1. (a) Na cava e yaco vei Pita ena Wasa o Kalili? (Raica na imatai ni iyaloyalo.) (b) Na cava e tekivu dromu kina o Pita?

DUA na bogi ni ratou tiko ena Wasa o Kalili o Pita kei na so tale na tisaipeli, e voravora sara na wasawasa qai dredre me ratou vocetaka na nodratou waqa. E vakasauri ga nodratou raici Jisu ni taubale tiko e delaniwai. E kacivi Jisu sara o Pita ni via taubale yani vua nona Turaga. Ni tukuna o Jisu me lako yani, e sobu mai waqa o Pita qai taubale yani vakacakamana vei Jisu e delaniwai seuseua. Ia e sega ni dede e tekivu dromu vakamalua o Pita. Na vuna? A rere ni raica na bula ni cagi. E kacivi Jisu o Pita qai dodoka yani na ligana o Jisu me tauri koya, e kaya sara vua: “Sa rui lailai na nomu vakabauta, na cava o vakatitiqa kina?”—Maciu 14:24-32.

2. Na cava eda na veivosakitaka?

² Eda na veivosakitaka e tolu na ka eda rawa ni vulica me baleta na vakabauta ena ituvaki e sotava o Pita: (1) nona vakabauta o Pita na veitokoni ni Kalou, (2) na vuna e luluqa kina nona vakabauta, kei na (3) ka e cakava me tiko tale vua na vakabauta. Nida veivosakitaka na tikina qori, ena vukei  keda meda “tudei ena vakabauta.”—1 Kor. 16:13.

3. Na cava e sobu kina mai waqa o Pita? E tautauvata vakacava qori kei keda?

³ E vakaraitaka o Pita na vakabauta ni sobu mai waqa me taubale vei Jisu e delaniwai. Se qai kacivi koya ga o Jisu, e nuitaka o Pita ni na vukei koya na kaukaua ni Kalou me vaka ga e tokoni Jisu tiko. Eda vakaraitaka tale ga noda vakabauta nida yalataki keda vei Jiova da qai papitaiso. E kacivi keda o Jisu meda nona imuri, meda muria na weniyavana. Meda vakabauti Jisu gona kei na Kalou nida nuitaka ni rau na tokoni keda ena levu na sala.—Joni 14:1; wilika 1 Pita 2:21.

4, 5. Na cava e ka talei kina na vakabauta?

⁴ Dua dina na ka talei na vakabauta. Na vakabauta i Pita a rawa kina ni taubale e delaniwai, noda vakabauta tale ga e rawa kina nida cakava na ka ena rairai dredre vua na tamata. (Maciu 21:21, 22) Kena ivakaraitaki, levu na veiveisau eda cakava ena noda itovo kei na noda ivalavala, era sega ni kilai keda kina o ira na noda veikilai. E tokona o Jiova na noda sasaga ni yavutaki ena noda vakabauti koya. (Wilika Kolosa 3:5-10.) Ni uqeti keda na noda vakabauta meda yalataki keda vei Jiova, eda sa nona itokani. Eda na sega ni rawata qori ena noda kaukaua ga.—Efeso 2:8.

⁵ E vakaukauataki keda tiko ga noda vakabauta. E rawa kina nida vorata na nona ivadi na keda meca na Tevoro, o koya e kaukaua cake vei keda na tamata. (Efeso 6:16) Nida nuitaki Jiova tale ga, eda sega ni lomaleqa vakalevu ni sotavi na ituvaki dredre. Ke uqeti keda noda vakabauta meda vakaliuca nona Matanitu, e yalataka o Jiova ni na vakarautaka na ka eda gadreva vakayago. (Maciu 6:30-34) Kena ikuri, ena vuku ni noda vakabauta, ena soli vei keda na icovi e sega nida rawata ena noda kaukaua ga—na bula tawamudu.—Joni 3:16.

6, 7. (a) E vakatauvatani ina cava na cagi kei na ua e wavokiti Pita? (b) Na cava e bibi kina meda kila ni rawa ni seavu noda vakabauta?

⁶ Na cagi kei na ua e wavokiti Pita ni taubale e delaniwai e rawa ni vakatauvatani ina veivakatovolei kei na veitemaki eda dau sotava na dauveiqaravi ni Kalou. Ke mani dredre vakacava na ituvaki qori, eda rawa ni tudei ena veitokoni i Jiova. A sega ni vakavuna na dromu i Pita na kaukaua ni cagi se na ua lelevu. Vakasamataka na veitaravi ni ka e yaco: “E rere ni raica na bula ni cagi.” (Maciu 14:30) E sega ni raici Jisu tiko ga o Pita, sa lai kauaitaka na bula ni cagi, mani lomalomarua. Eda na tekivu dromu ke da “raica na bula ni cagi,” da vakasamataka na kena kaukaua qai vakatitiqataka na veitokoni i Jiova.

⁷ E bibi meda kila tiko ni rawa ni seavu noda vakabauta, ni vakatokai ena iVolatabu na vakabauta e luluqa me “ivalavala ca eda dau tacori rawarawa kina.” (Iper. 12:1) Me vaka ga e laurai vei Pita, e rawa ni luluqa totolo noda vakabauta ke da kauaitaka na ka e sega ni dodonu meda kauai kina. Eda na kila vakacava ke sa voleka ni luluqa noda vakabauta? Ena veivosakitaki e vica na taro meda dikevi keda kina.

8. Na cava eso na ka e rawa ni vakavuna me luluqa noda vakabauta na yalayala ni Kalou ni vakatauvatani e liu?

⁸ E talei tiko ga vei au na yalayala ni Kalou ni vakatauvatani kei na gauna sa oti? Kena ivakaraitaki, sa yalataka na Kalou me vakarusa na ituvaki ni vuravura qo. Vakacava sa vakawelei keda tiko na veimataqali ka ni veivakamarautaki ni  vuravura, sa luluqa kina noda vakabauta na yalayala ni Kalou? De dua eda na tekivu vakatitiqataka ni sa voleka na icavacava. (Apak. 2:3) Qo e dua tale na ivakaraitaki. E yalataka na Kalou me vosoti keda ena yavu ni isoro ni veivoli. Ke da kauaitaka tiko ga vakasivia na cala eda cakava ena gauna sa oti, ena rawa nida vakatitiqataka ni na “bokoca” o Jiova na noda ivalavala ca. (Caka. 3:19) Ni yaco qori, eda na sega ni marautaka noda qaravi Kalou, ena rawa nida malumalumu vakayalo.

9. Na cava e rawa ni yaco ke da kauaitaka ga na ka e baleti keda?

⁹ Au se gumatua tiko ga ni qaravi Jiova me vaka e liu? E tukuna na yapositolo o Paula ni na ‘dei noda inuinui me yacova sara na icavacava’ ke da dau gumatua ni qaravi Jiova. Ia na cava e rawa ni yaco ke da kauaitaka ga na ka e baleti keda? Kena ivakaraitaki, ke soli vei keda e dua na cakacaka saulevu ena vakaleqa noda sokalou. E rawa ni luluqa kina noda vakabauta, rawa nida “vucesa,” eda sega ni gumatua ni qaravi Jiova ni laurai vata kei na keda ituvaki.—Iper. 6:10-12.

10. Na cava e vakaraitaka na noda dauveivosoti?

¹⁰ E dau dredre meu veivosoti? Nira vakacudrui keda se vakararawataki keda eso, e dau rawarawa meda cudru se meda galuvi ira. Ena dua tale na yasana, ke da veivosoti, eda sa vakaraitaka tiko nida vakabauti Jiova. Ena sala cava? O ira era cala vei keda era dinau tiko vei keda, vaka ga nida dinau vei Jiova nida cakacala. (Luke 11:4) Ia nida veivosoti, meda nuitaka ni veivakadonui i Jiova e yaga cake mai na noda sauma na ka ca e caka vei keda. Eratou kila na tisaipeli i Jisu ni bibi na vakabauta me rawa na  veivosoti. Ni tukuna o Jisu me ratou vosoti ira era cala wasoma, eratou mani vakamasuti koya: “Ni vakalevutaka mada na neitou vakabauta.”—Luke 17:1-5.

11. Na cava ena rawa ni yaco ke da dauvakasalataki ena so na gauna?

¹¹ Au dau cudru niu vakasalataki? De dua eda na sega ni raica na sala e yaga kina vei keda na ivakasala, eda tekivu vakalewa na ivakasala e tau kei na nona malumalumu o koya e veivakasalataki. (Vkai. 19:20) Nida cakava qori, sa na sega nida vukei meda veisautaka noda rai me salavata kei na rai ni Kalou.

12. Ke noda ivalavala meda vakalewai ira era lesi, na cava e dusia qori?

¹² Au dau vakalewai ira na tagane era lesi ena ivavakoso? Nira kauaitaka na Isireli na itukutuku ca eratou vakasavuya na tini na yamata e lailai nodratou vakabauta, ra qai vosakudrukudrutaki Mosese kei Eroni. Sa qai tarogi Mosese o Jiova: ‘Ena vakacava na dede ni nodra sega ni vakabauti au?’ (Tiko 14:2-4, 11) Io, na nodra vosakudrukudru na Isireli e vakaraitaka nira sega ni nuitaka na Kalou, o koya a lesi Mosese kei Eroni. Ke noda ivalavala meda dau vakalewai ira e vakayagataki ira na Kalou mera liutaki keda, e dusia qori ni sa luluqa noda vakabauti Jiova.

13. Na cava meda kua ni yalolailai kina ke da raica ni luluqa noda vakabauta?

¹³ Nida dikeva oti na vica na taro eda sa veivosakitaka mai, meda kua ni yalolailai ke da raica ni sa luluqa tiko noda vakabauta. Na yapositolo mada ga o Pita e rere qai vakatitiqa. Ena so na gauna, o Jisu e dau vakadodonutaki ratou na yapositolo ni ‘lailai nodratou vakabauta.’ (Maciu 16:8) E dua na lesoni bibi eda rawa ni vulica vei Pita. Qori na ka e cakava ni oti nona vakatitiqa ni sa tekivu dromu vakamalua e wai.

14, 15. (a) Na cava e cakava o Pita ni sa tekivu dromu i wai? (b) Eda sega ni raici Jisu, ia e rawa vakacava nida “vakaraici koya matua”?

¹⁴ A tekivu dromu o Pita ni raica na cagi kei na ua, ia a rawa ni lesu ina waqa ni kila vinaka na qalo. (Joni 21:7) Ia e sega ni nuitaki koya ga, e rai vei Jisu qai ciqoma na nona veivuke. Ke da liaca ni sa luluqa tiko noda vakabauta, e dodonu meda vakatotomuri Pita. Eda na cakava vakacava qori?

¹⁵ Me vaka ga nona rai tale vei Jisu o Pita, e dodonu tale ga meda “vakaraici koya matua na noda iLiuliu Levu, o koya e Vakataucokotaka noda vakabauta, o Jisu.” (Wilika Iperiu 12:2, 3.) Macala ga nida na sega ni raici Jisu sara me vakataki Pita. Ia eda “vakaraici koya matua” nida dikeva na nona ivakavuvuli kei na nona ivakaraitaki da qai muria voleka. Meda dikeva mada eso na ka meda cakava meda vakatotomuri Jisu kina. Nida muria qori, eda na dusimaki ena sala me dei kina noda vakabauta.

16. Na cava meda cakava me qaqaco kina na noda vakabauta?

¹⁶ Vaqaqacotaka nomu vakabauta na iVolatabu. A vakabauta dei o Jisu ni iVolatabu e Vosa ni Kalou, e tu kina na idusidusi yaga duadua ena noda bula. (Joni 17:17) Nida vakatotomuri Jisu, eda na wilika e veisiga na iVolatabu, eda na vulica, da qai vakasamataka vakatitobu na ka eda vulica kina. Meda vakekeli tale ga ena ulutaga eda dau lomatarotarotaka. Kena ivakaraitaki, noda vulica vakamatailalai na ivakadinadina vakaivolatabu e dusia nida sa bula tu ena iotioti ni veisiga qo, ena qai dei ga noda vakabauta ni sa voleka na icavacava. Meda vaqaqacotaka noda vakabauta na yalayala ni iVolatabu me baleta na gauna se bera mai, qori  noda dikeva na parofisai sa vakayacori oti. Me rawa nida nuitaka na yaga ni ivakavuvuli vakaivolatabu, meda dikeva na kedra italanoa o ira e veisautaka nodra bula na iVolatabu. *—1 Ces. 2:13.

17. Na cava e yalodina tu ga kina o Jisu ni vakatovolei vakaca? Eda na vakatotomuri koya vakacava?

¹⁷ Vakasamataka tiko ga na yalayala i Jiova. Ni vakasamataka tiko ga o Jisu na “marau e tu e matana,” a rawa kina vua me yalodina ni vakatovolei vakaca. (Iper. 12:2) A sega ni vakawelei koya na ka e solia tu o vuravura. (Maciu 4:8-10) Eda rawa ni vakatotomuri Jisu nida vakasamataka vakatitobu na yalayala totoka i Jiova. Vakacava mo vola se droinitaka na ka o na cakava ni sa vakarusa na Kalou na ituvaki ca qo. Mo vola na yacadra o ira o na via sotava nira sa vakaturi, kei na ka o na via veivosakitaka kei ira. Me vakataki Jisu, mo raica ni yalayala ni Kalou e baleti iko sara ga.

18. Ena vaqaqacotaka vakacava nomu vakabauta nomu dau masu?

¹⁸ Masulaka me levu nomu vakabauta. A vakavulici ratou nona tisaipeli o Jisu me ratou dau kerea vei Jiova na yalona tabu. (Luke 11:9, 13) Nida kerea qori vei Jiova, masulaka me levu nomu vakabauta; qori e dua na itovo e okati ena vua ni yalo tabu. Mo vakamatatataka na ka o masulaka. Kena ivakaraitaki, ke o kila ni dredre mo dau veivosoti, se so tale na itovo e rawa ni luluqa kina nomu vakabauta, mo kerei Jiova mo valuta qori.

19. Na cava me laurai vua e dua na itokani?

¹⁹ Maliwai ira e dei nodra vakabauta. A digia vinaka o Jisu nona ilala, vakabibi o ira era tokoni koya. E veitokani voleka kei ratou na yapositolo, ni laurai ena nodratou vakabauta kei na nodratou yalodina ni ratou muria na nona ivakaro. (Wilika Joni 15:14, 15.) Ni o digia nomu itokani, digi ira e laurai ena nodra vakabauta nira talairawarawa vei Jisu. Nanuma tiko ni dua na ivakatakilakila ni veitokani vinaka oya me dau rawarawa na noda veivosaki, okati kina qori ena gauna eda vakasalataki kina se nida veivakasalataki.—Vkai. 27:9.

20. Ena yaga vakacava noda vukei ira eso tale me qaqaco nodra vakabauta?

²⁰ Vukei ira eso tale mera vaqaqacotaka nodra vakabauta. O Jisu e vukei ratou nona tisaipeli me qaqaco nodratou vakabauta ena ka e tukuna kei na ka e cakava. (Mari. 11:20-24) Bibi meda vakatotomuri koya, ni na qaqaco noda vakabauta ke da vukei ira eso tale me dei nodra vakabauta. (Vkai. 11:25) Nida vunau se veivakavulici, meda vakabibitaka na ivakadinadina ni bula dina tiko na Kalou, e kauaitaki keda qai vakavuna na iVolatabu. Meda vukei ira na mataveitacini me qaqaco nodra vakabauta. Ke da raica nira vakatitiqa, qori ena nodra vosakudrukudrutaki ira na veiliutaki, meda kua ni totolo ni cati ira. Ia meda vukei ira vakayalololoma me qaqaco tale nodra vakabauta. (Juta 22, 23) Ke o vuli tiko qai veivosakitaki e koronivuli na bula vakaidewadewa, mo doudou ni tutaka na nomu vakabauta na ibulibuli—o na kurabuitaka na yaga ni ka o tukuna vei ira e koronivuli.

21. Na cava e yalataka vei keda o Jiova me baleta na noda vakabauta?

²¹ Ena veivukei ni Kalou ena vuku i Jisu, e vorata kina o Pita na rere kei na vakatitiqa, e yaco sara me duru ni vakabauta vei ira na lotu vaKarisito ena gauna makawa. E vukei keda tale ga o Jiova meda tudei ena vakabauta. (Wilika 1 Pita 5:9, 10.) E yaga dina noda sasaga meda vaqaqacotaka noda vakabauta, ni sega ni vakatauvatani rawa na kena yaga.