1, 2. Etɛ mɛ gègě ka nɔ kanbyɔ?

JƆHƆN ɖaxó ɖé kija gletoxo ɖé. Alǎnnúwatɔ́ ɖé dó sinsɛnxɔ ɖé zo, b’ɛ gblewu mɛɖé lɛ bo lɛ́ hu mɛ ɖevo lɛ. Azɔn e nɔ nyí kansɛ́ɛ é hu nawe ɖé sín vǐ tɔn atɔ́ɔ́n lɛ kɔn.

² Enyi adlà j’ayǐ alǒ nǔ nyanya enɛ lɛ ɖɔhun jɛ ɔ, mɛ gègě nɔ kanbyɔ ɖɔ: “Etɛwu?” Mɛ gègě nɔ kàn nǔ e wu nǔnyanyawiwa kpo wuvɛ̌ mimɔ kpo dó gɔ́ gbɛ̀ ɔ mɛ sɔmɔ̌ é byɔ. A ko kàn nǔ mɔhun byɔ hwiɖée kpɔ́n à?

3, 4. (a) Etɛ lɛ Xabakuku ka kanbyɔ? (b) Nɛ̌ Jehovah ka na xósin i gbɔn?

³ Ðò Biblu mɛ ɔ, mǐ kplɔ́n ɖɔ sunnu ɖěɖee ɖó nùɖiɖi nú Mawu tawun lɛ é lɔ kàn nǔ mɔhun lɛ byɔ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, gbeyiɖɔ Xabakuku kanbyɔ Jehovah ɖɔ: “Etɛwu a ka gbɔ bɔ nukún ce ɖò nǔ nyanya mɔ wɛ sɔmɔ̌? Nɛ̌ awě na ɖò mɛ xò wɛ mɔ̌, bɔ é ka nɔ nyɔ́ kpɔ́n nú we gbɔn? Nɛ̌ ka gbɔn bɔ è nɔ ɖò mɛ táfú wɛ, bo nɔ ɖò daka xò lɛlɛ̌ dó mì wɛ mɔ̌? Jlɛ nɔ jɛ ayǐ, bɔ kɛn nɔ wá.”​—Xabakuku 1:3.

⁴ Ðò Xabakuku 2:2, 3 mɛ ɔ, mǐ xà xósin e Mawu na nú nùkanbyɔ Xabakuku tɔn lɛ é kpo akpá e É dó bo na jla ninɔmɛ ɔ ɖó é kpo. Jehovah yí wǎn nú gbɛtɔ́ lɛ ɖesu. Biblu ɖɔ: “É ɖò nukún kpé dó mi wu wɛ.” (1 Piyɛ́ɛ 5:7) Nugbǒ ɔ, Mawu gbɛ́ wǎn nú wuvɛ̌ mimɔ hugǎn lee mǐdɛɛ lɛ nɔ gbɛ́ wǎn na gbɔn é. (Ezayíi 55:8, 9) Enɛ wu ɔ, mi nú mǐ ni ɖɔ xó dó nùkanbyɔ elɔ jí: Etɛwu wuvɛ̌ mimɔ ka tíìn ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ sɔmɔ̌?

5. Etɛ sinsɛngán gègě ka nɔ ɖɔ dó wuvɛ̌ mimɔ wu? Etɛ Biblu ka kplɔ́n mɛ?

⁵ Nukɔntɔ́ lɛ, yɛhwenɔ lɛ kpo sinsɛngán lɛ kpo nɔ ɖɔ hwɛhwɛ ɖɔ Mawu wɛ jló bɔ gbɛtɔ́ lɛ ɖò wuvɛ̌ mɔ wɛ. Ye mɛ ɖé lɛ sixu ɖɔ ɖɔ nǔ ɖěɖee nɔ jɛ dó mɛɖé jí lɛ é bǐ, kaka jɛ awěxomɛ lɛ jí ɔ, Mawu wɛ nɔ ko tò, bɔ mǐdɛɛ lɛ kún sixu mɔ nukúnnú jɛ nǔ e wu zɔ́n é mɛ gbeɖé ó. Mɛ ɖevo lɛ tlɛ sixu ɖɔ ɖɔ gbɛtɔ́ lɛ, kaka jɛ yɔkpɔvu lɛ jí nɔ kú, bo na dó sixu nɔ kpɔ́ xá Mawu ɖò jixwé. Amɔ̌, nùvú sésé wɛ. Jehovah nɔ zɔ́n bɔ nǔ nyanya nɔ jɛ gbeɖé ǎ. Biblu ɖɔ: “Mawu nɔ wà nǔ nyanya gbeɖé ǎ. Nǔbǐwukpétɔ́ ɔ nɔ dóhwɛ agɔ gbeɖé ǎ.”​—Jɔbu 34:10.

6. Etɛwu mɛ gègě ka nɔ dóhwɛ Mawu ɖó wuvɛ̌ e ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ lɛ é bǐ wu?

⁶ Mɛ gègě nɔ dóhwɛ Mawu ɖó wuvɛ̌ e ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ lɛ é bǐ wu, ɖó ye nɔ lin ɖɔ é wɛ ɖò acɛ kpa nú gbɛ̀ ɔ wɛ. Amɔ̌, lee mǐ ko kplɔ́n gbɔn ɖò Wemata 3gɔ́ ɔ mɛ é ɔ, mɛ e ɖò acɛ kpa dó gbɛ̀ ɔ nu wɛ tawun é wɛ nyí Satáan Awovi.

7, 8. Etɛwu wuvɛ̌ mimɔ ka ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ sɔmɔ̌?

⁷ Biblu ɖɔ nú mǐ ɖɔ “gbɛ̀ ɔ bǐ . . . ɖò Mɛnyanya ɔ sín acɛ mɛ.” (1 Jaan 5:19) Satáan, gǎn gbɛ̀ elɔ tɔn ɔ nyí mɛ nyanya bo lɛ́ nyí alǎnnúwatɔ́. É ɖò ‘gbɛ̀ ɔ bǐ flú wɛ.’ (Nǔɖexlɛ́mɛ 12:9) Mɛ gègě nɔ wà nǔ é ɖɔhun. Enɛ nyí hwɛjijɔ e wu adingban, wangbɛnumɛ kpo adakaxixo kpo dó gɔ́ gbɛ̀ ɔ mɛ sɔmɔ̌ é ɖokpo.

⁸ Hwɛjijɔ ɖevo lɛ lɛ́ zɔ́n bɔ wuvɛ̌ mimɔ dó sukpɔ́ sɔmɔ̌ ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ. Ee Adamu kpo Ɛvu kpo fɔ́n gǔ gudo é ɔ, ye jó hwɛhuhu sín gǔ dó nú vǐ yetɔn lɛ. Bɔ ɖó hwɛhuhu wutu ɔ, gbɛtɔ́ lɛ nɔ dɔn wuvɛ̌ mimɔ wá nú mɛ ɖevo lɛ. Hwɛhwɛ ɔ, ye nɔ ba na nyí mɛjɔmɛ hú mɛ ɖevo lɛ. Ye nɔ liza xá yeɖée, nɔ fun ahwan bo nɔ doya nú mɛ  ɖevo lɛ. (Nùnywɛtɔ́xó 4:1; 8:9) Hweɖelɛnu ɔ, gbɛtɔ́ lɛ nɔ mɔ wuvɛ̌ ɖó ye “tuùn nǔ e gbɛ̀ [ye]tɔn na nyí sɔ ɔ ǎ” wutu. (Jaki 4:14, 15) Ðó ye ma tuùn nǔ e gbɛ̀ yetɔn na nyí sɔ ɔ ǎ wutu ɔ, nǔ nyanya sixu jɛ dó ye wu alǒ awě sixu xò ye ɖò hwenu kpo fí e ye ma ɖó nukún tɔn ɖè ǎ é kpo.

9. Etɛwu mǐ ka sixu ɖeji ɖɔ Jehovah ɖó hwɛjijɔ ɖagbe e wu é dó tin bɔ wuvɛ̌ mimɔ lɛ kpó ɖò te é?

⁹ Jehovah nɔ zɔ́n bɔ wuvɛ̌ mimɔ nɔ tíìn gbeɖé ǎ. Mǐ ɖó na dóhwɛ ɛ ɖó ahwan, adakaxixo kpo yadonumɛ lɛ kpo wu ǎ. Mawu wɛ nɔ zɔ́n bɔ adlà lɛ nɔ j’ayǐ ǎ, ɖi ayikúngban danwǔ, jɔhɔn ɖaxó e nɔ gblé nǔ lɛ é kpo tɔgbamɛ kpo. Amɔ̌, a sixu kanbyɔ hwiɖée ɖɔ: ‘Enyi Jehovah wɛ ɖó hlɔnhlɔn hú mɛ lɛ bǐ ɖò wɛkɛ ɔ mɛ ɔ, etɛwu é ma ka nɔ ɖó nǔ nyanya enɛ lɛ te bonu ye nɔ gɔn jijɛ à?’ Mǐ tuùn ɖɔ Mawu nɔ kpé nukún dó mǐ wu tawun, enɛ wu ɔ, é ɖó na ɖó hwɛjijɔ ɖagbe e wu é dó tin bɔ wuvɛ̌ mimɔ lɛ kpó ɖò te é.​—1 Jaan 4:8.

10. Nɛ̌ Satáan ka mɔ xó ɖɔ dó Jehovah wu gbɔn?

¹⁰ Awovi flú Adamu kpo Ɛvu kpo ɖò jikpá Edɛni tɔn mɛ. Satáan dóhwɛ Mawu ɖɔ é nyí Gǎn nyanya. É ɖɔ ɖɔ Mawu ɖò nǔ ɖagbe ɖé sín ali sú dó Adamu kpo Ɛvu kpo wɛ. Satáan ba ɖɔ ye ni ɖi nǔ ɖɔ emi na nyí gǎn ɖagbe ɖé hú Jehovah, lé ye kún ɖó hudo Mawu tɔn ó.​—Bǐbɛ̌mɛ 3:2-5; kpɔ́n Tinmɛ E Ðò Vivɔnu É 27gɔ́ ɔ.

11. Nùkanbyɔ tɛ mǐ ka ɖó na na xósin na?

¹¹ Adamu kpo Ɛvu kpo tlitó nú Jehovah bo fɔ́n gǔ dó jǐ tɔn. Ye lin ɖɔ emiɖesunɔ ɖ’acɛ bo na cyan nǔ ɖagbe ɖò nǔ nyanya mɛ. Nɛ̌ Jehovah ka sixu ɖexlɛ́ ɖɔ gǔfɔntɔ́  lɛ sín hwɛ kún jɔ ó, bo na lɛ́ xlɛ́ ɖɔ emi wɛ tuùn nǔ e nyí nǔ ɖagbe hugǎn nú mǐ é gbɔn?

12, 13. (a) Etɛwu Jehovah ma ka sú kún dó nú gǔfɔntɔ́ lɛ tɛn tɔn mɛ ǎ? (b) Etɛwu Jehovah ka jó Satáan dó bɔ é nyí gǎn nú gbɛ̀ elɔ, bɔ gbɛtɔ́ lɛ nɔ kp’acɛ dó yeɖée jí?

¹² Jehovah sú Adamu kpo Ɛvu kpo sín kún dó tɛn tɔn mɛ ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, é jó ye dó bɔ ye jì vǐ lɛ. Enɛ gudo ɔ, Jehovah hun ali nú Adamu kpo Ɛvu kpo sín vǐ lɛ, bɔ ye na ɖɔ mɛ e ye ba ɖɔ é ni nyí gǎn yetɔn é. Linlin Jehovah tɔn wɛ nyí ɖɔ gbɛtɔ́ maɖóblɔ̌ lɛ ni gɔ́ ayikúngban ɔ jí, bɔ enyi Awovi na bo tɛnkpɔn bo wà nǔ ɖebǔ ɔ, enɛ na jɛnu jɛn wɛ.​—Bǐbɛ̌mɛ 1:28; Ezayíi 55:10, 11.

¹³ Wɛnsagun livi mɔkpan nukɔn wɛ Satáan dóhwɛ Jehovah ɖè. (Jɔbu 38:7; Nǔɖexlɛ́mɛ 5:11) Enɛ wu ɔ, Jehovah na tɛn Satáan bonu é ni xlɛ́ ɖɔ hwɛdómɛ tɔn nyí nugbǒ. É lɛ́ na tɛn gbɛtɔ́ lɛ bonu ye na ɖó acɛkpikpa yeɖesunɔ tɔn lɛ ayǐ ɖò alixlɛ́mɛ Satáan tɔn glɔ, bonu è na kpɔ́n ɖɔ ye sixu mɔ nu tɔn Éyɛ mɛvo à jí.

14. Etɛ hwenuxó ka xlɛ́?

¹⁴ Gbɛtɔ́ lɛ ko tɛnkpɔn bo kp’acɛ dó yeɖée jí nú xwè afatɔ́n mɔkpan có, é ka kpa ye ǎ. Enɛ xlɛ́ ɖɔ Satáan nyí adingbannɔ. Gbɛtɔ́ lɛ ɖó hudo Mawu tɔn. Gbeyiɖɔ Jelemíi sín hwɛ jɔ hwenu e é ɖɔ xó elɔ é: “Mawu Mavɔmavɔ, un tuùn ɖɔ ali e jí gbɛtɔ́ nɔ gbɔn ɖò gbɛmɛ fí ɔ, é kún nyí éɖesu wɛ nɔ ɖè ó. Gbɛtɔ́ ɖesu sixu xlɛ́ ali e é na gbɔn é éɖée ǎ.”​—Jelemíi 10:23.

15, 16. (a) Etɛwu Jehovah ka tin bɔ wuvɛ̌ mimɔ ka kpó ɖò te kaka jɛ dìn? (b) Etɛwu Jehovah ma ka ko ɖeɖɛ tagba ɖěɖee Satáan dɔn nyì ayǐ lɛ é ǎ?

¹⁵ Etɛwu Jehovah ka tin bɔ wuvɛ̌ mimɔ kpó ɖò te kaka jɛ dìn? Etɛwu é ma ka nɔ ɖó nǔ nyanya lɛ te bonu  ye nɔ gɔn jijɛ ǎ? É byɔ hwenu bɔ è na xlɛ́ ɖɔ acɛkpikpa Satáan tɔn hwedo nǔ wu. Gbɛtɔ́ lɛ ko tɛ́n acɛkpikpa alɔkpa lɛ bǐ kpɔ́n, ɖě ka na nu ǎ. Ye ko yì nukɔn ɖesu ɖò nùnywɛ xwitixwiti kpo nǔ mɔhun lɛ kpo linu có, hwɛagɔɖiɖɔ, hɛ̌n, adakaxixo kpo ahwan kpo fɔ́n bo lɛ́ syɛn d’eji hú ɖ’ayǐ tɔn. Mǐ sixu kp’acɛ dó mǐɖée jí Mawu mɛvo b’ɛ kpa mǐ ǎ.

¹⁶ É ɖò mɔ̌ có, Jehovah ɖeɖɛ tagba ɖěɖee Satáan dɔn nyì ayǐ lɛ é ǎ. Enyi é wà mɔ̌ ɔ, é xlɛ́ ɖɔ é nɔ gudo nú acɛkpikpa Satáan tɔn nɛ, É ka na wà nǔ mɔhun gbeɖé ǎ. Gɔ́ na ɔ, gbɛtɔ́ lɛ na ɖi ɖɔ emi kpéwú bo na kp’acɛ dó emiɖée jí bɔ é na kpa emi. Amɔ̌, adingban wɛ nyí enɛ, bɔ Jehovah na lɛ́ nɔ gudo nú enɛ lɔ ǎ. É nɔ ɖó adingban gbeɖé ǎ.​—Eblée lɛ 6:18.

17, 18. Etɛ Jehovah ka na wà nú nǔ ɖěɖee Satáan ko hɛn gblé lɛ é bǐ?

¹⁷ Jehovah ka sixu vɔ́ nǔ ɖěɖee gǔfínfɔ́n Satáan tɔn kpo gbɛtɔ́ lɛ tɔn kpo ko hɛn gblé lɛ é bǐ blóɖó à? Ganji. Ðó Mawu kpé nǔ bǐ wu. Jehovah tuùn hwenu e hwɛdómɛ Satáan tɔn lɛ bǐ na mɔ xósin mlɛ́mlɛ́ dó é. Enɛ gudo ɔ, é na bló bɔ ayikúngban ɔ na huzu palaɖisi ɖé, lee é ko lin gbɔn ɖ’ayǐ é. Mɛ ɖěɖee ɖò flǐn Mawu tɔn mɛ lɛ é bǐ na fɔ́n. (Jaan 5:28, 29) Gbɛtɔ́ lɛ sɔ́ na j’azɔn alǒ kú ɖě ǎ. Jezu na vɔ́ nǔ e Satáan ko hɛn gblé lɛ é bǐ blóɖó. Jehovah na zán Jezu dó “sú awovi sín nǔwiwa lɛ sín kún dó.” (1 Jaan 3:8) Xomɛ hun mǐ ɖɔ, hwe ɖokpo ɔ nu ɔ, Jehovah ɖó suúlu dó mǐ wu, bonu mǐ na dó sixu tuùn i bo wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ é na nyí Gǎn mǐtɔn. (Xà 2 Piyɛ́ɛ 3:9, 10.) Nú mǐ na bo tlɛ ɖò wuvɛ̌ mɔ wɛ ɔ, é nɔ d’alɔ mǐ bonu mǐ na dɛ.​—Jaan 4:23; xà 1 Kɔlɛntinu lɛ 10:13.

¹⁸ Jehovah nɔ hɛn mǐ gannugánnú bonu mǐ na sɔ́ ɛ  dó ɖó Gǎn mǐtɔn ǎ. É na mɛɖesúsínínɔ gbɛtɔ́ lɛ. Mi nú mǐ ni ba dò nú ɖagbe e ɖò nùnina xɔ akwɛ enɛ mɛ é.

19. Nùnina jiwǔ tɛ Jehovah ka na mǐ? Etɛwu nùnina enɛ ka ɖó na sù nukún mǐtɔn mɛ?

¹⁹ Nùnina jiwǔ Jehovah tɔn e é na mǐ b’ɛ nyí mɛɖesúsínínɔ é zɔ́n bɔ mǐ gbɔn vo nú kanlin lɛ tawun. Nǔwukpikpé jɔwamɔ tɔn wɛ nɔ d’alɔ ye bɔ ye nɔ wà nǔ, amɔ̌, mǐdɛɛ lɛ sixu ɖɔ lee mǐ na zán gbɛ̀ mǐtɔn gbɔn é, bɔ enyi mǐ na hɛn xomɛ Jehovah tɔn hun kpo mǐ na gbɔ kpo ɔ, mǐ wɛ na lɛ́ ɖɔ. (Nùnywɛxó 30:24, NWT) Gɔ́ na ɔ, mǐ cí macinu e nɔ wà nǔ e wu è bló ye lɛ é kɛɖɛ é ɖɔhun ǎ. Mǐ ɖó mɛɖesúsínínɔ bo sixu ɖɔ mɛ alɔkpa e mǐ ba na nyí é, mɛ e mǐ ba na zun xɔ́ntɔn xá lɛ é kpo nǔ e mǐ ba na sɔ́ gbɛ̀ mǐtɔn dó wà na é kpo. Jehovah ba ɖɔ mǐ ni ɖu gbɛ̀ sín vivǐ.

20, 21. Nǔ ɖagbe hugǎn tɛ jí a ka sixu site dó dìn?

²⁰ Jehovah ba ɖɔ mǐ ni yí wǎn nú emi. (Matie 22:37, 38) É cí vǐtɔ́ e xomɛ tɔn nɔ hun, hwenu e vǐ tɔn ɖesu wá ɖɔ n’i sín ayi mɛ ɖɔ “un yí wǎn nú we,” b’ɛ ma nyí hɛn wɛ è hɛn ɛ gannugánnú b’ɛ ɖɔ mɔ̌ ǎ é ɖɔhun. Jehovah na mǐ mɛɖesúsínínɔ bɔ mǐ na ɖɔ mǐ na sɛ̀n ɛ alǒ mǐ na gbɔ. Satáan, Adamu kpo Ɛvu kpo gbɛ́ Jehovah. Nɛ̌ hwɛ ka na zán mɛɖesúsínínɔ towe gbɔn?

²¹ Zǎn dó sɛ̀n Jehovah. Gbɛtɔ́ livi mɔkpan ɖevo lɛ ko ɖɔ ɖɔ emi na hɛn xomɛ hun Mawu bo gbɛ́ Satáan. (Nùnywɛxó 27:11) Etɛ a ka sixu wà dìn, bo na nɔ gbɛ̀ yɔyɔ̌ Mawu tɔn mɛ hwenu e é na ɖè wuvɛ̌ mimɔ lɛ bǐ síìn é? Wemata e bɔ d’ewu é na na xósin nú nùkanbyɔ enɛ.