ULUTAGA LEVU | IVAKASALA YAGA ME BALETA NA TAUVIMATE
iTataqomaki ni Tauvimate
E DAU itataqomaki ni koro ena gauna e liu na bai. Ia ke ra botea mada ga vakalailai na meca e dua na yasa ni bai, e rawarawa sara na kena vakarusai e dua na koro taucoko. Eda vaka tale tiko ga na bai qori, na noda tauvimate se sega e rawa ni vakatau vakalevu ena ka eda cakava meda taqomaki keda kina. Dikeva mada e lima na sala e rawa ni dewa kina na mate, kei na sala meda taqomaki keda kina.
1 WAI
ITUVAKI LEQATAKI: E rawa nira curu ina yagoda na manumanu somidi ke duka na wai eda gunuva.
ITATAQOMAKI: Na sala vinaka duadua oya nomu qarauna me kua ni duka na wai o gunuva. Ke o nanuma ni duka na wai, cakava e dua na ka me savasava kina. * Me ubi se maroroi vinaka na wainigunu. Kua ni tara na wai savasava e sa maroroi tu, vakayagataka e dua na ka savasava mo takia kina. Me kua ni benuci na vanua e kau mai kina na wainigunu, kua tale ga ni tara voleka kina na valelailai.
2 KAKANA
ITUVAKI LEQATAKI: E tu tale ga ena kakana na manumanu somidi.
ITATAQOMAKI: E rawa ni veivakacalai eso na irairai ni kakana, meda lai nanuma kina ni vinaka tu qai bulabula. E bibi me sava vinaka na vuata kei na kakana draudrau. Na iyayanikana o vakayagataka kei na vanua o vakasaqa kina me savasava, me savasava tale ga na ligamu ni o vakarau kakana. E tiko na ivakarau ni katakata me vakabutari kina eso na kakana me rawa ni vakamatea na manumanu somidi. Qarauna na kakana sa via duatani toka na kena irairai kei na iboi se sa bulasi. Qori e rawa ni ivakatakilakila ni tiko ena kakana na manumanu somidi. Me maroroi ena katoniwaililiwa na kakana e sega ni vakayagataki. Kua ni vakarautaka na kakana ni o tauvimate. *
3 MANUMANU LALAI
ITUVAKI LEQATAKI: E rawa nira veivakaleqai tale ga eso na manumanu lalai.
ITATAQOMAKI: Yadrava tiko na gauna e loma ni yabaki era dau levu kina na manumanu lalai e rawa ni vakadewa na mate. Dara na isulu ena taqomaki iko, me vaka na isulu liga balavu se tarausese balavu. Vakayagataka na taunamu ni o moce se boroya e yagomu eso na ka me kua ni kati iko kina na manumanu lalai. Me kau laivi na ka kece e rawa ni tawa kina na wai ra qai vakasucu kina na namu. *
4 MANUMANU
ITUVAKI LEQATAKI: Eso na manumanu somidi ena rairai sega ni vakaleqai ira na manumanu, ia e rawa ni vakaleqai keda na tamata. Kua gona ni wele ke kati iko se kadruvi iko e dua na manumanu, ke o tara se butuka nona valelailai.
ITATAQOMAKI: Eso era vakamanumanu era sega ni vakatara mera curu e vale na nodra manumanu. Ke o tara e dua na manumanu, savata na ligamu. Kua sara ni o volekata e dua na manumanu kila. Ke kati iko se kadruvi iko e dua na manumanu, savata vinaka sara na mavoa qai taro ivakasala vua e dua na vuniwai. *
5 TAMATA
ITUVAKI LEQATAKI: Na nona vu se suru e dua e rawa ni vakadewa vei keda na manumanu ni mate. E rawa ni dewa ena gauna o mokota kina e dua se lululu vua. E tu tale ga na manumanu somidi ena itautauri ni katuba, talevoni, remote control, se na kompiuta kei na kena keyboard.
ITATAQOMAKI: Vakayagataka taudua ga na nomu itoro, barasinibati, se tauwelu. Taqomaki iko mai na weli, suasua, buno, se dra ni manumanu kei na tamata. Me dau sava vinaka na liga, me sava wasoma tale ga. Qori e rairai sala vinaka duadua me tarovi kina na dewa ni mate.
E vinaka mo tiko ga e vale ni o tauvimate. E vakatututaka e dua na tabana ni vakadidike e cakacaka vata kei na taba ni bula mai Merika, mo kua ni sogota na gusumu ena ligamu ni o vu se suru, vakayagataka na tavoi se na liga ni nomu isulu.
Dua na ivakasala qo a se volai makawa sara: “O koya e yalomatua e raica na ca qai vunitaki koya.” (Vosa Vakaibalebale 22:3) Na ivakasala qori e yaga sara ena gauna qo ni veitauvi tu kina e levu na mate rerevaki! E vinaka mo dau taro ivakasala ina tabana ni bula ena veika e vauca na tiko bulabula. Ke o cakava qori, o na vunitaki iko mai na ca se o na sega ni tauvimate ni o sa taqomaki iko vinaka toka.
^ para. 6 E vakatututaka na World Health Organization e vica na sala e rawa ni vakasavasavataki kina na wai ena noda itikotiko. Kena ivakaraitaki, e rawa ni vakawainimatetaki, biu ena dua na vanua me cilava na siga, tauvuloni, se vakasaqari.
^ para. 9 Ena ikuri ni ivakamacala me baleta na kena taqomaki vinaka na kakana, raica na ilavelave ni Yadra! ni June 2012, tabana e 3-9.
^ para. 12 Eso na ka me kilai me baleta na malaria e vakamacalataki ena Yadra! ni Julai 2015, tabana e 14-15.
^ para. 15 Eso na manumanu e dau gaga na nodra ikati, qai vinakati kina vakatotolo na veiqaravi vakavuniwai.