Skip to content

Yi xósɛxweta ɔ jí

WĚMATA 1

“Mi yi, bo bló bónú mɛ lɛ́ ní húzú ahwanvú”

“Mi yi, bo bló bónú mɛ lɛ́ ní húzú ahwanvú”

Sinsɛxwená wěma Mɛsɛ́dó tɔn tɔn kpó lěe é kan mǐ ɖo égbé gbɔn é kpó

1-6. Nǎ kpɔ́ndéwú Kúnnuɖetɔ́ ɖěɖěe ɖo wɛn ɖagbe ɔ jlá wɛ ɖo ninɔmɛ vovo mɛ lɛ́ é tɔn ɖokpó.

 REBECCA, éé nyí Kúnnuɖetɔ́ Jexóva tɔn bo nɔ nɔ Ghana é sɔ́ wěmaxɔmɛ tɔn dó ɖó fí e é ná nɔ jlá wɛn ɔ ɖe é. Wěma jínjɔ́n Biblu jí lɛ́ nɔ ɖo wěmaxɔmɛ sín sáki tɔn mɛ hwebǐnu. Yě yí gbɔjɛ kléwún ɔ, é nɔ ba ali e nu é ná gbɔn dó ɖe kúnnu nú wěmaxɔmɛví gbɛ̌ tɔn lɛ́ ɖe lɛ́ é. Rebecca jɛ Biblu kplɔ́n xá wěmaxɔmɛví gbɛ̌ tɔn lɛ́ gěgé jí.

2 Ðo tɔtɛ́ntinto Madagascar tɔn mɛ ɖo zǎnzǎnhwe jí Aflíka tɔn ɔ, gběxosín-alijítɔ́ we nɔ zɔn afɔ nú kilomɛ́tlu 25 hwɛhwɛ ɖo yǒzo syɛ́nsyɛ́n mɛ, bá dó yi gletoxo e jɛ zɔ é ɖé mɛ. Ðo fínɛ́ ɔ, yě nɔ kplɔ́n Biblu xá jlǒɖótɔ́ nabí ɖé.

3 Bo ná dó mɔ mɛ ɖěɖěe ɖo tɔsisa Paraguay kpó Paraná kpó tɔn lɛ́ sín xá mɛ lɛ́ é ɔ, Kúnnuɖetɔ́ e ɖo Paraguay lɛ́ é gɔ́ nú mɛɖéezéjótɔ́ e gosín to 15 ɖěvo mɛ lɛ́ é bló tɔjíhún ɖaxó ɖokpó. Tɔjíhún énɛ́ cí xɔ ɖɔhun bɔ gbɛtɔ́ 12 hɛn ɔ, yě ná mɔ adɔ̌tɛn ɖ’é mɛ. Wɛnjlátɔ́ Axɔ́súɖuto ɔ tɔn kanɖódónǔwútɔ́ lɛ́ nɔ zán tɔjíhún énɛ́ dó jlá wɛn ɖagbe ɔ ɖo xá ɖěɖěe mɛ yě yiyi ná vɛ́ wǔ tɔjíhún mɛvo lɛ́ é.

4 Ðo Alaska ɔ, Kúnnuɖetɔ́ lɛ́ nɔ gbɔn ali bǔnɔ e nɔ hun nú yě é gblamɛ dó jlá wɛn ɔ saɖiyitomɛtɔ́ e nɔ wá alǔun mɛ lɛ́ é. Hwenu e é sín ninɔmɛ ayǐ mɛ tɔn e nyɔ́ é wú bɔ batóo lɛ́ bɛ́ saɖitɔ́ e gosín to vovo mɛ lɛ́ é wá é ɔ, Kúnnuɖetɔ́ ayǐ ɔ jí tɔn lɛ́ ɖo te ɖo batóoglíntɛn ɔ bo tɛ́ wěma jínjɔ́n Biblu jí e ɖo gbe vovo mɛ lɛ́ é bɔ é dɔn mɛ tawun. Ðo xá ɖokpó énɛ́ ɔ mɛ ɔ, è hɛn ɔ, è ná zán jɔmɛhún dó yi gletoxo e jɛ zɔ lɛ́ é mɛ, énɛ́ zɔ́n bɔ Aléoute lɛ́, Athapascane lɛ́, Tsimshian lɛ́ kpó Tlingit lɛ́ kpó se wɛn ɖagbe ɔ.

5 Larry e nɔ nɔ Texas ɖo États-Unis é ɖó fí bǔnɔ ɖé bo nɔ jlá wɛn ɔ ɖe, é wɛ nyí fí e è nɔ kpé nukún dó mɛxómɔ lɛ́ wú ɖe bɔ é nɔ nɔ é. É sín alitawoví wú bɔ Larry wá ɖo afɔtɔ́nɔ lɛ́ sín kɛkɛ́ví mɛ có, alɔnu tɔn ka ján tawun. É nɔ jlá wɛn Axɔ́súɖuto ɔ tɔn mɛ ɖěvo lɛ́, bo nɔ lɛ́ ɖe nukúnɖíɖó jínjɔ́n Biblu jí e é ɖó é xlɛ́ yě ɖɔ gbe ɖokpó ɔ, émí ná lɛ́ ɖi zɔnlin ɖo acɛkpikpa Axɔ́súɖuto ɔ tɔn glɔ́.—Eza. 35:5, 6.

6 Ðo Birmanie ɔ, gbɛ̌ta Kúnnuɖetɔ́ lɛ́ tɔn ɖé dó batóo sín Mandalay bo bló azǎn atɔn ɖo tɔ jí bá dó yi kpléɖókpɔ́ ɖé ɖo totaligbé to ɔ tɔn. Ðó yě ba ná jlá wɛn ɖagbe ɔ wútu ɔ, yě hɛn wěma jínjɔ́n Biblu jí lɛ́ dó yěɖée jí bo xwlé tomɛyitɔ́ gbɛ̌ yětɔn lɛ́. Batóo ɔ nɔ te hweɖébǔnu ɖo toxo ɖé alǒ gletoxo ɖé mɛ ɔ, wɛnjlátɔ́ kanɖódónǔwútɔ́ énɛ́ lɛ́ nɔ tɔ́n sín mɛ, bo nɔ yá wǔ gbɔn toxo alǒ gletoxo ɔ mɛ, bo nɔ xwlé wěma lɛ́ mɛ lɛ́. Hwe énɛ́ nu ɖokpó ɔ, tomɛyitɔ́ yɔ̌yɔ́ ɖěvo lɛ́ nɔ ko byɔ́ batóo ɔ mɛ bɔ nú wɛnjlátɔ́ lɛ́ lɛ́ kɔ wá ɔ, yě nɔ mɔ “mɛ yɔ̌yɔ́ e yě ná ɖɔ mawuxó ná lɛ́ é.”

7. Ali tɛ́ lɛ́ nu Jexóva sɛntɔ́ lɛ́ ka nɔ ɖe kúnnu dó Axɔ́súɖuto Mawu tɔn wú ɖe? Étɛ́ gbé nya wɛ yě ka ɖe?

7 Nɔví súnnu kpó nɔví nyɔ̌nu kpó e sín kpɔ́ndéwú mǐ mɔ din lɛ́ é ɖɔhun ɔ, Jexóva sɛntɔ́ kanɖódónǔwútɔ́ e gbɔn gbɛ ɔ bǐ mɛ lɛ́ é nɔ “ɖe kúnnu dó Axɔ́súɖuto Mawu tɔn wú mlɛ́mlɛ́.” (Mɛ. 28:23) Yě nɔ gbɔn xwégbe xwégbe, nɔ sɛkpɔ́ mɛ lɛ́ ɖo ali jí, nɔ wlán wěma sɛ́dó mɛ lɛ́ bo nɔ lɛ́ ylɔ́ mɛ lɛ́ ɖo alǒkan jí. Yě ná bo dó mɛkplékpɔ́mɛhún, alǒ ɖo sa ɖi wɛ abǐ yí gbɔjɛ kléwún ɖé ɖo azɔ̌ yětɔn jí ɔ, yě nɔ ba ali ɖěbǔ e nu yě ná ɖe kúnnu dó Axɔ́súɖuto Mawu tɔn wú ɖe é kpó akpakpa sɔ́ mɛ kpó. Wlɛnwín lɛ́ nɔ gbɔn vovo, amɔ̌, nǔ ɖokpó ɔ gbé nya wɛ è ɖe, é wɛ nyí ɖɔ è ná jlá wɛn ɖagbe ɔ ɖo fí ɖěbǔ e è sixú mɔ gbɛtɔ́ ɖe é.—Mat. 10:11.

8, 9. (a) Étɛ́wú wɛnjíjlázɔ́ Axɔ́súɖuto ɔ tɔn e ɖo ada gbló wɛ é ka jí wǔ? (b) Nǔkanbyɔ́ e dɔn mɛ é tɛ́ ka fɔ́n? Étɛ́ mǐ ka ɖó ná wa bá dó mɔ xósin ɔ?

8 Nǔxatɔ́ vívɛ́, a ɖo wɛnjlátɔ́ Axɔ́súɖuto ɔ tɔn e ɖo wɛn ɔ jlá wɛ din kpó kanɖódónǔwú kpó ɖo to 235 jɛjí mɛ lɛ́ é mɛ wɛ a? Ényí mɔ̌ hǔn, a ɖo alɔ ɖó ɖo wɛn ɖagbe Axɔ́súɖuto ɔ tɔn jíjlázɔ́ e ɖo ada gbló wɛ mɔ̌hunkɔtɔn é mɛ! Nǔ e è ko wa ɖo gle ɔ mɛ é jí wǔ tawun. Nǔ gěgé wɛ nɔ gbo kpo nyi ali jí nú mǐ mɛ Kúnnuɖetɔ́ Jexóva tɔn lɛ́ bɔ mǐ nɔ lɛ́ mɔ wǔvɛ́, é wɛ nyí ɖɔ acɛkpikpa lɛ́ nɔ gbɛ́ azɔ̌ mǐtɔn bɔ è nɔ lɛ́ dó ya nú mǐ tlɔlɔ có, mǐ nɔ ɖe kúnnu mlɛ́mlɛ́ dó Axɔ́súɖuto Mawu tɔn wú nú gbɛtɔ́ e ɖo akɔta lɛ́ bǐ mɛ lɛ́ é.

9 Nǔkanbyɔ́ e dɔn mɛ é ɖé ɖíe: Étɛ́wú nǔ e nɔ gbo kpo nyi ali jí nú mɛ é ɖěbǔ, káká jɛ gbeklánxámɛ Satáan tɔn jí ma ka kpé wú bo ɖó wɛnjíjlázɔ́ Axɔ́súɖuto ɔ tɔn e ɖo nukɔn yi wɛ é te ǎ? Nú mǐ ná mɔ xósin nǔkanbyɔ́ énɛ́ tɔn ɔ, mǐ ɖó ná lɛ́ kɔ yi xwe kanweko nukɔntɔn H.M. tɔn mɛ. È ná ɖɔ ɔ, mǐ mɛ Kúnnuɖetɔ́ Jexóva tɔn égbé tɔn lɛ́ ɔ, azɔ̌ e è bɛ́ hwenɛ́nu é nu gbɛ kan dó wɛ mǐ ɖe.

Azɔ̌ e d’agba tawun é ɖé

10. Azɔ̌ tɛ́ Jezu ka sɔ éɖée bǐ jó ná? Étɛ́ é ka tuun dó azɔ̌ énɛ́ wú?

10 Jezu Klísu e ɖó agun klisánwun tɔn ayǐ é sɔ́ éɖée bǐ jó nú wɛn ɖagbe Axɔ́súɖuto Mawu tɔn tɔn jíjlá; azɔ̌ e é wa ɖo gbɛzán tɔn mɛ é nɛ́. É ɖɔ gbe ɖokpó ɖɔ: “Un ɖó ná jlá wɛn ɖagbe Axɔ́súɖuto Mawu tɔn tɔn mɛ e ɖo toxo ɖě lɛ́ mɛ lɛ́ é lɔ, ɖó énɛ́ wú wɛ è sɛ́ mì dó.” (Luk. 4:43) Jezu tuun ɖɔ azɔ̌ e émíɖokpónɔ ma sixú fó bǐ mlɛ́mlɛ́ ǎ é ɖé nu hun nǔ sín wɛ émí ɖe. Hwenu kpɛɖé jɛ nukɔn nú kú tɔn ɔ, é ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ è ná jlá wɛn ɖagbe Axɔ́súɖuto ɔ tɔn “akɔta lɛ́ bǐ.” (Mak. 13:10) Amɔ̌, nɛ̌ è ka ná wa azɔ̌ énɛ́ gbɔn? Mɛ̌ mɛ̌ e ka ná wa?

“Mi yi, bo bló bónú mɛ lɛ́ ní húzú ahwanvú ɖo akɔta lɛ́ bǐ mɛ.”—Matíe 28:19

11. Azɔ̌ kpinkpɛn tɛ́ Jezu ka sɔ́ d’así nú ahwanvú tɔn lɛ́? Bo ná dó kpé wú ɔ, alɔdó tɛ́ sín hudó yě ka ɖó?

11 Ðo kú Jezu tɔn kpó fínfɔ́n sín kú tɔn kpó gúdo ɔ, é tɔ́n dó ahwanvú tɔn lɛ́ jí bo sɔ́ azɔ̌ kpinkpɛn élɔ́ d’así nú yě: “Énɛ́ wú ɔ, mi yi, bo bló bónú mɛ lɛ́ ní húzú ahwanvú ɖo akɔta lɛ́ bǐ mɛ, lobo bló batɛ́mu nú yě ɖo nyǐkɔ Tɔ́ ɔ, Vǐ ɔ kpó gbigbɔ mímɛ́ ɔ kpó tɔn mɛ. Mi kplɔ́n nǔ yě bónú yě ní se tónú nú nǔ e un zɔ́n mi lɛ́ é bǐ. Mi ní ka tuun ɖɔ un ɖo kpɔ́ xá mi ɖo azǎn lɛ́ bǐ jí, káká jɛ azǎn gǔdo gúdo tɔn gbɛ élɔ́ tɔn lɛ́ mɛ.” (Mat. 28:19, 20) Xógbe “un ɖo kpɔ́ xá mi” ɔ xlɛ́ ɖɔ Jezu ná nɔ gǔdo nú ahwanvú lɛ́ ɖo wɛnjíjlá kpó blǒbló bónú mɛ lɛ́ ní húzú ahwanvú kpó sín azɔ̌ ɔ kɔn. Yě ɖó alɔdó mɔ̌hun sín hudó, ɖó Jezu ko ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ “akɔta lɛ́ bǐ ná gbɛ́ wǎn nú” yě. (Mat. 24:9) Ahwanvú lɛ́ sixú lɛ́ gán jɛ nǔ ɖěvo wú. Jɛ nukɔn nú jǐxwé yiyi Jezu tɔn ɔ, é ɖɔ nú yě ɖɔ gbigbɔ mímɛ́ ná ná hlɔ̌nhlɔ́n yě bɔ yě ná nyí kúnnuɖetɔ́ émítɔn “káká yi fí e lín hú gǎn ɖo ayǐkúngban jí é.”—Mɛ. 1:8.

12. Nǔkanbyɔ́ tají tɛ́ lɛ́ ka fɔ́n? Étɛ́wú é ka ɖo tají ɖɔ mǐ ní tuun xósin yětɔn lɛ́?

12 Din ɔ, nǔkanbyɔ́ tají ɖé lɛ́ ɖíe: Mɛsɛ́dó Jezu tɔn lɛ́ kpó ahwanvú xwe kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn ɖěvo lɛ́ kpó ka ylɔ́ azɔ̌ yětɔn ɖɔ nǔjɔnǔ a? É ná bo tlɛ nyí hwenu e yadónúmɛ syɛ́nsyɛ́n xwetɔ́n é ɔ, klisánwun súnnu kpó nyɔ̌nu kpó énɛ́ lɛ́ e ma sukpɔ́ káká ɖé ǎ é ka ɖe kúnnu mlɛ́mlɛ́ dó Axɔ́súɖuto Mawu tɔn wú a? Jexóva Mawu, Jezu Klísu kpó wɛnsagun lɛ́ kpó ka nɔ gǔdo nú yě, bɔ gbigbɔ mímɛ́ lɔ d’alɔ yě nǔgbó nǔgbó ɖo blǒbló bónú mɛ lɛ́ ní húzú ahwanvú sín azɔ̌ ɔ kɔn a? È ná nǔkanbyɔ́ énɛ́ lɛ́ kpó mɔ̌hun ɖěvo lɛ́ kpó sín xósin ɖo wěma Biblu tɔn Mɛsɛ́dó mɛ. É ɖo tají tawun ɖɔ mǐ ní tuun xósin lɛ́. Étɛ́wú? Jezu d’akpá ɖɔ azɔ̌ e émí zɔ́n é ná kpo ɖo nukɔn yi wɛ “káká jɛ azǎn gǔdo gúdo tɔn gbɛ élɔ́ tɔn lɛ́ mɛ.” Hǔn, azɔ̌ énɛ́ kan klisánwun nǔgbó lɛ́ bǐ, káká jɛ mǐ mɛ e ɖo gbɛ nɔ wɛ ɖo vivɔnu ɔ sín azǎn élɔ́ lɛ́ jí lɛ́ é jí. Énɛ́ wú ɔ, mǐ ɖó ná sɔ́ ayi ɖó tan e è kpi dó wěma Mɛsɛ́dó tɔn mɛ é jí tawun.

Sinsɛxwená nǔ e ɖo wěma Mɛsɛ́dó tɔn mɛ é tɔn

13, 14. (a) Mɛ̌ ka wlán wěma Mɛsɛ́dó tɔn? Nɛ̌ mɛ e wlán é ka mɔ mɔjɛmɛ lɛ́ gbɔn? (b) Étɛ́ lɛ́ ka ɖo wěma Mɛsɛ́dó tɔn mɛ?

13 Mɛ̌ ka wlán wěma Mɛsɛ́dó tɔn? Wěma ɔ ɖésú ɖɔ mɛ e wlán ɛ é sín nyǐkɔ ǎ, amɔ̌, nukɛgbe e hun nǔ sín nu lɛ́ é xlɛ́ nyi wɛn ɖɔ mɛ e wlán Wɛnɖagbewéma Luki tɔn é wɛ lɛ́ wlán wěma Mɛsɛ́dó tɔn. (Luk. 1:1-4; Mɛ. 1:1, 2) Énɛ́ wɛ zɔ́n bɔ, sín hwenu línlín ɖíe ɔ, è mɔ ɖɔ Luki, éé nyí “dotóo vívɛ́ná” bo lɛ́ nyí hwenuxówlántɔ́ ayiɖotenánɔ é wɛ wlán wěma Mɛsɛ́dó tɔn. (Koló. 4:14) Nǔ e jɛ ɖo xwe 28 mɔ̌ vlamɛ lɛ́ é wú wɛ wěma ɔ ɖɔ xó dó, bɛ́sín jǐxwé yiyi Jezu tɔn ɖo 33 H.M. tɔn jɛ gankpá mɛ ninɔ mɛsɛ́dó Pɔ́lu tɔn sín vivɔnu ɖo 61 H.M. tɔn mɔ̌. Ðó Luki ma nɔ ɖɔ “yě” ǎ bo nɔ ɖɔ “mǐ” wútu ɔ, nǔ e é ɖɔ lɛ́ é xlɛ́ ɖɔ é nyí kúnnuɖetɔ́ nǔ e jɛ bɔ é wlán lɛ́ é gěgé tɔn. (Mɛ. 16:8-10; 20:5; 27:1) Ðó Luki nɔ xwetɛ́ bo nɔ ba do nú nǔ ganjí wútu ɔ, é ɖo wɛn ɖɔ é yí mɔjɛmɛ ɖé lɛ́ ɖo Pɔ́lu, Baanabási, Filípu kpó mɛ ɖěvo e wú é ɖɔ xó dó ɖo tan ɔ mɛ lɛ́ é kpó gɔ́n tlɔlɔ.

14 Étɛ́ lɛ́ ka ɖo wěma Mɛsɛ́dó tɔn mɛ? Ðo Wɛnɖagbewéma Luki tɔn mɛ wá yi ɔ, Luki wlán nǔ dó nǔ ɖěɖěe Jezu ɖɔ bo wa lɛ́ é wú. Amɔ̌, ɖo wěma Mɛsɛ́dó tɔn mɛ ɔ, Luki ɖɔ xó dó nǔ e ahwanvú Jezu tɔn lɛ́ ɖɔ bo wa lɛ́ é wú. Hǔn, mɛ ɖěɖěe wa azɔ̌ kpligidi ɖé lɛ́ é wú wɛ wěma Mɛsɛ́dó tɔn ɖɔ xó dó. Mɛ gěgé ɖo yě mɛ énɛ́ lɛ́ mɛ bɔ mɛ lɛ́ nɔ mɔ ɖɔ “yě kún se wěma ó bo lɛ́ nyí gbɛtɔ́ kpaa.” (Mɛ. 4:13) Ðo kléwún mɛ ɔ, tan énɛ́ e Mawu sɔ́ d’ayi mɛ nú mɛ bɔ è wlán é ɖɔ lěe è ɖó agun klisánwun tɔn ayǐ gbɔn é kpó lěe é yi nukɔn gbɔn é kpó sín xó nú mǐ. Wěma ɔ xlɛ́ lěe klisánwun xwe kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn lɛ́ jlá wɛn ɔ gbɔn é, énɛ́ wɛ nyí wlɛnwín e yě zán lɛ́ é kpó kanɖódónǔwú yětɔn kpó. (Mɛ. 4:31; 5:42) É tɛ ɖɛ̌ azɔ̌ e gbigbɔ mímɛ́ wa bónú wɛn ɖagbe ɔ ná dó gbá kpé é jí. (Mɛ. 8:29, 39, 40; 13:1-3; 16:6; 18:24, 25) É lɛ́vɔ́ ɖɔ xó dó xóta Biblu tɔn, éé kunkplá cí kíklɔ́ sín nyǐkɔ Mawu tɔn wú gbɔn Axɔ́súɖuto tɔn e Klísu kpa acɛ d’é nu é gblamɛ é wú, bo lɛ́ xlɛ́ lěe gbeklánxámɛ syɛ́nsyɛ́n ɖo fínɛ́ có, wɛn Axɔ́súɖuto ɔ tɔn gba kpé tawun sɔ é.—Mɛ. 8:12; 19:8; 28:30, 31.

15. Ali tɛ́ lɛ́ nu wěma Mɛsɛ́dó tɔn gbígbéjé kpɔ́n ka ná hɛn le wá nú mǐ ɖe?

15 É ɖo wɛn ɖɔ, wěma Mɛsɛ́dó tɔn gbígbéjé kpɔ́n ná sɔ́ akpakpa mǐ bo ná lɛ́ ná hlɔ̌nhlɔ́n nǔɖiɖi mǐtɔn! Ényí mǐ lin tamɛ dó akɔ́nkpinkpan kpó kanɖódónǔwú kpó sín kpɔ́ndéwú e ahwanvú Klísu tɔn xwe kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn lɛ́ zé ɖ’ayǐ é jí ɔ, é ná sísɛ́ mǐ bɔ mǐ ná xwedó kpɔ́ndéwú nǔɖiɖi tɔn yětɔn. Mɔ̌ mɛ ɔ, mǐ ná ɖo gbesisɔmɛ ganjí bo ná wa azɔ̌ e è zɔ́n mǐ ɖɔ mǐ ní “yi, bo bló bónú mɛ lɛ́ ní húzú ahwanvú” é. È sɔ́ nǔ nú wěma e xa wɛ a ɖe din é bá dó d’alɔ we bónú a ná kplɔ́n wěma Mɛsɛ́dó tɔn ɔ ganjí.

Azɔ̌wanú Biblu kplɔ́nkplɔ́n tɔn ɖé bá dó d’alɔ mǐ

16. Nǔ atɔn tɛ́ lɛ́ gbé nya wɛ è ka ɖe bo sɔ́ nǔ nú wěma élɔ́?

16 Étɛ́ lɛ́ gbé nya wɛ è ka ɖe bo sɔ́ nǔ nú wěma élɔ́? Nǔ atɔn gbé nya wɛ è ɖe: (1) bá dó ná hlɔ̌nhlɔ́n kú e mǐ kú d’é jí ɖɔ Jexóva ɖo gǔdo nú wɛnjíjlá kpó blǒbló bónú mɛ lɛ́ ní húzú ahwanvú kpó sín azɔ̌ ɔ gbɔn gbigbɔ mímɛ́ tɔn gblamɛ é, (2) bá dó bló bónú mǐ ná lɛ́ ɖó kan dó wɛnjíjlázɔ́ ɔ wú d’é jí, gbɔn kpɔ́ndéwú ahwanvú Klísu tɔn xwe kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn lɛ́ tɔn gbígbéjé kpɔ́n gblamɛ, (3) bá dó bló bónú sísí e mǐ ɖó nú tutoblónúnǔ Jexóva tɔn kpó mɛ ɖěɖěe ɖo nukɔn nú wɛnjíjlázɔ́ ɔ, bo nɔ lɛ́ kpé nukún dó agun lɛ́ wú lɛ́ é kpó ní gɔ́ngɔ́n d’é jí.

17, 18. Nɛ̌ è ka to nǔ lɛ́ gbɔn ɖo wěma élɔ́ mɛ? Akpáxwé tɛ́ lɛ́ é ka ɖó bɔ yě ná nyɔ́ zán ɖo Biblu kplɔ́nkplɔ́n mɛɖésúnɔ tɔn hwenu?

17 Nɛ̌ è ka to nǔ lɛ́ gbɔn ɖo wěma élɔ́ mɛ? A ná ɖ’ayi wú ɖɔ mǐmámɛ tántɔn wɛ ɖo wěma ɔ mɛ, bɔ ɖokpó ɖokpó nɔ ɖɔ xó dó akpáxwé wěma Mɛsɛ́dó tɔn ɔ tɔn ɖé wú. È sɔ́ nǔ nú wěmata e bɔ d’é wú lɛ́ é bónú yě ná kɛ nu dó wěmafɔ e ɖo wěma Mɛsɛ́dó tɔn mɛ lɛ́ é ɖokpó ɖokpó wú ǎ, loɔ, è sɔ́ nǔ nú yě bo ná dó ɖe nǔkplɔ́nmɛ e ɖo nǔ ɖěɖěe jɛ, bɔ è wlán yě dó wěma Biblu tɔn énɛ́ mɛ lɛ́ é tɔ́n, lobo ná lɛ́ d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná tuun lěe mǐɖésúnɔ sixú zán nǔ tají tají e mǐ kplɔ́n ɖ’é mɛ lɛ́ é gbɔn é. Ðo bǐbɛ́mɛ wěmata ɖokpó ɖokpó tɔn ɔ, nukɛgbe ɖe nɔ ɖo fínɛ́ bo nɔ ɖɔ xó dó nǔ tají e ɖo wěmata ɔ mɛ é jí, bɔ alɔdlɛ́ndónǔ Biblu tɔn ɖé nɔ ɖo fínɛ́ bo nɔ ɖɔ akpáxwé wěma Mɛsɛ́dó tɔn ɔ tɔn e jí ná ɖɔ xó dó wɛ è ɖe é.

18 Wěma élɔ́ lɛ́ ɖó akpáxwé ɖěvo lɛ́ bɔ yě ná nyɔ́ zán tawun ɖo Biblu kplɔ́nkplɔ́n mɛɖésúnɔ tɔn hwenu. Ðiɖe ɖɛkpɛ ɖɛkpɛ ɖěɖěe xlɛ́ akpakpa sɔ́ mɛ sín nǔ ɖěɖěe jɛ, bɔ wěma Mɛsɛ́dó tɔn ɖɔ xó yětɔn lɛ́ é ɖ’é mɛ, bo ná d’alɔ we bɔ a ná dó nukún nǔ e jɛ lɛ́ é mɛ kpɔ́n, hwenu e a ná ɖo tamɛ lin dó tan Biblu tɔn ɔ jí wɛ é. Gbǎví lɛ́ ɖo wěmata gěgé mɛ, bo ná mɔjɛmɛ ɖěvo e ná d’alɔ lɛ́ é. Gbǎví énɛ́ lɛ́ ɖé lɛ́ nɔ ɖɔ xó dó mɛ e xó Biblu ɖɔ, bɔ é jɛxá ɖɔ è ní xwedó kpɔ́ndéwú nǔɖiɖi tɔn e é zé ɖ’ayǐ é ɖé wú. Ðěvo lɛ́ ná mɔjɛmɛ dó fí lɛ́, nǔ e jɛ lɛ́ é, nǔwalɔ lɛ́ alǒ mɛ ɖěvo e xó wěma Mɛsɛ́dó tɔn ɖɔ lɛ́ é wú d’é jí.

Nɔ jlá wɛn ɔ ɖo fí e é sɔ́ d’así nú we é kpó linlin ɔ kpó ɖɔ azɔ̌ ɔ myá nukún tawun

19. Nǔ tɛ́ mǐ ka ɖó ná nɔ wa sín hweɖénu jɛ hweɖénu?

19 Wěma élɔ́ sixú d’alɔ we bɔ a ná gbéjé hwiɖésúnɔ kpɔ́n ganjí. A na bo ko nyí wɛnjlátɔ́ Axɔ́súɖuto ɔ tɔn sín hwenu línlín ɖíe ɔ, é ná nyɔ́ ɖɔ a ní nɔ yi agbɔ̌n jí sín hweɖénu jɛ hweɖénu bo nɔ da nǔ e ɖo tají ɖo gbɛzán towe mɛ lɛ́ é kpó linlin e a nɔ ɖó dó sinsɛnzɔ́ klisánwun tɔn wú é kpó kpɔ́n. (2 Kɔ. 13:5) Kanbyɔ́ hwiɖée ɖɔ: ‘Un ka nɔ xlɛ́ ɖo sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ ɖɔ azɔ̌ ɔ myá nukún bǐ a? (1 Kɔ. 7:29-31) Un ka ɖo wɛn ɖagbe ɔ jlá wɛ kpó kanɖódónǔwú kpó bo nɔ lɛ́ kú dó nǔ e ɖɔ wɛ un ɖe é jí a? (1 Tɛ́. 1:5, 6) Un ka ɖo alɔ ɖó ɖo wɛnjíjlá kpó blǒbló bónú mɛ lɛ́ ní húzú ahwanvú kpó sín azɔ̌ ɔ mɛ wɛ lěe un kpé wú gbɔn é bǐ mlɛ́mlɛ́ a?’—Koló. 3:23.

20, 21. Étɛ́wú azɔ̌ mǐtɔn ka myá nukún tawun? Étɛ́ mǐ ka ɖó ná kán ɖ’é jí bá wa?

20 Mi nú mǐ ní nɔ hɛn dó ayi mɛ hwebǐnu ɖɔ è zɔ́n azɔ̌ tají ɖé mǐ, é wɛ nyí wɛnjíjlá kpó blǒbló bónú mɛ lɛ́ ní húzú ahwanvú kpó. Azǎn ɖokpó ɖokpó ɖo wǐwá yi wɛ ɔ, lě do azɔ̌ énɛ́ myá nukún sɔ é nɔ lɛ́ syɛ́n bǐ. Vivɔnu gbɛ élɔ́ tɔn ɖo sisɛkpɔ́ wɛ wunnáwúnná. Mɛ gěgé sín gbɛ ko ɖo axɔ́ nu lě kpɔ́n ǎ. Mǐ tuun mɛ nabí e kpo bo ɖó ninɔmɛ ayi mɛ tɔn e sɔgbe bo ná se wɛn mǐtɔn é ǎ. (Mɛ. 13:48) Amɔ̌, azɔ̌ mǐtɔn wɛ nyí ɖɔ mǐ ní d’alɔ mɛ mɔ̌hun lɛ́ cóbónú hwenu ná yi bǐ.—1 Tim. 4:16.

21 Énɛ́ wú ɔ, é ɖo tají ɖɔ mǐ ní xwedó wɛnɖagbejlátɔ́ Axɔ́súɖuto ɔ tɔn kanɖódónǔwútɔ́ xwe kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn lɛ́ sín kpɔ́ndéwú. Sɔxwixwe bo kplɔ́n wěma élɔ́ ní bo d’alɔ we, bónú a ní jlá wɛn ɔ kpó kanɖódónǔwú ɖaxó kpó kpódó akɔ́nkpinkpan ɖaxó kpán. É ní lɛ́ ná hlɔ̌nhlɔ́n kán e a kán ɖ’é jí bo ná nɔ “ɖe kúnnu dó Axɔ́súɖuto Mawu tɔn wú mlɛ́mlɛ́” é.—Mɛ. 28:23.