Etɛ ka Nyí Jeluzalɛmu Yɔyɔ̌ Ɔ?
Xósin e Biblu na é
Azɔn wè wɛ xógbe “Jeluzalɛmu Yɔyɔ̌” ɔ tɔ́n ɖò Biblu mɛ, toxo nùjlɛdonǔwu tɔn ɖé wɛ bo nɔte nú kplékplé ahwanvu Jezu tɔn lɛ tɔn, ee na yì jixwé bo na kp’acɛ kpo é kpo ɖò Axɔsuɖuto Mawu tɔn mɛ é. (Nǔɖexlɛ́mɛ 3:12; 21:2) Biblu ɖexlɛ́ ɖɔ è sixu lɛ́ ylɔ gbɛ̌ta enɛ ɔ ɖɔ yawó yɔyɔ̌ Klisu tɔn.
Nǔ ɖěɖee dó gesí Jeluzalɛmu Yɔyɔ̌ ɔ lɛ é
Jeluzalɛmu Yɔyɔ̌ ɔ ɖò jixwé. Hweɖebǔnu e Biblu ɖɔ Jeluzalɛmu Yɔyɔ̌ xó é ɔ, è nɔ ɖɔ ɖɔ é jɛte sín jixwé, bɔ ɖò finɛ ɔ, wɛnsagun lɛ nɔ cɔ́ hɔntogbo toxo ɔ tɔn lɛ. (Nǔɖexlɛ́mɛ 3:12; 21:2, 10, 12) Gɔ́ na ɔ, lee toxo ɔ d’agba sɔ é xlɛ́ ɖɔ é kún sixu nɔ ayikúngban jí ó. Gaɖiɖi tɔn, gblògbló tɔn kpo jǐ yiyi tɔn kpo ɖokpo ɖokpo nyí nùjlɛnú 12 000. a (Nǔɖexlɛ́mɛ 21:16) Enyi mɔ̌ hun, toxo ɔ sín jǐ yiyi na ɖibla yì kilomɛtlu 560.
Jeluzalɛmu Yɔyɔ̌ ɔ, gbɛ̌ta ahwanvu Jezu tɔn lɛ tɔn ɖé wɛ, bɔ è nɔ lɛ́ ylɔ ye ɖɔ yawó yɔyɔ̌ Klisu tɔn. È nɔ ylɔ Jeluzalɛmu Yɔyɔ̌ ɔ ɖɔ ‘yawó yɔyɔ̌, Lɛngbɔví ɔ sín asì.’ (Nǔɖexlɛ́mɛ 21:9, 10) Ðò nùjlɛdonǔwu elɔ mɛ ɔ, Lɛngbɔví ɔ nɔte nú Jezu Klisu. (Jaan 1:29; Nǔɖexlɛ́mɛ 5:12) “Lɛngbɔví ɔ sín asì,” yawó yɔyɔ̌ Klisu tɔn ɔ, nɔte nú Klisanwun ɖěɖee na nɔ kpɔ́ xá Jezu ɖò jixwé lɛ é. Biblu sɔ́ kancica e ɖò Jezu kpo Klisanwun enɛ lɛ kpo tɛntin é jlɛ́ dó ee ɖò asú kpo asì kpo ɖé tɛntin é wu. (2 Kɔlɛntinu lɛ 11:2; Efɛzinu lɛ 5:23-25) Gɔ́ na ɔ, awinnya e jí è dó Jeluzalɛmu Yɔyɔ̌ ɔ dò nyì é ɔ, è wlan “Lɛngbɔví ɔ sín mɛsɛ́dó wěwe lɛ sín nyikɔ” d’ewu. (Nǔɖexlɛ́mɛ 21:14) Gǒflɛ́mɛ enɛ d’alɔ bɔ è tuùn Jeluzalɛmu Yɔyɔ̌ ɔ, ɖó Klisanwun ɖěɖee è ylɔ bɔ ye na yì jixwé lɛ é ɔ, è mɛ̀ ye dó “mɛsɛ́dó lɛ kpodo gbeyiɖɔ Mawu tɔn lɛ kpo [ee] nyí awinnya dòdó ɔ” é jí.—Efɛzinu lɛ 2:20.
Jeluzalɛmu Yɔyɔ̌ ɔ nyí akpáxwé acɛkpikpa ɖé tɔn. Jeluzalɛmu hwexónu tɔn nyí azinkan Izlayɛli tɔn, bɔ finɛ wɛ Axɔsu Davidi, vǐ tɔn Salomɔ́ɔ, kpo kúnkan yetɔn lɛ kpo kp’acɛ ɖè ɖò “axɔsuzinkpo Mawu Mavɔmavɔ” tɔn jí. (1 Tan 29:23) Enɛ wu ɔ, Jeluzalɛmu e è nɔ ylɔ ɖɔ “toxo mímɛ́” é nɔte nú acɛkpikpa Mawu tɔn, ee kúnkan Davidi tɔn nɔ sɔ́ afɔ tɔn ɖó te é. (Nɛɛmíi 11:1) Jeluzalɛmu Yɔyɔ̌ ɔ, ee è nɔ lɛ́ ylɔ ɖɔ “toxo mímɛ́” é ɔ, kplékplé ye mɛ e na nɔ kpɔ́ xá Jezu ɖò jixwé bo “ɖu axɔsu dó ayikúngban jí” lɛ é tɔn wɛ. (Nǔɖexlɛ́mɛ 5:9, 10; 21:2)
Jeluzalɛmu Yɔyɔ̌ ɔ nɔ hɛn nyɔna lɛ wá nú mɛ e ɖò ayikúngban jí lɛ é. È ɖɔ ɖɔ Jeluzalɛmu Yɔyɔ̌ ɔ “ɖò te jɛ sín jinukúnsin” wɛ, b’ɛ xlɛ́ ɖɔ Mawu nɔ zán ɛ bonu é na wà nùɖé lɛ ɖò fí ɖevo gbɔn vo nú jixwé. (Nǔɖexlɛ́mɛ 21:2) Xógbe enɛ xlɛ́ kancica e ɖò Jeluzalɛmu Yɔyɔ̌ ɔ kpo Axɔsuɖuto Mawu tɔn kpo tɛntin é; Axɔsuɖuto ɔ wɛ Mawu nɔ zán dó wà jlǒ tɔn ɖò “ayikúngban jí fí, lee é nɔ nyí wiwa ɖò [jixwé] ɔ ɖɔhun.” (Matie 6:10) Nyɔna elɔ lɛ ɖò linlin e Mawu ɖó nú gbɛtɔ́ lɛ é mɛ:
Hwɛhuhu ɖiɖe síìn. “Sìn e nɔ na gbɛ̀ mɛ ɔ sín tɔsisa” nɔ sà sín Jeluzalɛmu Yɔyɔ̌ ɔ mɛ, bo nɔ na sìn “atín [ɖěɖee] nɔ na gbɛ̀ mɛ,” bo nɔ “gbɔ azɔn nú tò lɛ” é. (Nǔɖexlɛ́mɛ 22:1, 2) Azɔn gbigbɔ nú mɛ ɖò agbaza kpo gbigbo kpo lixo sín nǔwiwa enɛ na ɖè hwɛhuhu síìn, bo na d’alɔ gbɛtɔ́ lɛ bɔ ye na mɔ gbɛ̀ maɖóblɔ̌ ɔ yí, lee Mawu ko ɖó linlin tɔn sín bǐbɛ̌mɛ gbɔn é.—Hlɔmanu lɛ 8:21.
Kancica ɖagbe na ɖò Mawu kpo gbɛtɔ́ lɛ kpo tɛntin. Hwɛhuhu zɔ́n bɔ gbɛtɔ́ lɛ jɛ zɔ nú Mawu. (Ezayíi 59:2) Hwɛhuhu e è na ɖè síìn é na zɔ́n bɔ nǔɖɔɖ’ayǐ elɔ na jɛnu bǐ mlɛ́mlɛ́: “Nɔtɛn Mawu tɔn ɖò gbɛtɔ́ lɛ tɛntin! É na nɔ xá ye, bɔ ye na nyí togun tɔn. Mawu ɖesunɔ na nɔ kpɔ́ xá ye, bo na nyí Mawu yetɔn.” (Nǔɖexlɛ́mɛ 21:3)
Wuvɛ̌ mimɔ kpo kú kpo na vɔ. Gbɔn Axɔsuɖuto ɔ gblamɛ ɔ, Mawu “na súnsún ɖasin bǐ sín nukún yetɔn mɛ; kú sɔ́ na tíìn ǎ, aluwɛ sɔ́ na tíìn ǎ, alěnina sɔ́ na tíìn ǎ, wuvɛ̌ mimɔ sɔ́ na tíìn ǎ.” (Nǔɖexlɛ́mɛ 21:4)
a Ðò fí ɔ, nùjlɛnú e Hlɔmanu lɛ nɔ zán bɔ è nɔ ylɔ ɖɔ stade é wɛ è zán, bɔ stade ɖokpo nɔ bló mɛtlu 185.