Mɛ e xò daka Ana wu é ko zín i dɛ́ cobɔ é wá mɔ nǔ jɛ nǔ e ɖò jijɛ wɛ é wu. Ana ɖɔ: “Un wà nǔ e wu un kpé é bǐ bo na gló è. Un tɛnkpɔn bo na súxó, loɔ, gbè ce sú. Un sísɛ́ ɛ, un s’afɔ ɛ, un xò è, bo tlɛ́n fɛn ɛ. Bɔ hwe enɛ nú wɛ é cí ɖɔ jivǐ ɖé wɛ è lun dó lan ce mɛ ɖɔhun. Un gbɔjɔ bǐ.”

Enyi hwi wɛ nǔ mɔhun gbò ɔ, nɛ̌ a ka na wà nǔ gbɔn?

A sixu ko nɔ ɖó ayi te dó nǔ nyanya wu, vlafo nɔ acéjí hwenu e a ɖò yiyi wɛ zǎnmɛ é, amɔ̌, nǔ nyanya sixu wá jɛ. “È yì agbahwlɛnhwlɛn tɛnmɛ ɔ, wezunkantɔ́ e yá afɔ hú mɛ bǐ é jɛn nɔ ɖu ɖ’eji tɛgbɛ ǎ,” wɛ Biblu ɖɔ. “Mɛ e tuùn nǔ hú mɛ bǐ é kɛɖɛ jɛn ɖagbe nɔ hun hɔn na tɛgbɛ ǎ. [Ðó hwenu kpo nǔmaɖónukún lɛ kpo nɔ wá nú ye bǐ, NWT].”​—Nùnywɛtɔ́xó 9:11.

Ana ɖɔhun ɔ, mɛ winnyawinnya ɖé lɛ tíìn bɔ mɛ e ye ma tuùn ǎ lɛ é wɛ hwlɛn kàn xá ye. Mɛ ɖevo lɛ tíìn bɔ mɛtuùnmɛ ɖé alǒ hɛnnumɔ ɖé wɛ hɛn ye gblé. Xwè wǒ jɛn Natalíi ɖó bɔ dɔnkpɛvu e ɖò xwé tɔn kpá é ɖé ɖóxó xá ɛ gannugánnú. É ɖɔ: “Tlolo ɔ, xɛsi ɖi mì bɔ winnya lɛ́ hú mì sɔmɔ̌ bɔ un ɖɔ nú mɛɖé ǎ.”

Ana kpò ɖò hwɛ dó éɖée wɛ ɖó nǔ e jɛ é wu. É ɖɔ: “Un ɖò tamɛ lin kpɔ́n d’eji wɛ gbɛmɛ ɖò zǎn enɛ mɛ. Un mɔ ɖɔ un ɖó na ko dó gǎn hú mɔ̌ bo ɖu ɖò jǐ tɔn. Nǔ ɔ wɛ nyí ɖɔ, ee é dó nǔ ɔ sìn xá mì gudo é ɔ, xɛsi ɖi bú mì. Un sɔ́ sixu xò nǔ ɖò wǔ ǎ, loɔ, un mɔ ɖɔ un ɖó na wà nùɖé.”

Natalíi lɔmɔ̌ ɖí xwi xá hwɛdómɛɖée. É ɖɔ: “Un ɖó na ko ɖó jiɖe sɔmɔ̌ ǎ. Mɛjitɔ́ ce lɛ ko dó sɛ́n ɖɔ nyì kpo nɔví ce nyɔnu ɔ kpo ni nɔ nɔ kpɔ́ hwenu e mǐ ɖò ayihun da wɛ ɖò kɔxo é, un ka setónú ǎ. Enɛ wu ɔ, un nɔ mɔ ɖɔ nyì wɛ hun ali nú nɔzo ce b’ɛ dó xò daka wǔ’ye. Nǔ e jɛ é hɛn nǔ gblé dó mɛ ce lɛ wu, bɔ un nɔ mɔ ɖɔ nyì wɛ zɔ́n bɔ ye dó mɔ wuvɛ̌ sɔmɔ̌. Nǔ enɛ wɛ un ɖí xwi xá hugǎn.”

Enyi lee nǔ cí nú Ana kpo Natalíi kpo é cí mɔ̌ nú hwi lɔ hǔn, nǔ nukɔntɔn e a na hɛn d’ayi mɛ é wɛ nyí ɖɔ mɛ e è hwlɛn kàn xá é kún sɔ́ jlǒ dó ɖ’alɔ ɖ’emɛ ó. Mɛɖé lɛ nɔ sɔ́ xó enɛ dó mɔ nǔ vlɛkɛsɛ́ɛ ɖé, bo nɔ ba hwɛjijɔ ɖɔ é sɔgbe ɖɔ sunnuví lɛ ni wà nǔ gbɔn mɔ̌, alǒ ɖɔ mɛ e è hwlɛn kàn xá lɛ é wɛ hun ali tɔn. Amɔ̌, mɛ ɖě ɖè bɔ é jɛxa ɖɔ è ni hwlɛn kàn xá ǎ. Enyi hwi wɛ è xò daka mɔhun xá hǔn, hwɛ towe wɛ ǎ!

Nukɛgbe “hwɛ towe wɛ ǎ” xixa bɔwǔ; amɔ̌, nùɖiɖi ɖiɖó na sixu vɛwǔ tawun. Mɛɖé lɛ nɔ hwla lee nǔ cí nú ye dó nǔ e jɛ é wu é, lobɔ hwɛdómɛɖée kpo linlin masɔgbe ɖevo lɛ kpo nɔ doya nú ye. Amɔ̌, mɛ̌ sín nu wɛ ka ɖó na yì xɔ? Hwɛ wɛ à alǒ adakaxotɔ́ ɔ? É jɛxa ɖɔ a ni sɔ́ alɔ ɖevo dó ɖu na.

Biblu ɖɔ nú mǐ ɖɔ hwenu e tagba nǔjlɔjlɔwatɔ́ Jɔbu tɔn lɛ wá kɔ n’i bǐ é ɔ, é ɖɔ: “Un na ɖɔ nǔ e ɖò xíxá mì wɛ ɔ lo.” (Jɔbu 10:1) Mɔ̌ biblo sixu hɛn lè wá nú hwi lɔ. Xóɖiɖɔ nú mɛ e wu a ɖeji dó é ɖé sixu d’alɔ we bɔ a na jó xó dó, b’ɛ na d’alɔ we bɔ a na mɔ kɔ dó sá fún ɖò linlin e nɔ dó kpò awa mɛ nú mɛ lɛ é sí.

Ana ɖè gbě nú xó enɛ. É ɖɔ: “Un ɖɔ nú xɔ́ntɔn ce vívɛ́ ɖé, bɔ é dó wusyɛn lanmɛ nú mì ɖɔ má wlí ɖɔ nú mɛxo agun tɔn wè ɖò agun ce mɛ. É víví nú mì tawun ɖɔ un bló mɔ̌. Ye jinjɔn ayǐ xá mì azɔn gègě bo ɖɔ nǔ e sín hudo un ɖó é pɛ́ɛ́ nú mì: ye ɖɔ nǔ e jɛ é kún nyí hwɛ ce ó. Kwín ɖokpo kún sín wǔ’ye ó.”

Natalíi ɖɔ kàn e è hwlɛn xá ɛ é xó nú mɛjitɔ́ tɔn lɛ. É ɖɔ: “Ye nɔ gudo ce. Ye dó wusyɛn lanmɛ nú mì ɖɔ nyì ni wlí nǔ e jɛ é ɖɔ, bɔ enɛ d’alɔ mì bɔ wǔ sɔ́ kú mì sɔmɔ̌ bɔ akpɔ̀ ɖó mì gègě ǎ.”

Ðɛxixo lɛ́vɔ dó gbɔ nú Natalíi. É ɖɔ: “Xóɖiɖɔ nú Mawu d’alɔ mì, ɖò taji ɔ, ɖò hwe enɛ lɛ nu e un mɔ ɖɔ un kún sɔ́ sixu ɖɔ xomɛ nú mɛ ɖevo ó é. Enyi un xoɖɛ ɔ, un nɔ kpéwú bo nɔ ɖɔ nǔ e ɖò ayi ce mɛ é. É zɔ́n bɔ un mɔ fífá jɔ fífá kpo vivo jɔ vivo kpo.”

Hwi lɔ sixu mɔ ɖɔ “hwenu e è na gbɔ azɔn nú mɛ dó é ɖè.” (Nùnywɛtɔ́xó 3:3) Kpé nukún dó hwiɖée wu ɖò agbaza kpo lee nǔ nɔ cí nú we é kpo sín ali nu. Gbɔjɛ bonu é ni jɛmɛ nú we. Ðò taji hú bǐ ɔ, ganjɛ Jehovah Mawu e nɔ dó gbɔ nú mɛ ɖò ali bǐ nu é wu.​—2 Kɔlɛntinu lɛ 1:3, 4.

Enyi ɖyɔvǐ wɛ a nyí bɔ è ɖò cɔcɔ dó nú we wɛ bonu a na wà nùblibli ɖé ɔ, nùɖé gbɛ́ ɖɔ a ni ma ɖɔ xó lehun lɛ dó nùjɔnǔ mɛ ó ǎ, “Ma wà mɔ̌ ó!” alǒ, “Ðè alɔ towe sín wǔ’ye!” Ma ɖi xɛsi ɖɔ mi taa klán bo gbɔ bo cí xwii kpowun ó. Enyi é jó we dó ɖó enɛ wu hǔn, é jɛxa bonu hwi kpo é kpo ni yì ǎ nɛ! Sunnu jɔ sunnu, ee na ɖó sísí nú agbaza towe kpo sù towe lɛ kpo é wɛ jɛxa we.

“Ðò wemaxɔmɛ linsinmɛ tɔn ɔ, sunnuví lɛ nɔ dɔn anɔ̌wlinú ce gbɔn gudo bo nɔ ɖɔ xó gblégblé ɖé lɛ nú mì. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ye nɔ ɖɔ enyi nyì yí gbè bonu emi ɖóxó xá mì ɔ, un na mɔ nyiɖée mɛ ganji.”​—Coretta.

A lin ɖɔ sunnuví enɛ lɛ ɖò

1. Alisá ɖó xá ɛ wɛ à?

2. Alɔlwɛ ɖú xá ɛ wɛ à?

3. Ya dó n’i wɛ bá ɖóxó xá ɛ wɛ à?

“Hwenu e mǐ ɖò mɔ̌to mɛ é ɔ, nyaví ɖé jɛ xó gblégblé ɖé lɛ ɖɔ nú mì jí bo nya alɔ ce wún. Un xò alɔ tɔn síìn bo ɖɔ n’i ɖɔ é ni bú sín nukún ce mɛ. É kpɔ́n yɛyinɔ ce.”—Candice.

Etɛ wà nú Candice wɛ nyaví enɛ ɖè bɔ a lin?

1. Alisá ɖó xá ɛ wɛ é ɖè à?

2. Alɔlwɛ ɖú xá ɛ wɛ é ɖè à?

3. Ya dó n’i wɛ é ɖè bá ɖóxó xá ɛ à?

“Xwè e wá yì é mɛ ɔ, nyaví ɖé nɔ fɔ́n bo nɔ ɖò ɖiɖɔ nú mì wɛ ɖɔ emi yí wǎn nú mì, lé emi jló na yì xá mì, un ka nɔ gbɛ́ n’i tɛgbɛ tɛgbɛ có é sè ǎ. Hweɖelɛnu ɔ, é nɔ sá alɔ gbɔn awa ce wu. Un nɔ gbɛ́ n’i, b’ɛ ka sè ǎ. Un wá ɖò afɔkpakan ce sìn wɛ gbè ɖokpo, b’ɛ xò yonu nú mì.”​—Bethany.

A lin ɖɔ nyaví enɛ ɔ ɖò:

1. Alisá ɖó xá ɛ wɛ à?

2. Alɔlwɛ ɖú xá ɛ wɛ à?

3. Ya dó n’i wɛ bá ɖóxó xá ɛ wɛ à?

Nùkanbyɔ atɔn lɛ bǐ sín xósin e sɔgbe é wɛ nyí C.

Etɛ ka zɔ́n bɔ yadonumɛ bá ɖóxó xá mɛ dó gbɔn vo nú alɔlwɛ ɖúɖú alǒ alisá ɖiɖó?

Mɛ ɖokpo wɛ nɔ doya nú mɛ ɖě ɔ bá ɖóxó xá ɛ. Mɛ ɖě ɔ tlɛ gbɛ́ ɔ, é nɔ sè ǎ.

Yadonumɛ bá ɖóxó xá mɛ nyí ayihundanú ǎ. É sixu dɔn kàn hwlɛn xá mɛ xó wá.