1, 2. E dusimaki ira vakacava nona dauveiqaravi o Jiova?

E LEVU na sala sa dau dusimaki ira voli kina nona dauveiqaravi ena gauna makawa o Jiova. Qori ena nona vakayagataki ira na agilosi, na raivotu se tadra, me vakaraitaka kina na ka e se bera ni yaco, me lesia tale ga na nodra dui itavi. (Tiko 7:89; Isik. 1:1; Tani. 2:19) E veidusimaki tale ga o Jiova ni vakayagataki ira na nona mata era veiqaravi tiko ena nona isoqosoqo e vuravura. Se mani sala cava era ciqoma kina na vosa i Jiova, era vakalougatataki ga o ira era muria nona ivakaro.

² E dusimaki ira nona dauveiqaravi nikua o Jiova ni vakayagataka na iVolatabu, na yalona tabu, kei na ivavakoso. (Caka. 9:31; 15:28; 2 Tim. 3:16, 17) Na matata ni nona dusimaki keda e vaka ga eda ‘rogoca tiko e daligada e dua na vosa mai dakuda e kaya tiko: “Oqo na sala. Dou mai lako tu ga kina.”’ (Aisea 30:21) O Jisu tale ga e vaka me vakasavuya tiko na vosa i Jiova vei keda ena nona vakayagataka “na dauveiqaravi yalodina e vuku” me veidusimaki kina ena ivavakoso. (Maciu 24:45) Meda raica vakabibi na veidusimaki kei na veituberi qori baleta ni vakatau na noda bula tawamudu ena noda talairawarawa.—Iper. 5:9.

3. Na cava e rawa ni vakaleqa na noda muria na veidusimaki i Jiova? (Raica na imatai ni iyaloyalo.)

³ E rawa ni vakabulai keda na veidusimaki i Jiova, ia e via tarova qori o Setani na Tevoro. Na ‘lomada dauveivakaisini’ tale ga e  rawa ni vakaleqa na noda muria vinaka na veidusimaki i Jiova. (Jere. 17:9) Meda veivosakitaka mada na sala eda rawa ni sabaya kina na ka e rawa ni vakadredretaka noda rogoca na vosa ni Kalou. Meda veivosakitaka tale ga na sala e rawa ni taqomaka kina noda veiwekani kei Jiova na noda dau veitaratara vakawasoma kei koya, se mani vakacava na keda ituvaki.

4. E saga vakacava o Setani me vakamua na vakasama ni tamata?

⁴ E saga o Setani me vakamua na vakasama ni tamata ena nona vakasavuya na itukutuku lasu kei na ivakavuvuli veivakacalai. (Wilika 1 Joni 5:19.) Nikua e sega ni tabaki ga ena niusiveva, ivola se mekesini na itukutuku e veiyasa i vuravura, ia e sa vakayagataki tale ga vakalevu na retio, tivi, kei na Internet. E rawa ni yaga na sala ni vakauitukutuku qori, ia e rogoci se tabaki kina e levu na itovo kei na ivakatagedegede e veisaqasaqa kei na rai i Jiova. (Jere. 2:13) Kena ivakaraitaki, e vaka ga e donu tu ena tabana ni itukutuku kei na tabana ni veivakamarautaki na kena vakasavui na nodra vakawati na mataqali vata. E levu tale ga era raica ni sa rui kaukaua tale na ka e tukuna na iVolatabu me baleti ira na dau veimoceri vakatagane se vakayalewa.—1 Kor. 6:9, 10.

5. Na cava meda cakava meda kua ni vakamuai ena ivakavuvuli i Setani?

⁵ E rawa vakacava vei ira na taleitaka na yalododonu ni Kalou mera kua ni vakamuai ena ivakavuvuli i Setani e bini tu nikua? E rawa nira kila vakacava na ka e vinaka mai na ka e ca? ‘Ena nodra qaqarauni me salavata kei na vosa ni Kalou’! (Same 119:9) E tu ena iVolatabu na veidusimaki yaga eda rawa ni vakaduiduitaka kina na itukutuku dina mai na ivakavuvuli e veivakacalai. (Vkai. 23:23) E cavuta sara ga o Jisu ni na ‘bula na tamata ena vosa kece e lako mai ena gusu i Jiova.’ (Maciu 4:4) E bibi meda kila na sala eda rawa ni vakayagataka kina na ivakavuvuli vakaivolatabu ena noda bula. Kena ivakaraitaki, ni bera sara ni volatukutukutaka o Mosese na lawa i Jiova me baleta na veibutakoci, e kila vinaka tu na cauravou o Josefa ni cata na Kalou na ivalavala ya. A sega mada ga ni bau vakasamataka o Josefa me talaidredre vei Jiova ni saga o wati Potifa me temaki koya me caka ca. (Wilika Vakatekivu 39:7-9.) E bau dede toka na nona temaki Josefa o wati Potifa, ia e sega ni vakalaiva na vosa ni veitemaki qori me talaidredre kina ena vosa ni Kalou. Me rawa nida vakaduiduitaka na ka e donu mai na ka e cala, e vinakati meda rogoca na vosa i Jiova da qai kua ni rogoca na ivakavuvuli i Setani e dau rogo e veigauna.

6, 7. Na cava meda cakava meda kua kina ni rogoca na ivakasala ca i Setani?

⁶ Era veisaqasaqa e levu na ivakavuvuli kei na vakabauta vakalotu e vuravura, era raica kina e levu ni dredre me qarai na lotu dina. Ia e vakarautaka vakarawarawa o Jiova na nona veidusimaki vei ira era vinakata mera kila. E vinakati meda vakatulewataka o cei eda na via rogoca. E sega ni rawarawa meda rogoca e rua na domo ena dua ga na  gauna, e bibi kina meda ‘kila na domo’ i Jisu da qai vakarorogo vua. E lesi koya o Jiova me vakatawai ira na nona sipi.—Wilika Joni 10:3-5.

⁷ E tukuna o Jisu, “Ni vakasamataka vinaka na ka oni rogoca tiko.” (Mari. 4:24) E matata qai donu na ivakaro i Jiova, e bibi kina meda vakasamataka vinaka da qai vakarogoca. Ia ena vinakati meda vakarautaka na lomada meda muria. Ke da sega ni qaqarauni, eda na lai rogoca tale na ivakasala ca i Setani, sega ni nona ivakasala vakayalololoma na Kalou. Kua vakadua ni laiva me lewai iko na veika era tu e vuravura me vaka na sere, iyaloyalo, porokaramu ni tivi, ilala, ira na kena qasenivuli, se o ira era nanumi tu nikua nira kenadau.—Kolo. 2:8.

8. (a) Sala cava e rawa ni vakarawarawataka kina na lomada me rawai keda o Setani? (b) Ke da sega ni yadrava na ivakatakilakila nida sa mua cala tiko, na cava e rawa ni yaco?

⁸ E kila o Setani ni tiko na noda malumalumu, e dau vakayagataka gona qori me temaki keda kina. Qori e rawa sara ga ni vakadredretaka na noda yalodina tiko ga. (Joni 8:44-47) Na cava meda cakava me kua ni yaco kina qori? Kaya mada ke dua e dau taleitaka na ivalavala e rawa ni tini ina valavala ca, ia ni oti ga vakalailai qori e rawa ni cakava sara e dua na ka ca a sega sara ga ni tadra me cakava. (Roma 7:15) Na cava e lai yaco kina na ituvaki rarawataki qori? De dua sa sega ni kauaitaka vakabibi na vosa i Jiova ni toso na gauna. A sega ni kidava na ivakatakilakila ni sa duatani tiko na ivakarau ni lomana se sa vakatulewataka ga me kua ni kauaitaka. Kena ivakaraitaki, de dua sa sega ni dau masu, sa sega ni guta vakalevu na cakacaka vakaitalatala, se sa tekivu calata na soqoni. Toso na gauna, e sa lai sikalutu sara, e cakava tale ga kina na ka e kila ni cala. E rawa nida levea na ivalavala torosobu va qori ke da dau yadrava na ivakatakilakila nida sa mua cala tiko da qai cakava sara na ka meda vakadodonutaka kina. Ke da rogoca tale ga na vosa i Jiova, eda na sega ni vakasamataka na nodra rai na vukitani.—Vkai. 11:9.

9. Na cava e bibi kina meda kila totolo na gagadre ca ni lomada?

⁹ E rawa ni vakabulai e dua e tauvimate ke kilai totolo na mate e tauvi koya. Eda na sega ni sotava tale ga na leqa ke da kila totolo na gagadre ca sa tiko vei keda e rawa ni vakavuna na noda temaki. Na gauna ga eda sa kila kina qori, e ka vakayalomatua meda yavala sara vakatotolo ni bera ni ‘cokoti keda bulabula o Setani meda cakava na lomana.’ (2 Tim. 2:26) Na cava meda cakava ke da siqema ni sa sega ni salavata tiko kei na ka e vinakata o Jiova na noda vakasama kei na noda gagadre? Meda yalomalumalumu ena noda lesu totolo vua, rogoci koya mai vu ni  lomada da qai muria na nona ivakasala. (Aisea 44:22) E bibi meda kila ni vakatulewa cala eda cakava e rawa ni vakamavoataki keda sara vakaca, na kena revurevu ena tara tu noda bula taucoko. E vinaka gona meda yavala totolo me kua kina ni yacovi keda qori!

10, 11. (a) E rawa ni kilai vakacava na dokadoka? (b) Na cava eda vulica ena ka ca eratou cakava o Kora, Tecani kei Epairami?

¹⁰ E bibi meda kila ni rawa ni vakacalai keda na lomada. E kaukaua dina na kena rawa ni vakamuai keda na noda gagadre ca! Kena ivakaraitaki, vakasamataka mada na dokadoka kei na kocokoco. Dikeva mada na sala e rawa ni vakaleqa kina na noda rogoca na vosa i Jiova na rua na itovo qori, kei na kena rawa ni vakamuai keda ena dua na ituvaki leqataki. Na tamata dokadoka e daunanumi koya vakasivia. E nanuma ni tu vua na dodonu me cakava na ka ga e vinakata qai sega ni taleitaka me tukuni vua na ka me cakava. Ena sega kina ni via ciqoma na nodra veidusimaki kei na nodra ivakasala na tacina vakayalo, qase ni ivavakoso, se na isoqosoqo mada ga i Jiova. O ira qo era sa sega ni via rogoca vinaka na vosa i Jiova.

¹¹ Nira gole tiko na Isireli ena vanualiwa, eratou saqata o Kora, Tecani, kei Epairami na nodrau lewa o Mosese kei Eroni. Na dokadoka e vakavuna me ratou muria ga na nodratou ituvatuva ni sokalou vei Jiova. Na cava e qai cakava na Kalou? E vakamatei ira . (Tiko 26:8-10) Dua dina ka bibi eda vulica ena ivolatukutuku makawa qori! Ni tusaqati o Jiova, ena yaco ga kina na leqa. Meda nanuma tale ga ni ‘liu na viavialevu qai muri na rusa.’—Vkai. 16:18; Aisea 13:11.

12, 13. (a) Tukuna e dua na ivakaraitaki e rawa ni veivakaleqai kina na kocokoco. (b) Ke da sega ni qaqarauni, e rawa ni tekivu totolo vakacava na kocokoco?

¹² E vakarerevaki tale ga na kocokoco. Na tamata kocokoco e dau nanumi koya ga, ena siova se vinakata na ka e sega ni nona. A via soli iloloma vua na parofita o Ilaisa o Neamani, na iliuliu ni mataivalu kei Siria ni vakabulai oti ga mai na vukavuka, ia a sega ni ciqoma na parofita. Ia a kocova na iloloma qori o Kiesai, na dauveiqaravi i Ilaisa. A veinanuyaka tiko o Kiesai: “Me vaka sa bula ko Jiova, ka’u na cicimuri [Neamani], ka kauta mai vua e dua na ka.” A sega mada ga ni bau vakarogotaka vei Ilaisa, a qai cicimuri Neamani qai lasutaki koya ena nona kerea e ‘dua na taledi siliva kei na rua na isulu.’ Na cava e qai yaco vei Kiesai? A qai tauvi koya tale na vukavuka i Neamani!—2 Tui 5:20-27.

¹³ E rawa ni tekivu na kocokoco ena veika lalai ga. Ia ke sega ni qarauni, e rawa ni tini ena veika lelevu, rawa sara ni veisautaka nona bula e dua. E vakadinadinataki qo ena itukutuku kei Ekani. Dikeva mada na kena uqeti Ekani totolo na kocokoco. E tukuna kina: “Ni’u a raica sa tu vata kei nai tiko ni valu e dua nai tutuvi vinaka mai Sainari, kei na siliva e rua na drau na sikeli, kei na dua na uma koula sa limasagavulu na sikeli na kena bibi, au a qai kocova, ka kauta.” E sega ni valuta o Ekani na nona gagadre ca, e kocova qai butakoca ga na iyaya qori qai vunitaka ena nona valelaca. Ni sa kilai na ka ca e cakava o Ekani, e tukuna vua o Josua ni na sauma o Jiova na ka e cakava. Ena siga tiko ga ya, e vakaviriki o Ekani kei na nona vuvale me yacova ni ratou mate. (Josua 7:11, 21, 24, 25) E dua dina na ka rerevaki na kocokoco ni rawa ni lewai keda sara ga. Meda ‘qarauni keda gona ena ivakarau ni yalokocokoco kece.’ (Luke 12:15) De dua eda na vakasamataka eso na ka ca se ka vakasisila, e bibi meda lewa vakamatau na ka eda dau vakasamataka, da qai kua ni vakalaiva me matua na noda gagadre meda valavala ca sara kina.—Wilika Jemesa 1:14, 15.

14. Na cava meda cakava ke da raica ni sa tiko vei keda na yalo ni kocokoco kei na dokadoka?

¹⁴ E rawa ni veivakaleqai dina na dokadoka kei na kocokoco. Nida vakasamataka  rawa na leqa ena yaco nida vakatulewa cala, ena vukei keda qori meda rogoca tiko ga na vosa i Jiova. (Vkru. 32:29) E vakayagataka na Kalou na iVolatabu me dusimaki keda ena ka dodonu, e vakamacalataka tale ga na yaga ni kena muri kei na ka ena yaco nida vakatulewa cala. Ke da temaki meda cakava e dua na ka ena vuku ni dokadoka se kocokoco, e ka vakayalomatua dina meda vakasamataka na ka e rawa ni yaco! E dodonu meda vakasamataka na kena rawa ni vakaleqai keda na ka ca eda cakava. Meda vakasamataka tale ga na kena rawa ni tarai ira na wekada lomani, qai vakabibi na noda veiwekani kei Jiova.

15. Na cava eda rawa ni vulica ena ivakaraitaki i Jisu?

¹⁵ E vinakata o Jiova me vinaka noda bula. (Same 1:1-3) E vakarautaka e levu na veidusimaki ena gauna sara ga eda vinakata kina. (Wilika Iperiu 4:16.) O Jisu mada ga e uasivi, ia e raica ni bibi vua me dau veitaratara vakalevu kei Jiova. E dau gumatua ena masu. O Jiova e dau tokoni koya qai dusimaki koya ena sala vakasakiti. E dau talai ira nona agilosi mera vukei Jisu, solia vua na yalona tabu, dusimaki koya tale ga ena nodratou digitaki na 12 na yapositolo. A rogo mai lomalagi na domo i Jiova, qori e vakaraitaka ni tokoni Jisu qai vakadonui koya. (Maciu 3:17; 17:5; Mari. 1:12, 13; Luke 6:12, 13; Joni 12:28) E dodonu meda talaucaka tale ga na lomada ena masu vei Jiova me vaka ga a cakava o Jisu. (Same 62:7, 8; Iper. 5:7) Ke da dau masu, eda na veivosaki wasoma kei Jiova da qai muria vinaka na ivakarau ni bula e rokovi kina o koya.

16. E vukei keda vakacava o Jiova meda rogoca nona vosa?

¹⁶ E vakarautaka vakarawarawa tu o Jiova na nona ivakasala, ia e sega ni vakasaurarataka e dua me muria. E vinakati meda kerea nona yalo tabu, ena qai solia vakayalololoma vei keda. (Wilika Luke 11:10-13.) Ia e bibi meda “dau rogoca vinaka na ka.” (Luke 8:18) Kena ivakaraitaki, eda na vakaisini keda tiko ga ke da kerei Jiova me vukei keda meda valuta na noda galeleta na ka vakasisila, ia da qai sarava tiko ga na itaba se iyaloyalo vakasisila. E bibi meda gole sara ga ena vanua e veidusimaki kina na yalo tabu i Jiova, me vaka na soqoni vakaivavakoso. Eda kila ni yalo tabu i Jiova e dau veidusimaki ena vanua qori. E levu gona na dauveiqaravi ni Kalou era sega ni sotava na leqa baleta nira vakarogoci Jiova ena soqoni. Era sa qai kila kina na gagadre ca e kadre tiko e lomadra ra qai vakadodonutaka sara.—Same 73:12-17; 143:10.

17. Na cava e ririkotaki kina na noda vakararavi ga ena noda vuku?

¹⁷ Vakasamataki Tui Tevita mada e Isireli makawa. Ni se gone, a vakadrukai Koliaci na tuwawa ni Filisitia. A yaco o Tevita me dua na sotia, tui, dauveitaqomaki, qai dauvakatulewa ena dua na matanitu. Ia ni vakararavi ga ena nona vuku, a vakacalai koya na lomana qai lai valavala ca bibi sara kina kei Pacisepa. A vakarota mada ga me vakamatei na wati Pacisepa o Uraia. Ni vakadodonutaki, e yalomalumalumu o Tevita me vakatusa nona cala qai vakavinakataka tale nona veiwekani kei Jiova.—Same 51:4, 6, 10, 11.

18. Na cava e rawa ni vukei keda meda rogoca tiko ga kina na vosa i Jiova?

¹⁸ Meda muria mada ga na ivakasala ena 1 Korinica 10:12 da qai kua ni nuitaki keda vakasivia. Me vaka nida sega ni ‘lewa rawa na noda ilakolako,’ ena dua ga vei rau qo eda na rogoca, e rawa ni o Jiova se nona Meca. (Jere. 10:23) Meda masu mada ga vakawasoma, muria na veidusimaki ni yalo tabu, da qai dau rogoca vinaka na vosa i Jiova.