KE DUA e sega ni nuitaka na ka e volai ena niusiveva sivia na 200 na yabaki sa oti, e rawa ni tukuni tale ga qori vua e wilika na ka e volai ena Internet ena ika21 ni senitiuri qo. Na iyaya vovou ni gauna qo sa vakarautaka vakarawarawa e levu na itukutuku, so e dina so e lasu, e yaga, tawayaga, so e sega ni veivakaleqai, so tale e vakarerevaki. E bibi meda digia vinaka na ka eda raica se wilika, vakauasivi ke vou vei keda na Internet ni rawa nida vakabauta na itukutuku kece eda wilika se sarava se kena e vakauta mai noda itokani ena imeli, se mani itukutuku dina se lasu. Oya na vuna e veivakasalataki kina na iVolatabu: “Na tamata yalowai e vakabauta na vosa kece, ia o koya e yalomatua e vakasamataka na nona ilakolako kece.”​—Vkai. 14:15.

E rawa vakacava mo “yalomatua” mo kila na itukutuku e lasutaki, e veidabui, e itukuni wale ga, kei na so tale na itukutuku veivakacalai ena nomu kompiuta? Tarogi iko mada: ‘E vakau mai qo ena website e vakadonui vakalawa qai nuitaki, se vakauta mai e dua o sega ni kila? Vakacava sa laurai na itukutuku qori ena website e dau saqata na itukutuku lasu?’ * Ena vinakati gona na “yalomatua.” (Vkai. 7:7) Ke o vakatitiqataka e dua na itukutuku, de dua e lasutaki na itukutuku qori. Ke dua na itukutuku era beci kina eso tale, vakasamataka ena yaga vei cei na itukutuku e vakatetei qori. E bibi mo vakasamataka tale ga na nona inaki o koya e vakauta tiko na itukutuku qori.

Eso era dau saga mera vakauta sara ga e liu na itukutuku vei ira nodra veikilai, era sega ni dikeva mada na kena dina se na leqa e rawa ni yaco  kina. Era vinakata ga mera taleitaki. (2 Sam. 13:28-33) Ia ke da “yalomatua,” eda na vakasamataka rawa na leqa ena yaco kina, ena rairai vakaleqa na kena irogorogo e dua se isoqosoqo.

E ka ni sasaga meda vakadeitaka na itukutuku eda rogoca se vakauta. Qori na vuna era kaya kina eso me qai lewa ga o koya e ciqoma. Ia ena vakacava na levu ni gauna ena vakayagataka me vakadeitaka kina na itukutuku qori? E ka talei na gauna. (Efeso 5:15, 16) E sega ni vinaka na rai qo, “Ke o lomalomarua, vakauta.” Ia ena vinaka cake qo, “Ke o lomalomarua, bokoca!”

Tarogi iko: ‘E dau noqu cakacaka meu vakau imeli? Au sa dau kere veivosoti vei ira noqu veikilai ni cala se lasutaki na ka au vakauta? Sa bau dua e tukuna vei au meu kua ni dau vakau imeli?’ Nanuma tiko, e rawa tale ga nira raica vakataki ira ena Internet na nomu itokani na itukutuku va qori. Ena sega ni vinakati me vakau kece ga vei ira na itukutuku lasa, vidio leleka, se itaba. E sega tale ga ni ka vakayalomatua mo vakauta na katokatoni se ka o vakavola ena ivunau vakaivolatabu. * Kena ikuri, nomu vakauta eso na ka o vakadikeva, na tikinivolatabu e vakarautaki, se isaunitaro ena soqoni ena sega ni raici kina vakabibi na vakavakarau ena soqoni.

Vakacava ke o wilika ena Internet na itukutuku lasu me baleta na isoqosoqo i Jiova? E dodonu meda cata sara ga. Eso era nanuma ni vinaka me kilai me rawa nida tukuna na noda rai, ia qori sa vakatetea tiko na lasu. Ke o rarawataka na ka o wilika ena Internet, meda kerea vei Jiova na vuku da qai raici ira na tacida matua. (Jeme. 1:5, 6; Juta 22, 23) A dau beitaki vakailasu o Jisu. E vakasalataki ira nona imuri nira na vakacacani ra qai “vosavakacacataki” vei ira na meca. (Maciu 5:11; 11:19; Joni 10:19-21) E bibi me tiko vei keda na “raiyawa” kei na “yalomatua” me rawa nida kilai ira era dau “tukuna na ka ca” kei ira “e veivakaisini na nodra ivakarau kece.”​—Vkai. 2:10-16.

E dodonu meda qarauna na itukutuku se italanoa me baleti ira na tacida eda rogoca. Ke dina mada ga, e sega ni kena ibalebale qori meda vakatetea. Ena so na gauna, ena sega ni dodonu se ka vakayalololoma meda vakauta na itukutuku dina vei ira eso tale. (Maciu 7:12) Kena ivakaraitaki, e sega ni ka vakayalololoma se veiuqeti na kakase, ke dina mada ga na itukutuku qori. (2 Ces. 3:11; 1 Tim. 5:13) De dua e itukutuku vuni, e bibi meda doka nodra dodonu eso tale nira na qai vakaraitaka na itukutuku qori ena kena gauna kei na sala donu. E rawa sara ga ni veivakaleqai noda vakatetea na itukutuku e sega ni dodonu me vakatakilai.

Nikua, sa rawarawa sara qai totolo na kena vakau na itukutuku, se ra mani itukutuku dina se lasu, itukutuku yaga se tawayaga, e sega ni veivakaleqai se vakarerevaki. Nida vakau imeli, meda nanuma tiko ni itukutuku qori e rawa nira raica e veiyasa i vuravura ena dua ga na gauna totolo, ke da sega ni nakita mada ga. Meda kua gona ni dau vakau itukutuku totolo se vakaveitalia. Nida wilika eso na itukutuku, nanuma tiko na loloma e sega ni dau kasami, yalowai se lasutaki rawarawa. Koya e bibi sara, na loloma e sega ni vakabauta na vakacuru vosa e dusi kina na isoqosoqo i Jiova, se itukutuku lasu e baleti ira na tacida era vakauta o ira na bobula tu vua na “tama ni lasu,” o Setani na Tevoro. (Joni 8:44; 1 Kor. 13:7) Na rai yawa kei na “yalomatua” ena uqeti keda meda lewa vinaka na levu ni itukutuku eda wilika se raica e veisiga. E tukuna na iVolatabu, “o ira na yalowai ena nodra ivotavota na ka sesewa, ia o ira na yalomatua era na vakaisala ena kilaka.”​—Vkai. 14:18.