1-3. (a) Ninɔmɛ e dó xɛsi tawun é tɛ́ ka xwetɔ́n ɖo Etyɛ́ni nukɔn? Nɛ̌ é ka wa nǔ gbɔn? (b) Nǔkanbyɔ́ tɛ́ lɛ́ mǐ ka ná gbéjé kpɔ́n?

 ETYƐ́NI ɖo te ɖo hwɛɖɔtɔ́ e ɖo hwɛɖɔxɔsá ɔ lɛ́ é nukɔn. Xɔ e mɛ yě nɔ ɖɔ hwɛ ɖe é d’agba tawun, bɔ é cí ɖɔ é ɖo malínmálín dó tɛ́npli ɔ ɖo Jeluzalɛ́mu. Súnnu 71 lɛ́ jínjɔ́n ayǐ, bo xá gblagada. Hwɛɖɔxɔsá ɖaxó Jwifu lɛ́ tɔn wɛ nyí hwɛɖɔxɔsá énɛ́. Yě sɛ ta kplé égbé bo ná ɖɔ hwɛ xá Etyɛ́ni. Hwɛɖɔtɔ́ lɛ́ ɖ’agbɔ̌n tawun bo lɛ́ ɖó acɛ ɖésú; yě mɛ gěgé nɔ ké ya káká ɖé nú ahwanvú Jezu tɔn énɛ́ ǎ. È ná ɖɔ ɔ, nya e ɖɔ bɔ hwɛɖɔtɔ́ lɛ́ sɛ afɔ kplé é wɛ nyí vɔ̌sánúxwlémawutɔ́ ɖaxó Kayífu; é wɛ nɔ nǔ lɛ́ nu, hwenu e Hwɛɖɔxɔsá ɖaxó Jwifu lɛ́ tɔn ɖó kúhwɛ nú Jezu Klísu sun yɔywɛ ɖé ɖíe é. Xɛsi ɖi Etyɛ́ni wɛ a?

² Lěe nukúnmɛ Etyɛ́ni tɔn cí hwe énɛ́ nu é dɔn ayi mɛtɔn tawun. Hwɛɖɔtɔ́ lɛ́ bɔ nukún nyi wǔ tɔn, bo ɖ’ayi wú ɖɔ nukún tɔn mɛ “cí wɛnsagun nukúnmɛ ɖɔhun.” (Mɛ. 6:15) Wɛn Jexóva Mawu tɔn wɛ wɛnsagun lɛ́ nɔ dó, énɛ́ wú ɔ, hwɛ yětɔn jɔ ɖɔ yě ní ma ɖi xɛsi ó, yě ní cí gbanwun bo lɛ́ vo fɛɛ. Nǔ ɖokpó ɔ wɛ é nyí nú Etyɛ́ni lɔ, káká bɔ hwɛɖɔtɔ́ wǎngbɛ́númɛtɔ́ énɛ́ lɛ́ tlɛ ɖ’ayi wú. Étɛ́ ka d’alɔ ɛ bɔ é vo sɔmɔ̌?

³ Xósin nǔkanbyɔ́ énɛ́ tɔn sixú kplɔ́n nǔ gěgé klisánwun lɛ́ ɖo égbé. É byɔ́ ɖɔ mǐ lɔmɔ̌ ní tuun nǔ e zɔ́n bɔ Etyɛ́ni wá xwetɔ́n ɖo ninɔmɛ syɛ́nsyɛ́n énɛ́ mɛ é. Nɛ̌ é ka jɛ hun dó nǔɖiɖi tɔn jí wá yi gbɔn? Ali tɛ́ lɛ́ nu mǐ ka sixú xwedó kpɔ́ndéwú tɔn ɖe?

4, 5. (a) Étɛ́wú Etyɛ́ni ka jɛ alɔ nú agun ɔ? (b) Ali tɛ́ nú ‘fɛ́nú Mawu tɔn ka ɖo kpɔ́ xá Etyɛ́ni, bɔ é lɛ́ ná ɛ acɛ ɖe’?

⁴ Mǐ ko kplɔ́n wá yi ɖɔ Etyɛ́ni jɛ alɔ nú agun klisánwun tɔn e è ɖó ayǐ bɔ é ma lín ǎ é tawun. Ðo wěmata wěma élɔ́ tɔn e wá yi é mɛ ɔ, mǐ mɔ ɖɔ é ɖo súnnu mɛɖéesɔ́hwetɔ́ tɛ́nwe ɖěɖěe ɖo gbesisɔmɛ bá nɔ gǔdo nú mɛsɛ́dó lɛ́, hwenu e è ɖó hudó alɔdó yětɔn tɔn lɛ́ é mɛ. Mɛɖéesɔ́hwe tɔn lɛ́ jɛ wě d’é jí, hwenu e mǐ mɔ nǔwúkpíkpé e Mawu ná ɛ lɛ́ é. Ðo  Mɛsɛ́dó 6:8 mɛ ɔ, mǐ xa ɖɔ é kpé wú bo bló “nǔdabaɖa kpó nǔjíwǔ kpó,” lěe mɛsɛ́dó ɖé lɛ́ bló gbɔn é. È lɛ́ ɖɔ nú mǐ ɖɔ ‘fɛ́nú Mawu tɔn ɖo kpɔ́ xá ɛ, bɔ Mawu lɛ́ ná ɛ acɛ.’ Étɛ́ ka nyí tínmɛ énɛ́ tɔn?

⁵ É ɖo wɛn ɖɔ Etyɛ́ni nɔ nyɔ́ xomɛ bo lɛ́ jɔ gbɛtɔ́, bɔ é sín énɛ́ wú bɔ mɛ lɛ́ nɔ kpɔ jɛ jǐ tɔn. Nú é ɖo xó ɖɔ wɛ ɔ, é nɔ bló bɔ tóɖóetɔ́ lɛ́ nɔ kú d’é jí ɖɔ xójɔxó ɖɔ wɛ é ɖe, bɔ nǔgbó e kplɔ́n mɛ wɛ é ɖe lɛ́ é ná hɛn le wá nú yě. É ɖó acɛ, ɖó gbigbɔ Jexóva tɔn ɖo azɔ̌ wa wɛ gbɔn jǐ tɔn, bɔ é nɔ lɛ́ mlɛ́ ali e xlɛ́ ɛ gbigbɔ ɔ ɖe é kpó mɛɖéesɔ́hwe kpó. É nɔ yí go ɖó nǔwúkpíkpé éɖésúnɔ tɔn lɛ́ wú ǎ, é nyɔ́ wa ɔ, é nɔ sɔ́ susu lɛ́ bǐ jó nú Jexóva, bo nɔ lɛ́ xlɛ́ ɖɔ mɛ e ɖɔ xó ná wɛ émí ɖe lɛ́ é sín nǔ nɔ ɖu ayi mɛ nú émí tawun. Yǎyá wú wɛ ǎ bɔ gbeklánxámɛtɔ́ tɔn lɛ́ nɔ mɔ ɖɔ awǒvinú wɛ é nyí nú sinsɛn émítɔn!

6-8. (a) Hwɛ weɖobǔ tɛ́ gbeklánxámɛtɔ́ Etyɛ́ni tɔn lɛ́ ka dó è? Étɛ́wú? (b) Étɛ́wú kpɔ́ndéwú Etyɛ́ni tɔn ka sixú d’alɔ klisánwun lɛ́ ɖo égbé?

⁶ Súnnu vovo tɛ́n kpɔ́n bo ná dɔn nǔ xá Etyɛ́ni, amɔ̌, “yě . . . kpé wú bo nɔ te ɖo nǔnywɛ́ tɔn kpó gbigbɔ e nɔ xlɛ́ ali i b’ɛ nɔ ɖɔ xó é kpó nukɔn ǎ.” a Ðó é ma kpa yě ǎ wútu ɔ, yě gbɔ bo “sísɛ́ mɛɖé lɛ́ ɖo nǔglɔ́” ɖɔ yě ní dó hwɛ agɔ ahwanvú Klísu tɔn xomɛvɔ́nɔ énɛ́. Yě lɛ́ “sísɛ́ togun ɔ,” tomɛxó lɛ́, kpó sɛ́nkplɔ́nmɛtɔ́ lɛ́ kpó, bɔ è dɔn Etyɛ́ni yi Hwɛɖɔxɔsá ɖaxó Jwifu lɛ́ tɔn gǎnnugǎnnu. (Mɛ. 6:9-12) Hwɛ weɖobǔ élɔ́ lɛ́ wɛ gbeklánxámɛtɔ́ lɛ́ dó è: É ɖo nu nylá dó Mawu wú wɛ, bo lɛ́ ɖo nu nylá dó Mɔyízi wú wɛ. Gbɔn nɛ̌ é?

⁷ Hwɛdómɛtɔ́ lɛ́ ɖɔ ɖɔ Etyɛ́ni nylá nu dó Mawu wú, ɖó yě ɖɔ ɖɔ é ɖɔ nǔ nyanya dó “tɛn mímɛ́ ɔ” wú, énɛ́ wɛ nyí tɛ́npli e ɖo Jeluzalɛ́mu é. (Mɛ. 6:13) Yě dó hwɛ ɛ ɖɔ é nylá nu dó Mɔyízi wú, ɖó yě ɖɔ ɖɔ é ɖɔ nǔ nyanya dó Mɔyízisɛ́n ɔ wú, b’ɛ xlɛ́ ɖɔ é ɖo linlin wɛ bo ná húzú nǔwalɔ e Mɔyízi jó dó nyi ayǐ lɛ́ é. Hwɛdómɛ énɛ́ syɛ́n tawun, ɖó hwe ɔ nu ɔ, Jwifu lɛ́ nɔ sɔ́ tɛ́npli ɔ, gǒflɛ́mɛ Mɔyízisɛ́n ɔ tɔn lɛ́ kpó hwɛndonúwiwa tobutóbú e yě sɔ́ gɔ́ nú Sɛ́n énɛ́ é kpó dó d’ayihún ɖěbǔ ǎ. Hwɛdómɛ ɔ ɖo xlɛ́xlɛ́ wɛ gbɔn mɔ̌ ɖɔ gbɛtɔ́ baɖabaɖa bǐ wɛ Etyɛ́ni nyí, bo jɛxá kú!

⁸ É blá wǔ ɖɔ sinsɛngán lɛ́ nɔ zán wlɛnwín mɔ̌hun lɛ́ hwɛhwɛ dó dó afɔgblɛ́gblɛ̌ afɔ mɛ nú mɛsɛntɔ́ Mawu tɔn lɛ́. Káká jɛ égbé ɔ, sinsɛngán gbeklánxámɛtɔ́ lɛ́ nɔ sísɛ́ acɛkpikpa lɛ́ bónú yě ná dó ya nú Kúnnuɖetɔ́ Jexóva tɔn lɛ́. Nɛ̌ mǐ ka ɖó ná wa nǔ gbɔn, hwenu e mɛ lɛ́ dó hwɛ mǐ dó acɛ jí é? Kpɔ́ndéwú Etyɛ́ni tɔn sixú kplɔ́n nǔ gěgé mǐ.

9, 10. Étɛ́ xlɛ́ wɛ xó e yě mɔ dó nǔ e Etyɛ́ni ɖɔ ɖo Hwɛɖɔxɔsá ɖaxó Jwifu lɛ́ tɔn wú é ka ɖe? Étɛ́ mǐ ka ɖó ná hɛn dó ayi mɛ?

⁹ Lěe è ɖɔ gbɔn ɖo bǐbɛ́mɛ wěmata élɔ́ tɔn é ɔ, hwenu e Etyɛ́ni ɖo hwɛ e  dó è wɛ è ɖe lɛ́ é ɖótó wɛ é ɔ, xɛsi ɖi i ǎ, bɔ nukún tɔn mɛ cí wɛnsagun nukúnmɛ ɖɔhun. Din ɔ, Kayífu kpan nukɔn ɛ, bo kanbyɔ́ ɛ ɖɔ: “Nǔ nyí mɔ̌ nǔgbó a?” (Mɛ. 7:1) Xó jɛ Etyɛ́ni jí. Xó jɛ́n ka nyí ɔ, é ɖɔ!

¹⁰ Xomɔɖɔdóxówútɔ́ ɖé lɛ́ tɔ́ dó Etyɛ́ni sín xó wú, bo ɖɔ ɖɔ kpó nǔ e é ɖɔ gbɛ́ɖɛ́ɖɛ́ lɛ́ é bǐ kpó ɔ, xó tɔn kún tlɛ xlɛ́ ɖɔ é nyí xomɛvɔ́nɔ ó. Amɔ̌, nú è ná ɖɔ xójɔxó ɔ, kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖé wɛ Etyɛ́ni sɔ́ ɖ’ayǐ nú mǐ ɖo lěe mǐ ná jɛ hun dó wɛn ɖagbe ɔ jí gbɔn é kpáxwé. (1 Pi. 3:15) Hɛn dó ayi mɛ ɖɔ è dó hwɛ Etyɛ́ni ɖɔ é ɖe tɛ́npli ɔ kpo dó nylá nu dó Mawu wú, bo lɛ́ dó hwɛ ɛ ɖɔ é ɖɔ nǔ nyanya dó Sɛ́n ɔ wú dó nylá nu dó Mɔyízi wú. Xósin e Etyɛ́ni ná é sɛ sin xwe nú hwenuxó Izlayɛ́li tɔn dó hwenu atɔn jí, bo tɛ ɖɛ̌ nǔ tají ɖé lɛ́ jí kpó sɔxwixwe kpó. Mǐ ní ɖɔ xó dó hwenu atɔn hwenuxó ɔ tɔn lɛ́ ɖokpó ɖokpó jí.

11, 12. (a) Nɛ̌ Etyɛ́ni ka zán kpɔ́ndéwú Ablaxámu tɔn ganjí gbɔn? (b) Étɛ́wú é ka sɔgbe ɖɔ Etyɛ́ni ɖɔ xó dó Jozɛ́fu wú?

¹¹ Tɔ́gbó lɛ́ sín hwenu. (Mɛ. 7:1-16) Etyɛ́ni bɛ́ xó ɖɔ sín Ablaxámu e Jwifu lɛ́ nɔ ɖó sísí ná, ɖó nǔɖiɖi tɔn wú é jí. Etyɛ́ni bɛ́ xó sín xó tají énɛ́ e jí yě kplé gbe ɖó é jí bo tɛ ɖɛ̌ jí ɖɔ Jexóva, “Mawu susunɔ ɔ” ɖe éɖée xlɛ́ Ablaxámu azɔn nukɔntɔn ɔ ɖo Mɛzopotamíi. (Mɛ. 7:2) È ná ɖɔ ɔ, jǒnɔ wɛ nya énɛ́ nyí ɖo Akpádídó yíkúngban ɔ jí. Tɛ́npli tíin ɖo Ablaxámu hwenu ǎ, mɔ̌ jɛ́n Mɔyízisɛ́n ɔ lɔ ma ka ɖe ǎ é nɛ́. Hǔn, mɛ ɖěbǔ sixú ɖɔ ɖɔ tɛ́npli alǒ sɛ́n lɛ́ ɖo dandan cóbɔ mɛɖé ná nɔ gbejí nú Mawu ǎ.

¹² Mɛ e ɖo tó ɖó Etyɛ́ni wɛ lɛ́ é nɔ lɛ́ ɖó sísí nú Jozɛ́fu e jɔ ɖo kúnkan Ablaxámu tɔn mɛ é tawun. Amɔ̌, Etyɛ́ni flín yě ɖɔ nɔví Jozɛ́fu tɔn lɛ́, éé nyí tɔ́ nú akɔta Izlayɛ́li tɔn lɛ́ é dó ya nú nya gbejínɔtɔ́ énɛ́ bo sa ɛ dó kannumɔgbénu. É ɖo mɔ̌ có, Mawu zán ɛ dó hwlɛ́n xwédo Izlayɛ́li tɔn gán ɖo adɔ sí. É ɖo wɛn ɖɔ Etyɛ́ni mɔ nǔ jɛ nǔ e Jozɛ́fu kpó Jezu Klísu kpó ɖó ɖo bǔ lɛ́ é wú vaan, có é ka lɔn bo jlɛ́ Jezu dó Jozɛ́fu wú ǎ, bónú tóɖóetɔ́ lɛ́ ná kpo ɖo tó ɖó è wɛ.

13. Nɛ̌ xó e Etyɛ́ni ɖɔ bɔ é kunkplá Mɔyízi é ka xlɛ́ ɖɔ adingban wɛ hwɛ e yě dó è lɛ́ é nyí gbɔn? Xóta tɛ́ énɛ́ ka d’alɔ ɛ bɔ é vlɔ́n kan ná?

¹³ Mɔyízi hwenu. (Mɛ. 7:17-43) Etyɛ́ni ɖɔ xó gěgé dó Mɔyízi wú; nǔnywɛ́nú wɛ énɛ́ ka nyí, ɖó Hwɛɖɔxɔsá ɖaxó Jwifu lɛ́ tɔn sín hǎgbɛ́ gěgé nyí Saduseɛn. Yědɛɛ lɛ́ yí gbe nú wěma Biblu tɔn e Mɔyízi  wlán lɛ́ é kɛ́ɖɛ́ bo gbɛ́ wěma Biblu tɔn e kpo lɛ́ é bǐ. Lɛ̌ flín ɖɔ gbeklánxámɛtɔ́ lɛ́ dó hwɛ Etyɛ́ni ɖɔ é nylá nu dó Mɔyízi wú. Xó Etyɛ́ni tɔn lɛ́ ná xósin nú hwɛdómɛ énɛ́ tlɔlɔ, ɖó é xlɛ́ ɖɔ émí nɔ ɖó sísí ɖaxó nú Mɔyízi kpó Sɛ́n ɔ kpó. (Mɛ. 7:38) É ɖɔ ɖɔ mɛ ɖěɖěe Mɔyízi tɛ́n kpɔ́n bá hwlɛ́n lɛ́ é gbɛ́ Mɔyízi lɔ. Yě gbɛ́ ɛ, hwenu e é ɖó xwe 40 é. Xwe 40 jɛjí gúdo ɔ, yě lɛ́ fɔ́n gǔ dó acɛ e é ɖó é jí azɔn mɔ̌kpán. b Etyɛ́ni gbɔn mɔ̌ mɛ bo vlɔ́n kan nú xóta tají élɔ́ dɛ̌dɛ̌ dɛ̌dɛ̌: Togun Mawu tɔn gbɛ́ mɛ ɖěɖěe Jexóva sɔ́ bɔ yě ná xlɛ́ ali yě lɛ́ é azɔn nabí ɖé.

14. Nǔ tají tɛ́ lɛ́ ka ɖo xó e Etyɛ́ni ɖɔ é mɛ, bɔ kpɔ́ndéwú Mɔyízi tɔn e é zán é ka nɔ gǔdo ná?

¹⁴ Etyɛ́ni flín tóɖóetɔ́ lɛ́ ɖɔ Mɔyízi ko ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ gbeyíɖɔ Mɔyízi ɖɔhun ɖokpó ná gosín Izlayɛ́li. Mɛ̌ ka ná nyí gbeyíɖɔ énɛ́? Nɛ̌ è ka ná yí i gbɔn? Tasúnáxó Etyɛ́ni tɔn mɛ wɛ é wá ná xósin nǔkanbyɔ́ énɛ́ lɛ́ tɔn ɖe. É lɛ́ ɖɔ xó dó nǔ tají ɖěvo wú: Mɔyízi kplɔ́n ɖɔ è sixú bló bɔ ayǐkúngban ɖěbǔ ná húzú nú mímɛ́, lěe é nyí gbɔn nú ayǐkúngban e jí zungodwe ji ɖe, bɔ Jexóva ɖɔ xó n’i ɖe é. Énɛ́ wú ɔ, è sixú ɖó dogbó nú alǒ glɔ́n Jexóva sinsɛn dó xɔ ɖokpó kpowun, ɖi tɛ́npli e ɖo Jeluzalɛ́mu é mɛ a? Mǐ ní kpɔ́n.

15, 16. (a) Étɛ́wú goxɔ ɔ sín xó e Etyɛ́ni ɖɔ ɖo xó tɔn mɛ é ka ɖo tají? (b) Nɛ̌ Etyɛ́ni ka zán tɛ́npli Salomɔ́ɔ tɔn ɖo xó tɔn mɛ gbɔn?

¹⁵ Goxɔ ɔ kpó tɛ́npli ɔ kpó. (Mɛ. 7:44-50) Etyɛ́ni flín hwɛɖɔxɔsá ɔ ɖɔ cóbónú tɛ́npli ɖěbǔ ná tíin ɖo Jeluzalɛ́mu ɔ, Mawu ko zɔ́n Mɔyízi ɖɔ é ní bló goxɔ e è ná nɔ sɛ tɛn ná, bo ná nɔ sɛn émí ɖ’é mɛ é ɖé. Mɔyízi ɖésúnɔ sɛn Mawu ɖo goxɔ ɔ mɛ. Bɔ mɛ̌ ka ná glá ɖɔ ɖɔ tɛ́npli ɔ hú gǎn goxɔ ɔ?

¹⁶ Nukɔnmɛ, hwenu e Salomɔ́ɔ bló tɛ́npli ɔ ɖo Jeluzalɛ́mu é ɔ, Mawu sɔ́ dó ayi mɛ n’i bɔ é ɖɔ nǔ e ɖo tají tawun é ɖé ɖo ɖɛ tɔn mɛ. Lěe Etyɛ́ni ɖɔ gbɔn é ɔ, “Ajalɔ̌nlɔn ɔ . . . nɔ nɔ xɔ e gbɛtɔ́ sɔ́ alɔ dó bló ná é mɛ ǎ.” (Mɛ. 7:48; 2 Tan 6:18) Jexóva hɛn ɔ, é ná zán tɛ́npli dó bló bɔ linlin tɔn ná jɛnu, amɔ̌, é hɛn ɔ, é ná lɛ́ bló bɔ é ná jɛnu tɛ́npli mɛvo. Nú mɔ̌ wɛ ɔ, étɛ́wú mɛ e nɔ sɛn ɛ lɛ́ é ka ná lin ɖɔ nú è ná sɛn ɛ ɖo ali e mɛ́ é nu ɔ, xɔ e gbɛtɔ́ sɔ́ alɔ dó bló ná é mɛ jɛ́n è ná yi? Etyɛ́ni ɖe xó élɔ́ sín wěma Ezayíi tɔn mɛ dó sú ta nú xó tɔn ɖo ali ɖé nu bɔ é zɔ́n tamɛ lin mɛ: “Jǐxwé wɛ nyí axɔ́súzinkpo ce, bɔ ayǐkúngban nyí afɔɖótɛn ce. Xɔ alɔkpa tɛ́ mi ka ná gbá nú mì? Alǒ fítɛ́ gbɔjɛtɛn ce ka ɖe? Alɔ ce wɛ bló nǔ énɛ́ lɛ́ bǐ ǎ cé?”—Mɛ. 7:49, 50; Eza. 66:1, 2.

17. (a) Nɛ̌ xó Etyɛ́ni tɔn ka ɖe nǔ e wa nú tóɖóetɔ́ tɔn lɛ́ nyí é xlɛ́ gbɔn? (b) Nɛ̌ xó tɔn ka ná xósin nú hwɛ e yě dó è lɛ́ é gbɔn?

¹⁷ Ée mǐ gbéjé xó e Etyɛ́ni ɖɔ ɖo Hwɛɖɔxɔsá ɖaxó Jwifu lɛ́ tɔn é kpɔ́n káká jɛ din é ɔ, a mɔ ɖɔ é ɖe nǔ e wa nu hwɛdómɛtɔ́ tɔn lɛ́ nyí é xlɛ́ nyi wɛn kpó azɔ̌tuuntuun kpó ǎ cé? Etyɛ́ni xlɛ́ ɖɔ Jexóva kún nɔ hɛn nǔ gángángán ó, bo hɛn ɔ, é ná bló bɔ linlin tɔn ná jɛnu ɖo ali vovo nu. Nǔ ɖěbǔ, káká jɛ hwɛndonúwiwa lɛ́ jí sixú ɖó dogbó n’i ǎ. Mɛ e ɖo tó ɖó Etyɛ́ni wɛ lɛ́ é yí wǎn nú  tɛ́npli ɖɛkpɛ ɖɛkpɛ e ɖo Jeluzalɛ́mu é kpó hwɛndonúwiwa e mɛ lɛ́ sɔ́ gɔ́ nú Mɔyízisɛ́n ɔ lɛ́ é kpó. Amɔ̌, yě mɔ nukúnnú jɛ nǔ e wú Jexóva ná Sɛ́n ɔ é kpó nǔ e wú é ɖɔ bɔ è bló tɛ́npli ɔ é kpó wú ǎ! Ðo ali ɖé nu ɔ, xó Etyɛ́ni tɔn fɔ́n nǔkanbyɔ́ élɔ́ e ɖo tají tawun é nyi te: Tónúsise nú Jexóva wlí yɛ̌yi nú Sɛ́n ɔ kpó tɛ́npli ɔ kpó hú gǎn ǎ cé? Nǔgbó ɔ, xó Etyɛ́ni tɔn lɛ́ xlɛ́ ɖɔ é kún wa nǔtí nyi do ó, ɖó é se tónú nú Jexóva lěe é kpé wú gbɔn é bǐ.

18. Ali tɛ́ lɛ́ nu mǐ ka ɖó ná tɛ́n kpɔ́n bá xwedó kpɔ́ndéwú Etyɛ́ni tɔn ɖe?

¹⁸ Étɛ́ xó e Etyɛ́ni ɖɔ é ka sixú kplɔ́n mǐ? É mɔ nukúnnú jɛ Nǔwlánwlán mímɛ́ lɛ́ mɛ titewungbe tɔn. Mɔ̌ ɖokpó ɔ, ényí mǐ ba bo ná nɔ ‘kplɔ́n nǔgbó ɔ mɛ ganjí, bo ná nɔ lɛ́ tínmɛ ganjí’ ɔ, mǐ ɖó ná nɔ kplɔ́n Xó Mawu tɔn dó nǔjɔnǔ mɛ. (2 Tim. 2:15) Kpɔ́ndéwú Etyɛ́ni tɔn lɛ́ kplɔ́n mǐ lěe mǐ ná nɔ ɖɔ xó kpó xomɛnyínyɔ́ kpó nú mɛ lɛ́, bo ma ka ná dó xomɛsin nú yě ǎ gbɔn é mǐ. Tóɖóetɔ́ lɛ́ nyí mɛdídá bɔ fínɛ́ jɛ́n é vɔ ɖó! É ɖo mɔ̌ có, é wa nǔ e wú é kpé é bǐ, bo ɖɔ xó dó nǔ e jí yě bǐ ɖó gbe kpɔ́ dó é jí, ɖó nǔ énɛ́ lɛ́ ɖo tají tawun nú súnnu énɛ́ lɛ́. É lɛ́ ɖɔ xó nú yě kpó sísí kpó, bo ylɔ́ tomɛxó lɛ́ ɖɔ “tɔ́ ce lɛ́.” (Mɛ. 7:2) Mǐ lɔ ɖó ná nɔ xwlé nǔgbó e ɖo Xó Mawu tɔn mɛ lɛ́ é mɛ, “kpó xomɛfífá kpó, kpó sísí ɖaxó kpó.”—1 Pi. 3:15.

19. Nɛ̌ Etyɛ́ni ka jlá wɛn hwɛɖónúmɛ tɔn Jexóva tɔn ɖo Hwɛɖɔxɔsá ɖaxó Jwifu lɛ́ tɔn kpó akɔ́nkpinkpan kpó gbɔn?

¹⁹ Amɔ̌, mǐ ná lɔn bo gɔn nǔgbó e ɖo Xó Mawu tɔn mɛ lɛ́ é jlá kpó linlin ɔ kpó ɖɔ é táá dó xomɛsin nú mɛ lɛ́ ǎ; mɔ̌ jɛ́n mǐ ma ka ɖó ná húzú aja nú wɛn hwɛɖónúmɛ tɔn Jexóva tɔn bo ná dó nyɔ́ ɖo mɛ ɖěvo lɛ́ sí ǎ é nɛ́. Kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖé wɛ Etyɛ́ni nyí ɖo ali énɛ́ nu. É ɖo wɛn ɖɔ é ná ko mɔ ɖɔ kúnnuɖenú e émí ná ɖo Hwɛɖɔxɔsá ɖaxó Jwifu lɛ́ tɔn lɛ́ é bǐ nyí sin kɔn nyi kpákpá nɛgbé ɖo hwɛɖɔtɔ́ ayihízíhízínɔ énɛ́ lɛ́ nukɔn. Énɛ́ wú ɔ, gbigbɔ mímɛ́ sísɛ́ ɛ, bɔ é sú ta nú xó tɔn dó xlɛ́ yě ma ɖi xɛsi ɖɔ tɔ́gbó yětɔn e gbɛ́ Jozɛ́fu, Mɔyízi kpó gbeyíɖɔ lɛ́ bǐ kpó lɛ́ é ɖɔhun jɛ́n yě cí kpowun. (Mɛ. 7:51-53) Nǔgbó ɔ, hwɛɖɔtɔ́ Hwɛɖɔxɔsá ɖaxó Jwifu lɛ́ tɔn tɔn énɛ́ lɛ́ ko hu Mɛsíya e Mɔyízi kpó gbeyíɖɔ lɛ́ bǐ kpó ko ɖɔ wǐwá tɔn sín xó ɖ’ayǐ é. È ná ɖɔ ɔ, Mɔyízisɛ́n ɔ wɛ yě ko gba ɖo ali e nylá hú gǎn bǐ é nu!

20, 21. Nɛ̌ Hwɛɖɔxɔsá ɖaxó Jwifu lɛ́ tɔn ka wa nǔ gbɔn dó xó Etyɛ́ni tɔn lɛ́ wú? Nɛ̌ Jexóva ka ná hlɔ̌nhlɔ́n ɛ gbɔn?

²⁰ Nǔgbó e Etyɛ́ni ɖɔ bɔ è ma sixú gbɛ́ ǎ é zɔ́n bɔ hwɛɖɔtɔ́ énɛ́ lɛ́ jɛ ma. Wi enyíi e ɖo ta nu yě é bǐ kɔ́n, bɔ yě jɛ aɖǔkún ɖu dó Etyɛ́ni wú jí. Nya gbejínɔtɔ́ énɛ́ ná ko mɔ ɖɔ yě ná hu émí jɛ́n wɛ, lěe é nyí gbɔn nú Gǎn émítɔn Jezu é.

²¹ Etyɛ́ni ɖó hudó akɔ́nkpinkpan tɔn bá dó dɛ ɖo nǔ e ɖo nǎ gbo è wɛ é nu; é ka ɖo wɛn ɖɔ Jexóva ná ɛ akɔ́nkpinkpan tawun ɖo nǔmimɔ e é xlɛ́ ɛ kpó xomɛnyínyɔ́ kpó é mɛ. Etyɛ́ni mɔ susu Mawu tɔn, bo lɛ́ mɔ Jezu ɖo te ɖo aɖisíxwé Jexóva tɔn! Ée Etyɛ́ni ɖo nǔmimɔ ɔ tínmɛ wɛ é ɔ, hwɛɖɔtɔ́ lɛ́ sɔ́ alɔ  yětɔn lɛ́ sú tónú. Étɛ́wú? Ðó Jezu ko ɖɔ wá yi ɖo hwɛɖɔxɔsá ɖokpó ɔ ɖɔ émí wɛ nyí Mɛsíya ɔ, bɔ zaanɖé din ɔ, émí ná nɔ Tɔ́ émítɔn sín ɖisíxwé. (Mak. 14:62) Nǔmimɔ Etyɛ́ni tɔn xlɛ́ ɖɔ nǔgbó wɛ Jezu ɖɔ ɖ’ayǐ. Nǔgbó ɔ, Hwɛɖɔxɔsá ɖaxó Jwifu lɛ́ tɔn énɛ́ ko gbɛ́ Mɛsíya ɔ bo lɛ́ hu i! Mɛ lɛ́ bǐ ɖó gbe kpɔ́, bo yá wǔ bló bɔ è nyi awǐnnya dó Etyɛ́ni káká bo hu i. c

22, 23. Ali tɛ́ lɛ́ nu kú Etyɛ́ni tɔn ka vlɛ́ Gǎn tɔn tɔn ɖe? Nɛ̌ klisánwun égbé tɔn lɛ́ ka sixú ɖeji Etyɛ́ni ɖɔhun gbɔn?

²² Kú Etyɛ́ni tɔn vlɛ́ Gǎn tɔn sín kú ɖo ali gěgé nu; ayi tɔn j’ayǐ, é ɖeji dó Jexóva wú bǐ mlɛ́mlɛ́ bo lɛ́ byɔ́ hwɛsɔ́kɛ nú mɛ e hu i lɛ́ é. É ɖɔ, “Aklúnɔ Jezu, un jó gbɛ ce dó alɔ towe mɛ,” bóyá ɖó é sixú kpo ɖo Gbɛtɔ́ví ɔ mɔ wɛ ɖo Jexóva kpá ɖo nǔmimɔ ɔ mɛ. É ɖo wɛn ɖɔ Etyɛ́ni tuun wǔsyɛ́n dó lanmɛ nú mɛ sín xó Jezu tɔn élɔ́: “Nyɛ wɛ nyí fínfɔ́n sín kú kpó gbɛ kpó.” (Jaan 11:25) Wǎgbɔ tɔn ɔ, Etyɛ́ni zé gbe dó jǐ bo xo ɖɛ tlɔlɔ sɛ́dó Mawu bo ɖɔ: “Jexóva, ma xa hwɛ élɔ́ dó kɔ nú yě ó.” Ée é ɖɔ mɔ̌ gúdo é ɔ, é bɔnu.—Mɛ. 7:59, 60.

²³ Mɔ̌ mɛ ɔ, Etyɛ́ni húzú ahwanvú Klísu tɔn nukɔn nukɔntɔn tɔn e gbeklánxámɛtɔ́ lɛ́ hu, ɖó é ɖe kúnnu dó Jezu wú wútu é. (Kpɔ́n gbǎví “ Etyɛ́ni kú, ɖó é ɖe kúnnu dó Jezu wú wútu.”) Amɔ̌, é blá wǔ ɖɔ é kún nyí mɛ gǔdo tɔn ɔ ó. Káká jɛ égbé ɔ, mɛsɛntɔ́ gbejínɔtɔ́ Jexóva tɔn mɔ̌kpán wɛ sinsɛnnɔ makpotó lɛ́, toxóɖɔtɔ́ alǎnnúwatɔ́ lɛ́ kpó gbeklánxámɛtɔ́ gbɛcɛgbatɔ́ ɖěvo lɛ́ kpó ko hu. É ɖo mɔ̌ có, mǐ ɖó hwɛjijɔ e wú mǐ ná ɖó jiɖiɖe Etyɛ́ni ɖɔhun é. Jezu nyí Axɔ́sú bo ɖo acɛ kpa wɛ din, lobo ɖo hlɔ̌nhlɔ́n jí wǔ e Tɔ́ tɔn ná ɛ é zán wɛ. Nǔ ɖěbǔ sixú gbo kpo nyi ali jí n’i bónú é ná gɔn ahwanvú tɔn gbejínɔtɔ́ lɛ́ fɔ́n sín kú ǎ.—Jaan 5:28, 29.

24. Nɛ̌ Sólu ka ɖ’alɔ ɖo kú Etyɛ́ni tɔn mɛ gbɔn? Ðagbe e ná nɔ ayǐ nú hwenu línlín é tɛ́ lɛ́ mɔ̌ nya gbejínɔtɔ́ énɛ́ sín kú ka hɛn wá?

²⁴ Dɔ̌nkpɛvú ɖé nɔ nyí Sólu bo ɖo nǔ énɛ́ lɛ́ bǐ kpɔ́n wɛ. É ba ɖɔ è ní hu Etyɛ́ni, bo tlɛ ɖo mɛ ɖěɖěe ɖo awǐnnya nyi dó è wɛ lɛ́ é sín awu cɔ́ wɛ. Etyɛ́ni kú b’ɛ ná nɔ zaan é ɔ, Sólu jɛ ya dó nú ahwanvú Jezu tɔn lɛ́ jí syɛ́nsyɛ́n. Amɔ̌, kú Etyɛ́ni tɔn ná wa ɖagbe nú hwenu línlín. Kpɔ́ndéwú tɔn ná dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú klisánwun lɛ́ bɔ yě ná nɔ gbejí, bo ná lɛ́ ɖó ɖuɖéjí ɖokpó ɔ. Gɔ́ ná ɔ, é wá vɛ́ nú Sólu e è wá ylɔ́ ɖɔ Pɔ́lu é tawun ɖɔ é ɖ’alɔ ɖo kú Etyɛ́ni tɔn mɛ. (Mɛ. 22:20) É d’alɔ bɔ è hu Etyɛ́ni, amɔ̌ nukɔnmɛ ɔ, é ɖɔ: “Ð’ayǐ ɔ, un nɔ nylá nu, un nɔ dó ya nú mɛ, . . . un nɔ lɛ́ sí mɛ ǎ.” (1 Tim. 1:13) É ɖo wɛn ɖɔ Pɔ́lu kún wɔn Etyɛ́ni kpó xó agbɔ̌nɖowǔnanɔ e é ɖɔ gbe nɛ́ gbe é kpó gbeɖé ó. Nǔgbó ɔ, xó Pɔ́lu tɔn lɛ́ kpó nǔ e é wlán lɛ́ é kpó vlɔ́n kan nú nǔ tají ɖěɖěe wú Etyɛ́ni kɛ nu dó ɖo xó tɔn mɛ lɛ́ é. (Mɛ. 7:48; 17:24; Ebl. 9:24) Nukɔnmɛ ɔ, Pɔ́lu kplɔ́n bǐ mlɛ́mlɛ́ bo xwedó kpɔ́ndéwú nǔɖiɖi kpó akɔ́nkpinkpan kpó tɔn e Etyɛ́ni sɔ́ ɖ’ayǐ é; nya ɖé wɛ Etyɛ́ni nyí bɔ ‘fɛ́nú Mawu tɔn ɖo kpɔ́ xá ɛ, bɔ Mawu lɛ́ ná ɛ acɛ.’ Nǔkanbyɔ́ ɔ wɛ nyí ɖɔ: Mǐ lɔ ka ná wa nǔ ɖokpó ɔ a?