1, 2. Na cava era sega ni kila kina e levu era rogoci Jisu na ibalebale ni nona vosa?

NI DUA e vosa vei keda, e rawa nida rogoci koya. E rawa sara mada ga nida kila na itautau ni nona vosa. Ia ena maumau wale qori ke da sega ni kila na ibalebale ni ka e tukuna. (1 Kor. 14:9) E tautauvata tale ga qori kei na gauna i Jisu, e vica vata na udolu na lewenivanua era rogoca na ka e tukuna. E vosataka mada ga na vosa era kila vinaka. Ia e vica ga era kila na ibalebale ni ka e tukuna. Sa rauta me tukuna o Jisu vei ira na vakarorogo: “Ni rogoci au vinaka kece, moni kila na ibalebale ni noqu vosa.”—Mari. 7:14.

² Na cava era sega ni kila kina e levu na ibalebale ni vosa i Jisu? Eso sa tu ga na ka era vakabauta, eso tale e duatani na nodra inaki. E tukuna kina o Jisu me baleti ira: “Oni biuta vaqaseqase na ivunau ni Kalou moni muria tiko ga kina na nodra ivakarau na nomuni qase.” (Mari. 7:9) O ira qo era sega ni via kila na ibalebale ni vosa i Jisu. Era sega ni via veisautaka na nodra ivalavala kei na nodra rai. E rawa nira rogoca na ka e tukuni, ia era sega ni via dolava na lomadra! (Wilika Maciu 13:13-15.) Koya gona, me rawa ni yaga vei keda na ivakavuvuli i Jisu, eda na vakadeitaka vakacava nida na dolava tiko ga na lomada?

3. Na cava eratou kila kina na tisaipeli na ibalebale ni vosa i Jisu?

³ E bibi meda muria na nodratou ivakaraitaki na tisaipeli yalomalumalumu i Jisu. E tukuna me baleti ratou: “E kalougata na matamudou ni dou raica, kei na daligamudou ni dou rogoca.” (Maciu 13:16) Na cava eratou kila kina na ibalebale ni vosa i Jisu ra qai sega ni kila na kena vo? Kena imatai, eratou dau taro qai vakasaqara na ibalebale dina ni vosa i Jisu. (Maciu 13:36; Mari. 7:17) Kena ikarua, eratou yalorawarawa me ratou vaqaqacotaka na ka ratou sa vakabauta rawa tiko. (Wilika Maciu 13:11, 12.) Kena ikatolu, eratou yalorawarawa me ratou bulataka na ka eratou rogoca kei na ka eratou kila, me ratou vukei ira tale ga kina eso.—Maciu 13:51, 52.

4. Na cava na tolu na ikalawa meda kila kina na vosa vakatautauvata i Jisu?

⁴ Ke da via kila na ibalebale ni vosa vakatautauvata i Jisu, ena vinakati meda muria na nodratou ivakaraitaki na nona tisaipeli yalodina. E okati kina e tolu na ikalawa. Kena imatai, meda vakatikitikitaka na gauna meda vulica qai vakasamataka vakatitobu na ka e tukuna o Jisu, meda vakekeli kina da qai taroga eso na taro veiganiti. Qori sara ga na kilaka. (Vkai. 2:4, 5) Kena ikarua, ena vinakati meda raica se veisemati vakacava na kilaka qori kei na ka eda sa kila rawa tiko, kei na sala ena yaga kina vei keda. Qori sara ga na vuku. (Vkai. 2:2, 3) Kena ikatolu, meda bulataka na ka eda vulica. Qori sara ga na yalomatua.—Vkai. 2:6, 7.

5. Vakamacalataka na duidui ni kilaka, vuku kei na yalomatua.

⁵ Na cava na duidui ni kilaka, vuku kei na yalomatua? Qo e dua na kena ivakaraitaki: Kaya mada ke o duri tu ena lomadonu ni gaunisala qai cici tiko mai e dua na basi. iMatai ni ka o na kila ni oya na basi—qori na kilaka. Kena ikarua, o kila tale ga ni o na laucoqa ke o duri tu ga—qori na vuku! O mani gole tani mai gaunisala—qori na yalomatua! Sa rauta me vakasalataki keda na iVolatabu meda ‘vagolea sara na lomada ina yalomatua,’ ni vakatau sara ga kina na noda bula!—Vkai. 2:2; 1 Tim. 4:16.

6. Na taro cava eda na veivosakitaka me baleta na vitu na vosa vakatautauvata i Jisu? (Raica na kato ena tabana e 8.)

⁶ Ena ulutaga qo kei na kena e tarava, eda na veivosakitaka e vitu na vosa vakatautauvata i Jisu. Eda na dikeva tale ga e vica na taro qo: Na cava e vakaibalebaletaka na vosa vakatautauvata i Jisu? (Qo ena rawati kina na kilaka.) Na cava e vakayagataka kina o Jisu na vosa vakatautauvata qo? (Qo ena rawati kina na vuku.) Eda na vakayagataka vakacava na itukutuku qo me yaga vei keda kei ira na so tale? (Qori na yalomatua.) Kena ilutua, na cava eda vulica kina me baleti Jiova kei Jisu?

7. Na cava na ibalebale ni vosa vakatautauvata ni sore ni musita?

⁷ Wilika Maciu 13:31, 32. Na cava na ibalebale ni vosa vakatautauvata i Jisu me baleta na sore ni musita? Na sore ni musita e vakatayaloyalotaka na itukutuku ni Matanitu ni Kalou. E dusia tale ga na ka e rawati ena kena vunautaki na itukutuku qori—na ivavakoso vaKarisito. Me vaka ni sore ni musita e “sorenikau lailai duadua,” e ka lailai tale ga na ivavakoso vaKarisito ni tauyavu ena 33 G.V. Ia ni sivi e vicasagavulu na yabaki, e tubu totolo na ivavakoso. E yacova na vanua e sega ni nanumi taumada. (Kolo. 1:23) E yaga vakalevu na tubu qori baleta ni tukuna o Jisu nira qai ‘ro tale ga e tabana’ na ‘manumanuvuka ni lomalagi.’ Na manumanuvuka e vakatayaloyalotaki ira na tamata yalomalumalumu era sa mai vakani, vakaruru ra qai taqomaki  vakayalo ena loma ni ivavakoso vaKarisito.—Vakatauvatana Isikeli 17:23.

8. Na cava e vakayagataka kina o Jisu na vosa vakatautauvata ni sore ni musita?

⁸ Na cava e vakayagataka kina o Jisu na vosa vakatautauvata qo? E vakayagataka na tubu vakasakiti ni sore ni musita me dusia na kaukaua ni Matanitu ni Kalou me vakatetea nona lewa, me veitaqomaki, me valuta tale ga na ituvaki dredre kece e basika. Me tekivu ena 1914, e vakasakiti dina na tubu ni isoqosoqo ni Kalou e vuravura! (Aisea 60:22) O ira na lewena na isoqosoqo qori era marautaka na veitaqomaki vakayalo. (Vkai. 2:7; Aisea 32:1, 2) Kena ikuri, na kena tete tiko ga na cakacaka ni Matanitu ni Kalou e vakaraitaka ni na sega ni tarovi rawa, ena toso tiko ga, ena valuta na ituvaki dredre kece e basika.—Aisea 54:17.

9. (a) Na cava eda vulica ena vosa vakatautauvata ni sore ni musita? (b) Na cava eda vulica kina me baleti Jiova kei Jisu?

⁹ Na cava eda vulica ena vosa vakatautauvata ni sore ni musita? De dua eda vakaitikotiko ena vanua era le lailai ga kina na tacida vakayalo, se sega soti sara ni vuavuaivinaka noda cakacaka vakavunau. Ia nida vakasamataka na ituvaki dredre kece e valuta rawa na itukutuku ni Matanitu ni Kalou, ena uqeti keda qori meda vosota. Kena ivakaraitaki, ni yaco yani e Idia o Brother Edwin Skinner ena 1926, era le vica toka ga na iVakadinadina i Jiova. A sega sara ni vuavuaivinaka na cakacaka ni se qai tekivu, e tukuni ni “tosotoso dredre.” Ia e vunau tiko ga na tacida qo. E raica tale ga ni sega ni tarovi rawa na itukutuku ni Matanitu ni Kalou, dina ni levu na ituvaki dredre. Nikua sa sivia na 37,000 na tacida gugumatua e Idia, sivia na 108,000 era tiko ena soqo ni iVakananumi ena yabaki sa oti. Dikeva mada qo e dua tale na ivakaraitaki vakasakiti ni kena tete na cakacaka ni Matanitu ni Kalou. Ena yabaki vata tiko ga a gole kina e Idia o Brother Skinner, a tekivu tale ga e Zambia na cakacaka. Nikua sa sivia na 170,000 na dautukutuku e kea, e le 763,915 era tiko ena iVakananumi ena 2013. Kena ibalebale ni le 1 mai na 18 na lewenivanua e Zambia era tiko ena iVakananumi. Dua dina na tubu vakasakiti!

10. Na cava na ibalebale ni vosa vakatautauvata ni leveni?

¹⁰ Wilika Maciu 13:33. Na cava na ibalebale ni vosa vakatautauvata ni leveni? Na vosa vakatautauvata qo e dusia tale ga na itukutuku ni Matanitu ni Kalou kei na ka e rawati kina. Na ka “kece” e tiko ena falawa e vakaibalebaletaka na veimatanitu. Na kena tubu e vakaibalebaletaka na tete ni itukutuku ni Matanitu ni Kalou ena kena vakayacori na cakacaka vakavunau. Na tubu ni sore ni musita e laurai levu, ia e sega ni va qori na tubu ni leveni ni dau taura toka na gauna me laurai.

11. Na cava e vakayagataka kina o Jisu na vosa vakatautauvata ni leveni?

¹¹ Na cava e vakayagataka kina o Jisu na vosa vakatautauvata qo? E via vakaraitaka o koya ni kaukaua na itukutuku ni Matanitu ni Kalou, oya ni rawa ni tete vakalevu qai vakavuna na veisau. Na itukutuku ni Matanitu ni Kalou sa yacova “na veivanua yawa sara kei vuravura.” (Caka. 1:8) Ia e sega ni dau laurai levu na veiveisau e vakayacora na itukutuku ni Matanitu ni Kalou; eso mada ga ena taura toka na gauna. Ia e tiko na veisau—sega ni veisau ga na iwiliwili, e veisau tale ga na nodra itovo o ira na ciqoma na itukutuku kilai levu qo.—Roma 12:2; Efeso 4:22, 23.

12, 13. Tukuna eso na ivakaraitaki e laurai kina na tete ni vunautaki ni Matanitu ni Kalou me vaka ga e vakamacalataki ena vosa vakatautauvata ni leveni.

¹² Na yaga ni cakacaka vakavunau e dau laurai ni oti e vica na yabaki na kena tekivu na cakacaka. Kena ivakaraitaki, rau veiqaravi o Franz kei Margit ena valenivolavola ni tabana e Brazil ena 1982, ena gauna qo rau sa veiqaravi tiko ena dua tale na valenivolavola ni tabana. Erau vunau ena dua na tauni lailai. E levu na vuli iVolatabu erau tauyavutaka, e wili kina e dua na tina kei na va na luvena. E yabaki 12 na nona ulumatua tagane, e mamadua vakalevu qai dau saga me vuni ni bera ni tekivu na vuli. Erau mani sega ni tomana na veiwatini na vuli ni sa veisau na nodrau ilesilesi. Ia erau sikova tale na tauni qori ni oti e 25 na yabaki. Cava erau raica? Sa 69 na dautukutuku ena ivavakoso, 13 era painia tudei, era sa soqoni tale tiko ga ena dua na Vale ni Soqoni vou. Ia vakacava na gone mamadua ya? Sa kodineita tiko ni ilawalawa qase! Me vaka ga na leveni ena vosa vakatautauvata i Jisu, e tubu se tete sara na itukutuku ni Matanitu ni Kalou, e veisautaka tale ga nodra bula e levu—erau marautaka sara vakalevu qori na veiwatini erau veisiko yani!

¹³ Ena veivanua e vakatabui kina vakalawa noda cakacaka, e vakadinadinataki kina na kaukaua tawarairai ni itukutuku ni Matanitu ni Kalou me veisautaka na nodra bula na lewenivanua. E sega ni rawarawa meda kila na rabailevu ni kena tete na itukutuku vinaka ena veivanua qori, ia eda dau kidacalataka na tubu e rawati. Kena ivakaraitaki o Cuba. A vunautaki taumada kina na itukutuku vinaka ena 1910. E qai sikova na vanua qo o Brother Russell ena 1913. E berabera toka na toso ni cakacaka ni se tekivu. Ia vakacava nikua? Sa sivia e 96,000 na dauvunautaka na itukutuku vinaka e Cuba. Era tiko ena iVakananumi ena 2013 e le 229,726, kena ibalebale ni le 1 mai na 48 na lewenivanua era tiko ena soqo qori. Ena vanua mada ga e vakatarai kina na noda cakacaka, sa rairai vunautaki na itukutuku vinaka ena yalava era nanuma na tacida ena vanua qori ni na sega ni tarai rawa. *—Dauv. 8:7; 11:5.

14, 15. (a) Ena yaga vakacava vei keda na vosa vakatautauvata ni leveni? (b) Na cava eda vulica kina me baleti Jiova kei Jisu?

¹⁴ Ena yaga vakacava vei keda na vosa  vakatautauvata i Jisu me baleta na leveni? Nida vakasamataka vakatitobu na ibalebale ni vosa vakatautauvata i Jisu, eda na raica ni sega ni vinakati meda leqataka vakalevu na sala me vunautaki kina na itukutuku vinaka vei ira na vica vata na milioni era se bera ni rogoca. E kila vinaka o Jiova na ka me caka. Ia na cava e noda itavi? E tukuna na Vosa ni Kalou: “E na mataka mo kaburaka na nomu sila, ia e na yakavi me kakua ni cegu na ligamu: ni ko sa sega ni kila se cava vei rau ena yaco, se na ka oqo se na ka ko ya, se na vinaka vakatautauvata ruarua.” (Dauv. 11:6) Meda kua tale ga ni guilecava meda masulaka me vuavuaivinaka na cakacaka vakavunau, vakabibi ena veivanua e vakatabui kina na cakacaka.—Efeso 6:18-20.

¹⁵ Kena ikuri, meda kua ni yalolailai ke da raica ni sega ni vuavuaivinaka ena imatai ni gauna na noda cakacaka. Meda kua ni beca ‘na siga e tekivu kina na ka lalai.’ (Saka. 4:10) De dua ena vuavuaivinaka vakalevu qai totoka sara mai na kena eda nanuma tu e liu!—Same 40:5; Saka. 4:7.

16. Na cava na ibalebale ni vosa vakatautauvata ni dauveivoli kei na iyau vuni?

¹⁶ Wilika Maciu 13:44-46. Na cava na ibalebale ni vosa vakatautauvata ni dauveivoli kei na iyau vuni? Ena gauna i Jisu, eso na dauveivoli era gole sara vakayawa ena Wasawasa vakaIdia mera volia kina na mataniciva talei sara. Na dauveivoli ena vosa vakatautauvata qo e vakaibalebaletaki ira na tamata lomavinaka era gumatuataka mera vakaceguya na nodra bula vakayalo. Na “mataniciva saulevu sara” e vakaibalebaletaka na talei ni ka dina me baleta na Matanitu ni Kalou. Ni kila na dauveivoli na saulevu ni mataniciva, e tu vakarau me volitaka totolo na ka kece e tu vua me rawa ni volia kina. E cavuta tale ga o Jisu e dua na turaga e cakacaka tiko ena nona were qai kunea na iyau ‘vuni.’ Na turaga qo e sega ni vakataki koya na dauveivoli me vaqara na iyau. Ia me vakataki koya na dauveivoli, e tu vakarau tale ga me volitaka na ka “kece” e tu vua me rawa ni volia kina na iyau.

17. Na cava e vakayagataka kina o Jisu na vosa vakatautauvata ni dauveivoli kei na iyau vuni?

¹⁷ Na cava e vakayagataka kina o Jisu na rua na vosa vakatautauvata ya? Me vakaraitaka ni duidui na sala e rawa ni kunei kina na ka dina. Eso era vaqara tiko ga na ka dina, qai dua na ka na sasaga era cakava mera kunea kina. Eso tale era sega ni vaqaqara, ia era qai kunea—de dua e kau yani vei ira. Dina ni duidui na kedrau ituvaki na turaga ena vosa vakatautauvata, erau kila ga ni talei na ka erau sa kunea, rau mani vakuai rau ena levu na ka me rawa ni rau taukena.

18. (a) Ena yaga vakacava vei keda na rua na vosa vakatautauvata qo? (b) Na cava eda vulica kina me baleti Jiova kei Jisu?

¹⁸ Ena yaga vakacava vei keda na rua na vosa vakatautauvata qori? (Maciu 6:19-21) Ena vinaka mo taroga: ‘E tiko tale ga vei au na nodrau rai na turaga ena vosa vakatautauvata? Au na mareqeta na ka dina me vakataki rau? Vakacava au na tu vakarau meu vakuai au meu taura dei kina, seu na vakalaiva eso tale na ka me vaka na qaravi ni bula ni veisiga me vakawelei au?’ (Maciu 6:22-24, 33; Luke 5:27, 28; Fpai. 3:8) Na levu ga ni noda marautaka na noda kunea na ka dina, na levu tale ga ni noda vinakata meda vakaliuca tiko ena noda bula.

19. Na cava ena veivosakitaki ena ulutaga e tarava?

¹⁹ Meda vakaraitaka mada ga nida sa rogoca da qai kila vinaka na ibalebale ni vosa vakatautauvata eda sa veivosakitaka mai. Ia me kua ni laurai ga nida kila na kedra ibalebale, ena vinakati sara ga meda bulataka. Eda na veivosakitaka ena ulutaga e tarava e tolu tale na vosa vakatautauvata kei na ka eda na vulica kina.