1. Gauna cava eda bula tu kina qo?

EDA bula tu qo ena gauna dredre sara. E vakatoka na iVolatabu na gauna qori me “iotioti ni veisiga,” ni tekivu ena 1914. E vakilai ena ‘gauna dredre’ qori na ituvaki e ca duadua me bau sotava na kawatamata ni vakatauvatani kei na veiyabaki ni bera na 1914. (2 Tim. 3:1-5) Kena ikuri, ena torosobu tiko ga na ituvaki e vuravura, ni parofisaitaki ena iVolatabu ni “o ira na daucaka ca kei ira na dauveidabui era na qai torosobu ga.”—2 Tim. 3:13.

2. Na cava e laurai ena ka ni veivakamarautaki nikua? (Raica na imatai ni iyaloyalo.)

² Me baleta na ka ni veivakamarautaki, levu nikua era cakava na ka e vakatoka na iVolatabu me ivalavala voravora, veiyacovi tawadodonu, vakatevoro, se so tale na itovo e sega ni vakalou. Kena ivakaraitaki, e vakadonui tu ena Internet, porokaramu ni tivi, iyaloyalo, ivola ni talanoa, kei na mekesini na ivalavala kaukaua kei na itovo vakasisila. Na ivalavala e dau sevaki e liu sa vakadonui vakalawa ena so na vanua. Ia e sega ni kena ibalebale ni vakadonuya na Kalou na ivalavala qori.—Wilika Roma 1:28-32.

3. Na cava e yaco vei ira na muria na ivakatagedegede vakaivolatabu?

 ³ Era cata na imuri i Jisu ena imatai ni senitiuri na ka ni veivakamarautaki dukadukali. Nira cakava qori qai savasava nodra itovo, era vakalewai ra qai vakacacani vei ira na lewenivanua. E vola na yapositolo o Pita: “Era kurabui ra qai vosavakacacataki kemuni [na lotu vaKarisito] ni oni sa sega tale ni tomani ira ena sala qo, e tini ina vanua lolovira ni bula torosobu.” (1 Pita 4:4) Nikua tale ga, o ira era muria na ivakatagedegede i Jiova era raici vakatani e vuravura. Kena ikuri, “o ira kece era via qarava na Kalou ena vuku i Karisito Jisu era na vakacacani tale ga.”—2 Tim. 3:12.

4. Na cava e vakasalataki keda kina na iVolatabu meda kua ni cakava ena vuravura qo?

⁴ Na iVolatabu e vakasalataki keda na via cakava na loma ni Kalou meda kua ni lomana na vuravura kei na kena ivalavala. (Wilika 1 Joni 2:15, 16.) Na veika vakalotu, vakapolitiki, kei na veika vakabisinisi ni vuravura qo—wili kina na kena sala ni vakauitukutuku—e lewa tu o Setani na Tevoro “na kalou ni veika vakavuravura qo.” (2 Kor. 4:4; 1 Joni 5:19) Nida lotu vaKarisito, ena vinakati gona meda qarauna noda ilala. Qo na ka dina e tukuna na Vosa ni Kalou: “Ni kua ni vakaisini kemuni. Na ilala ca e vakacacana na itovo vinaka.”—1 Kor. 15:33.

5, 6. O cei meda kua ni vakailala vata? Na vuna?

⁵ Me kua ni vakacacani noda itovo vinaka, e dodonu meda kua ni vakailala kei ira era cakava na ka ca. Qo e sega ni dusi ira ga na sega ni vakabauta era daucaka ca, era wili tale ga kina o ira era kaya nira qaravi Jiova era nakita mera beca nona lawa. Ke dua na lotu vaKarisito e sega ni veivutunitaka na cala bibi e cakava, meda kua ni vakailala kei koya.—Roma 16:17, 18.

⁶ Nida vakailala kei ira era beca na lawa ni Kalou, e rawa nida vakatotomuria na nodra itovo meda taleitaki ga kina. Kena ivakaraitaki, ke da vakailala kei ira na dauveiyacovi tawadodonu, eda rawa ni temaki ena itovo vakasisila qori. A yaco qori vei ira eso na lotu vaKarisito, eso era vakasivoi kina nira sega ni veivutuni. (1 Kor. 5:11-13) Ke ra sega ni veivutuni, era na vakataki ira ga e vakamacalataka o Pita.—Wilika 2 Pita 2:20-22.

7. O cei mera noda itokani?

⁷ Eda na caka vinaka vei ira na sega ni muria na lawa ni Kalou, ia eda na sega ga ni veitokani voleka kei ira. Ena cala gona vua na iVakadinadina i Jiova e sega ni vakawati me veibuku kei na dua e sega ni yalayala qai sega ni yalodina vei Jiova, e sega tale ga ni doka na ivakatagedegede cecere ni Kalou. Ena sega ni dodonu tale ga me veibuku kei na dua e sega ni dokai Jiova. E bibi cake na noda yalodina tiko ga mai noda taleitaki vei ira na sega ni muria na lawa i Jiova. Eda na vakailala ga kei ira era cakava na loma ni Kalou. E tukuna o Jisu: “O koya ga e cakava na loma ni Kalou e taciqu, e ganequ, e tinaqu.”—Mari. 3:35.

8. E vakaleqai ira vakacava na Isireli na vakailala ca?

⁸ E vakaleqai ira na Isireli na nodra vakailala ca. Ni vakabulai ira o Jiova mai na veivakabobulataki e Ijipita qai kauti ira ina Vanua Yalataki, e tukuna na ka mera cakava vei ira na vakaitikotiko e kea: “Mo kua ni cuva ina nodra kalou se temaki mo qaravi ira, mo kua ni vakatotomuria na nodra ivalavala. Ia mo talaraka sobu qai vorovorolaka na nodra vatu ni sokalou. Moni qaravi Jiova na nomuni Kalou.”  (Lako 23:24, 25) Levu na Isireli era sega ni muria na ivakasala qori. (Same 106:35-39) Nira sega ni yalodina vei Jiova, sa qai tukuna e muri o Jisu vei ira: “Raica! Sa na biu tu vei kemuni na nomuni vale!” (Maciu 23:38) Sa sega ni ciqomi ira na Isireli o Jiova, sa vakalougatataka na ivavakoso vaKarisito se qai tauyavu ga.—Caka. 2:1-4.

9. Na cava e veivakaleqai kina na tabana ni itukutuku kei na ka ni veivakamarautaki era tu nikua e vuravura?

⁹ Levu na ka e vakaraitaki ena tabana ni itukutuku nikua kei na ka ni veivakamarautaki e rawa ni vakaleqai keda vakayalo na lotu vaKarisito. Na veika qori e sega ni vaqaqacotaka noda vakabauti Jiova kei na ka e yalataka. E vakavotuya ga na vuravura ca i Setani kei na kena inaki. Bibi gona meda qarauna vinaka meda kua ni digia na ka ni veivakamarautaki e rawa ni uqeta na “gagadre ca vakavuravura.”—Taito 2:12.

10. Na cava ena yaco ena veika ca e dau wiliki se saravi ena vuravura qo?

¹⁰ Sa voleka na gauna meda na sega kina ni wilika se sarava na veika e rawa ni veivakaleqai. Ena kau laivi kece ni sa vakarusai na vuravura e dau vakabibitaka na veika qori, oya na vuravura i Setani. E tukuni ena Vosa ni Kalou: “Sa takali tiko yani na vuravura kei na kena gagadre, ia o koya e cakava na loma ni Kalou ena tu ga me sega ni mudu.” (1 Joni 2:17) E lagata tale ga na daunisame: “Nira na vakarusai laivi na daucaka ca, ia o ira na dau nuitaki Jiova era na taukena na vuravura.” Ena vakacava na kena dede? “O ira na yalododonu era na taukena na vuravura, era na qai bula tawamudu kina.”—Same 37:9, 11, 29.

11. E vakarautaka vakacava o Jiova na kakana vinaka vakayalo vei ira na nona tamata?

¹¹ Ia e duatani sara na ka e tabaka na isoqosoqo i Jiova ena iotioti ni veisiga qo, ni dau uqeta na ivalavala ena rawati kina na bula tawamudu. E tukuna o Jisu ena nona masuti Jiova: “Ena rawata na bula tawamudu, o koya e vulica tiko ga na veika me baleti kemuni na Kalou dina duadua ga, kei Jisu Karisito oni tala mai.” (Joni 17:3) Na Tamada vakalomalagi e vakayagataka na nona isoqosoqo me vakarautaka e levu na kakana bulabula vakayalo. Eda kalougata dina ni tiko na mekesini, ivola, vidio, kei na noda Webpage e uqeta na sokalou dina! E vakarautaka tale ga na isoqosoqo i Jiova na soqoni e caka wasoma ena sivia na 110,000 na ivavakoso e veiyasa i vuravura. Eda vulica ena soqoni, soqo lalai kei na soqo ni veiwasewase na ivola vakaivolatabu e vaqaqacotaka noda vakabauta na Kalou kei na nona vosa ni yalayala.—Iper. 10:24, 25.

12. Na cava na ibalebale ni ivakasala ni iVolatabu meda vakawati “ga ena Turaga”?

¹² E bibi vei ira na lotu vaKarisito era nanuma tiko mera vakawati mera qarauna nodra ilala. E tukuna vakamatata na Vosa ni Kalou: “Moni kua ni vauci vata kei na dua e sega ni vakabauta, ni oni sega sara ga ni tautauvata. Erau na veitokani vakacava na yalododonu kei koya e sega ni yalododonu? Se rau tautauvata vakacava na rarama kei na butobuto?” (2 Kor. 6:14) Na iVolatabu e vakasalataki ira na dauveiqaravi ni Kalou era qara tiko e dua me watidra mera vakawati “ga ena Turaga.” Kena ibalebale mera vakawatitaka ga e dua e qaravi Jiova, e yalayala qai papitaiso, e muria tale ga na ivakavuvuli vakaivolatabu. (1 Kor. 7:39) Nira vakawatitaka e dua era vakabauta vata,  sa rawa ni dua kina nodra itokani e yalataki koya vei Jiova, ena vukei koya tale ga me yalodina tiko ga vua na Kalou.

13. Na ivakaro cava me baleta na vakawati e tauca o Jiova vei ira na Isireli?

¹³ E kila o Jiova na ka ena vinaka vei ira nona dauveiqaravi, oya na vuna e sega ni veisau kina nona rai me baleta na vakawati. Vakasamataka mada, e rawarawa sara na nona ivakaro vei ira na Isireli ni vakayagataki Mosese. E vakaroti ira na Isireli me baleti ira na veimatanitu voleka era sega ni qaravi koya: “Kua ni bukia kei ira e dua na isema ni vakawati. Kua ni soli ira na luvemu yalewa vei ira na luvedra tagane, se taura mai na luvedra yalewa me nodra na luvemu tagane. Nira na vagolea tani na luvemu tagane mai na nodra muri au mera lai qarava eso tale na kalou, ena qai waqa vei kemuni na cudru i Jiova, ena totolo ga na nona vakawabokotaki kemuni.”—Vkru. 7:3, 4.

14, 15. Na cava e yacovi Solomoni ni vakalecalecava na veidusimaki i Jiova?

¹⁴ Ena itekitekivu ni nona veiliutaki na luvei Tevita o Solomoni, a kerea na vuku vei Jiova qai soli vakalevu vua. A mani kilai levu o Tui Solomoni me dua na iliuliu vuku ena vanua vutuniyau. Ni sikovi Solomoni na ranadi ni Sipa, e kaya: “Au sega ni vakabauta na itukutuku, niu mai raica e mataqu dina au sa qai vakabauta. Raica! E lailai ga na ka e tukuni vei au. Oni sa rui vuku, oni rawati kemuni ni vakatauvatani kei na itukutuku au rogoca.” (1 Tui 10:7) Ia e ka ni rarawa ni qai laurai ena ivakaraitaki i Solomoni na ka e rawa ni yaco nida vakalecalecava na ivakaro meda vakawatitaka ga e dua ena vakabauta.—Dauv. 4:13.

¹⁵ Levu na ka e cakava vei Solomoni o Jiova, ia a vakalecalecava na ivakaro vakalou me kua ni vakawatitaki ira na yalewa mai na veimatanitu voleka, era sega ni qaravi Jiova. E domona o Solomoni e “levu na yalewa vulagi,” rauta ni 700 na watina qai 300 na watina lalai. Na cava sa qai yaco? Ni sa qase o Solomoni, era “vagolea na lomana o ira na watina me muria eso tale na kalou, . . . e qai vakayacora o Solomoni na ka ca ena mata i Jiova.” (1 Tui 11:1-6) Na nona vakailala ca o Solomoni e seavu kina nona vuku, lai goletani mai na sokalou dina. Qori e ivakasala yaga dina vei ira na lotu vaKarisito era nanuma tiko mera vakawatitaka e dua e sega ni lomani Jiova!

16. Na ivakasala vakaivolatabu cava e vagolei vei ira e sega ni tiko ena vakabauta na kedra isa?

¹⁶ Vakacava ke sa mai qaravi Jiova e dua qai sega ni vakabauta o watina? E tukuna na iVolatabu: “O kemuni tale ga na yalewa vakawati, ni vakamalumalumu vei ira na dui watimuni, ke ra sega ni talairawarawa ina vosa ni Kalou, ena rawa ni veisautaki ira na nomuni itovo, ke oni sega mada ga ni tukuna e dua na ka.” (1 Pita 3:1) E vagolei tiko qori vei ira na yalewa vakawati lotu vaKarisito, e dusi ira tale ga na tagane vakawati era sa mai vakabauta qai sega ni tiko ena dina o watidra. E matata na ivakasala ni iVolatabu: Mo dua na yalewa se tagane vakawati vinaka. E vinakati mo muria tale ga na ivakatagedegede cecere ni Kalou me baleta na vakawati. Levu na isa ni vakawati era ciqoma na ka dina nira raica na nodra veisau na watidra nira muria na ivakavuvuli vakaivolatabu.

17, 18. Na cava e bula kina o Noa kei ira na lotu vaKarisito ena imatai ni senitiuri ni vakarusai na ituvaki ca ni gauna ya?

¹⁷ Na ilala ca era vakacacana na itovo vinaka, ia era yaga vakalevu na ilala vinaka. Vakasamataki Noa mada, a bula ena vuravura ca qai sega sara ga ni vinakata me veitokani voleka kei ira na lewe i  vuravura ena gauna ya. Ena gauna qori, “mani raica o Jiova ni levu sara na ivakarau ca ni tamata e vuravura, qai ca na nanuma ni lomadra ena gauna kece ga.” (Vkte. 6:5) A lewa kina o Jiova me vakarusa na ituvaki kei ira na tamata ca ena waluvu. Ia “e tamata yalododonu o Noa. E duatani vei ira na tabavata kei koya ni dodonu na nona ivalavala. E dau lako vata kei na Kalou dina o Noa.”—Vkte. 6:7-9.

¹⁸ A sega sara ga ni vakailala o Noa kei ira era sega ni qarava na Kalou. E ogaoga ga o koya kei ratou na le vitu nona lewenivuvale ena kena vakayacori na loma ni Kalou, wili kina na ta ni waqa. Ena gauna vata qori e “dauvunautaka na ka dodonu” o Noa. (2 Pita 2:5) Ni vunau o Noa, nona ta waqa, kei na nona vakailala kei ira na lewe ni nona vuvale, e ogaoga kina ni cakava na ka e dodonu e marautaka na Kalou. Eratou bula kina ena waluvu o Noa kei na nona vuvale. E dodonu meda vakavinavinakataki ratou nida basika mai na kawa eratou qaravi Jiova—na turaga yalodina o Noa, na watina, o ratou na luvedrau tagane kei na dui watidratou. Ena imatai ni senitiuri, o ira tale ga na lotu vaKarisito talairawarawa ra qai yalodina era sega ni vakailala kei ira na sega ni doka na Kalou, era vakabulai kina ni vakarusai o Jerusalemi kei na ivakarau vakajiu ena 70 G.V.—Luke 21:20-22.

19. Na cava e dodonu meda cakava me vakadonui keda kina na Kalou?

¹⁹ Nida qaravi Jiova e bibi meda vakatotomuri Noa kei nona vuvale kei ira na lotu vaKarisito talairawarawa ena imatai ni senitiuri. Meda yawaki keda mai na ituvaki ca ni vuravura qo da qai qara na ilala e veiuqeti ena kedra maliwa na vica vata na milioni na tacida. Nida kabiti ira era dusimaki ena vuku vakalou, ena vukei keda meda “tudei ena vakabauta” ena gauna dredre qo. (1 Kor. 16:13; Vkai. 13:20) Vakasamataka mada na ka totoka ena yaco vei keda! Ke da qarauna noda ilala ena iotioti ni veisiga qo, eda rawa ni vakabulai ni sa vakarusai na ituvaki ca kei vuravura, da qai bula yani ena vuravura vou ni yalododonu i Jiova sa roro tiko mai.