È kplá Jezu yì fí e ma lín dó toxo ɔ ǎ é ɖé, bo na hu é kpo jaguda wè kpo. È nɔ ylɔ fí ɔ ɖɔ Gɔlugɔta, alǒ Takago Tɛnmɛ, bo nyí fí ɖé bɔ è hɛn ɔ, è na ɖò “zɔga” bo mɔ sɛ́dó.​—Maki 15:40.

È ɖè awu nú sunnu atɔn enɛ e è ɖó kúhwɛ́ na é. Enɛ gudo ɔ, è na ye vɛɛn e è sɔ́ mǐla kpo nǔ vivɛ̌ ɖé kpo dó cáká é. É cí ɖɔ nyɔnu Jeluzalɛmunu lɛ wɛ ɖa amasin enɛ, bɔ Hlɔmanu lɛ mɔ ɖɔ é na ɖè wuvɛ̌ kpò nú mɛ e hu wɛ è ɖè lɛ é. Amɔ̌, ee Jezu ɖɔ́ kpɔ́n é ɔ, é gbɛ́ ɖɔ emi kún na nu ó. Etɛwu? É jló ɖɔ ayi emitɔn ni ɖò te ɖò mɛtɛnkpɔn ɖaxó enɛ hwenu; é ba bo na nɔ wunzɛn bo lɛ́ nɔ gbeji kaka yì kú.

È tɛ́ Jezu nyì atín ɔ jí. (Maki 15:25, NW) Sɔja lɛ xwè hunjɛ́n dó alɔ tɔn lɛ kpo afɔ tɔn lɛ kpo mɛ, b’ɛ tɔ́n lanti tɔn kpo kàn tɔn lɛ kpo, bo ɖó wuvɛ̌ ɖaxó n’i. Hwenu e ye fɔ́n atín ɔ xwete é ɔ, wuvɛ̌ ɔ lɛ́vɔ jɛji, ɖó zin Jezu tɔn zɔ́n bɔ akpà tɔn lɛ vún d’eji. Nǔ ɖò mɔ̌ có, Jezu ɖɔ xó nú sɔja lɛ kpo xomɛsin kpo ǎ. É xoɖɛ bo ɖɔ: “Daa, ye tuùn nǔ e wà wɛ ye ɖè é ǎ; sɔ́ kɛ ye.”​—Luki 23:34.

Aca wɛ é nyí nú Hlɔmanu lɛ bɔ ye nɔ tɛ́ nǔ e adakaxotɔ́ e è ɖó kúhwɛ́ na é wà é ɖó ta tɔn nu. Gayɛnu ɔ, Pilatu tɛ́ nùwlanwlan ɖé b’ɛ ɖɔ: “Jezu Nazalɛti tɔn, Jwifu lɛ xɔsu.” È wlan xógbe enɛ dó Ebléegbe, Latɛ́ɛngbe kpo Glɛkigbe kpo mɛ, bonu mɛ gègě na dó sixu xà. Nǔ e Pilatu bló é ɖè wǎn e é gbɛ́ nú Jwifu e jɛ kútamla dó kú Jezu tɔn jí lɛ é xlɛ́. Wǔ kú vɔsanúxwlémawutɔ́gán lɛ bɔ ye gbɛ́ n’i ɖɔ: “Jwifu lɛ xɔsu wɛ a ɖó na wlan ǎ; nǔ e a ɖó na wlan ɔ ɖíe: ‘Nya elɔ ɖɔ emi wɛ nyí Jwifu lɛ xɔsu.’” Amɔ̌, ɖó Pilatu sɔ́ ba bo na lɛ́vɔ nyí alɔnugbɔví yetɔn ǎ wutu ɔ, é yí gbè nú ye bo ɖɔ: “Nǔ e un ko wlan ɔ, un wlan wɛ.”​—Jaan 19:19-22.

Vɔsanúxwlémawutɔ́ enɛ lɛ e jɛma é vɔ́ hwɛ agɔ e ye dó Jezu ɖò Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Jwifu lɛ Tɔn é ɖɔ. Yayǎ wu wɛ ǎ, bɔ aligbɔntɔ́ lɛ nɔ húnhún ta dó ko è bo nɔ ɖɔ dǎnú wǔ tɔn bo ɖɔ: “Wǒóo nú we! Hwi mɛ e ɖò sinsɛnxɔ na mu wɛ, bo na sɔ́ azǎn atɔn ɖó te, bo vɔ́ ɖevo gbá ɔ ɖíe à? Hwlɛn hwiɖée gán, bo jɛte sín [yatín] ɔ jí.” Mɔ̌ ɖokpo ɔ, vɔsanúxwlémawutɔ́gán lɛ kpo sɛnkplɔnmɛtɔ́ lɛ kpo nɔ ɖɔ nú yeɖée ɖɔ jí: “Klisu Izlayɛli-ví lɛ xɔsu ɔ ni bo jɛte nú mǐ na kpɔ́n; enɛ ɔ, mǐ na ɖi nǔ n’i.” (Maki 15:29-32) Jaguda e è xwè nyì atín wu ɖò ɖisi kpo amyɔ kpo n’i lɛ é lɔmɔ̌ ɖò zunzun i wɛ, có éɖokponɔ wɛ ka nyí xomɛvɔnɔ ɖò ye mɛ.

Sɔja Hlɔmanu ɛnɛ lɛ lɔmɔ̌ ɖò Jezu ko wɛ. Ye sixu ko ɖò vɛɛn sinvɛ́sinvɛ́ nu wɛ, bɔ dìn ɔ, kpo mɛkiko kpo ɔ, é cí ɖɔ ye dlɛn kpɛɖé dó Jezu, bɔ é ɖò wɛn ɖɔ é kún sixu sɛ̀ tɛn bo yí ó. Hlɔmanu lɛ nɔ ɖɔ slamɛ nùwlanwlan e ɖò Jezu tanu é wu bo nɔ ɖɔ: “Enyi axɔsu Jwifu lɛ tɔn jɛn a nyí nugbǒ hǔn, hwlɛn hwiɖée gán.” (Luki 23:36, 37) Kpɔ́n bo! Nya e ɖexlɛ́ ɖɔ emi nyí ali ɔ, nugbǒ ɔ, kpo  gbɛ̀ ɔ kpo é nɛ táfú wɛ è ɖè bo lɛ́ ɖò kiko wɛ mɔ̌ nɛ. É ɖò mɔ̌ có, é yí gbè bo sè wuvɛ̌ enɛ lɛ bǐ, bo tlɛ dóhwɛ Jwifu e ɖò nǔ kpɔ́n wɛ lɛ é, sɔja Hlɔmanu e ɖò kiko è wɛ lɛ é, alǒ jaguda wè e è xwè nyì atín wu ɖò akpá tɔn lɛ é ǎ.

Sɔja ɛnɛ lɛ sɔ́ awu Jezu tɔn lɛ bo má ye ɖó ɛnɛ. Ye nyì akɔ dó, bo na dó tuùn ee mɛ ɖokpo ɖokpo na yí é. Amɔ̌, Jezu sín awu ɖaxó ɔ nyɔ́ tawun, ɖó é “ɖó titɔkpa ɖebǔ ǎ, bo nyí avɔ ɖokpo sín jǐ kaka wá dò.” Sɔja lɛ ɖɔ ɖò yeɖée tɛntin ɖɔ: “Mǐ na vún awu elɔ ǎ. Mi nú mǐ na nyì akɔ dó, bo na tuùn mɛ e tɔn é na nyí é.” Mɔ̌ mɛ ɔ, nǔɖɔɖ’ayǐ elɔ wɛ ye bló b’ɛ jɛnu: “Ye má awu ce lɛ, bo nyì akɔ dó awu ce ɖaxó ɔ.”​—Jaan 19:23, 24; Ðɛhan 22:19.

É wá yá é ɔ, jaguda lɛ ɖokpo mɔ ɖɔ axɔsu wɛ Jezu nyí nugbǒ. É gbɛ́ nǔ nú wegɔ tɔn bo ɖɔ: “Hwɛ nɔ sí Mawu ǎ wɛ à? Hwi mɛ e kpo é kpo è ɖó kúhwɛ́ ɖokpo ɔ na é. Mǐdɛɛ lɛ ɔ, nǔ e mǐ wà ɔ sín axɔ sú wɛ mǐ ɖè, bɔ é sɔgbe; éyɛ ma ka wà nǔ nyanya ɖebǔ nɛ!” Enɛ gudo ɔ, é savo nú Jezu ɖɔ: “Hwenu e a na wá ɖu axɔsu ɖò gbɛ̀ elɔ nu ɔ, flín mì mɛ!”​—Luki 23:40-42.

Jezu yí gbè n’i ɖɔ: “Ma ɖɔ nugbǒ nú we égbé, a na nɔ kpɔ́ xá mì,” é nyí ɖɔ ɖò Axɔsuɖuto ɔ mɛ wɛ ǎ, amɔ̌ “ɖò Palaɖisi mɛ.” (Luki 23:43, NW) Akpá enɛ gbɔn vo nú nǔ e Jezu ɖɔ nú mɛsɛ́dó tɔn lɛ ɖ’ayǐ, ɖɔ ye na wá jinjɔn axɔsuzinkpo lɛ jí xá emi ɖò Axɔsuɖuto ɔ mɛ é. (Matie 19:28; Luki 22:29, 30) Amɔ̌, Jwifu jaguda enɛ sixu ko sè Palaɖisi ayikúngban jí tɔn e Jehovah na Adamu, Ɛvu kpo kúnkan yetɔn lɛ kpan ɖò bǐbɛ̌mɛ, b’ɛ na nyí xwé yetɔn é sín xó. Dìn ɔ, jaguda enɛ ɖó nukúnɖiɖo enɛ cobo kú.