1. Etɛ mǐ ka ɖó na wà bɔ nǔ mǐtɔn na nyɔ́ Mawu nukúnmɛ?

ENYI mǐ jló na ɖu vivǐ kancica ɖaaɖagbe ɖé tɔn xá Mawu ɔ, mǐ ɖó na nyi alɔ nú nǔ e cá kan xá sinsɛn nǔvú lɛ é bǐ. Mǐ ɖó na sɛn Mawu ɖò ali ɖagbe ɔ nu. Gbɛtɔ́ livi mɔkpan wɛ ɖò mɔ̌ wà wɛ gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ égbé.

2. Fitɛ è ka sixu mɔ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ ɖè? Azɔ̌ tɛ ye ka nɔ wà?

² Lee Biblu ɖɔ ɖ’ayǐ gbɔn é ɔ, Mawu sɛntɔ́ nǔgbo lɛ nyí “mɛ wɔbuwɔbu ɖé,” bo “gosin tò lɛ bǐ mɛ, bo gosin akɔta lɛ bǐ mɛ, bo gosin togun lɛ bǐ mɛ, bo gosin gbè e è nɔ dó lɛ bǐ mɛ.” (Nǔɖexlɛ́mɛ 7:9) Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn livi mɔkpan wɛ ɖò alɔ dó mɛ ɖevo lɛ wɛ, bonu ye na tuùn ali Jehovah tɔn e wanyiyi kpé lɛ é kpo nǔ e é byɔ ɖò ye sí lɛ é kpo, gbɔn tò 240 mɛ kpo kanɖodónǔwu kpo.

3. Mɛ̌ Kúnnuɖetɔ́ lɛ ka nɔ sɛn? Sinsɛn-biblo alɔkpa tɛ lɛ ye ka nɔ nyi alɔ na?

³ Kúnnuɖetɔ́ lɛ mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ Jehovah kɛɖɛ wɛ jɛxa bɔ è na sɛn. Ye nɔ ɖekɔ́ nú vodun alǒ ɖiɖe sinsɛn tɔn lɛ ǎ. (1 Jaan 5:21) Ye nɔ sɛn mɛkúkú lɛ gbɔn alɔɖiɖó ɖò jɔnudidɔ́ lɛ mɛ gblamɛ ǎ. Ye ka nɔ lɛ́ ɖ’alɔ ɖò nǔwiwa ɖevo ɖěɖee nɔ sɔ́ sinsɛn nǔvú sín nǔɖiɖi kpo “yɛ nyanya lɛ sín nǔkplɔnmɛ” lɛ kpo ɖ’ajo lɛ é mɛ ǎ. (1 Timɔtée 4:1) É ɖò mɔ̌ có, ye nɔ zán akpá e Mawu dó bo ɖɔ è na wá fɔ́n mɛkúkú lɛ wá gbɛ̀ ɖò Palaɖisi mɛ ɖò ayikúngban jí é dó dó gbɔ nú mɛ e ɖò aluwɛ kú tɔn mɛ lɛ é.—Jaan 5:28, 29; Mɛsɛ́dó 24:15.

4. Etɛwu togun Mawu tɔn ka nɔ hɔn nú majiki?

⁴ Kúnnuɖetɔ́ lɛ ɖó kancica ɖebǔ xá majiki, azě alǒ amɔɛkinkan ǎ, ɖó ye tuùn ɖɔ Awoví gɔ́n wɛ nǔ enɛ lɛ gosin. Ye nɔ ganjɛ majiki wu ɖɔ é na cyɔn alɔ ye jí ǎ, é nyɔ́ wà ɔ, Jehovah wu wɛ ye nɔ ganjɛ.—Nǔnywɛxó 18:10.

5. Ali tɛ nú Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ ma ka “nyí gbɛ̀ ɔ tɔn” ǎ ɖè?

⁵ Jezu ɖɔ ɖɔ ahwanvu emitɔn lɛ kún “nyí gbɛ̀ ɔ tɔn” ó. (Jaan 17:16) Hwenu e Jezu ɖesunɔ ɖò ayikúngban jí é ɔ, é gbɛ́ ɖɔ emi kún na ɖ’alɔ ɖò toxóɖiɖɔ mɛ ó. (Jaan 6:15) Mɔ̌ ɖokpo ɔ, Kúnnuɖetɔ́ lɛ nɔ ɖ’alɔ ɖò toxóɖiɖɔ alǒ hunjijɛ dó tò mɛtɔn jí mɛ ǎ, ye ka nɔ lɛ́ hwlɛn agba ɖɔ emi kpɔ́n te hú mɛ ɖevo lɛ ǎ. É ɖò mɔ̌ có, ye nɔ sú takwɛ yetɔn lɛ ganji, bo nɔ lɛ́ nyi tò e mɛ ye ɖè lɛ é sín sɛ́n lɛ.—Jaan 15:19; Hlɔmanu lɛ 13:1, 7.

6. Alixlɛ́mɛ tɛ lɛ togun Mawu tɔn ka nɔ xwedó nú nǔ e kan alɔwliwli kpo mɛɖée gbigbɛ́ kpo é?

⁶ Ðó Kúnnuɖetɔ́ lɛ nɔ setónú nú acɛkpikpa lɛ wutu ɔ, ye nɔ mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ emi wlí alɔ sɔgbe xá sɛ́n. (Titu 3:1) Ye nɔ wà nǔ sɔgbe xá alixlɛ́mɛ Mawu tɔn lɛ, enɛ wu ɔ, ye nɔ nyi alɔ nú asì gegě dida. (1 Timɔtée 3:2) Gɔ́ na ɔ, ɖó Mawu sɛntɔ́ lɛ nɔ zán nǔgbododó Biblu tɔn lɛ ɖò gbɛzán yetɔn mɛ wutu ɔ, é nɔ yá nú alɔwliwli yetɔn gbà mɔ̌ ǎ.

7. Nɛ̌ Kúnnuɖetɔ́ lɛ ka nɔ ɖè wanyiyi xlɛ́ yeɖée gbɔn?

⁷ Kúnnuɖetɔ́ lɛ nɔ yí wǎn nú yeɖée. Akɔ kpo tò vovo kpo mɛ wɛ ye gosin có, wanyiyi enɛ, kpo ee ye ɖó nú Mawu é kpo nɔ dɔn ye ɖó bǔ nɔví nɔví ɖɔhun. Enyi adla j’ayǐ alǒ hudo tíìn ɖò fí ɖé lɛ ɔ, Kúnnuɖetɔ́ lɛ nɔ yawǔ d’alɔ yeɖée. Kúnnuɖetɔ́ lɛ nɔ ɖè wanyiyi xlɛ́ ɖò gbɛzán yetɔn mɛ.—Jaan 13:35.

8. Ðɔ jijɔ nyanya e togun Mawu tɔn nɔ nyi alɔ na lɛ é ɖé lɛ.

⁸ Togun Jehovah tɔn nɔ dó gǎn tawun bo nɔ ɖɔ nǔgbo, bo nɔ zán gbɛ̀ jlɔjlɔ. Ye nɔ nyi alɔ nú ajojija, adingbanɖiɖó, nǔbliblíwiwa, ahannumu kpo mɛblɛblɛ́ ɖò ajɔ̌wiwa linu kpo. Asú lɛ nɔ xò asì yetɔn lɛ ǎ. Cobonu mɛ e ɖò togun Jehovah tɔn mɛ lɛ é ɖé lɛ na huzu Kúnnuɖetɔ́ ɔ, ye ko nɔ zán gbɛ̀ mɔhun, amɔ̌, kpo alɔdó Jehovah tɔn kpo ɔ, ye ɖó nǔ enɛ lɛ wiwa te. È ko ‘lɛ̀ ye wé’ ɖò Mawu nukúnmɛ.—1 Kɔlɛntinu lɛ 6:9-11.

9. Etɛ wema ɖé ka ɖɔ dó sinsɛn Aflika tɔn lɛ wu?

⁹ Nǔgbo wɛ ɖɔ sinsɛn gegě nɔ ɖɔ ɖɔ nǔgbo ɔ kplɔ́n mɛ wɛ emi ɖè. Ye nɔ sɔ́ nǔjiwǔ e ye nɔ bló lɛ é ɖó nukɔn dó nɔ gudo nú nǔ e ye ɖɔ lɛ é. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, wema ɖé ɖɔ dó sinsɛn Klisanwun tɔn Aflika tɔn lɛ wu ɖɔ: “Nǔ e majikiblotɔ́ lɛ kpo azětɔ́ lɛ kpo nɔ wà ɖ’ayǐ é wɛ [gbɛ̌ta Klisanwun tɔn yɔyɔ̌] lɛ nɔ bló dìn. . . . Ye nɔ ɖɔ ɖɔ emi nɔ ɖɔ nǔ e na wá jɛ é ɖ’ayǐ, bo nɔ bló nǔjiwǔ. Gbeyiɖɔ yetɔn lɛ nɔ mɔ nǔ, bo nɔ tinmɛ dlɔ̌ lɛ. Ye nɔ zán sin klánklán, ami mímɛ́, afín, vɛ̌la kpo zalinkpɔ́n kpo dó gbɔ azɔn lɛ alǒ dó gbò kpò nyi ali jí nú ye.”

10, 11. Etɛwu mǐ ka sixu ɖɔ ɖɔ Mawu kún nɔ zán sinsɛn ɖé dó bló nǔjiwǔ enyíì égbé ó?

¹⁰ Hagbɛ̌ sinsɛn enɛ lɛ tɔn lɛ nɔ ɖɔ ɖɔ nǔjiwǔ e emi nɔ bló lɛ é nyí kúnnuɖenú ɖɔ Mawu nɔ kɔn nyɔna dó sinsɛn emitɔn jí. Amɔ̌, nǔjiwǔ enyíì e sinsɛn ɖé nɔ bló lɛ é xlɛ́ ɖɔ Jehovah yí gbè nú sinsɛn enɛ ǎ. Satáan nɔ zán sinsɛn nǔvú sín hagbɛ̌ ɖé lɛ dó “jlɛ́ nǔ tɛnmɛ tɛnmɛ” lɛ. (2 Tɛsalonikinu lɛ 2:9) Gɔ́ na ɔ, Biblu ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ “wɛn Mawu tɔn lɛ didó ka na vɔ; xó ɖɔ dó gbè tɛnmɛ tɛnmɛ mɛ na nɔte; nǔ e mǐ tuùn ɔ na vɔ.”—1 Kɔlɛntinu lɛ 13:8.

¹¹ Jezu gb’akpá nú mǐ bo ɖɔ: “Mɛ e nɔ ɖò ylɔylɔ́ mì wɛ ɖɔ: ‘Aklunɔ, Aklunɔ’ lɛ ɔ, ye bǐ ɖò axɔ́suɖuto [jixwé] tɔn mɛ na byɔ wɛ ǎ; loɔ, mɛ e nɔ wà jlǒ Tɔ́ ce e ɖò [jixwé] ɔ tɔn lɛ kɛɖɛ wɛ na byɔ mɛ. Ðó gbè e gbè Mawu na ɖɔhwɛ xá gbɛtɔ́ lɛ bǐ ɔ, mɛ gegě na ɖɔ nú mì ɖɔ: ‘Aklunɔ, Aklunɔ, é ma ka nyí nyikɔ towe mɛ wɛ mǐ ɖɔ Mawuxó nú gbɛtɔ́ lɛ dó à? É ma nyí nyikɔ towe mɛ wɛ mǐ nya yɛ nyanya lɛ dó à? Nǔ tɛnmɛ tɛnmɛ e mǐ jlɛ́ lɛ ɔ, nyikɔ towe mɛ wɛ mǐ jlɛ́ dó à cé?’ Bɔ un ka na ɖɔ nyi wɛn nú ye ɖɔ: ‘Un tuùn mi kpɔ́n gbeɖé ǎ; mi bɛ́ miɖée sín nukún ce mɛ, nǔnyanyawatɔ́ lɛ mi.’”—Matie 7:21-23.

12. Mɛ̌ mɛ̌ e ka na byɔ Axɔ́suɖuto jixwé tɔn mɛ?

¹² Bɔ mɛ̌ mɛ̌ e ka na byɔ Axɔ́suɖuto jixwé tɔn mɛ lo? Mɛ e nɔ wà jlǒ Jehovah tɔn lɛ é wɛ.

13. Azɔ̌ tɛ Mawu ka ɖò alɔ dó togun tɔn wɛ bɔ é ɖò wiwa wɛ ɖò égbé? Mɛ̌ mɛ̌ e ka ɖò wiwa wɛ?

¹³ Etɛ Mawu ka jló ɖɔ togun tɔn ni wà ɖò égbé? Jezu ɖɔ: “È na jla axɔ́suɖuɖu Mawu tɔn sín Wɛnɖagbe gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ, bonu é na nyí kúnnuɖiɖe nú gbɛtɔ́ lɛ bǐ.” (Matie 24:14) Azɔ̌ enɛ wà wɛ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ ɖè kpo kanɖodónǔwu kpo.

14. Etɛ ka nyí Axɔ́suɖuto Mawu tɔn? Mɛ̌ mɛ̌ e ka na kp’acɛ ɖ’enu?

¹⁴ “Gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ” ɔ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ jla ɖɔ Axɔ́suɖuto Mawu tɔn nyí acɛkpikpa jixwé tɔn ɖé, bo na kp’acɛ dó ayikúngban ɔ bǐ jí kpo hwɛjijɔ kpo. Ye nɔ kplɔ́n mɛ ɖɔ Jehovah ko sɔ́ Klisu Jezu Axɔ́su Axɔ́suɖuto enɛ tɔn, bɔ gbɛtɔ́ 144 000 e è cyan sín ayikúngban jí lɛ é na ɖu axɔ́su xá ɛ.—Daniyɛli 7:14, 18; Nǔɖexlɛ́mɛ 14:1, 4.

15. Etɛ lɛ Axɔ́suɖuto ɔ ka na gbà hánnyá?

¹⁵ Kúnnuɖetɔ́ lɛ nɔ zán Biblu dó xlɛ́ gbɛtɔ́ lɛ ɖɔ Axɔ́suɖuto Mawu tɔn na gbà tutoblonunu Satáan tɔn hánnyá. Sinsɛn nǔvú kpo nǔkplɔnmɛ tɔn e nɔ kɔn cí dó Mawu wu, bo nɔ sɔ́ Awoví sù lɛ é kpo sín xó na fó! (Nǔɖexlɛ́mɛ 18:8) Acɛkpikpa gbɛtɔ́ tɔn e nɔ klán gbè xá Mawu lɛ é lɔ bǐ sín xó na fó!—Daniyɛli 2:44.

16. Mɛ̌ mɛ̌ e ka na nyí toví Klisu Jezu tɔn lɛ? Fitɛ ye ka na nɔ gbɛ̀ ɖè?

¹⁶ Gɔ́ na ɔ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ jla gbɔn fí bǐ ɖɔ Klisu Jezu na hɛn nyɔna ɖaaɖagbe lɛ wá nú mɛ e nɔ wà jlǒ Mawu tɔn lɛ é bǐ. Ye na nyí toví tɔn lɛ ɖò ayikúngban jí. Biblu d’akpá ɖɔ: “É na hwlɛn wamamɔnɔ e ɖò xó sú wɛ ɔ, bo na hwlɛn lelenɔ e ma ɖó ɖɔxátɔ́ ɖě ǎ é. É na kú nǔblawu nú mɛ e ma ɖó hlɔnhlɔn ɖé ǎ lɛ kpo gbɛ̌dónanɔ lɛ kpo; é na hwlɛn wamamɔnɔ lɛ sín gbɛ̀ gán.”—Ðɛhan 72:12, 13.

17. Mɛ̌ mɛ̌ e kɛɖɛ ka ɖò Axɔ́suɖuto Mawu tɔn jla wɛ?

¹⁷ Gbɛ̌ta ɖě sɔ́ ɖè bo nɔ wà jlǒ Mawu tɔn gbɔn wɛnɖagbe Axɔ́suɖuto ɔ tɔn jijla gblamɛ ǎ. Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ kɛɖɛ wɛ ɖò Axɔ́suɖuto Mawu tɔn jla wɛ gbɔn ayikúngban ɔ bǐ jí.