1, 2. E vakaraitaka vakacava na iVolatabu na bibi ni loloma?

NA LOLOMA na itovo talei duadua i Jiova. (1 Joni 4:16) Na imatai sara ga ni ibulibuli i Jiova o Jisu, erau qai bula vata voli mai lomalagi ena dua na gauna balavu. E vulica kina o Jisu na nona dauloloma na Kalou. (Kolo. 1:15) E vakaraitaka o Jisu na loloma vata ga qori ena nona bula voli e lomalagi, vaka kina e vuravura. Eda nuidei gona ni nodrau veiliutaki o Jiova kei Jisu ena yavutaki tawamudu ena loloma.

² Ni tarogi o Jisu se cava na ivunau levu duadua ena Lawa, e kaya: “ ‘Mo lomani Jiova na nomu Kalou ena lomamu taucoko, ena nomu vinaka taucoko, kei na nomu vakasama taucoko.’ Qo na ivunau levu duadua, na kena imatai tale ga. E vaka kina na kena ikarua, ‘Mo lomana na kainomu me vaka nomu lomani iko.’”—Maciu 22:37-39.

3. O cei na ‘kainoda’?

³ Ni oti ga nona tukuna o Jisu meda lomani Jiova, e cavuta tarava na noda lomani ira na kainoda. E dusia qori ni bibi meda vakaraitaka na loloma vei ira kece na tamata. O cei gona na ‘kainoda’? Ke da vakawati, na kainoda voleka duadua  na watida. Era kainoda tale ga na lewe ni vavakoso vaKarisito, o ira na tacida vakayalo era qarava na Kalou dina. Era okati tale ga mera kainoda o ira eda sotava ena cakacaka vakaitalatala. Nida qaravi Jiova da qai muria na ivakavuvuli i Luvena, eda na lomani ira vakacava na kainoda?

4. Eda sega ni uasivi, ia e se rawa tiko ga vakacava ni marautaki na bula vakawati?

⁴ A tauyavutaka o Jiova na imatai ni vakawati ena nona buli Atama kei Ivi qai vakaduavatataki rau. A nona inaki me rau marau, me tawamudu nodrau vauci vata me qai tawani vuravura nodrau kawa. (Vkte. 1:27, 28) Ia e vakaleqa na imatai ni vakawati na vorati ni veiliutaki cecere i Jiova, e takavi keda kina na ivalavala ca kei na mate. (Roma 5:12) E vakaraitaka na iVolatabu ni se rawa ni marautaki na bula vakawati. E tu ena Vosa ni Kalou na ivakasala vinaka duadua me baleta na vakawati, ni uqeta sara ga o Jiova na kena volai, ni a Tauyavutaka na vakawati.—Wilika 2 Timoci 3:16, 17.

5. E bibi vakacava ena bula vakawati na loloma?

⁵ E tukuna na iVolatabu ni loloma—qori na nodrau veitaleitaki e rua se nodrau veidredreti—e bibi me rawa ni marautaki kina na veimaliwai. E bibi qori ena vakawati. E tukuna na yapositolo o Paula ina ivavakoso: “Na loloma e vosovoso qai yalovinaka. Na loloma e sega ni vuvu, e sega ni tukutukuni koya, e sega ni dokadoka, e sega ni cakava na ka e sega ni rakorako, e sega ni kauaitaka ga na ka e baleti koya, e sega ni cudrucudru. E sega ni katona na ca. E sega ni marautaka na ka e sega ni dodonu, e marautaka ga na dina. E ubia na ka kece, e vakabauta na ka kece, e nuitaka na ka kece, e vosota na ka kece. E sega vakadua ni seavu na loloma.” (1 Kor. 13:4-8) Nida vakasamataka vakatitobu da qai muria na ivakasala vakalou qori ena marautaki vakalevu na bula vakawati.

6, 7. (a) Na cava e tukuna na iVolatabu me baleta na veiliutaki? (b) Na cava me cakava na tagane vakawati vei watina?

⁶ E bibi dina na loloma ena ituvatuva ni veiliutaki e tauyavutaka na Kalou. E tukuna o Paula: “Au vinakata moni kila ni  ulu ni tagane yadua o Karisito, e ulu ni yalewa na tagane, e ulu i Karisito na Kalou.” (1 Kor. 11:3) Ia e sega ni tukuni me dau vakacolasau o koya e veiliutaki. Kena ivakaraitaki, o Jiova e dau lewai Karisito vakayalololoma, e sega ni nanumi koya ga qai rawarawa vei Jisu me vakamalumalumu. E marautaka o Jisu na veiliutaki vakayalololoma i Tamana ena nona kaya: “Niu lomani Tamaqu.” (Joni 14:31) Ena sega ni tukuna qori o Jisu ke a voravora qai dau vakasaurarataki koya o Jiova.

⁷ E ulu i yalewa o tagane vakawati, ia na iVolatabu e vakaroti ira na tagane mera “rokovi” watidra. (1 Pita 3:7) Dua na sala era na cakava kina qori nodra kauaitaka na ka era gadreva, ra qai doka na nodra nanuma. E kaya na Vosa ni Kalou: “Kemuni na tagane vakawati, ni lomani ira tiko ga na watimuni me vaka ga nona lomana na ivavakoso na Karisito qai solia kina nona bula.” (Efeso 5:25) Io, e solia sara mada ga nona bula o Jisu vei ira nona imuri. Ni vakatotomuria na tagane vakawati na veiliutaki yalololoma i Jisu, ena rawarawa vei watina me dokai koya qai vakamalumalumu vua.—Wilika Taito 2:3-5.

8. Meda raici ira vakacava na tacida vakayalo?

⁸ Vica vata na milioni e veiyasa i vuravura era qaravi Jiova, era vakatokai ena yacana ra qai cakava na lomana. Meda raici ira gona vakacava na tacida era qaravi Jiova? E sauma na Vosa ni Kalou: “Meda caka vinaka vei ira na tamata kece, vakauasivi vei ira eda vakabauta vata.” (Kala. 6:10; wilika Roma 12:10.) E vola na yapositolo o Pita: “Qo ni oni sa vakasavasavataki kemuni ena nomuni talairawarawa ina ivakavuvuli dina, sa sega kina ni veivakaisini na nomuni veilomani vakaveitacini. O koya gona, me vu sara ga mai lomamuni na nomuni veilomani.” E tukuna tale ga o Pita vei ira na tacina vakayalo: “E bibi duadua moni dau veilomani vakalevu.”—1 Pita 1:22; 4:8.

9, 10. Na cava era duavata kina na dauveiqaravi ni Kalou?

⁹ Nida lomani ira vakalevu na tacida era qaravi Jiova, eda sa mai lewena kina e dua na isoqosoqo e duatani duadua e vuravura taucoko. Kena ikuri, nida lomani Jiova da qai muria nona lawa, e tokoni keda ena vuku ni yalona tabu se igu tawarairai e kaukaua duadua e lomalagi kei na vuravura. Qori e rawa kina nida marautaka na duavata vakamataveitacini e vuravura raraba.—Wilika 1 Joni 4:20, 21.

¹⁰ Ni vakamacalataka tiko o Paula na bibi ni noda veilomani vakamataveitacini, e vola kina: “Moni vakaisulu ena yalo ni veikauaitaki dina, yalololoma, yalomalumalumu, yalomalua, kei na vosovoso. Moni dau yalorawarawa, ni dau veivosoti tale ga vakarawarawa ke dua e didivaka e dua na ka vua e dua tale. Moni dau veivosoti me vaka ga na nona vosoti kemuni vakarawarawa o Jiova. Ia me kena ilutua, moni sulumaka na loloma ni qo na ivau vinaka duadua ni duavata.” (Kolo. 3:12-14) E duidui na noda isususu se vanua eda cavutu mai kina, ia eda marautaka ni se laurai tiko ga vei keda na loloma, “na ivau vinaka duadua ni duavata.”

11. Na cava na ivakatakilakila ni isoqosoqo i Jiova?

¹¹ Na veilomani dina kei na duavata e keda ivakatakilakila na dauveiqaravi i Jiova nida lotu dina, ni a tukuna o Jisu: “Na ka qo era na kila kece kina ni dou noqu tisaipeli, ke dou veilomani.” (Joni  13:34, 35) E vola tale ga na yapositolo o Joni: “Na ka qo era na kilai kina na luve ni Kalou kei ira na luve ni Tevoro: O koya e sega ni cakava tiko na ka dodonu e sega ni tovata kei na Kalou, e vaka kina o koya e sega ni lomani tacina. Qo ga na itukutuku oni a rogoca mai na ivakatekivu, oya meda veilomani.” (1 Joni 3:10, 11) Na loloma kei na duavata e keda ivakatakilakila na iVakadinadina i Jiova nida imuri dina i Karisito, ni vakayagataki keda tiko na Kalou me vakayacori kina na lomana, me vunautaki na itukutuku vinaka ni Matanitu ena veiyasa i vuravura.—Maciu 24:14.

12, 13. Na cava e cakava tiko nikua na “isoqosoqo levu”? Cava sa voleka nira marautaka?

¹² Dua na iwiliwili levu ni dauveiqaravi i Jiova era “isoqosoqo levu . . . mai na veimatanitu kece, veiyavusa, veimatatamata, kei na duivosavosa.” Era “tucake tu ena mata ni idabedabe vakaturaga [ni Kalou] kei na mata ni Lami [o Jisu Karisito].” O cei o ira qo? “O ira qo era bula sivia na veivakararawataki levu, era savata na nodra isulu balavu ra qai vakavulavulataka ena dra ni Lami,” nira cakacakataka nodra vakabauta na isoro ni veivoli i Jisu. E tubu tiko ga na kedra iwiliwili na “isoqosoqo levu,” era lomani Jiova kei na Luvena, ra qai “cabora vua [na Kalou] na veiqaravi tabu ena siga kei na bogi.”—Vkta. 7:9, 14, 15.

¹³ Sa voleka me vakarusa na Kalou na vuravura ca qo ena “veivakararawataki levu.” (Maciu 24:21; wilika Jeremaia 25:32, 33.) Ni lomani ira nona dauveiqaravi o Jiova, ena taqomaki ira vakailawalawa mera bula yani ena nona vuravura vou. Me vaka ga a parofisaitaki ena rauta na 2,000 na yabaki sa oti, na Kalou “ena qusia tani tale ga na wainimata kece mai na matadra, sa na sega tale na mate, na lolosi, na tagiyaso, kei na mosi.” Vakacava o na via bula ena Parataisi ni sa “oti na veika e dau yaco e liu”?—Vkta. 21:4.

14. Sa vakacava na tubu ni isoqosoqo levu?

¹⁴ Ni tekivu ena 1914 na iotioti ni veisiga, era le vica toka ga na udolu na dauveiqaravi i Jiova e vuravura raraba. Nira lomani ira na kainodra, salavata kei na veitokoni ni yalo tabu ni Kalou, era gugumatua kina ena cakacaka vakavunau na ivovo ni lotu vaKarisito lumuti. Cava e yaco kina? Era kumuni rawa kina nikua e dua na isoqosoqo levu era nuitaka na bula e vuravura. Eda sa le 8 na milioni na iVakadinadina i Jiova qai sivia na 115,400 na ivavakoso e vuravura raraba. Io, e tubu tiko ga na keda iwiliwili. Kena ivakaraitaki, e sivia na 275,500 na tacida era papitaiso ena yabaki vakacakacaka ni 2014—kena ivakatautauvata ni rauta ni 5,300 era papitaiso e veimacawa.

15. Vakamacalataka na rabailevu ni kena vunautaki na itukutuku vinaka.

¹⁵ E vakasakiti na rabailevu ni kena vunautaki na itukutuku vinaka. Sa tabaki na noda ivola vakaivolatabu ena 700 vakacaca na vosa. Na Vale ni Vakatawa e mekesini veisoliyaki levu duadua e vuravura, e sivia na 52 na milioni na ilavelave e tabaki e veivula ena 247 na vosa. Me yaco mai qo sa tabaki e sivia na 200 na milioni na ivola Na Cava Sara Mada e Kaya na iVolatabu? qai tabaki ena 250 vakacaca na vosa.

16. Na cava e tubu tiko ga kina na isoqosoqo i Jiova?

¹⁶ Na tubu vakasakiti e rawati nikua e vu mai na noda vakabauta na Kalou kei na noda ciqoma ni iVolatabu e uqeti vaKalou. (1 Ces. 2:13) Ia e vakasakiti duadua na noda toso vinaka vakayalo na dauveiqaravi i Jiova, dina ni veitusaqati  qai veivakacacani o Setani, “na kalou ni veika vakavuravura qo.”—2 Kor. 4:4.

17, 18. Me vakacava na noda itovo vei ira na sega ni vakabauta?

¹⁷ Me vakacava na noda itovo vei ira na sega ni qarava na Kalou dina? Ena noda cakacaka vakavunau, e duidui na nodra veiciqomi na lewenivanua—eso era vakarorogo, eso e sega. Ke ra mani ciqoma se sega, e vakaraitaka na Vosa ni Kalou na ka e dodonu meda cakava tiko ga na nona dauveiqaravi. E tukuni kina: “Moni vosa ena yalovinaka ena gauna kece, me vakamasima, moni kila kina na ka moni tukuna vua na tamata yadua.” (Kolo. 4:6) Na gauna kece eda vakamacalataka kina noda vakabauta vei ira era via rogoca, eda na cakava “ena yalomalua kei na veidokai dina” baleta nida lomani ira na kainoda.—1 Pita 3:15.

¹⁸ Ke dua na itaukeinivale e sega ni taleitaka na noda itukutuku se vosataki keda vakaca, eda na lomani ira tiko ga. Eda na vakatotomuri Jisu: “Ni vakasewasewani e sega ni veivakasewasewani lesu. Ni vakararawataki e sega ni veivakarerei, ia e vakanuinui tiko ga vei [Jiova] e dau lewa vakadodonu.” (1 Pita 2:23) Nida maliwai ira na tacida vakayalo se so tale, eda na yalomalumalumu qai muria na ivakasala: “Ni kua ni sauma na ca ena ca se na veivakasewasewani ena veivakasewasewani, moni sauma ena vosa ni veivakalougatataki.”—1 Pita 3:8, 9.

19. Na ivakavuvuli cava e tukuna o Jisu me baleta na keda meca?

¹⁹ Na yalomalumalumu ena vukei keda meda muria na ivakaro bibi i Jisu. Ena nona ivunau ena ulunivanua ni veiolive, e kaya: “Dou rogoca ni a tukuni, ‘Mo lomana na kainomu, mo cata na kemu meca.’ Ia au kaya vei kemudou: Lomani ira tiko ga na kemudou meca, masulaki ira tale ga era vakacacani kemudou, me kilai kina ni dou luvei Tamamudou e tiko mai lomalagi, ni dau vakacabea na matanisiga vei ira na daucaka ca kei na daucaka vinaka, e vakatauca tale ga na uca vei ira na yalododonu kei ira na sega ni yalododonu.” (Maciu 5:43-45) Io, nida dauveiqaravi ni Kalou, e dodonu meda lomani ira na ‘keda meca’ se mani vakacava na ka era cakava vei keda.

20. Na cava eda kaya kina ni na robota na vuravura vou na noda lomana na Kalou kei na kainoda? (Raica na imatai ni iyaloyalo.)

²⁰ Ena noda bula kece, meda vakaraitaka na dauveiqaravi i Jiova ena noda ivalavala kei na ka eda cakava nida lomani Jiova kei ira na kainoda. Kena ivakaraitaki, ke sega nira taleitaka eso na itukutuku vinaka, eda na lomani ira na kainoda ena gauna era gadreva kina na veivuke. E vola na yapositolo o Paula: “Mo kua ni dinautaka e dua na ka vua e dua, moni veilomani ga, ni o koya e lomana na kainona e muria vinaka na lawa. Ni kaya na lawa, ‘Mo kua ni veibutakoci, mo kua ni laba, mo kua ni butako, mo kua ni kocokoco,’ se mani vunau cava tale e tu, e umani taucoko ga ena vosa qo, ‘Mo lomana na kainomu, me vaka nomu lomani iko.’ O koya e dau loloma ena sega ni caka ca vua na kainona, o koya gona e dau loloma ena muria vinaka sara ga na lawa.” (Roma 13:8-10) Nida iVakadinadina i Jiova, eda na vakaraitaka na loloma dina ena vuravura duiyaloyalo, voravora qai ca e lewa tu o Setani. (1 Joni 5:19) Io, ni vakarusai oti na vuravura i Setani, na cakacaka kece eda cakava ena vuravura vou ena yavutaki ena loloma. Sa na totoka dina nira na bula ga kina o ira era lomana na Kalou kei na kainodra!