na Kalou.’ Vakacava oni nanuma ni bibi meda kila se Kalou cava a vakaibalebaletaka tiko na agilosi ya? Qo na ka e cavuta na agilosi me baleta na Kalou qori, ni ‘o koya e bulia na lomalagi kei na vuravura.’ O cei na Kalou qori?” Wilika sara na Same 124:8, e tukuni kina: “A nodai vukevuke na yaca i Jiova, O koya ka buli lomalagi kei vuravura.” Kuria nomu ivakamacala ena nomu tukuna vei itaukeinivale ni o rawa ni vakamacalataka vua eso tale na ka me baleti Jiova.

20. (a) Eda na vakayagataka vakacava na Vosa Vakaibalebale 30:4 meda vakavulica kina e dua ena yaca ni Kalou? (b) Na tikinivolatabu cava e dau laulau ni o vakayagataka?

²⁰ Ni o veivosaki tiko kei na dua na itabagone, o rawa ni tekivu ena nomu tukuna: “Au taleitaka meu wilika vei iko e dua na tikinivolatabu e tarogi kina e dua na taro bibi. (Wilika Vosa Vakaibalebale 30:4.) E sega sara ga ni vakaibalebaletaki tiko na tikinivolatabu qori vua e dua na tamata, kena ibalebale e rawa ni dusi koya na Dauveibuli. * Eda na kila vakacava na yacana? Au na marautaka meu vakaraitaka vei iko ena iVolatabu.”

21, 22. (a) E rawa ni veisautaka vakacava nona bula e dua na tikinivolatabu e digitaki vinaka? (b) Na cava o nakita dei mo cakava ena nomu cakacaka vakaitalatala?

²¹ Eda sega ni kila na sala ena uqeti ira kina na vakarorogo na tikinivolatabu e digitaki vinaka. Kena ivakaraitaki, erau tukituki ena nona katuba e dua na yalewa e rua na iVakadinadina e Ositerelia. E taroga sara e dua vei rau, “O kila na yaca ni Kalou?” oti sa qai wiliki na Same 83:18. E tukuna na yalewa ya: “Au kurabui sara ga! Ni rau biubiu, au draiva sara rauta ni 56 na kilomita ina dua na sitoa ni volitaki ivola meu lai raica eso tale na ivakadewa ni iVolatabu, meu raica tale ga na yaca ni Kalou ena ivolavosa. Niu vakadeitaka ni yaca ni Kalou o Jiova, au liaca sara ga ni tiko eso tale na ka au sega ni kila.” Me tekivu mai na gauna ya, e vulica o koya na iVolatabu, vaka kina na tagane rau veivosaki tiko, oti rau qai papitaiso.

²² E kaukaua na Vosa ni Kalou, ni veisautaka nodra bula o ira na wilika ra qai vakabauta kina na yalayala vakasakiti i Jiova. (Wilika 1 Cesalonaika 2:13.) E kaukaua cake sara na itukutuku ni Vosa ni Kalou ni vakatauvatani kei na ka eda na via tukuna meda tara kina na lomadra eso tale. E bula na Vosa ni Kalou, oya na vuna meda vakayagataka kina ena gauna veiganiti kece!