1, 2. (a) Etɛ ka xlɛ́ ɖɔ gbɛtɔ́ lɛ ɖò tagba jɛ wɛ bo na nɔ yeɖée kannu? (b) Etɛ mɛ tagba jijɛ enɛ lɛ ka ko tɔ́n kɔ dó?

ÉGBÉ ɔ, è nɔ ɖɔ xó gègě dó zɛ̌nzɛ̌nninɔ kpo mɛɖéekannuninɔ kpo wu. Ðò akpáxwé gbɛ̀ ɔ tɔn gègě ɔ, gbɛtɔ́ lɛ jló na vo sín acɛ gannaganna kpa nú mɛ, akɔ cyancyan kpo hɛ̌n kpo sí. Mɛ ɖevo lɛ ko xò kàn bo na ɖó vivo bo ɖɔ xó, site dó nǔ e jló ye é jí, bo lɛ́ jɛ yeɖée kannu. É cí ɖɔ gbɛtɔ́ e ɖò fí vovo lɛ bǐ é nɔ jló tawun bo na vo bo wà nǔ e jló ye é, alǒ, zán gbɛ̀ e jló ye é.

² Amɔ̌, nǔ ɖevo sésé wɛ nǔ enɛ lɛ gbé nyinya nɔ dɔn wá. Ðò kplékplé gbɛtɔ́ lɛ tɔn, alǒ, toxóɖɔgbɛ́ lɛ mɛ ɔ, mɛ gègě nɔ mɔ ɖɔ nǔdindɔn, nǔvɛmɛwu zɔnlin ɖíɖí kaka jɛ gǔfínfɔ́n jí wɛ na zɔ́n bɔ ye na kpéwú. Amɔ̌, gǔfínfɔ́n enɛ lɛ ka nɔ zɔ́n bɔ ye nɔ mɔ nǔ e ba wɛ ye ɖè é à? Eǒ, é nyɔ́ wà ɔ, hwɛhwɛ wɛ é nɔ dɔn nǔ baɖabaɖa lɛ wá, bɔ è nɔ lɛ́ kú ɖ’emɛ. Nǔ enɛ lɛ bǐ lɛ́vɔ xlɛ́ ɖɔ xó elɔ e Mawu sɔ́ dó ayi mɛ nú Axɔsu Salomɔ́ɔ bɔ é wlan é nyí nugbǒ, é ɖɔ: “Gbɛtɔ́ ɖě nɔ kpa acɛ gannaganna nú nɔzo tɔn, bo nɔ wà nǔ dó wǔ tɔn.”​—Nùt. 8:9.

3. Etɛ mǐ ka sixu wà, bo na ɖó awǎjijɛ jɔ awǎjijɛ?

³ Ahwanvu Jaki xlɛ́ nǔ taji e na zɔ́n bɔ è na ɖó awǎjijɛ jɔ awǎjijɛ é.  É wlan ɖɔ: “Mɛ e nɔ gbéjé sɛ́n maɖóblɔ̌ e nɔ ɖè mǐ sín mɛ kannu ɔ kpɔ́n céɖécéɖé, bo nɔ ɖókan d’ewu . . . ɔ, Mawu na xoɖɛ dó mɛ enɛ ɔ jí, ɖò nǔ e é nɔ wà ɔ mɛ.” (Ja. 1:25) Jehovah mɛ e na sɛ́n maɖóblɔ̌ enɛ é tuùn nǔ ɖěɖee hudo gbɛtɔ́ lɛ bɔ ye na ɖó awǎjijɛ bǐ mlɛ́mlɛ́ é hugǎn. É na nǔ e hudo asú kpo asì kpo nukɔntɔn ɔ, bɔ ye na ɖó awǎjijɛ lɛ é bǐ ye kaka jɛ mɛɖéekannuninɔ nugbǒ ɔ jí.

4. Mɛɖéekannuninɔ tɛ sín vivǐ Adamu kpo Ɛvu kpo ka ɖu? (Kpɔ́n ɖiɖe e ɖò bǐbɛ̌mɛ é.)

⁴ Enyi mǐ ɖò Bǐbɛ̌mɛ sín wemata wè nukɔntɔn lɛ xà wɛ ɔ, é na vɛwǔ ɖebǔ cobonu mǐ na mɔ ɖɔ Adamu kpo Ɛvu kpo ɖu vivǐ mɛɖéekannuninɔ e gbɛtɔ́ lɛ ɖò biba wɛ ɖò égbé é tɔn ǎ, é wɛ nyí ɖɔ è na vo sín hɛ̌n, xɛsi kpo yadonumɛ kpo sí. Asú kpo asì kpo nukɔntɔn ɔ ɖó linkpɔ́n ɖebǔ dó nùɖuɖu, azɔ̌, azɔn kpo kú kpo wu ǎ. (Bǐb. 1:27-29; 2:8, 9, 15) Enɛ xlɛ́ ɖɔ mɛɖéekannuninɔ e sín vivǐ Adamu kpo Ɛvu kpo ɖu é kún ɖó dogbó ɖebǔ ó wɛ à? Mǐ ni kpɔ́n.

5. Etɛ sín hudo gbɛtɔ́ ka ɖó bo na ɖu vivǐ mɛɖéekannuninɔ tɔn, b’ɛ nyí flijɛ nǔ e mɛ gègě nɔ lin é tɔn?

⁵ Mɛ gègě nɔ lin égbé ɖɔ enyi ye na nɔ yeɖée kannu nugbǒ ɔ, ye ɖó na ɖó acɛ ɔ bo na nɔ wà nǔ ɖebǔ e jló ye lɛ é, enyi mɔ̌ wiwa na bo jì nǔ ɖebǔ ɔ nɛ. The World Book Encyclopedia tinmɛ mɛɖéekannuninɔ, bo ɖɔ ɖɔ é nyí “nǔwukpikpé ɖiɖó bo na site dó nǔ ɖěɖee jló mɛ é jí, bo lɛ́ wà nǔ enɛ lɛ.” Amɔ̌, é lɛ́ ɖɔ gɔ́ na ɖɔ: “Ðò sɛ́n linu ɔ, gbɛtɔ́ lɛ nɔ nɔ yeɖée kannu, enyi gbɛ̌ kplékplé ɖé ma ɖó dogbó e ma sɔgbe ǎ, ma ɖò dandan ǎ, alǒ ma ɖò jlɛ̌ jí ǎ lɛ é nú ye ǎ ɔ nɛ.” Enɛ xlɛ́ ɖɔ nú è na ɖɔ ɔ, dogbó ɖé lɛ ɖò dandan cobɔ mɛ e ɖò gbɛ̌ kplékplé enɛ mɛ lɛ é bǐ na ɖu vivǐ mɛɖéekannuninɔ e ye ɖó acɛ na é tɔn. Enɛ wu ɔ, nùkanbyɔ ɔ dìn wɛ nyí ɖɔ: Mɛ̌ ka ɖó acɛ bo na na dogbó e sɔgbe, ɖò dandan, bo lɛ́ ɖò jlɛ̌ jí é mɛ?

6. (a) Etɛwu Jehovah ɖokponɔ wɛ ka nyí Mɛ e ɖò éɖée kannu bǐ mlɛ́mlɛ́ é? (b) Mɛɖéekannuninɔ alɔkpa tɛ sín vivǐ gbɛtɔ́ lɛ ka sixu ɖu? Etɛwu?

⁶ Enyi è ɖò mɛɖéekannuninɔ xó ɖɔ wɛ ɔ, nǔ taji e mǐ ɖó na hɛn dó ayi mɛ é wɛ nyí ɖɔ Jehovah Mawu ɖokponɔ wɛ ɖó nǔ e è sixu ylɔ ɖɔ mɛɖéekannuninɔ mlɛ́mlɛ́, alǒ, ee ma ɖó dogbó ǎ é é. Etɛwu? Ðó é wɛ nyí Mɛ e dá nǔ lɛ bǐ é, bo lɛ́ nyí Nǔbǐwukpétɔ́ wɛkɛ ɔ tɔn. (1 Tim. 1:17; Nǔɖe. 4:11) Flín xógbe ɖagbeɖagbe ɖěɖee Axɔsu Davidi zán bo dó tínmɛ tɛn bunɔ e xɔ susu tawun bɔ Jehovah kɛɖɛ ɖè é mɛ é. (Xà 1 Tan 29:11, 12.) Sɔgbe xá xó enɛ ɔ, nùɖíɖó e ɖò jixwé kpo ayikúngban jí kpo lɛ é bǐ ɔ, bǎ ɖé mɛ jɛn ye ɖò yeɖée kannu ɖó. Ye ɖó na tuùn ɖɔ Jehovah Mawu wɛ ɖó acɛ gudogudo tɔn ɔ bo na na dogbó e sɔgbe, ɖò dandan, bo lɛ́ ɖò jlɛ̌ jí lɛ é. Nǔ e Jehovah Mawu bló nú gbɛtɔ́ lɛ ɖò bǐbɛ̌mɛ tlolo é nɛ.

7. Ðɔ nǔ e mǐ jɔ kpo ye kpo bɔ ye ka nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ ɖó awǎjijɛ é ɖé lɛ.

⁷ Nugbǒ wɛ ɖɔ Adamu kpo Ɛvu kpo ɖu vivǐ mɛɖéekannuninɔ tɔn ɖò bǐbɛ̌mɛ ɖò ali gègě nu, amɔ̌, è na dogbó ɖé lɛ ye. Ye jɔ kpo ɖé lɛ kpo, amɔ̌, dogbó jɛn ye lɔ ka nyí. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛjitɔ́ mǐtɔn nukɔntɔn lɛ tuùn ɖɔ nú ye na kpó ɖò gbɛ̀ ɔ, ye ɖó na gbɔ́, ɖu nǔ, d’amlɔ lobo wà nǔ ɖevo lɛ. Ye na lin ɖɔ nǔ enɛ lɛ biblo xlɛ́ ɖɔ emi kún ɖò emiɖée kannu ó wɛ à? Eǒ, ɖó Jehovah mɔ ɖɔ nǔ enɛ lɛ biblo ayihɔngbe ayihɔngbe sixu zɔ́n bɔ ye na ɖó awǎjijɛ. (Ðɛh. 104:14, 15; Nùt. 3:12, 13) Nú è gbɔ́n jɔhɔn fífá, ɖu nùɖuɖu e è yí wǎn na é, alǒ, dɔ́ amlɔ bo gbɔjɛ ganji lobo fɔ́n zǎnzǎn ɔ, mɛ̌ é ma ka nɔ víví na ǎ? Mǐ nɔ wà nǔ enɛ lɛ e ɖò taji é kpo awǎjijɛ kpo, mǐ ka nɔ mɔ ɖɔ ye nyí agban bo kpɛn mǐ ɖebǔ lɔ ǎ. É ɖò wɛn ɖɔ mɔ̌ wɛ nǔ cí nú Adamu kpo Ɛvu kpo.

8. Gbè bunɔ tɛ Mawu ka ɖè nú mɛjitɔ́ mǐtɔn nukɔntɔn lɛ? Linlin tɛ wu é ka ɖegbe enɛ?

⁸ Jehovah byɔ ɖò Adamu kpo Ɛvu kpo sí ɖɔ ye ni jì, bo gbakpé ayikúngban ɔ jí,  lobo lɛ́ kpé nukún d’ewu. (Bǐb. 1:28) Gbeɖiɖe enɛ xò mɛɖéekannuninɔ yetɔn yí sín ye sí ɖò ali ɖé lɛ nu wɛ à? Ðebǔ ǎ! É hun ali nú gbɛtɔ́ lɛ bonu ye na ɖó alɔ ɖò linlin Gbɛɖotɔ́ ɔ tɔn mɛ, enɛ wɛ nyí ɖɔ ye na bló bɔ ayikúngban ɔ bǐ na huzu Palaɖisi bɔ gbɛtɔ́ maɖóblɔ̌ lɛ na nɔ mɛ kaka sɔyi. (Eza. 45:18) Égbé ɔ, nú mɛɖé wá gbeta ɔ kɔn bo nɔ tlɛnmɛ, alǒ, wlí alɔ bo ma ka jì vǐ ǎ ɔ, enɛ ɔ ko t’afɔ jlǒ e Jehovah ɖó nú gbɛtɔ́ lɛ é jí ǎ. Amɔ̌, alɔwliwli kpo vǐ lɛ kplɔnkplɔn kpo ɖó wuvɛ̌ yetɔn lɛ có, mɛ gègě ka nɔ wá gbeta enɛ ɔ kɔn. (1 Kɔ. 7:36-38, nwt) Etɛwu? Ðó enyi nǔ bǐ ɖò nǔ ganji ɔ, mɔ̌ wiwa nɔ hɛn awǎjijɛ wá nú gbɛtɔ́ lɛ. (Ðɛh. 127:3) Enyi Adamu kpo Ɛvu kpo ko setónú nú Jehovah wɛ ɔ, ye na ko ɖu vivǐ alɔwliwli yetɔn kpo xwédo yetɔn kpo tɔn kaka sɔyi.

9. Etɛwu gbeɖiɖe Mawu tɔn e ɖò Bǐbɛ̌mɛ 2:17 mɛ é ka sɔgbe, ɖò dandan, alǒ, ɖò jlɛ̌ jí?

⁹ Jehovah lɛ́ ɖegbe ɖevo nú Adamu kpo Ɛvu kpo, bo tinmɛ nú ye nyì wɛn ɖɔ ye ma xwedó ǎ ɔ, sɛ́nbá ɖé na xò ye; é ɖɔ: “Atín e sín sínsɛ́n è nɔ ɖu bo nɔ tuùn nǔ ɖagbe kpodo nǔ nyanya kpo ɔ kɛɖɛ jɛn a ma na ɖu ǎ, ɖó gbè e gbè a na ɖu ɔ, a na kú.” (Bǐb. 2:17) Gbeɖiɖe enɛ ka gɔn gbè sɔ, ɖò dandan ǎ, ɖò jlɛ̌ jí ǎ ɖò ali ɖé nu vlafo wɛ à? É ka xò mɛɖéekannuninɔ Adamu kpo Ɛvu kpo tɔn yí wɛ à? Ðebǔ ǎ! Nugbǒ ɔ, akɔwé Biblu tɔn ɖé lɛ ɖɔ xó dó lee gbeɖiɖe enɛ sɔgbe, bo lɛ́ nyɔ́ gbɔn é jí. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, akɔwé ɖokpo ɖɔ: “Gbeɖiɖe Mawu tɔn e ɖò [Bǐbɛ̌mɛ 2:16, 17] mɛ é xlɛ́ ɖɔ Mawu ɖokponɔ wɛ tuùn nǔ e nyí nǔ ɖagbe . . . nú gbɛtɔ́ lɛ é, Mawu ɖokponɔ wɛ tuùn nǔ e nyí nǔ ɖagbe . . . nú ye é. Bonu gbɛtɔ́ lɛ na ɖu vivǐ nǔ ‘ɖagbe’ tɔn ɔ, ye ɖó na ɖeji dó Mawu wu, bo setónú n’i. Enyi ye tlitó ɔ, é na jó ye dó bɔ yeɖesunɔ na wá gbeta nǔ e nyí ɖagbe . . . kpo nǔ e ma nyí ɖagbe ǎ é kpo tɔn kɔn nú yeɖée.” Agban ɖé wɛ bɔ gbɛtɔ́ lɛ ɖesunɔ sixu hɛn nú é kpa ye ǎ.

10. Mǐ ɖó na ɖɔ ɖɔ mɛɖéekannuninɔ kpo acɛ e è ɖó, bo na cyan nǔ ɖagbe ɖò nǔ nyanya mɛ é kpo nyí nǔ ɖokpo ɔ ǎ, etɛwu?

¹⁰ Enyi mɛ lɛ ɖò gbè e Jehovah ɖè nú Adamu é xà wɛ ɖò égbé ɔ, ye mɛ gègě nɔ ɖɔ ɖɔ è kún jó Adamu dó nú é na wà nǔ e jló è é ó. Xó enɛ e ye nɔ ɖɔ é xlɛ́ ɖɔ ye nɔ wlú lee mɛɖéekannuninɔ nɔ w’azɔ̌ gbɔn é kpo acɛ e è ɖó, bo na cyan nǔ ɖagbe ɖò nǔ nyanya mɛ é kpo ɖó kpɔ́. Adamu kpo Ɛvu kpo ɖò yeɖesunɔ sí bo na ɖɔ ɖɔ emi na setónú nú Mawu alǒ gbɔ. Amɔ̌, Jehovah kɛɖɛ wɛ ɖó acɛ ɔ, bo na wá gbeta ɔ kɔn bǐ mlɛ́mlɛ́ ɖɔ nǔ lě nyí nǔ ɖagbe, bɔ nǔ lě nyí nǔ nyanya, lee “atín e sínsɛ́n tɔn nɔ zɔ́n, bɔ è nɔ tuùn nǔ ɖagbe kpodo nǔ nyanya kpo,” bo ɖò jikpá Edɛni tɔn mɛ é xlɛ́ gbɔn é. (Bǐb. 2:9) Mǐ ɖó na yí gbè ɖɔ mǐ kún nɔ tuùn nǔ ɖěɖee mɛ gbeta e kɔn mǐ wá lɛ é na tɔ́n kɔ dó é hwebǐnu ó, mɔ̌ jɛn mǐ ma ka lɛ́ tuùn nú ye na tɔ́n kɔ dó ɖagbe jí nú mǐ hwebǐnu ǎ é nɛ. Nǔ e zɔ́n bɔ mǐ nɔ mɔ hwɛhwɛ bɔ mɛ lɛ nɔ wá gbeta lɛ kɔn kpodo linlin ɖagbe kpo, b’ɛ ka nɔ wá tɔ́n kɔ dó wuvɛ̌, nǔ baɖabaɖa, alǒ, awěxomɛ mɛ é nɛ. (Nùx. 14:12) Dogbó e gbɛtɔ́ ɖó lɛ é nɔ wà nǔ ɖaxó ɖé. Gbɔn gbeɖiɖe Jehovah tɔn enɛ gblamɛ ɔ, é sɔ́ wanyiyi dó kplɔ́n Adamu kpo Ɛvu kpo ali e nu ye na zán mɛɖéekannuninɔ nugbǒ ɔ ɖè é ye. Nɛ̌ é ka wà mɔ̌ gbɔn? Asú kpo asì kpo nukɔntɔn ɔ ka yí gbè na à?

11, 12. Etɛwu gbeta e kɔn Adamu kpo Ɛvu kpo wá é ka nyí gbeta baɖabaɖa ɖé? Jlɛ̌ dó nùɖé wu.

¹¹ Lee é wá nyí gbɔn é wɛ nyí ɖɔ mɛjitɔ́ mǐtɔn nukɔntɔn lɛ wá gbeta ɔ kɔn bo vɛtoli. Akpá mɛblɛ́blɛ́ tɔn e Satáan dó, bo ɖɔ ɖɔ “mi na mɔ nukúnnú jɛ lee nǔ lɛ ɖè gbɔn ɔ wu, éɖesunɔ Mawu ɔ ɖɔhun, bo na tuùn nǔ ɖagbe kpo nǔ nyanya kpo” é nyí nùɖé bo dɔn Ɛvu tawun. (Bǐb. 3:5) Gbeta e kɔn Adamu kpo Ɛvu kpo wá wá é ka zɔ́n bɔ ye lɛ́ jɛ yeɖée  kannu d’eji ɖò ali ɖé nu wɛ à? É blawu ɖɔ nǔ kún nyí mɔ̌ ó. Ye mɔ nǔ e Satáan ɖɔ ɖɔ enyi ye wá gbeta enɛ kɔn ɔ, ye na mɔ é ǎ. É sɔ́ lín ɖebǔ ǎ, bɔ ye mɔ ɖɔ alixlɛ́mɛ Jehovah tɔn e ye gbɛ́, bo wlí ali yeɖesunɔ tɔn é tɔ́n kɔ dó awěxomɛ mɛ. (Bǐb. 3:16-19) Etɛwu? Nǔ nyí mɔ̌ kpowun, ɖó Jehovah na acɛ gbɛtɔ́ lɛ bonu yeɖesunɔ na nɔ cyan nǔ ɖagbe ɖò nǔ nyanya mɛ ǎ.​—Xà Jelemíi 10:23.

¹² Mǐ sixu jlɛ́ dó jɔmɛhunkuntɔ́ e ɖò jɔmɛhun ɖé kun wɛ é wu. Enyi jɔmɛhunkuntɔ́ ɖé na yì fí e é xwè é wuyɛyɛ̌-afɔyɛ́yɛ́ ɔ, é ɖó na nɔ xwedó ali e sín nǔ è ko sɔ́ nú jɔmɛhun é ɖé hwebǐnu. Azɔ̌wanú jɔmɛhun kúnkún tɔn égbé tɔn lɛ nɔ zɔ́n, bɔ é nyɔ́ bló bɔ jɔmɛhunkuntɔ́ ɖé na zán azɔ̌wanú alixlɛ́mɛ tɔn e ɖò jɔmɛhun ɔ mɛ é, bo na ɖò nǔ wà ɖó kpɔ́ xá mɛ e nɔ kpé nukún dó jɔmɛhun sín ali lɛ wu é wɛ, hwenu e é na ɖò yiyi wɛ é, bo na mɔ tɛn dó yì fí e é xwè é. Amɔ̌, enyi jɔmɛhunkuntɔ́ ɔ jló bo wɔn ya nú alixlɛ́mɛ enɛ, bo nɔ ɖò fí e jló è lɛ é gbɔn wɛ kpowun ɔ, nǔ e mɛ é na tɔ́n kɔ dó é sixu nyla tawun. Jɔmɛhunkuntɔ́ enɛ ɖɔhun ɔ, Adamu kpo Ɛvu kpo ba na wà nǔ e jló ye lɛ é. Ye gbɛ́ ali e Jehovah xlɛ́ ye é. Etɛ mɛ é ka tɔ́n kɔ dó? Ye gbà jɔmɛhun ɖé ɖɔhun, b’ɛ dɔn hwɛhuhu kpo kú kpo wá nú yeɖesunɔ kpo kúnkan yetɔn kpo. (Hlɔ. 5:12) Ðó ye jló na nɔ yeɖée kannu wutu ɔ, ye ba mɛɖéekannuninɔ nugbǒ e è na ye é kpò.

13, 14. Nɛ̌ mǐ ka sixu jɛ mǐɖée kannu nugbǒ nugbǒ gbɔn?

¹³ Mɛ lɛ sixu lin ɖɔ enyi emi ɖò emiɖesunɔ kannu ɖò ali gègě nu ɔ, emi na vo hugǎn, amɔ̌, nùjɔnǔ ɔ wɛ nyí ɖɔ enyi mɛɖéekannuninɔ mɛtɔn ma ɖó dogbó ǎ ɔ, é cí hwǐ nu wenɔ ɖé ɖɔhun. Nugbǒ wɛ ɖɔ mɛɖéekannuninɔ nɔ hɛn lè gègě wá, amɔ̌, enyi è ma ɖó dogbó ɖebǔ nú mɛɖéekannuninɔ ǎ ɔ, dǒ nukún lee gbɛ̀ ɔ na cí é mɛ kpɔ́n. Hwɛjijɔ enɛ wu wɛ The World Book Encyclopedia ɖɔ ɖɔ sɛ́n gbɛ̌ kplékplé e è bló tuto na lɛ é bǐ tɔn lɛ gɛ́dɛ́, ɖó sɛ́n enɛ lɛ ɖó na cyɔn alɔ mɛ jí, bɔ ɖò táan ɖokpo ɔ mɛ ɔ, ye na ɖó dogbó nú mɛɖéekannuninɔ gbɛtɔ́ lɛ tɔn. É nɔ fá hwebǐnu ǎ. Lin tamɛ dó sɛ́n tobutobu e gbɛtɔ́ lɛ nɔ ɖetɔ́n é jí,bo lɛ́ lin dó sɛ́nzɔ́watɔ́ kpo hwɛɖɔtɔ́ kpo tobutobu e é nɔ byɔ ɖɔ ye  jɛn na tín sɛ́n enɛ lɛ mɛ, bo na lɛ́ bló bɔ è na nyì ye é jí.

¹⁴ Amɔ̌, Jezu Klisu xlɛ́ lee è na ɖu vivǐ mɛɖéekannuninɔ nugbǒ ɔ tɔn gbɔn é ɖò ali e bɔkun é ɖé nu. É ɖɔ: “Enyi mi sè gbè nú mì ɔ, mi nyí ahwanvu ce lɛ nugbǒ. Mi na tuùn nugbǒ ɔ, bɔ nugbǒ ɔ na ɖè mi sín kannumɔgbenu.” (Jaan 8:31, 32) Ðò alixlɛ́mɛ Jezu tɔn ee na zɔ́n bɔ è na jɛ mɛɖée kannu nugbǒ é mɛ ɔ, é byɔ nǔ wè ɖò mǐ sí: Nukɔntɔn ɔ, mǐ na yí gbè nú nugbǒ e é kplɔ́n mɛ é, wegɔ ɔ, mǐ na huzu ahwanvu tɔn. Mɔ̌ wiwa na zɔ́n bɔ mǐ na jɛ mǐɖée kannu nugbǒ nugbǒ. Amɔ̌, etɛ sín kannu na gosin wɛ mǐ ka ɖè? Jezu yì nukɔn bo tinmɛ ɖɔ: “Mɛ e nɔ hu hwɛ é ɖebǔ ɔ, hwɛ sín kannumɔ wɛ é nyí. . . . Enyi Vǐ ɔ ɖè mi sín kannumɔgbenu ɔ, mi na gosin kannumɔgbenu nugbǒ.”​—Jaan 8:34, 36.

15. Etɛwu mɛɖéekannuninɔ e sín akpá Jezu dó é ka sixu zɔ́n bɔ mǐ “na gosin kannumɔgbenu nugbǒ”?

¹⁵ Mɛɖéekannuninɔ e sín akpá Jezu dó nú ahwanvu tɔn lɛ é hugǎn mɛɖéekannuninɔ alɔkpa e mɛ gègě nɔ ba é flàflá tɔn. Hwenu e Jezu ɖɔ: “Enyi Vǐ ɔ ɖè mi sín kannumɔgbenu ɔ, mi na gosin kannumɔgbenu nugbǒ” é ɔ, kàn túntún nú gbɛtɔ́ lɛ sín kannumɔgbenu ɖaxó hugǎn e ye ko nɔ kpɔ́n é sín xó ɖɔ wɛ é ɖè, enɛ wɛ nyí “hwɛ sín kannumɔ.” Hwɛhuhu sixu dɔn mǐ bɔ mǐ na wà nǔ nyanya, bo sixu lɛ́ glɔ́n ali nú mǐ, bɔ mǐ na gbɔ nǔ e mǐ tuùn ɖɔ é sɔgbe é wà, alǒ, gbɔ nǔ e mǐ tuùn ɖɔ mǐ kpéwú é wà. Ðò ali enɛ nu ɔ, mǐ nyí kannumɔ nú hwɛhuhu, bɔ nǔ e mɛ é nɔ tɔ́n kɔ dó é wɛ nyí akpɔ̀, wuvɛ̌, aluwɛ, bɔ kú nɔ wá sú ta na. (Hlɔ. 6:23) Mɛsɛ́dó Pɔlu mɔ wuvɛ̌ enɛ tawun. (Xà Hlɔmanu lɛ 7:21-25.) Hwenu e è ɖè gɛdɛ ɖěɖee hwɛhuhu nɔ dó mɛ é síìn é jɛn mǐ sixu ɖó nukún ɖɔ mǐ na ɖu vivǐ mɛɖéekannuninɔ e mɛjitɔ́ mǐtɔn nukɔntɔn lɛ ko ɖu kpɔ́n é tɔn.

16. Nɛ̌ mǐ ka sixu “gosin kannumɔgbenu nugbǒ” gbɔn?

¹⁶ Jezu ɖɔ ɖɔ “enyi mi sè gbè nú mì ɔ,” xó enɛ xlɛ́ ɖɔ é byɔ nùɖé lɛ ɖò mɛ sí, alǒ, dogbó ɖé lɛ tíìn bɔ è na xwedó cobɔ é na ɖè mɛ sín kannumɔgbenu. Ðó mǐ nyí Klisanwun e zé mǐɖée jó lɛ é wutu ɔ, mǐ ko jó tito mǐtɔn lɛ dó, bo ɖɔ ɖɔ mǐ na zán gbɛ̀ sɔgbe xá dogbó nùkplɔnmɛ Klisu tɔn lɛ tɔn. (Mat. 16:24) Lee Jezu d’akpá tɔn gbɔn é ɔ, mǐ na jɛ mǐɖée kannu nugbǒ hwenu e mǐ na jɛ vɔsisa gbɛxɔnumɛ tɔn tɔn sín lè ɖu jí bǐ mlɛ́mlɛ́ é.

17. (a) Etɛ ka na zɔ́n bɔ gbɛzán mǐtɔn na ɖó nu, bɔ mǐ na lɛ́ ɖó awǎjijɛ? (b) Etɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xota e bɔ d’ewu é mɛ?

¹⁷ Nú mǐ mɛ ahwanvu Jezu tɔn lɛ nɔ xwedó nùkplɔnmɛ tɔn lɛ ɔ, é na zɔ́n bɔ gbɛ̀ mǐtɔn na ɖó nu, bɔ mǐ na lɛ́ ɖ’awǎjijɛ. Enɛ na wá hun ali nú mǐ, bɔ mǐ na ɖó nukúnɖiɖo ɖɔ mǐ na wá jɛ mǐɖée kannu bǐ mlɛ́mlɛ́ sín kannumɔgbenu hwɛhuhu kpo kú kpo tɔn sí. (Xà Hlɔmanu lɛ 8:1, 2, 20, 21.) Xota e bɔ d’ewu é na ɖɔ xó dó lee mǐ sixu zán mɛɖéekannuninɔ e mǐ ɖó dìn é kpo nùnywɛ kpo, bo na mɔ tɛn dó sixu sɔ́ Jehovah, Mawu ee nɔ na mɛɖéekannuninɔ nugbǒ ɔ mɛ kaka sɔyi é sù gbɔn é jí.