1-3. Nǔmimɔ tɛ́ Piyɛ́ɛ ka mɔ? Étɛ́wú mǐ ka ɖó ná mɔ nukúnnú jɛ tínmɛ tɔn mɛ?

 XWE 36 H.M. tɔn wɛ mǐ ɖe. Hwesivɔ́ zǒhwenu tɔn hun dó Piyɛ́ɛ jí, hwenu e é ɖo ɖɛ xo wɛ ɖo xɔ ɖé ta ɖo xwé e ɖo malínmálín dó xutó é ɖé gbe, ɖo toxo Jopée tɔn e ɖó tɔjíhúnglíntɛn é mɛ é. É ko bló azǎn yɔywɛ ɖé din bɔ é nyí jǒnɔ ɖo xwé énɛ́ gbe. Fínɛ́ e é cí kpó jlǒ kpó é xlɛ́ ɖo ali ɖé nu ɖɔ é kún nɔ ɖe mɛɖé ɖó vo ɖo mɛɖé mɛ ó. Xwétɔ́ ɔ, nya anyǔzɔ́watɔ́ ɖé wɛ bo nɔ nyí Sinmɔ́ɔ, bɔ Jwifu bǐ ná yí gbe bá nɔ nya mɔ̌hun ɖé xwé ǎ. a É ɖo mɔ̌ có, Piyɛ́ɛ ná kplɔ́n nǔ tají ɖé din dó lěe Jexóva ma nɔ ɖe mɛɖé ɖó vo ɖo mɛɖé mɛ ǎ gbɔn é wú.

² Hwenu e Piyɛ́ɛ ɖo ɖɛ xo wɛ é ɔ, é ba éɖée kpo. Nǔ e é mɔ ɖo nǔmimɔ mɛ é ná cí kliwun nú Jwifu ɖěbǔ. Nǔɖé cí lɛ̌ɛnkanvɔ ɖaxó ɖé ɖɔhun ja ayǐkúngban jí, bɔ kanlin e, sɔgbe xá Sɛ́n ɔ ɔ, yě nyí nǔblíblí lɛ́ é ɖ’é mɛ. Ée è ɖɔ nú Piyɛ́ɛ ɖɔ é ní hu yě bo ɖu é ɔ, é ɖɔ: “Un ɖu nǔ e sɛ́n gbɛ́ é kpó nǔ e nyí nǔblíblí é kpó ɖě kpɔ́n ǎ.” Gbe ɔ ɖɔ n’i, é ka nyí azɔn ɖokpó ǎ, amɔ̌, azɔn atɔn ɖɔ: “Nǔ e Mawu ko slá wǔ ná lɛ́ é ɔ, ma sɔ́ ɖɔ ɖɔ sɛ́n gbɛ́ nǔ énɛ́ lɛ́ ɖě ó.” (Mɛ. 10:14-16) Nǔ e Piyɛ́ɛ mɔ é bú vo dó è, é ka nyí nú hwenu línlín ǎ.

³ Étɛ́ ka nyí tínmɛ nǔmimɔ e Piyɛ́ɛ mɔ é tɔn? É ɖo tají ɖɔ mǐ ní mɔ nukúnnú jɛ tínmɛ tɔn mɛ, ɖó nǔgbó e gɔ́ngɔ́n bo kunkplá lěe Jexóva nɔ kpɔ́n gbɛtɔ́ lɛ́ gbɔn é ɖé ɖo nǔmimɔ énɛ́ mɛ. Ðó mǐ nyí klisánwun nǔgbó lɛ́ wútu ɔ, nú mǐ ma kplɔ́n bo ɖó linlin ɖokpó ɔ dó gbɛtɔ́ lɛ́ wú Mawu ɖɔhun ǎ ɔ, mǐ sixú ɖe kúnnu mlɛ́mlɛ́ dó Axɔ́súɖuto Mawu tɔn wú ǎ. Bo ná dó mɔ nukúnnú jɛ nǔmimɔ e Piyɛ́ɛ mɔ é sín tínmɛ wú ɔ, mi nú mǐ ní gbéjé akpakpa sɔ́ mɛ sín nǔ ɖěɖěe jɛ lɛ́ lɛ̌ dó nǔmimɔ ɔ lɛ́ é kpɔ́n.

4, 5. Mɛ̌ Kɔnɛ́yi ka nyí? Étɛ́ ka jɛ hwenu e é ɖo ɖɛ xo wɛ é?

⁴ Gbe e gbe Piyɛ́ɛ mɔ nǔmimɔ ɔ é ɔ, é tuun ɖɔ é kpo sɔ ɔ, Mawu ko xlɛ́ nǔmimɔ ɖé nya e nɔ nyí Kɔnɛ́yi é lɔmɔ̌ ɖo Sezalée e ɖo kilomɛ́tlu 50 mɔ̌ ɖo totaligbé é ǎ. Sɔ́ja kanwekogán wɛ Kɔnɛ́yi nyí ɖo ahwankpá Hlɔ̌ma tɔn mɛ; “nya ɖé wɛ bo nɔ tɛ́ dó Mawu wú.” b Tatɔ́ xwédo tɔn e ɖó kpɔ́ndéwú ɖagbe e wɛ é lɛ́ nyí bɔ “é kpó mɛ e ɖo xwé tɔn gbe lɛ́ é bǐ kpó nɔ ɖó sísí e gɔ́ngɔ́n é nú Mawu.” Kɔnɛ́yi nyí mɛ e wá húzú Jwifu é ǎ. Kosi e ma gbo ada ǎ é wɛ n’i. É ɖo mɔ̌ có, é nɔ nyɔ́ xomɛ dó Jwifu e ɖo hudó mɛ lɛ́ é wú, bo nɔ d’alɔ yě ɖo agbaza lixo. Nya ayijlɔ́jlɔ́nɔ énɛ́ “nɔ . . . sa vo nú Mawu hwebǐnu.”—Mɛ. 10:2.

⁵ Ðo gan 3 mɛ hwelɛ́kɔ mɔ̌ ɔ, Kɔnɛ́yi ɖo ɖɛ xo wɛ bo mɔ nǔmimɔ ɖé, bɔ wɛnsagun ɖokpó ɖɔ n’i ɖo nǔmimɔ ɔ mɛ ɖɔ: “Mawu nɔ ɖ’ayi ɖɛ towe lɛ́ kpó nǔ e a nɔ ná wamamɔnɔ lɛ́ é kpó wú, bo nɔ ɖo flínflín wɛ.” (Mɛ. 10:4) Kɔnɛ́yi sɛ́ mɛ dó ɖɔ yě ní yi ylɔ́ mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ wá, lěe wɛnsagun ɔ ɖɔ n’i gbɔn é. Kosi énɛ́ e ma gbo ada ǎ é ja ali e è ko sú dó è káká jɛ din é nu gbɔn gbé. É ja hwlɛngán sín wɛn ɔ se gbé.

6, 7. (a) Nǎ kpɔ́ndéwú e xlɛ́ ɖɔ Mawu nɔ se ɖɛ ɖěɖěe ayijlɔ́jlɔ́nɔ e ba ná tuun nǔgbó ɔ dó wǔ tɔn lɛ́ é nɔ xo lɛ́ é ɖokpó. (b) Kpó kpɔ́ndéwú mɔ̌hun lɛ́ kpó ɔ, étɛ́ mǐ ka sixú ɖɔ?

⁶ Mawu ka nɔ se ɖɛ ɖěɖěe ayijlɔ́jlɔ́nɔ égbé tɔn e jló ná tuun nǔgbó ɔ dó wǔ tɔn lɛ́ é nɔ xo lɛ́ é a? Mǐ ní kpɔ́n kpɔ́ndéwú élɔ́. Nǎwe ɖé nɔ nɔ Albanie bo yí Atɔxwɛ ɖokpó bɔ xóta e ɖɔ xó dó vǐ lɛ́ kplɔ́nkplɔ́n wú é ɖé ɖ’é mɛ. c É ɖɔ nú Kúnnuɖetɔ́ e wá gɔ̌n tɔn é ɖɔ: “Nú un ɖɔ nú we ɖɔ ɖɛ xo sɛ́dó Mawu wɛ un ɖe kɛ́ɖɛ́ ɖɔ é ní d’alɔ mì nú má kplɔ́n vǐ nyɔ̌nu ce lɛ́ ɔ, a ná ɖi a? É wɛ sɛ́ we dó! Xó e a hɛn wá é byɔ́ ayi ce mɛ. Nǔ e sín hudó un ɖó é pɛ́ɛ́ wɛ a hɛn wá!” Nǎwe ɔ kpó vǐ nyɔ̌nu tɔn lɛ́ kpó jɛ Biblu kplɔ́n jí, bɔ ɖo nukɔnmɛ ɔ, asú tɔn wá xo kpóɖó nú yě.

 ⁷ Vlafonú ɖé wɛ kpɔ́ndéwú énɛ́ nyí a? Ðěbǔ lɔ ǎ! Nǔ mɔ̌hun ko jɛ azɔn mɔ̌kpán gbɔn gbɛ ɔ bǐ mɛ káká bɔ è sixú ɖɔ ɖɔ nǔkpédónǔnu kpowun wɛ yě nyí ǎ. Étɛ́ mǐ ka sixú ɖɔ din? Nukɔntɔn, Jexóva nɔ se ɖɛ ɖěɖěe ayijlɔ́jlɔ́nɔ e ɖo alɔdó tɔn ba wɛ lɛ́ é nɔ xo lɛ́ é. (1 Axɔ́. 8:41-43; Ðɛh. 65:3) Wegɔ́, wɛnsagun lɛ́ ɖo gǔdo nú mǐ ɖo wɛnjíjlázɔ́ ɔ kɔn.—Nǔɖé. 14:6, 7.

8, 9. Étɛ́ Mawu ka ɖɔ nú Piyɛ́ɛ ɖɔ é ní wa? Nɛ̌ é ka wa nǔ gbɔn?

⁸ Piyɛ́ɛ kpo ɖo xɔ ɔ ta bɔ tínmɛ nǔmimɔ ɔ tɔn “ɖo vo bú dó è wɛ,” hwenu e mɛ e Kɔnɛ́yi sɛ́ dó lɛ́ é sɛkpɔ́ xwé ɔ é. (Mɛ. 10:17) Piyɛ́ɛ e gbɛ́ azɔn atɔn ɖɔ émí kún ná ɖu nǔɖuɖu e Sɛ́n ɔ ɖɔ ɖɔ yě blí lɛ́ é ó é ka ná yí gbe bo ná xwedó súnnu énɛ́ lɛ́ bo ná byɔ́ Kosi ɖé xwé a? Ðo ali ɖé nu ɔ, gbigbɔ mímɛ́ bló bɔ nǔ e Mawu jló é jɛ wě ɖo xó énɛ́ mɛ. È ɖɔ nú Piyɛ́ɛ ɖɔ: “Éɖíe! Súnnu atɔn ɖo kinkan we byɔ́ wɛ. Énɛ́ wú ɔ, sí te, bo jɛ te sín xɔ ɔ ta, lobo xwedó yě, ma xo nǔ kpɔ́n ɖěbǔ ó, ɖó nyɛ wɛ sɛ́ yě dó.” (Mɛ. 10:19, 20) É ɖo wɛn ɖɔ nǔ e Piyɛ́ɛ mɔ é d’alɔ ɛ bɔ é ɖo gbesisɔmɛ bá mlɛ́ ali e gbigbɔ mímɛ́ xlɛ́ ɛ é.

⁹ Ée Piyɛ́ɛ se ɖɔ Mawu wɛ ɖɔ nú Kɔnɛ́yi ɖɔ é ní sɛ́ mɛ dó gbě émítɔn mɛ é ɔ, é ylɔ́ Kosi e è sɛ́ dó gbě tɔn mɛ lɛ́ é dó xwé ɔ gbe “bo ɖó tɛnmɛ nú yě.” (Mɛ. 10:23a) Ée Piyɛ́ɛ mɔ nǔ jɛ nǔ e Mawu jló é wú tlóló é ɔ, é jɛ linlin húzú jí azɔn ɖokpó.

10. Nɛ̌ Jexóva ka nɔ xlɛ́ ali togun tɔn gbɔn? Nǔ tɛ́ lɛ́ mǐ ka ɖó ná nɔ kanbyɔ́ mǐɖée?

¹⁰ Káká jɛ égbé ɔ, Jexóva nɔ xlɛ́ ali togun tɔn gbɔn nǔ lɛ́ ɖiɖexlɛ́ ɛ dɛ̌dɛ̌ dɛ̌dɛ̌ gblamɛ. (Nǔx. 4:18) É nɔ gbɔn gbigbɔ mímɛ́ tɔn gblamɛ do xlɛ́ ali “mɛsɛntɔ́ gbejínɔtɔ́ ayiɖotenánɔ” ɔ. (Mat. 24:45) Hweɖélɛ́nu ɔ, è nɔ tá wěziza dó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ e mǐ ɖó dó Xó Mawu tɔn wú é jí alǒ è nɔ húzú lěe tutoblónúnǔ ɔ nɔ wa nǔ gbɔn é ɖé lɛ́. É ná nyɔ́ ɖɔ mǐ ní nɔ kanbyɔ́ mǐɖée ɖɔ: ‘Nú hǔzúhúzú mɔ̌hun lɛ́ wá ɔ, nɛ̌ un ka nɔ wa nǔ gbɔn? Un ka nɔ mlɛ́ ali e gbigbɔ Mawu tɔn nɔ xlɛ́ mɛ ɖo ninɔmɛ énɛ́ lɛ́ mɛ é a?’

11, 12. Ée Piyɛ́ɛ wá Sezalée é ɔ, étɛ́ é ka wa? Étɛ́ é ka kplɔ́n?

¹¹ Piyɛ́ɛ mɔ nǔmimɔ ɔ é ɔ, ayǐhɔ́ngbe tɔn ɔ, é kpó mɛ tɛ́nnɛ ɖěvo lɛ́ kpó, yě wɛ nyí mɛ atɔn e Kɔnɛ́yi sɛ́ dó lɛ́ é kpó “nɔví súnnu [Jwifu] ayizɛ́n” e gosín Jopée lɛ́ é kpó ɖidó Sezalée. (Mɛ. 11:12) Hwenu e Kɔnɛ́yi ɖo nukún ɖó Piyɛ́ɛ wɛ é ɔ, é ylɔ́ “hɛ̌nnumɔ tɔn lɛ́ kpó xɔ́ntɔn tɔn vívɛ́ lɛ́ kpó” kplé. Kosi wɛ yě bǐ ná ko nyí. (Mɛ. 10:24) Ée Piyɛ́ɛ wá é ɔ, é wa nǔ e é ma lin gbeɖé ɖɔ émí ná wa ǎ é ɖé: É byɔ́ xwé Kosi e ma gbo ada ǎ é ɖé tɔn gbe! Piyɛ́ɛ tínmɛ ɖɔ: “Mi tuun ganjí ɖɔ é kún sɔgbe xá sɛ́n ɖɔ Jwifu ɖé ní dó gbɛ̌ xá mɛ e nyí akɔ ɖěvo é, alǒ sɛkpɔ́ ɛ ó, é ɖo mɔ̌ có, Mawu ɖe xlɛ́ mì ɖɔ un kún ɖó ná ylɔ́ mɛ ɖěbǔ ɖɔ mɛ blíblí ó.” (Mɛ. 10:28) Piyɛ́ɛ wá mɔ nǔ jɛ wú din ɖɔ nǔ e nǔmimɔ ɔ kplɔ́n mɛ é kún kunkplá nǔɖuɖu alɔkpa lě lě wɛ mɛɖé ɖó ná ɖu sín xó kɛ́ɖɛ́ ó. É ɖó ná ‘ylɔ́ mɛ ɖěbǔ [é tlɛ sixú nyí Kosi ɖé] ɖɔ mɛ blíblí ǎ.’

 ¹² Mɛ lɛ́ ɖo te kpɔ́n Piyɛ́ɛ bá se xó. Kɔnɛ́yi tínmɛ ɖɔ: “Mǐ bǐ ɖo Mawu nukɔn, bo ná se nǔ e Jexóva ɖe gbe ɖɔ hwi ní ɖɔ lɛ́ é bǐ.” (Mɛ. 10:33) Nú a se bónú jlǒɖótɔ́ ɖé dó xógbe mɔ̌hun ɔ, dǒ nukún lěe nǔ ná cí nú we é mɛ kpɔ́n! Piyɛ́ɛ bɛ́ xó kpó nukɛgbe agbɔ̌nnɔ élɔ́ kpó: “Din ɔ, un mɔ nukúnnú jɛ mɛ nǔgbó nǔgbó ɖɔ Mawu kún nɔ ɖe mɛɖé ɖó vo ɖo mɛɖé mɛ ó, loɔ, ɖo akɔta lɛ́ bǐ mɛ ɔ, mɛ e nɔ ɖó sísí e gɔ́ngɔ́n é n’i, bo nɔ lɛ́ wa nǔ e sɔgbe é sín nǔ nɔ nyɔ́ nukún tɔn mɛ.” (Mɛ. 10:34, 35) Piyɛ́ɛ kplɔ́n ɖɔ linlin e Mawu nɔ ɖó dó gbɛtɔ́ lɛ́ wú é kún jínjɔ́n sinmɛ agbaza tɔn, to e mɛ yě gosín é alǒ nǔ ɖěvo ɖěbǔ e ɖo wěxo é jí ó. Énɛ́ gúdo ɔ, Piyɛ́ɛ jɛ kúnnu ɖe dó sinsɛnzɔ́ Jezu tɔn, kú tɔn kpó fínfɔ́n sín kú tɔn kpó wú jí.

13, 14. (a) Hwenu e Kɔnɛ́yi kpó Kosi ɖěvo lɛ́ kpó húzú klisánwun ɖo 36 H.M. tɔn é ɔ, hǔzúhúzú tɛ́ ka xwetɔ́n? (b) Étɛ́wú mǐ ma ka ɖó ná nɔ zɔn dó nǔ e ɖo wěxo lɛ́ é jí dó dá hwɛ nú mɛ lɛ́ ǎ?

¹³ Nǔ e ma ko jɛ kpɔ́n ǎ é ɖé jɛ din: Ée “Piyɛ́ɛ kpo ɖo xó . . . ɖɔ wɛ” é ɔ, è gba gbigbɔ mímɛ́ kɔn nyi “mɛ e ɖo akɔta ɖě lɛ́ mɛ lɛ́ é” jí. (Mɛ. 10:44, 45) Ðo Nǔwlánwlán mímɛ́ lɛ́ mɛ ɔ, fí ɖokpó géé e è ɖɔ ɖe ɖɔ è gba gbigbɔ mímɛ́ kɔn nyi mɛ jí jɛ nukɔn nú batɛ́mu é nɛ́. Ée Piyɛ́ɛ mɔ wuntun énɛ́ e xlɛ́ ɖɔ nǔ yětɔn nyɔ́ Mawu nukúnmɛ é ɔ, é “ɖe gbe ɖɔ è ní bló batɛ́mu nú yě,” énɛ́ wɛ nyí nú gbɛ̌ta Kosi lɛ́ tɔn énɛ́. (Mɛ. 10:48) Ée Kosi énɛ́ lɛ́ húzú klisánwun ɖo 36 H.M. tɔn é ɔ, wǔjɔmɛ bǔnɔ e sín vǐví Jwifu lɛ́ nɔ ɖu é sín hwenu wá vivɔnu. (Dan. 9:24-27) Ðó Piyɛ́ɛ wɛ nɔ nukɔn nú nǔ lɛ́ ɖo ninɔmɛ énɛ́ mɛ wútu ɔ, é zán cávi atɔngɔ́ ɔ, éé lɛ́ nyí gǔdo tɔn ɔ ɖo ‘Axɔ́súɖuto ɔ sín cávi lɛ́’ mɛ é. (Mat. 16:19) Cávi énɛ́ hun ali nú Kosi e ma gbo ada ǎ lɛ́ é bɔ yě húzú klisánwun e è sɔ́ gbigbɔ dó ɖe é.

¹⁴ Ðó mǐ nyí wɛnjlátɔ́ Axɔ́súɖuto ɔ tɔn lɛ́ ɖo égbé wútu ɔ, mǐ tuun ɖɔ ‘Mawu kún nɔ ɖe mɛɖé ɖó vo ɖo mɛɖé mɛ ó.’ (Hlɔ̌. 2:11) Jlǒ tɔn wɛ nyí ɖɔ “mɛ alɔkpa lɛ́ bǐ ní mɔ hwlɛngán.” (1 Tim. 2:4) Énɛ́ wú ɔ, mǐ ɖó ná lɔn gbeɖé bo zɔn dó nǔ e ɖo wěxo lɛ́ é jí dó dá hwɛ nú mɛ lɛ́ ǎ. Azɔ̌ mǐtɔn wɛ nyí ɖɔ mǐ ná ɖe kúnnu dó Axɔ́súɖuto Mawu tɔn wú mlɛ́mlɛ́; énɛ́ ka byɔ́ ɖɔ è ní jlá wɛn ɔ mɛ lɛ́ bǐ, yě ná bo ɖó sinmɛ agbaza tɔn ɖěbǔ, gosín to ɖěbǔ mɛ, cí ɖěbǔ ɖo wěxo, alǒ nyí sinsɛnnɔ abǐ gbɔ ɔ nɛ́.

15, 16. Étɛ́wú klisánwun Jwifu ɖé lɛ́ ka dɔn nǔ xá Piyɛ́ɛ? Nɛ̌ é ka tínmɛ nǔ e wú é wa nǔ lɛ́ é gbɔn?

¹⁵ É ɖo wɛn ɖɔ, ɖó akpakpa ɖo Piyɛ́ɛ sɔ́ wɛ bónú é ná ɖɔ nǔ e jɛ lɛ́ é wútu ɔ, é ɖidó Jeluzalɛ́mu. Amɔ̌, nɔví e ɖo Jeluzalɛ́mu lɛ́ é ko se ɖɔ Kosi e ma gbo ada ǎ lɛ́ é “yí xó Mawu tɔn” cóbɔ é yi dɔ̌n. Ðó ée Piyɛ́ɛ wá gúdo zaan é ɔ, “mɛ ɖěɖěe nɔ jɛ hun dó adagbigbo jí lɛ́ é jɛ xó mɔ ɖɔ dó wǔ tɔn jí.” É cí kliwun nú yě, ɖó é yi “mɛ e ma gbo ada ǎ lɛ́ é xwé bo ɖu nǔ xá yě.” (Mɛ. 11:1-3) Ényí ahwanvú Klísu tɔn e Kosi lɛ́ húzú é wɛ cí kliwun nú yě ǎ. Loɔ, Jwifu énɛ́ lɛ́ e nyí ahwanvú é nɔ ɖɔ ɖɔ dandan mɛ ɔ, Kosi lɛ́ ɖó ná nyi Mɔyízisɛ́n ɔ bo ɖó ná lɛ́ gbo ada bá dó sɛn Jexóva lěe é ba gbɔn é. É ɖo wɛn ɖɔ é vɛ́ wǔ nú ahwanvú Jwifu ɖé lɛ́ bónú yě ná jó Mɔyízisɛ́n ɔ dó.

 ¹⁶ Nɛ̌ Piyɛ́ɛ ka tínmɛ nǔ e wú é wa nǔ lɛ́ é nú yě gbɔn? Sɔgbe xá Mɛsɛ́dó 11:4-16 ɔ, é ná hwɛjijɔ e wú é kú d’é jí ɖɔ jlǒ Mawu tɔn wɛ énɛ́ nyí é ɛnɛ: (1) nǔmimɔ e Mawu xlɛ́ ɛ é (Wěmafɔ 4-10); (2) nǔ e gbigbɔ Mawu tɔn ɖɔ n’i ɖɔ é ní wa é (Wěmafɔ 11, 12); (3) ba e wɛnsagun ɔ ba Kɔnɛ́yi kpɔ́n é (Wěmafɔ 13, 14); kpó (4) gba e gbigbɔ mímɛ́ gba kɔn nyi Kosi lɛ́ jí é kpó. (Wěmafɔ 15, 16) Piyɛ́ɛ fó xó tɔn kpó nǔkanbyɔ́ élɔ́ e ɖu ɖo mɛ jí é kpó: “Énɛ́ wú ɔ, ényí Mawu ná nǔ [gbigbɔ mímɛ́] e é ná mǐ mɛ [Jwifu] e ɖi nǔ nú Aklúnɔ Jezu Klísu lɛ́ é vɔ̌nu é yě [Kosi e ɖi nǔ lɛ́ é] lɔmɔ̌ ɔ, mɛ̌ nyɛ ka nyí bo ná sú ali dó Mawu?”—Mɛ. 11:17.

17, 18. (a) Gbeta tɛ́ kɔn xó e Piyɛ́ɛ ɖɔ é ka byɔ́ ɖɔ klisánwun Jwifu lɛ́ ní wá? (b) Étɛ́wú xɛ nyinya ɖo bǔninɔ agun ɔ tɔn jí ka sixú vɛ́ wǔ? Nǔ tɛ́ lɛ́ é ka ná nyɔ́ ɖɔ mǐ ní nɔ kanbyɔ́ mǐɖée?

¹⁷ Xó e Piyɛ́ɛ ɖɔ é byɔ́ ɖɔ klisánwun Jwifu énɛ́ lɛ́ ɖó ná wá gbeta syɛ́nsyɛ́n ɖé kɔn. Yě ka ná kpé wú bo ná sɔ́ mɛ ɖiɖe ɖó vo ɖo mɛ mɛ sín jijɔ ɖěbǔ e yě ɖó é ɖó kɛ́n ɖokpó, bo ná yí gbe ɖɔ Kosi e bló batɛ́mu yɔ̌yɔ́ lɛ́ é nyí klisánwun hǎtɔ́ émítɔn lɛ́ a? Tan ɔ ɖɔ nú mǐ ɖɔ: “Ée yě [mɛsɛ́dó lɛ́ kpó klisánwun Jwifu ɖěvo lɛ́ kpó] se xó énɛ́ lɛ́ é ɔ, yě sɔ́ dɔn nǔ xá Piyɛ́ɛ ɖě ǎ, bo kpa susu nú Mawu bo ɖɔ: ‘Ényí mɔ̌ hǔn, Mawu hun hwɛvɛ́númɛ e nɔ zɔ́n bɔ è nɔ mɔ gbɛ é sín ali nú mɛ e ɖo akɔta ɖě lɛ́ mɛ lɛ́ é lɔmɔ̌ nɛ́.’” (Mɛ. 11:18) Linlin ɖagbe énɛ́ e yě ɖó é nya xɛ ɖo bǔninɔ agun ɔ tɔn jí.

¹⁸ Xɛ nyinya ɖo bǔninɔ jí ɖo égbé sixú vɛ́ wǔ, ɖó mawusɛntɔ́ nǔgbó lɛ́ “gosín to bǐ, akɔta bǐ, togun bǐ kpó gbe bǐ kpó mɛ.” (Nǔɖé. 7:9) Énɛ́ wú ɔ, mǐ nɔ mɔ mɛ e ɖó sinmɛ agbaza tɔn vovo, ɖó nǔwalɔ vovo bo lɛ́ gosín fí vovo lɛ́ é ɖo agun gěgé mɛ. É ná nyɔ́ ɖɔ mǐ ní nɔ kanbyɔ́ mǐɖée ɖɔ: ‘Un ka ko kun ɖɔ nú mɛ ɖiɖe ɖó vo ɖo mɛ mɛ sín jijɔ ɖěbǔ e ɖo ayi ce mɛ é a? Un ka kán ɖ’é jí bo ná lɔn gbeɖé nú nǔ e nɔ dɔn kínklán wá ɖo gbɛ élɔ́ mɛ lɛ́ é, ɖi wǎn yí nú to mɛtɔn, wǎn yí nú akɔ mɛtɔn, gǒ e è nɔ gó ɖó ayǐ e jí è jɔ ɖé é sín walɔ lɛ́ wú é kpó akɔ kínklán kpó ní wa nǔ dó lěe un nɔ wa nǔ xá nɔví súnnu ce lɛ́ kpó nɔví nyɔ̌nu ce lɛ́ kpó gbɔn é wú ǎ a?’ Flín nǔ e jɛ dó Piyɛ́ɛ (Sefási) jí ɖo xwe ɖé lɛ́ gúdo, hwenu e Kosi nukɔntɔn lɛ́ húzú klisánwun é. Ðó é jó éɖée dó bɔ mɛ ɖiɖe ɖó vo ɖo mɛ  mɛ walɔ mɛ ɖěvo lɛ́ tɔn wa nǔ dó wǔ tɔn wútu ɔ, é “jɛ zɔ” nú Kosi klisánwun lɛ́ bɔ Pɔ́lu gbɛ́ nǔ n’i. (Ga. 2:11-14) Mǐ ní bo ɖ’ayi te bo ma lɔn bo jɛ mɛ ɖiɖe ɖó vo ɖo mɛ mɛ sín mɔ mɛ ó.

19. Mɛ̌ mɛ̌ e jí klisánwun Jwifu e nɔ nɔ Antyɔ́ci lɛ́ é ka bɛ́ wɛn ɔ jíjlá sín? Étɛ́ mɛ é ka tɔ́n kɔ dó?

¹⁹ Ahwanvú Jezu tɔn lɛ́ ka jɛ wɛn ɔ jlá Kosi e ma gbo ada ǎ lɛ́ é jí a? Ð’ayi nǔ e wá jɛ ɖo nukɔnmɛ ɖo Antyɔ́ci Silíi tɔn é wú. d Jwifu gěgé wɛ ɖo toxo énɛ́ mɛ, amɔ̌, wǎngbɛ́númɛ káká ɖé ɖo Jwifu lɛ́ kpó Kosi lɛ́ kpó tɛ́ntin ǎ. Énɛ́ wú ɔ, fí ɖagbe e è hɛn ɔ è ná vo, bo ná jlá wɛn ɔ Kosi lɛ́ ɖe é ɖé wɛ Antyɔ́ci nyí. Fínɛ́ wɛ ahwanvú Jwifu ɖé lɛ́ bɛ́ wɛn ɖagbe ɔ jíjlá “mɛ e nɔ dó Glɛ̌kigbe lɛ́ é” sín. (Mɛ. 11:20) Jwifu e nɔ dó Glɛ̌kigbe lɛ́ é kɛ́ɖɛ́ wɛ è jlá wɛn ɔ ǎ, loɔ, è lɛ́ jlá Kosi e ma gbo ada ǎ lɛ́ é lɔ. Jexóva kɔn nyɔ̌ná dó azɔ̌ ɔ jí, bɔ “mɛ gěgé húzú nǔɖitɔ́.”—Mɛ. 11:21.

20, 21. Nɛ̌ Baanabási ka sɔ́ éɖée hwe gbɔn? Nɛ̌ mǐ lɔ ka sixú sɔ́ mǐɖée hwe gbɔn mɔ̌ ɖo sinsɛnzɔ́ mǐtɔn mɛ gbɔn?

²⁰ Bo ná dó jlá wɛn ɔ jlǒɖótɔ́ énɛ́ lɛ́ ɔ, agun e ɖo Jeluzalɛ́mu é sɛ́ Baanabási dó Antyɔ́ci. Mɛ gěgé ɖó jlǒ sɔmɔ̌ bɔ éɖokpónɔ sixú w’azɔ̌ ɔ ǎ. Mɛ̌ ka jɛxá hú gán bo ná d’alɔ ɛ b’ɛ ma ná nyí Sólu, éé wá húzú mɛsɛ́dó nú mɛ e ɖo akɔta ɖě lɛ́ mɛ lɛ́ é ǎ? (Mɛ. 9:15; Hlɔ̌. 1:5) Baanabási ná mɔ Sólu dó mɔ agbahwlɛ́nxámɛtɔ́ tɔn wɛ a? Éǒ, é nyɔ́ wa ɔ, Baanabási sɔ́ éɖée hwe bo tuun ɖɔ émí ɖó hudó alɔdó tɔn. É sɔ́ nǔ bo yi Táasi, ba Sólu mɔ bo kplá ɛ wá Antyɔ́ci bónú é ná d’alɔ ɛ. Yě nɔ kpɔ́ nú xwe ɖokpó bo dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú ahwanvú e ɖo agun ɔ mɛ lɛ́ é.—Mɛ. 11:22-26a.

²¹ Nɛ̌ mǐ ka sixú ɖe xlɛ́ ɖɔ mǐ nɔ sɔ́ mǐɖée hwe ɖo sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ gbɔn? Jijɔ énɛ́ nɔ byɔ́ ɖɔ mǐ ní yí gbe nú dogbó mǐtɔn lɛ́. Mǐ mɛ bǐ ɔ, nǔ vovo mɛ wɛ mǐ syɛ́n ɖe bo lɛ́ ɖó nǔwúkpíkpé vovo. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, alɔ sixú bí nú mɛ ɖé lɛ́ bɔ yě nɔ jlá wɛn ɔ ɖo fí ɖěbǔ e yě xo go gbɛtɔ́ ɖe é alǒ alɔ sixú bí nú yě ɖo kúnnuɖiɖe sín xwé ɖé gbe jɛ xwé ɖé gbe mɛ, bɔ é ka ná vɛ́ wǔ nú yě bónú yě ná bló mɛbakpɔ́n lɛ́ alǒ bɛ́ Biblu kplɔ́nkplɔ́n xá mɛ. Ényí a ba ɖɔ alɔ ní bí nú we d’é jí ɖo nǔ énɛ́ lɛ́ ɖěbǔ mɛ hǔn, byɔ̌ alɔdó mɛ ɖěvo lɛ́ tɔn. Nú a ɖe afɔ mɔ̌hun ɔ, sinsɛnzɔ́ towe ná kpá we hú gǎn bɔ a ná lɛ́ ɖ’awǎjijɛ ɖ’é mɛ tawun.—1 Kɔ. 9:26.

22, 23. Nɛ̌ nɔví e ɖo Antyɔ́ci lɛ́ é ka ɖe wǎnyíyí nɔví nɔví tɔn xlɛ́ gbɔn? Nɛ̌ togun Mawu tɔn ka nɔ wa nǔ gbɔn mɔ̌ ɖo égbé gbɔn?

²² “Antyɔ́ci wɛ è ylɔ́ ahwanvú lɛ́ ɖɔ klisánwun ɖe azɔn nukɔntɔn ɔ, sɔgbe xá jlǒ Mawu tɔn.” (Mɛ. 11:26b) Nyǐkɔ énɛ́ e Mawu yí gbe ná é jɛxá mɛ ɖěɖěe gbɛzínzán yětɔn sɔgbe xá Klísu tɔn lɛ́ é tawun. Ðó mɛ e ɖo akɔta ɖě lɛ́ mɛ lɛ́ é  húzú klisánwun wútu ɔ, kan nɔví nɔví tɔn ɖé ka dɔn yě kpó Jwifu lɛ́ kpó cá a? Mǐ ní kpɔ́n nǔ e jɛ, hwenu e adɔ ɖaxó ɖé tɔ́n ɖo 46 H.M. tɔn mɔ̌ é. e Ðo hwexónu ɔ, nú adɔ tɔ́n ɔ, wamamɔnɔ ɖěɖěe ma sɛ akwɛ́ xwe ǎ, bo ma ka lɛ́ ɖó nǔɖuɖu sín kpasin ǎ lɛ́ é wú wɛ é nɔ wa nǔ dó baɖabaɖa. Ðo din tɔn e tɔ́n é hwenu ɔ, klisánwun Jwifu ɖěɖěe nɔ nɔ Judée bɔ é cí ɖɔ yě mɛ gěgé nyí wamamɔnɔ é ɖó hudó nǔɖuɖu kpó nǔ ɖěvo lɛ́ kpó tɔn. Ée nɔví e ɖo Antyɔ́ci lɛ́ é, káká jɛ Kosi e wá húzú klisánwun lɛ́ é jí se hudó énɛ́ xó é ɔ, yě “hɛn sɔ nɔví e nɔ nɔ Judée lɛ́ é.” (Mɛ. 11:29) Wǎnyíyí nɔví nɔví tɔn adodwé ɔ sín xlɛ̌ nɛ́!

²³ Nǔ ɖokpó ɔ wɛ nɔ jɛ ɖo togun Mawu tɔn mɛ ɖo égbé. Nú mǐ se ɖɔ nɔví mǐtɔn e ɖo to ɖěvo mɛ alǒ ɖo xá mǐtɔn mɛ lɛ́ é ɖo hudó mɛ ɔ, mǐ nɔ sɔ́ mǐɖée jó kpó jlǒ kpó bá d’alɔ yě. Wěɖegbɛ́ alaxɔ tɔn lɛ́ nɔ yá wǔ ɖó Wěɖegbɛ́ sɔhɛnmɛ tɔn lɛ́ ayǐ, bónú yě ná kpé nukún dó nɔví mǐtɔn ɖěɖěe wú adla lɛ́, ɖi jɔhɔn syɛ́nsyɛ́n, ayǐkúngban dán wǔ kpó tsunamis kpó wa nǔ dó lɛ́ é wú. Sɔhɛnmɛzɔ́ énɛ́ lɛ́ bǐ nɔ ɖe xlɛ́ ɖɔ kplékplé nɔví lɛ́ tɔn adodwé ɔ mɛ wɛ mǐ ɖe.—Jaan 13:34, 35; 1 Jaan 3:17.

24. Nɛ̌ mǐ ka sixú ɖé xlɛ́ ɖɔ nǔmimɔ e Piyɛ́ɛ mɔ é sín tínmɛ ɖo tají tawun nú mǐ gbɔn?

²⁴ Ðó mǐ nyí klisánwun nǔgbó lɛ́ wútu ɔ, nǔmimɔ e Piyɛ́ɛ mɔ ɖo xɔ ɔ ta ɖo Jopée ɖo xwe kanweko nukɔntɔn ɔ mɛ é sín tínmɛ ɖo tají tawun nú mǐ. Mawu e mǐ nɔ sɛn é nɔ ɖe mɛɖé ɖó vo ɖo mɛɖé mɛ ǎ. Jlǒ tɔn wɛ nyí ɖɔ mǐ ní ɖe kúnnu mlɛ́mlɛ́ dó Axɔ́súɖuto tɔn wú; énɛ́ ka nɔ byɔ́ ɖɔ mǐ ní jlá wɛn ɔ mɛ ɖěvo lɛ́, yě ná bo ɖó sinmɛ agbaza tɔn ɖěbǔ, gosín to ɖěbǔ mɛ alǒ nyí dɔkunnɔ abǐ wamamɔnɔ ɔ nɛ́. Mi bo nú mǐ ní kán ɖ’é jí bá hun ali nú mɛ e ba ná ɖótó wɛn ɖagbe ɔ lɛ́ é bǐ bónú yě ná se.—Hlɔ̌. 10:11-13.