1, 2. Na cava erau a vakila taumada o Atama kei Ivi? Na taro cava e basika?

ENA GAUNA e buli kina o Atama kei Ivi a sega ni dua na kedrau meca. Erau uasivi, erau bula ena parataisi. Rau marautaka nodrau veiwekani veivolekati kei na Dauveibuli ni tamadrau. (Vkte. 2:7-9; Luke 3:38) E vakamatatataka vei rau na Kalou na nodrau ilesilesi ena ivakaro e tukuna vei rau. (Wilika Vakatekivu 1:28.) Ena taura toka na gauna me rau “vakatawai vuravura ka vakamalumalumutaka.” Ia me rau ‘lewa tiko ga na kabula kece ga era veitosoyaki voli e vuravura’ o Atama kei Ivi, ena vinakati me rau bula tawamudu. Sa mate o Atama, ena sega gona ni tomana na itavi qori.

² Na cava e veisau kina na ituvaki ena gauna qo? Na cava e rui levu kina na meca ni kawatamata, wili kina na meca levu duadua o mate me kauta tani na nodra marau? Ena vakamalumalumutaki ira vakacava na meca qo na Kalou? Na isaunitaro qori e volatukutukutaki ena iVolatabu. Meda raica mada eso na tikina bibi.

3, 4. (a) Na cava e vakarota na Kalou vei Atama kina kei Ivi? (b) Na cava e bibi kina me rau talairawarawa ina ivakaro qori?

³ Rau buli o Atama kei Ivi me rau bula tawamudu ia e sega ni rau na bula tu ga. Ena vinakati me rau cegu, rau gunu, rau moce se kana me rau bula tiko kina. Koya e bibi duadua ni vakatau nodrau bula ena nodrau veiwekani kei na Vunibula. (Vkru. 8:3) Bibi me rau muria na veidusimaki ni Kalou me rau bula tiko ga kina rau qai marau. E vakamatatataka qori o Jiova vei Atama ni bera mada ga ni buli o Ivi. Ena sala cava? ‘E vakarota tale ga vua na tagane na Kalou o Jiova: “E rawa ni o kana mai na vunikau kece ga e tu ena were, mo mamau kina. Ia mo kua ni kana mai na kau e kilai kina na ka vinaka kei na ka ca, ni o na mate dina ena siga o kania kina.”’—Vkte. 2:16, 17.

⁴ “Na kau e kilai kina na ka vinaka kei na ka ca” e dusia na dodonu e tu vua na Kalou me vakaraitaka na ka vinaka kei na ka ca. Sa kila vinaka tu o Atama na ka vinaka kei na ka ca, ni a buli me ucuya na Kalou qai tiko nona lewaeloma. Erau kila o Atama kei Ivi ni dodonu me dusimaki rau o Jiova ena gauna erau raica kina na vunikau. Ni rau kania gona na vuanikau ena vakaraitaka ni sega ni bibi me dua e dusimaki rau, ena tini vakaleqai rau ga kei na nodrau kawa. Na ivakaro ni Kalou kei na kena itotogi e vakaraitaka na bibi ni kena muri.

5. Erau talaidredre vakacava o Atama kei Ivi?

⁵ Ni buli oti o Ivi, e tukuna vua o Atama na ivakaro ni Kalou. E laurai ni kila vinaka o koya, ni a voleka ni cavuta kece na vosa qori. (Vkte. 3:1-3) E cavuta vua e dua e waqawaqa mai ni gata, na manumanu qaseqase. Qori na luve vakayalo ni Kalou, o Setani na Tevoro, e bucina e lomana na gagadre ni lewai koya ga se me veiliutaki. (Vakatauvatana Jemesa 1:14, 15.) Me rawati na sasaga ca qori, e mani beitaka na Kalou ni lasulasu. E vakadeitaka vei Ivi ni na sega ni mate ke lewai koya ga, ena vaka na Kalou. (Vkte. 3:4, 5) E vakabauta qori o Ivi qai kania na vuanikau me vakaraitaka ni lewai koya ga, e uqeti Atama tale ga me rau kania vata. (Vkte. 3:6, 17) E lasu gona na Tevoro. (Wilika 1 Timoci 2:14.) Ia o Atama e ‘vakarorogo ina vosa i watina.’ De a vaka na itokani na gata, ia o Setani na Tevoro e meca sega ni dauloloma, e kila vinaka tu na itinitini ca ni ka e tukuna vei Ivi.

6, 7. E vakataulewa vakacava o Jiova ena vukudratou na cala?

⁶ Rau talaidredre o Atama kei Ivi vei koya e solia vei rau na bula kei na ka kece rau taukena. E macala ni kila vinaka tu o Jiova na ka kece e yaco. (1 Vei. 28:9; wilika Vosa Vakaibalebale 15:3.) E solia ga na galala vei Atama, Ivi kei Setani me ratou vakaraitaka na nodratou rai me baleti koya. Me vakataki ira ga na Tama, e rarawa dina na loma i Jiova. (Vakatauvatana Vakatekivu 6:6.) Ni Turaganilewa, e vinakati gona me vakatauca nona lewa vei ratou.

⁷ E tukuna na Kalou vei Atama: “Ni ko na mate vakaidina e na siga ko sa kana kina.” De kila vinaka o Atama na “siga” qo me 24 ga na aua. Ni rau beca na ivakaro ni Kalou, e rairai namaka o koya me vakayacora o Jiova na ka e tukuna ni bera ni dromu na siga. “Ni sa mudremudre na siga,” e torovi rau na veiwatini o Jiova. (Vkte. 3:8) Ni veilewaitaki rau, e rogoca mada nodrau ivakamacala ni bera ni vakataulewa. (Vkte. 3: 9-13) Oti sa qai tauca na kedrau itotogi. (Vkte. 3:14-19) Ke vakamatei rau ena gauna ya, ena sega ni vakayacori na nona inaki me baleti Atama kei Ivi, kei na nodrau kawa. (Aisea 55:11) Dina ni tauca vei rau na itotogi mate, rau tekivu vakila tale ga na revurevu ni ivalavala ca, ia e vakatara me rau vakaluveni me yaga vei ira nodrau kawa na isolisoli tale eso ena vakarautaka. Ena rai ni Kalou, erau mate o Atama kei Ivi ena siga ga rau valavala ca kina, erau mate dina ena loma ni dua na “siga,” oya na loma ni 1,000 na yabaki.—2 Pita 3:8.

8, 9. E tarai ira vakacava na luvei Atama na ivalavala ca? (Raica na imatai ni iyaloyalo.)

⁸ Ena tarai ira tale ga na luvei Atama kei Ivi na ka erau cakava? Io. E vakamacalataki ena Roma 5:12: “Ena vuku ni dua ga na tamata e curu kina i vuravura na ivalavala ca kei na mate ena vuku ni ivalavala ca, mani dewa na mate vei ira na tamata kece ga ni sa valavala ca na tamata kece ga.” Na imatai ni tamata yalodina me mate o Epeli. (Vkte. 4:8) Era qase tale ga na vo ni kawa nei Atama ra qai mate. Vakacava, e dewavi ira tale ga na ivalavala ca kei na mate? E sauma na yapositolo o Paula: “Ena nona talaidredre gona e dua ga na tamata e okati kina e levu mera ivalavala ca.” (Roma 5:19) Na ivalavala ca kei na mate e vakadewa mai o Atama e meca sega ni dauloloma ni kawatamata, eda sega ni drovaka rawa na tamata ivalavala ca. Eda na sega ni vakamacalataka rawa na ka kece e okati ena vakadewai ni ivalavala ca vei ira na luvei Atama kei ira na nona kawa, eda sa raica ga na kena revurevu.

⁹ Sa rauta me tukuna na iVolatabu ni ivalavala ca kei na mate e vaka “na iubi e ubia kece tu na lewe ni veivanua kei na iubi e ologi ira tu na veimatanitu kece.” (Aisea 25:7) Na iubi e ubia tu na kawatamata, oya na itukutuku matailalai me baleta na itotogimate e dredre nira kila se ciqoma. Ia na kena dina nira “mate tiko na tamata kece ena vuku i Atama.” (1 Kor. 15:22) Na taro dina e basika e vakamacalataka o Paula: “O cei ena vakabulai au mai na yago e vakavuna tiko na noqu mate?” Ena rawa ni dua? *—Roma 7:24

10. (a) Na tikinivolatabu cava soti e vakaraitaka ni na vakamalumalumutaka o Jiova na ivalavala ca? (b) Na cava eda vulica ena tikinivolatabu qo me baleti Jiova kei na Luvena?

¹⁰ Io, ena rawa ni vakabulai Paula o Jiova. Ni cavuta oti ga o Aisea “na iubi,” e qai vola: “Ena vakaotia sara na mate ko koya; ia na Turaga ko Jiova ena tavoya na wai ni mata mai na matadra na tamata kecega.” (Aisea 25:8) Me vaka na tama e kauta tani na ka e vakararawataki ira na luvena qai qusia na wainimatadra, e vinakata sara ga o Jiova me vakamalumalumutaka na ivalavala ca! Me rawati qo, e tiko na nona ivukevuke. E kaya na 1 Korinica 15:22: “Era mate tiko na tamata kece ena vuku i Atama, ena bula vaka kina na tamata kece ena vuku i Karisito.” Ni taroga oti ga o Paula “O cei ena vakabulai au?” e tomana: “Me vakavinavinakataki na Kalou ena vuku i Jisu Karisito na noda Turaga!” (Roma 7:25) E macala ni sega ni seavu na loloma e bulia kina na tamata o Jiova, ena nodrau talaidredre o Atama kei  Ivi. O koya tale ga e tomani Jiova me rau bulia na imatai ni veiwatini e dau marautaki ira na nodrau kawa. (Vkai. 8:30, 31) Ia ena vakayacori vakacava na veivakabulai qori?

11. Na isolisoli cava e vakarautaka o Jiova me vakabulai kina na kawatamata?

¹¹ Ni valavala ca o Atama, e tauca vua o Jiova na itotogimate, oya na vuna eda valavala ca kina da qai mate. (Roma 5:12, 16) Eda wilika: “E cudruvi na mataqali tamata kece ena vuku ni dua ga na cala.” (Roma 5:18) Na cava ena cakava o Jiova me vakabula kina na kawatamata, ia me kua ni vakaleqa nona ivakatagedegede? Na kena isau e tukuna o Jisu: ‘E lako mai na Luve ni tamata . . . me solia na nona bula me kedra ivoli e lewe levu.’ (Maciu 20:28) E vakamatatataka na imatai ni luvei Jiova vakayalo me mai sucu vakatamata e vuravura, ni o koya na keda ivoli. E laurai vakacava ena ivoli qo na lewadodonu?—1 Tim. 2:5, 6.

12. Na isoro veirauti cava e laurai kina na lewadodonu?

¹² O Atama e uasivi vakataki Jisu ni bera ni valavala ca. Na inaki i Jiova mera vakatawai vuravura na kawa uasivi nei Atama. Ni lomani Tamana vakalevu o Jisu, e lomani ira tale ga na kawa i Atama, e cabora kina nona bula. Io e solia o Jisu nona bula uasivi me veirauti kei na ka e vakayalia o Atama. Oti e qai vakabulai Luvena tale o Jiova me dua na kabula vakayalo. (1 Pita 3:18) E rawa ni vakadonuya o Jiova na isoro uasivi i Jisu me volia lesu kina na vuvale i Atama qai solia vei ira na bula a vakayalia. E sosomitaki Atama gona o Jisu. E vakamacalataka o Paula: “Me vaka ga e volai: ‘Na imatai ni tamata o Atama e tamata bula.’ Na iotioti ni Atama e qai yaco me kabula vakayalo, me vu ni bula.”—1 Kor. 15:45.

13. Na cava ena cakava na “iotioti ni Atama” vei ira na mate?

¹³ Ena yaco mai na gauna me “vu ni bula” kina vua na kawatamata kece na “iotioti ni Atama.” Levu na kawa i Atama era na vakabulai. Na vuna? Nira a marautaka tu na bula ena dua na gauna ra qai mate. Ena vinakati gona mera vakaturi tale mai, mera na bula tale ena vuravura.—Joni 5:28, 29.

14. Na cava e vakarautaka o Jiova me kauta tani na ivalavala ca e vakadewa o Atama vei ira na nona kawa?

¹⁴ Ena sereki vakacava na kawatamata mai na ivalavala ca e sucu kaya mai? E vakarautaka o Jiova e dua na Matanitu ena veiliutaki kina na “iotioti ni Atama” kei ira na nona itokani digitaki mai vuravura. (Wilika Vakatakila 5:9, 10.) O ira na veiliutaki vata kei Jisu mai lomalagi era kila vinaka na bula ivalavala ca. Ena loma ni dua na udolu na yabaki era na tokoni ira na tiko e vuravura, mera kauta tani na ivalavala ca era sega ni valuta rawa vakataki ira.—Vkta. 20:6.

15, 16. (a) Na cava na ibalebale ni kena tukuni me ‘iotioti ni meca, o mate’? Ena vakamalumalumutaki ena gauna cava? (b) Na cava ena cakava o Jisu me vaka e tukuni ena 1 Korinica 15:28?

¹⁵ Ni cava na dua na udolu na yabaki ni veiliutaki ni Matanitu ni Kalou, sa na galala na kawatamata mai na meca kece e vu mai na talaidredre nei Atama. E tukuni ena iVolatabu: “Era mate tiko na tamata kece ena vuku i Atama, ena bula vaka kina na tamata kece ena vuku i Karisito. Ena veitaravi ga: E isevu o Karisito, ra qai tarava yani o ira era nona ena gauna e sa tiko kina. Oti ya na icavacava, ni sa vakamalumalumutaka vakadua na matanitu kece, lewa kece, kei na kaukaua kece, sa na qai solia lesu na veiliutaki ni matanitu vua na Kalou na  Tamana. Ni dodonu me veiliutaki tiko vakatui me yacova nira sa vakamalumalumutaki kece na meca e ruku ni yavana. Na iotioti ni meca me vakamalumalumutaki o mate.” (1 Kor. 15:22-26) Io ena vakamalumalumutaki na mate e vakavuna o Atama. Ena kau tani vakadua na “iubi” e ubia tu na kawatamata kece.—Aisea 25:7, 8.

¹⁶ E tinia na yapositolo o Paula nona itukutuku ena vosa qo: “Ni sa vakamalumalumutaki na ka kece vua, ena qai vakamalumalumutaki koya tale ga na Luvena vei koya a vakamalumalumutaka na ka kece vua, me rawa ni ka kece ga na Kalou vei ira na tamata kece ga.” (1 Kor. 15:28) Sa vakayacori na inaki ni nona veiliutaki na Luvena. Ena levu ni nona marau, ena qai vakasuka na veiliutaki vei Jiova, ena vakaraitaka tale ga vua ni sa uasivi na kawatamata kece.

17. Na cava ena yacovi Setani?

¹⁷ Vakacava ga o Setani, o koya e vakavuna sara ga na rarawa ni kawatamata? E sauma vei keda na Vakatakila 20:7-15. Ena iotioti ni nodra vakatovolei na tamata uasivi kece, ena vakatarai tale vei Setani me vakacalai ira. Oti ena qai vakarusai vakadua na Tevoro kei ira kece na tokona nona veiliutaki ena “ikarua ni mate.” (Vkta. 21:8) Na mate qo ena sega ni vakamalumalumutaki, ni o ira na mate ena ikarua ni mate era na vakarusai vakadua. O koya gona, “na ikarua ni mate,” e sega ni kedra meca o ira era lomana ra qai qarava na Dauveibuli.

18. Ena vakayacori vakacava na ilesilesi a lesia na Kalou vei Atama?

¹⁸ Era na qai tu ena mata i Jiova na tamata uasivi era vakadonui mera bula tawamudu, ni sa sega na kedra meca. Ena vakayacori na ilesilesi a lesi vei Atama, ia ena sega ni vakaitavi kina o koya. Ena roboti vuravura na nona kawa era taleitaka mera qarava ra qai marautaka na levu ni ka e bula kina. Meda vakavinavinakataka mada ga na loloma i Jiova ni vakamalumalumutaka na iotioti ni meca, o mate!