Na vagagai ni cagi e rawa ni leqataki kina na veika bula e vuravura. Me salavata kei na ivakatagedegede ni World Health Organization, e laurai ni le vica wale sara e veiyasa i vuravura era ceguva tiko na cagi bulabula.

Na cagi duka e rawa ni vakavuna na ceguoca, kenisa ni yatevuso, kei na mateniuto. Era mate dole tale ga kina e veiyabaki e rauta ni le 7,000,000.

E buli na vuravura me vakarautaka na cagi savasava ina ka bula kece. Ia ena rawa ga qori ke qarauni vinaka na kena benuci na veika bula. Qo eso na kena ivakaraitaki.

• Eda kila ni dau vakayagataka na veikau na cagi na carbon dioxide. Ia e levu era sega ni kila ni veidogo ena baravi lolobo, e dau vakayagataka e dua na iwiliwili levu ni cagi qori. Ni vakatauvatani kei na veikauloa, e vakalimataki na levu ni carbon dioxide e kauta laivi na veidogo.

• E laurai ena dua na vakadidike wale ga qo, ni so na lumilumi lelevu me vaka na kelp e sega wale ga ni toboka na carbon dioxide, ia e kauta laivi sara ga mai na cagi. Ena sala cava? Na lumilumi qori e tiko kina eso na ka mokimokiti e tu i loma na cagi, e rawa kina ni ciri vakayawa. Ni ciri yawa mai baravi ena kacabote qai dromu ina botonisauloa kei na carbon dioxide e maroroya tu. Ena qai bulu tu kina me vica vata na senitiuri.

• E veivakaleqai dina na vagagai ni cagi. Ia na vakatatabu ni COVID-19 ena 2020, e laurai ni bulabula tale na cagi e veiyasa i vuravura. Gauna e voleka ni sogo kece kina na vanua ni buli yaya kei na veitosoyaki ni lori, e laurai ni totolo sara ga na bulabula ni cagi. E tukuni ena dua na ripote na “2020 World Air Quality Report,” ni savasava sara ga na cagi ena levu na vanua ena vuku ni vakatatabu.

E veivakaroti na matanitu ina vanua ni buli yaya mera vakalailaitaka na vagagai ni cagi. Era saga tale ga na saenitisi mera kila eso na sala me vakavinakataki tale kina na cagi. Kena ivakaraitaki, era vakayagataka na manumanu somidi lailai na microbe e rawa ni vukica na benu me kua ni veivakaleqai. Era vakarota tale ga na kenadau meda kua ni draiva, meda taubale ga se vodo basikeli. Me kua tale ga ni vakasabusabutaki na vakayagataki ni livaliva e vale.

Ia se levu na ka e vinakati. E vakadeitaki qori ena ripote e kumuni ena 2022 mai na levu na isoqosoqo e veiyasa i vuravura, wili kina na World Health Organization kei na World Bank.

E tukuni ena ripote qori na ka e yaco ena 2020. Ya ni rauta e dua na ikatolu na lewenivanua e veiyasa i vuravura era vakayagataka tiko na iyaya ni vakasaqa e vagagai kina na cagi. E levu na vanua e dredre mera volia na sitovu, e sega tale ga kina na iwalewale vinaka ni vakasaqa e sega ni vakaleqa na cagi.

“Qo na ka e tukuna na Kalou dina o Jiova, o koya e bulia na lomalagi . . . o koya e tevuka na vuravura kei na vuana, o koya e solia na icegu vei ira na tamata era tiko kina.”—Aisea 42:⁠5.

E bulia na Kalou na cagi meda ceguva, kei na ituvatuva me vakasavasavataka na cagi. E tu vua na kaukaua, e lomani keda tale ga. Eda nuidei gona ni na kauta laivi na Kalou na ka kece e vakaleqa tiko na cagi. Raica na ulutaga, “Yalataka na Kalou ni na Tudei na Vuravura.”