“Ðó xó Mawu tɔn ɖo gbɛ, bo ɖó hlɔ̌nhlɔ́n; é ɖá hú hwǐ nuwenɔ ɖěbǔ; é nɔ yi káká bo nɔ má lǐndɔ̌n kpó gbigbɔ kpó ɖó vovo; é nɔ ɖe gǒflɛ́mɛ lɛ́ ɖó vo nú fɔn lɛ́; é kpé wú bo nɔ mɔ nukúnnú jɛ linlin gbɛtɔ́ tɔn lɛ́ kpó nǔ e ɖo ayi tɔn mɛ lɛ́ é kpó mɛ.”—Eblée lɛ́ 4:12, Biblu gbɛ yɔ̌yɔ́ ɔ tɔn.

 “Ðó Mawuxó ɔ ɖo gbɛ, bo ɖó hlɔ̌nhlɔ́n; é ɖá hú jǐví nuwenɔ bǐ. É nɔ byɔ́ káká fí e lǐndɔ̌n kpó yɛ kpó kplé ɖe ɔ, bo nɔ má yě ɖó vovo. É nɔ byɔ́ káká fí e gǒflɛ́mɛ lɛ́ kpódó fɔn lɛ́ kpó kplé ɖe ɔ, bo nɔ má yě ɖó vovo. É nɔ ɖe ɖɛ jlǒ kpódó linlin e ɖo gbɛtɔ́ sín ayi mɛ lɛ́ kpán ɖó vovo.”—Eblée lɛ́ 4:12, MAWUXÓWÉMA.

 Xó e Mawu ɖɔ nú gbɛtɔ́ lɛ́ bɔ è wlán dó Biblu mɛ é ɖó hlɔ̌nhlɔ́n bo ná ɖe linlin kpó nǔ e nɔ sísɛ́ mɛ bɔ è nɔ wa nǔ é kpó xlɛ́. Xó énɛ́ sixú lɛ́ húzú gbɛtɔ́ lɛ́ dó ɖagbe jí.

 “Xo Mawu tɔn ɖo gbɛ.” Xógbe “xó Mawu tɔn” nɔ dó gesí akpá e Mawu dó ɖo Biblu mɛ é alǒ linlin e é ɖó bo ɖɔ bɔ è wlán dó Biblu a mɛ é. Akpáxwé tají linlin énɛ́ tɔn ɖokpó wɛ nyí ɖɔ gbɛtɔ́ tónúsetɔ́ lɛ́ ná ɖu fífá kpó bǔninɔ kpó adodwé ɔ sín víví ɖo ayǐkúngban jí káká sɔ́yi.—Bǐbɛ́mɛ 1:28; Ðɛhan 37:29; Nǔɖexlɛ́mɛ 21:3, 4.

 Nɛ̌ xó Mawu tɔn alǒ linlin e é ɖó bo ɖɔ é ka “ɖo gbɛ” gbɔn? Lěe é ɖo gbɛ gbɔn é ɖokpó wɛ nyí ɖɔ é nɔ ná nukúnɖíɖó mɛ ɖěɖěe nɔ ɖi nǔ ná lɛ́ é, bɔ gbɛ yětɔn nɔ lɛ́ ɖó nu. (Sɛ́nflínmɛ 30:14; 32:47) Akpá e Mawu dó ɖo Biblu mɛ é lɛ́ “ɖo gbɛ” ɖó Mawu gbɛɖe ɔ ɖo azɔ̌ wa wɛ bónú linlin tɔn lɛ́ ná dó jɛnu bǐ mlɛ́mlɛ́. (Jaan 5:17) Mawu cí gbɛtɔ́ lɛ́ ɖɔhun ǎ, é nɔ dó akpá bo nɔ wɔn alǒ nɔ wá mɔ ɖɔ émí kún sixú kpé wú bo ɖe ó ǎ. (Kɛ́nsísɔ́ 23:19) Xó tɔn “nɔ́ lɛ́ kɔ wá gɔ̌n [tɔn] agbǎ ǎ.”—Ezayíi 55:10, 11.

 “Xó Mawu tɔn . . . ɖó hlɔ̌nhlɔ́n.” È sixú lɛ́ tínmɛ xógbe “ɖó hlɔ̌nhlɔ́n” ɔ dó “ɖ’agbɔ̌n,” “ɖo azɔ̌ wa wɛ,” alǒ “nɔ wa nǔ ɖěbǔ e [xó énɛ́] ɖó ná wa é.” Mɔ̌ mɛ ɔ, nǔ ɖěbǔ e Jexóva b Mawu ɖɔ é alǒ akpá e é dó é ná jɛnu jɛ́n wɛ. (Ðɛhan 135:6; Ezayíi 46:10) Nǔgbó ɔ, Mawu sixú bló bɔ akpá tɔn lɛ́ ná jɛnu ɖo ali e nu mǐ ma ɖó nukún tɔn ɖěbǔ kpálíkpálí ɖe ǎ lɛ́ é.—Efɛ́zinu lɛ́ 3:20. c

 Xó Mawu tɔn lɛ́ “ɖó hlɔ̌nhlɔ́n” ɖó é nɔ d’alɔ mɛ e é xɔ akwɛ́ ná lɛ́ é bɔ yě nɔ bló hǔzúhúzú lɛ́ ɖo gbɛzán yětɔn mɛ bo nɔ kpɔ́n te d’é jí. Nǔkplɔ́nmɛ Mawu tɔn lɛ́ nɔ húzú akpáxwé ɖé ɖo gbɛzán yětɔn mɛ bo nɔ tɔ́n ɖo linlin yětɔn lɛ́, gbɛzínzán yětɔn kpó nǔ e gbé yě nɔ nya lɛ́ é kpó mɛ. (Hlɔ̌manu lɛ́ 12:2; Efɛ́zinu lɛ́ 4:24) Ðo ali énɛ́ nu ɔ, “xó Mawu tɔn . . . lɛ́ ɖo azɔ̌ wa ɖo” mɛ ɖěɖěe nɔ yí gbe ná lɛ́ é mɛ wɛ.—1 Tɛsaloníkinu lɛ́ 2:13.

 “Xó Mawu tɔn . . . ɖá hú hwǐ nuwenɔ ɖěbǔ.” Ðo nǔjlɛ́dónǔwú linu ɔ, xó Mawu tɔn ɖá hú hwǐ nuwenɔ e gbɛtɔ́ bló é ɖěbǔ, ɖó é ɖó hlɔ̌nhlɔ́n bo nɔ byɔ́ nǔ mɛ. Xó Mawu tɔn sixú ɖɔ xó nú ayi, énɛ́ wɛ nyí mɛ alɔkpa e mɛɖé nyí ɖo xomɛ é, lěe nǔkplɔ́nmɛ gbɛtɔ́ tɔn ɖěbǔ ma sixú kpé wú gbɔn ǎ é. Énɛ́ tɔ́n ɖo nǔ e Eblée lɛ́ 4:12 ɖɔ bɔ d’é wú é mɛ.

 “Xó Mawu tɔn . . . nɔ yi káká bo nɔ má lǐndɔ̌n kpó gbigbɔ kpó ɖó vovo; é nɔ ɖe gǒflɛ́mɛ lɛ́ ɖó vo nú fɔn lɛ́.” Ðo Biblu mɛ ɔ, “lǐndɔ̌n” sixú nɔ dó gesí nǔ e mɛɖé nɔ ɖe xlɛ́ ɖɔ émí nyí é, bɔ “gbigbɔ” ka sixú nɔ dó gesí nǔ e mɛɖé nyí nǔgbó nǔgbó ɖo ayi mɛ é. (Galátinu lɛ́ 6:18) Ðo nǔjlɛ́dónǔwú linu ɔ, “xó Mawu tɔn” nɔ byɔ́ káká “fɔn” mǐtɔn mɛ, fínɛ́ wɛ lěe nǔ nɔ cí nú mǐ tawun é kpó linlin gɔngɔn mǐtɔn lɛ́ kpó ɖe. Ðó nǔkplɔ́nmɛ Jexóva tɔn lɛ́ nɔ ɖe mɛ alɔkpa e mǐ nyí tawun ɖo xomɛ, bɔ gbɛtɔ́ ɖěbǔ ma sixú mɔ ǎ é xlɛ́ wútu ɔ, yě sixú sísɛ́ mǐ bɔ mǐ ná bló hǔzúhúzú lɛ́ ɖo ali ɖagbe nu. Énɛ́ nɔ hɛn xomɛ Gbɛɖótɔ́ mǐtɔn tɔn kpó mǐ lɔmɔ̌ tɔn kpó bǐ hun.

 “Xó Mawu tɔn . . . kpé wú bo nɔ mɔ nukúnnú jɛ linlin gbɛtɔ́ tɔn lɛ́ kpó nǔ e ɖo ayi tɔn mɛ lɛ́ é kpó mɛ.” Lěe mɛɖé wa nǔ gbɔn sɔgbe xá xó Mawu tɔn é sixú ɖe linlin e mɛ ɔ ɖó nǔgbó nǔgbó lɛ́ é xlɛ́, káká jɛ nǔ e nya wɛ mɛ ɔ ɖe alǒ nǔ e nɔ sísɛ́ ɛ nǔgbó nǔgbó lɛ́ é jí, bɔ nǔ énɛ́ lɛ́ wɛ nɔ tɔ́n ɖo nǔwalɔ tɔn lɛ́ alǒ jijɔ tɔn lɛ́ mɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ényí mɛɖé yí gbe nú xó Mawu tɔn ganjí bo bló hǔzúhúzú e ɖo dandan lɛ́ é ɖo gbɛzán tɔn mɛ ɔ, é nɔ ɖe xlɛ́ ɖɔ émí nɔ sɔ́ émíɖée hwe bo nɔ lɛ́ ɖɔ nǔgbó. É nɔ ba ɖɔ nǔ émítɔn ní nyɔ́ Gbɛɖótɔ́ émítɔn nukúnmɛ. Ðo alɔ ɖěvo mɛ ɔ, ényí é tɛ́n kpɔ́n bá mɔ nǔjɛdo ɖo xó Mawu tɔn mɛ ɔ, énɛ́ sixú ɖe xlɛ́ ɖɔ é ɖó jijɔ nyanya lɛ́ ɖi goyíyí zɛ xwé wú alǒ cejɛ́nnábí. Vlafo ɔ, tíntɛ́nkpɔ́n wɛ é ɖe bá ba hwɛjijɔ bo wa nǔ e Mawu gbɛ́ wǎn ná é.—Jelemíi 17:9; Hlɔ̌manu lɛ́ 1:24-27.

 Lěe alɔdlɛ́ndónǔ ɖé ɖɔ gbɔn é ɔ, xó Mawu tɔn “sixú byɔ́ fí e ɖo hwlǎhwlá hú gǎn ɖo ayi mǐtɔn mɛ é.” Fí ɖě ɖo ayi gɔngɔn mǐtɔn mɛ bo sixú nɔ hwlǎhwlá dó Mawu bɔ xó tɔn ná gɔn ɖiɖe xlɛ́ ǎ. Eblée lɛ́ 4:13 ɖɔ: “Nǔ lɛ́ bǐ wɛ ɖo mɛ̌ bo ɖo wědedé ɖo éyɛ́ mɛ e mǐ ɖó ná ɖó gbe ná é nukɔn.”

 Mawu wɛ sɔ́ d’ayi mɛ nú mɛsɛ́dó Pɔ́lu bɔ é wlán wěma Biblu tɔn e nɔ nyí Eblée lɛ́ é ɖo 61 H.M. tɔn mɔ̌ sɛ́dó klisánwun Jwifu e ɖo Jeluzalɛ́mu kpó Judée kpó lɛ́ é.

 Ðo wěmata 3 kpó 4 kpó mɛ ɔ, Pɔ́lu tɛ ɖɛ̌ lěe Izlayɛ́li hwexónu tɔn nyí kpɔ́ndéwú akpágbanúmɛ tɔn ɖé nú klisánwun lɛ́ gbɔn é jí. (Eblée lɛ́ 3:8-12; 4:11) Jexóva d’akpá ɖɔ émí ná ɖe Izlayɛ́li ví lɛ́ sín kannumɔgbénu bo ná kplá yě yi ayǐkúngban ɖé jí, bɔ ɖo fínɛ́ ɔ “ayi [yětɔn] ná j’ayǐ.” (Sɛ́nflínmɛ 12:9, 10) É ɖo mɔ̌ có, jijimɛ Izlayɛ́li ví lɛ́ tɔn e gosín Ejípu é ɖe xlɛ́ azɔn mɔ̌kpán ɖɔ émí kún ɖi nǔ nú akpá Mawu tɔn lɛ́ ó, bo gba sɛ́n tɔn lɛ́ azɔn mɔ̌kpán. Wǎgbɔ tɔn ɔ yě “byɔ́ to e mɛ [Mawu] ná ná gbɔjɛ yě ɖe ɔ mɛ ǎ,” énɛ́ wɛ nyí ɖɔ yě ɖu vǐví xɔ́ntɔn ɖagbe ɖé zunzun xá Mawu tɔn ǎ. É nyɔ́ wa ɔ, yě kú ɖo gbětótló mɛ. Kúnkan yětɔn lɛ́ ɖu Akpádídó yíkúngban ɔ sín gǔ có, yě lɔmɔ̌ jɛ tóli vɛ́ nú Jexóva jí. Nukɔnmɛ ɔ, akɔta ɔ sún sin tɔn syɛ́nsyɛ́n.—Nɛɛmíi 9:29, 30; Ðɛhan 95:9-11; Luki 13:34, 35.

 Pɔ́lu tínmɛ ɖɔ kpɔ́ndéwú nyanya Izlayɛ́li ví gbejímanɔtɔ́ lɛ́ tɔn ɖó ná kplɔ́n nú klisánwun lɛ́. Mǐ sixú gɔn nǔ wa yěɖɔhun bo byɔ́ gbɔjɛ Mawu tɔn mɛ, gbɔn tónúsise nú xó tɔn kpó nǔ ɖiɖi nú akpá tɔn lɛ́ mlɛ́mlɛ́ kpó gblamɛ.—Eblée lɛ́ 4:1-3, 11.

 Kpɔ́n video kléwún élɔ́ bo ná dó mɔ nǔ tawun tawun e jí wěma Eblée lɛ́ tɔn ɖɔ xó dó lɛ́ é.