1, 2. (a) Etɛwu kannumɔgbenu ninɔ kpo mɛɖéekannuninɔ kpo xó ɔ ka ɖu ayi mɛ nú mɛ lɛ ɖò mɛsɛ́dó Pɔlu hwenu? (b) Mɛ̌ gɔ́n Pɔlu ka xlɛ́ ali mɛ lɛ yì bonu ye na jɛ yeɖée kannu nugbǒ nugbǒ?

HLƆMANU e tɛntin Klisanwun bǐbɛ̌mɛ tɔn lɛ nɔ gbɛ̀ ɖè é nɔ gó, ɖó ye jɛ nukɔn tɔ́ntlɔ́ngbɔ́n ɖò sɛ́n, hwɛɖiɖɔ kpo mɛɖéekannuninɔ kpo linu wutu. Amɔ̌, hlɔnhlɔn kpo susu kpo e Axɔsuɖuto Hlɔma tɔn ɖó é habǔ sín azɔ̌ e kannumɔ lɛ wà wá yì é wu. Ðò hweɖenu ɔ, 30 ɖò kanweko jí mɛ e ɖò Hlɔma lɛ é tɔn wɛ nyí kannumɔ. É ɖò wɛn ɖɔ kannumɔgbenu kpo mɛɖéekannuninɔ kpo sín xó ɔ ɖu ayi mɛ nú gbɛtɔ́ lɛ kpaà kaka jɛ Klisanwun lɛ lɔ jí.

² Wema e mɛsɛ́dó Pɔlu wlan lɛ é ɖó xó gègě bo na ɖɔ dó mɛɖéekannuninɔ wu. Mɛ lɛ nɔ ba tawun ɖɔ è na huzu lee è nɔ wà nǔ xá gbɛtɔ́ lɛ gbɔn é, alǒ, lee nǔ lɛ nɔ yì gbɔn ɖò toxóɖiɖɔ linu é, amɔ̌, nǔ e gbé Pɔlu nya ɖò sinsɛnzɔ́ tɔn hwenu é nɛ ǎ. Pɔlu kpo Klisanwun hàtɔ́ tɔn lɛ kpo ɖó nukún ɖɔ acɛkpikpa gbɛtɔ́ tɔn ɖě, alǒ, tutoblonunu ɖě wɛ na dɔn mɛɖéekannuninɔ wá ǎ, é nyɔ́ wà ɔ, ye w’azɔ̌ syɛnsyɛn bo d’alɔ mɛ ɖevo lɛ bɔ ye sè wɛnɖagbe Axɔsuɖuto Mawu tɔn tɔn, bo lɛ́ kplɔ́n lee vɔsisa gbɛxɔnumɛ tɔn Klisu Jezu tɔn xɔ akwɛ, bɔ è ma sixu jlɛ́ ǎ sɔ́ é. Pɔlu xlɛ́ ali nùɖitɔ́ hàtɔ́ tɔn lɛ,  bɔ ye tuùn Jɔtɛn mɛɖéekannuninɔ nugbǒ ɔ tɔn. Ðò wema wegɔ e é wlan sɛ́dó Klisanwun e ɖò Kɔlɛnti lɛ é mɛ ɔ, é xlɛ́ nyì wɛn ɖɔ: ‘Fí e gbigbɔ Aklunɔ tɔn ɖè ɔ, mɛɖéesijijɛ ɖò finɛ.’​—2 Kɔ. 3:17.

3, 4. (a) Etɛ ka zɔ́n bɔ Pɔlu ɖɔ xó e ɖò 2 Kɔlɛntinu lɛ 3:17 mɛ é? (b) Etɛ mǐ ka ɖó na wà bo na ɖu vivǐ mɛɖéekannuninɔ e gosin Jehovah gɔ́n é tɔn?

³ Ðò wema e Pɔlu wlan sɛ́dó Kɔlɛntinu lɛ é mɛ ɔ, é tó ɖɔ xó dó susu e Mɔyizi ɖó hwenu e é gosin wɛnsagun Jehovah tɔn ɖé nukɔn gudo, bo jɛte sín Sinayíi Só ɔ jí é wu hwɛ̌. Ee mɛ lɛ mɔ Mɔyizi é ɔ, xɛsi jɛ ye jí, bɔ Mɔyizi gbɔ bo cyɔn avɔ nukúnmɛ. (Tín. 34:29, 30, 33; 2 Kɔ. 3:7, 13) “Loɔ,” Pɔlu tinmɛ ɖɔ “enyi mɛɖé lɛkɔ wá Aklunɔ gɔ́n ɔ, è nɔ ɖè avɔ ɔ síìn.” (2 Kɔ. 3:16) Etɛ ɖɔ gbé Pɔlu ka ja?

⁴ Lee mǐ ko kplɔ́n gbɔn ɖò xota e wá yì é mɛ é ɔ, Jehovah Mɛ e ɖó nǔ lɛ bǐ é wɛ nyí Mɛ ɖokpo géé e nɔ ɖu vivǐ mɛɖéekannuninɔ mlɛ́mlɛ́ alǒ ee ma ɖó dogbó ǎ é tɔn é. É xlɛ́ ɖɔ è ɖò Jehovah nukɔn alǒ ‘fí e gbigbɔ Aklunɔ tɔn’ ɖè é ɔ, mɛɖéekannuninɔ ɖò finɛ. Amɔ̌, cobonu mǐ na ɖu vivǐ mɛɖéekannuninɔ enɛ tɔn bo na lɛ́ ɖu lè tɔn ɔ, mǐ ɖó na “lɛkɔ wá Aklunɔ gɔ́n,” enɛ wɛ nyí ɖɔ mǐ na ɖó kancica mɛɖesunɔ tɔn ɖé xá ɛ. Hwenu e Izlayɛli-ví lɛ ɖò gbetótló mɛ é ɔ, ye kpɔ́n lee Jehovah wà nǔ xá ye gbɔn é ɖò gbigbɔ lixo ǎ. É cí ɖɔ nùɖé cyɔn ayixa yetɔn kpo linlin yetɔn kpo jí, bɔ ayixa yetɔn lɛ́ syɛn ɖɔhun, bɔ ye sɔ́ ayi yetɔn ɖó lee ye na zán yeɖée kannu e ye jɛ sín Ejipunu lɛ lɔ mɛ é dó nǔ agbaza tɔn lɛ kɛɖɛ sín akpáxwé gbɔn é wu.​—Ebl. 3:8-10.

5. (a) Mɛɖéekannuninɔ alɔkpa tɛ gbigbɔ Jehovah tɔn ka nɔ na mɛ? (b) Nɛ̌ mǐ ka wà gbɔn bo tuùn ɖɔ kannumɔgbenu ninɔ ɖò agbaza lixo kún ɖó na vɔ́da nú mɛɖéekannuninɔ e Jehovah na mǐ é ó? (c) Nùkanbyɔ tɛ lɛ mǐ ka ɖó na mɔ xósin na?

⁵ Mɛɖéekannuninɔ e cá kàn xá gbigbɔ Jehovah tɔn é hugǎn kannumɔgbenu gigosin ɖò agbaza lixo. Gbigbɔ Jehovah tɔn nɔ zɔ́n bɔ è nɔ gosin kannumɔgbenu hwɛhuhu kpo kú kpo tɔn, bo nɔ zɔ́n bɔ è sɔ́ nɔ lɛ́ nyí kannumɔ nú sinsɛn nùvú kpo nùwalɔ tɔn lɛ kpo ǎ; gǎndido gbɛtɔ́ tɔn ka sixu kpé enɛ wu gbeɖé ǎ. (Hlɔ. 6:23; 8:2) Mɛɖéekannuninɔ susunɔ tɛ ɖíe! Mɛɖé sixu ɖu lè ɖěɖee mɛɖéekannuninɔ mɔhun nɔ hɛn wá lɛ é sín vivǐ, enyi é na bo tlɛ ɖò gankpa mɛ, alǒ, ɖò kannumɔgbenu ɔ nɛ. (Bǐb. 39:20-23) Xó enɛ nyí nugbǒ tawun ɖò Nɔví Sunnu Eric Frost kpo Nɔví Sunnu Horst Henschel kpo sín gbɛzán mɛ; ye bǐ wɛ dɛ ɖò gankpa mɛ nú xwè mɔkpan ɖó nùɖiɖi yetɔn wu. A sixu mɔ ye bo na sè bɔ ye na ɖò tan yetɔn kpi wɛ ɖò JW Library jí. (Zǐn INTERVIEWS ET TÉMOIGNAGES > L’ENDURANCE DANS L’ÉPREUVE.) Amɔ̌, mǐ ɖó na lin nǔ kpɔ́n dó nùkanbyɔ elɔ lɛ jí: Nɛ̌ mǐ ka sixu xlɛ́ ɖɔ mɛɖéekannuninɔ mǐtɔn xɔ akwɛ nú mǐ gbɔn? Etɛ mǐ ka sixu bló bo zán mɛɖéekannuninɔ mǐtɔn kpo nùnywɛ kpo?

6. Nɛ̌ Izlayɛli-ví lɛ ka xlɛ́ ɖɔ mɛɖéekannuninɔ e Jehovah na ye é kún sù nukún yetɔn mɛ ó gbɔn?

⁶ Nú mǐ mɔ lee nùnina ɖé xɔ akwɛ tawun sɔ é ɔ, é nɔ sísɛ́ mǐ, bɔ mǐ nɔ xlɛ́ mɛ e na nǔ ɔ mǐ é ɖɔ é sù nukún mǐtɔn mɛ. Mɛɖéekannuninɔ e Jehovah na Izlayɛli-ví lɛ, bo ɖè ye tɔ́n sín kannumɔgbenu ɖò Ejipu é sù nukún yetɔn mɛ ǎ. Ye tɔ́n sín kannumɔgbenu b’ɛ na ɖó sun yɔywɛ ɖé gudo é ɔ, nùɖuɖu e ye ko nɔ ɖu ɖò Ejipu lɛ é jɛ jlòjló ye jí, bɔ ye nɔ húnhún nǔɖɔ dó nǔ e Jehovah nɔ na ye lɛ é wu, bo tlɛ jló na lɛkɔ yì Ejipu. Dǒ nukún mɛ bo kpɔ́n, ‘hweví, kɔnkɔ́nbu, ayǐkpɛn, mǎ, ayomása kpo áyo kpo’ mya nukún nú ye hú mɛɖéekannuninɔ e Mawu nugbǒ ɔ Jehovah na ye, bɔ ye na sɛ̀n ɛ é. Xomɛ e Jehovah sìn dó togun tɔn é kpaca mɛ ɖebǔ ǎ. (Kɛ́n. 11:5, 6, 10; 14:3, 4) Nùkplɔnmɛ ɖagbe ɖé wɛ enɛ nyí nú mǐ.

7. Nɛ̌ Pɔlu ka wà nǔ sɔgbe xá wě e é ɖè xá mɛ ɖò 2 Kɔlɛntinu lɛ 6:1 mɛ é gbɔn? Nɛ̌ mǐ ka sixu wà nǔ ɖokpo ɔ gbɔn?

⁷ Mɛsɛ́dó Pɔlu dó wusyɛn lanmɛ nú  Klisanwun lɛ bǐ ɖɔ ye ni ma mɔ ɖɔ mɛɖéekannuninɔ e Mawu nyɔ́ xomɛ, bo na ye gbɔn Vǐ sunnu tɔn Jezu Klisu jí é ko nyí yetɔn bɔ xó fó ó. (Xà 2 Kɔlɛntinu lɛ 6:1.) Flín wubla kpo wuvɛ̌ kpo e mɛ Pɔlu nɔ ɖò ayixa mɛ hwenu e é mɔ ɖɔ emi nyí kannumɔ nú hwɛhuhu kpo kú kpo é. Amɔ̌, é ɖɔ kpo nùsumɛnukúnmɛ kpo ɖɔ: “Mi ni kpa susu nú Mawu gbɔn Jezu Klisu Aklunɔ mǐtɔn jí.” Etɛwu? É tinmɛ nú Klisanwun hàtɔ́ tɔn lɛ ɖɔ: “Ðó [gbigbɔ] e nɔ na gbɛ̀ mɛ, ɖò bǔ e è ɖè xá Klisu Jezu ɔ mɛ ɔ sín sɛ́n hwlɛn mì ɖò sɛ́n e nɔ ɖè hwɛhuhu kpodo kú kpo xlɛ́ mì ɔ sí.” (Hlɔ. 7:24, 25; 8:2) Kpɔ́ndéwú Pɔlu tɔn xwixwedó na zɔ́n bɔ mǐ lɔ na lin gbeɖé ɖɔ kannumɔgbenu hwɛhuhu kpo kú kpo tɔn e Jehovah ɖè mǐ sín é ko nyí mǐtɔn bɔ xó fó ǎ. Gbɛxixɔ ɔ zɔ́n bɔ mǐ sixu sɛ̀n Mawu kpo ayixa mímɛ́ ɖé kpo, lobo mɔ awǎjijɛ nùjɔnǔ tɔn ɖò mɔ̌ wiwa mɛ.​—Ðɛh. 40:9.

8, 9. (a) Akpá tɛ mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ ka gbà nú mɛ dó mɛɖéekannuninɔ mɛtɔn zinzan wu? (b) Awovinú tɛ lɛ ka nɔ kpannukɔn mǐ ɖò égbé?

⁸ Gɔ́ nú nùsumɛnukúnmɛ ɖiɖexlɛ́ ɔ, mǐ ɖó na lɛ́ ɖò acéjí, bo na zán mɛɖéekannuninɔ mǐtɔn e xɔ akwɛ é nyì dò gbeɖé ǎ. Mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ gb’akpá nú mǐ dó mɛɖéekannuninɔ mǐtɔn zinzan dó ba hwɛjijɔ, bo sú jlǒ agbaza tɔn mǐtɔn lɛ sín dò wu. (Xà 1 Piyɛ́ɛ 2:16.) Akpágbánúmɛ enɛ flín nǔ e jɛ dó Izlayɛli-ví lɛ wu ɖò gbetótló mɛ é we à cé? Awovinú ɖokpo ɔ sixu xá mǐ lɔ ɖò égbé, é tlɛ sixu lɛ́ syɛn hú mɔ̌ lɔ. Satáan kpo gbɛ̀ tɔn kpo nɔ xwlé nǔ e na dɔn mɛ hugǎn ɖò nǔsisɔ kpo acɔ́biba kpo, nùɖuɖu kpo ahan nunu kpo, gbɔjɛyiyi kpo ayiɖeɖayi kpo linu lɛ é mǐ, gɔ́ nú nǔ gègě ɖevo lɛ. Hwɛhwɛ wɛ ajɔ̌jlatɔ́ e bí lɛ é nɔ xlɛ́ mɛ ɖěɖee dɔn mɛ lɛ é, bɔ mɛ enɛ lɛ nɔ víví nu dó jla nǔ e mǐ ma ɖó hudo tɔn dóó ǎ lɛ é gègě. Kpɔ́n lee é bɔwǔ sɔ, bɔ mǐ na jɛ mɔ enɛ lɛ mɛ, bo zán mɛɖéekannuninɔ mǐtɔn nyì dò é!

⁹ Wěɖexámɛ Piyɛ́ɛ tɔn lɛ́ kúnkplá akpáxwé taji gbɛzán tɔn ɖevo lɛ, ɖi gbeta e kɔn mɛɖé wá dó wema kplɔnkplɔn kpo azɔ̌ kpo wu é. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, è nɔ gbidi kɔ nú mɛ winnyawinnya lɛ tawun ɖò azɔ̌mɛ égbé, bonu ye ni tɛ́n kpɔ́n bo jɛxa bá yì kplɔnyiji-alavɔxwé nukúnɖeji lɛ. È nɔ sísɛ́ ye bonu ye na ɖi ɖɔ kplɔnyiji-alavɔ yiyi na zɔ́n bɔ emi na mɔ azɔ̌ e kpé kwɛ, bo nyí azɔ̌ nukúnɖeji lɛ é; bɔ hwɛhwɛ ɔ, è nɔ xlɛ́ kɛ́n lɛ, bo na dó xlɛ́ lee mɛ ɖěɖee ɖó kúnnuɖewema wemaxɔmɛ enɛ lɛ tɔn é yì nukɔn zɛ mɛ ɖěɖee fó wemaxɔmɛ linsinmɛ tɔn kɛɖɛ lɛ é wu gbɔn é. Enyi gbeta enɛ lɛ e sixu kúnkplá gbɛzán mɛtɔn tawun lɛ é wá kpannukɔn mɛ winnyawinnya lɛ ɔ, ye sixu mɔ ɖɔ nǔ enɛ lɛ bǐ dɔn mɛ tawun. Etɛ mɛ winnyawinnya lɛ kpo mɛjitɔ́ yetɔn lɛ kpo ka ɖó na hɛn dó ayi mɛ?

10. Etɛ mǐ ka ɖó na hɛn dó ayi mɛ hwenu e mǐ ɖò mɛɖéekannuninɔ mǐtɔn zán dó wá gbeta mǐɖesunɔ tɔn lɛ kɔn wɛ é?

¹⁰ Mɛɖé lɛ sixu lin ɖɔ, ɖó emiɖesunɔ sín xó wɛ gbeta enɛ lɛ kɔn wíwá nyí wutu ɔ, emi na zán mɛɖéekannuninɔ emitɔn, bo na wà nǔ e jló emi é, enyi ayixa emitɔn vɛ́ ko yí gbè na ɔ nɛ. Bɔya ayi yetɔn ɖò xó e Pɔlu ɖɔ nú Klisanwun e ɖò Kɔlɛnti lɛ é dó nùɖuɖu wu é jí: “Nùɖé jló mì bonu un ja wiwa gbé ɔ, mɛ ɖevo sín ayixa wɛ na ɖɔ fí e un na wà yì jɛ ɔ nú mì à?” (1 Kɔ. 10:29) Nugbǒ wɛ ɖɔ mǐ ɖò mǐɖée kannu bo na wá gbeta mǐɖesunɔ tɔn lɛ kɔn dó wemaxɔmɛ yiyi kpo azɔ̌ kpo wu, amɔ̌, mǐ ɖó na lɛ́ flín ɖɔ mɛɖéekannuninɔ mǐtɔn ɖó dogbó, bɔ gbeta e kɔn mǐ nɔ wá lɛ é bǐ na jì nùɖé. Hwɛjijɔ enɛ wu wɛ Pɔlu tò ɖɔ xó elɔ lɛ hwɛ̌: “‘È na nǔ bǐ sín gbè.’ Nugbǒ wɛ! É ka ɖò mɔ̌ có, nǔ lɛ bǐ wɛ ka nyɔ́ ǎ. ‘È na nǔ lɛ bǐ sín gbè’; é ɖò mɔ̌ có, nǔ lɛ bǐ wɛ nɔ wà ɖagbe ǎ.” (1 Kɔ. 10:23) É ɖò wɛn ɖɔ enɛ na d’alɔ mǐ bɔ mǐ na mɔ ɖɔ nǔ ɖevo lɛ tíìn bo hugǎn nǔjlomɛ mǐɖesunɔ tɔn lɛ flàflá tɔn, bɔ mǐ na lin nǔ kpɔ́n d’eji hwenu e é na byɔ ɖɔ mǐ ni zán mɛɖéekannuninɔ mǐtɔn ɖò akpáxwé gbɛzán tɔn mǐtɔn lɛ bǐ mɛ é.

11. Linlin tɛ wu è ka ɖè mǐ sín kannumɔgbenu?

¹¹ Ðò akpá e Piyɛ́ɛ gbà nú mɛ dó mɛɖéekannuninɔ zinzan nyì dò wu é mɛ ɔ, é lɛ́ xlɛ́ linlin e wu é gb’akpá ɔ nú mɛ é. É dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ ɖɔ mǐ ni zán mɛɖéekannuninɔ mǐtɔn “mɛsɛntɔ́ Mawu tɔn ɖɔhun.” Enɛ wu ɔ, linlin taji e wu Jehovah gbɔn Jezu jí, bo hwlɛn mǐ sín sɛ́n hwɛhuhu kpo kú kpo tɔn sí é wɛ nyí ɖɔ mǐ ni zán gbɛ̀ mɛ e zé éɖée jó bo nyí “mɛsɛntɔ́ Mawu tɔn” é ɖɔhun.

12. Kpɔ́ndéwú tɛ Nɔwée kpo xwédo tɔn kpo ka zé ɖ’ayǐ nú mǐ?

¹² Ali ɖagbe hugǎn e nu mǐ na cyɔn alɔ mǐɖée jí ɖè bo ma na zán mɛɖéekannuninɔ mǐtɔn nyì dò, bo gbɔn mɔ̌ mɛ bo lɛ́vɔ huzu kannumɔ nú nǔ gbɛ̀ ɔ tɔn lɛ gbé nyinya kpo jlǒ tɔn lɛ kpo ǎ é wɛ nyí ɖɔ mǐ ni nya nǔ gbigbɔ tɔn lɛ gbé bǐ mlɛ́mlɛ́. (Ga. 5:16) Mǐ ni kpɔ́n kpɔ́ndéwú Nɔwée kpo xwédo tɔn kpo tɔn. Ye nɔ gbɛ̀ e dakaxixo kpo nùblibliwiwa kpo gɔ́ é mɛ. Amɔ̌, ye lɔn bo dó ta jlǒ gbɛtɔ́ e lɛlɛ̌ dó ye lɛ é tɔn kpo nǔ e gbé ye nɔ nya lɛ é kpo mɛ ǎ. Nɛ̌ ye ka kpéwú bo wà mɔ̌ gbɔn? Ye wá gbeta ɔ kɔn bo hɛn alɔnu yetɔn ján ɖò nǔ e Jehovah zɔ́n ye lɛ é bǐ biblo kɔn, enɛ wɛ nyí ɖɔ ye na bló tɔjihun ɔ, xò nùɖuɖu e ye kpo kanlin lɛ kpo na ɖu é kplé, lobo gb’akpá nú mɛ ɖevo lɛ. “Nǔ e Nɔwée wà ɔ nɛ. É bló lee Mawu ɖɔ n’i gbɔn ɔ pɛ́pɛ́pɛ́.” (Bǐb. 6:22) Etɛ mɛ é ka tɔ́n kɔ dó? Nɔwée kpo xwédo tɔn kpo gán hwenu e è sú kún dó nú gbɛ̀ enɛ é.​—Ebl. 11:7.

13. Azɔ̌ tɛ è ka sɔ́ d’así nú Jezu bɔ é lɔ wá sɔ́ d’así nú ahwanvu tɔn lɛ?

¹³ Etɛ Jehovah ka zɔ́n mǐ ɖɔ mǐ ni bló égbé? Ðó mǐ nyí ahwanvu Jezu tɔn lɛ wutu ɔ, è sɔ́ azɔ̌ e Mawu zɔ́n mǐ é dó tuùn mǐ na ganji. (Xà Luki 4:18, 19.) Égbé ɔ, mawu gbɛ̀ elɔ tɔn kpó ɖò nukún va nú gègě gbɛtɔ́ lɛ tɔn wɛ, bɔ ye nɔ nyí kannumɔ nú sinsɛn, akwɛ kpo gbɛ̌ kplékplé lɛ kpo. (2 Kɔ. 4:4) È jɔwu mǐ bɔ mǐ na xwedó kpɔ́ndéwú Jezu tɔn bo d’alɔ gbɛtɔ́ lɛ, bonu ye na tuùn Jehovah, Mawu e nɔ na mɛɖéekannuninɔ mɛ é, lobo sɛ̀n ɛ. (Mat. 28:19, 20) Azɔ̌ enɛ bɔwǔ ǎ, é lɛ́ ɖó wuvɛ̌ gègě. Ðò tò ɖé lɛ mɛ ɔ, gbɛtɔ́ lɛ nɔ fɔ́n bo nɔ ɖò wɛn mǐtɔn gbɛ́ wɛ, mɛɖé lɛ tlɛ nɔ nylahun dó mǐ. Nùkanbyɔ e mǐ mɛ ɖokpo  ɖokpo ɖó na gbéjé kpɔ́n é wɛ nyí: ‘Un ka sixu zán mɛɖéekannuninɔ ce bo nɔ gudo nú Axɔsuɖuto ɔ sín azɔ̌ ganji à?’

14, 15. Nɛ̌ togun Jehovah tɔn ka nɔ wà nǔ gbɔn nú nǔ e kúnkplá wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ é? (Kpɔ́n fɔtóo e ɖò bǐbɛ̌mɛ é.)

¹⁴ Enyi mǐ mɔ nú mɛ gègě mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ azɔ̌ ɔ mya nukún tawun ɖò hwenu e mǐ ɖè dìn é, lobo nɔ zán gbɛzán e bɔkun é, bo na dó ɖ’alɔ ɖò sinsɛnzɔ́ hwebǐnu tɔn ɔ mɛ ɔ, é nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ tawun. (1 Kɔ. 9:19, 23) Mɛɖé lɛ nɔ wà sinsɛnzɔ́ ɖò fí e è ɖè nú agun yetɔn é; mɛ ɖevo lɛ nɔ sɛ̀ tɛn yì fí e hudo sukpɔ́ ɖè é. Gbeɖiɖó lɛ xlɛ́ ɖɔ ɖò xwè atɔ́ɔ́n e wá yì lɛ é mɛ ɔ, kɛ́n gbexosin-alijitɔ́ hwebǐnu tɔn lɛ tɔn jɛji bo hugǎn 1 100 000, enɛ xlɛ́ ɖɔ gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ ɔ, gbɛtɔ́ 250 000 jɛji byɔ gbexosin-alijitɔ́ hwebǐnu tɔn lɛ sín ahwan mɛ. Kpɔ́n lè ɖagbe e mɛɖéekannuninɔ mɛtɔn zinzan kpo nùnywɛ kpo dó sɛ̀n Jehovah nɔ hɛn wá lɛ é!​—Ðɛh. 110:3.

¹⁵ Etɛ ka d’alɔ nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo enɛ lɛ, bɔ ye zán mɛɖéekannuninɔ yetɔn kpo nùnywɛ kpo? Mǐ ni ɖɔ xó dó John kpo Judith kpo, ee wà sinsɛnzɔ́ ɖò tò mɔkpan mɛ ɖò xwè 30 e wá yì lɛ é mɛ é jí. Ye flín ɖɔ hwenu e è bɛ́ Wemaxɔmɛ Sinsɛnzɔ́ Gbexosin-Alijitɔ́ Tɔn ɖò 1977 é ɔ, nǔ e jí è nɔ tɛɖɛ̌ é wɛ nyí ɖɔ mɛ lɛ ni ɖó jlǒ bo na sɛ̀ tɛn, bo yì wà sinsɛnzɔ́ ɖò fí e hudo sukpɔ́ ɖè é. John ɖɔ ɖɔ bo na dó sɔ́ ayi ɖó nǔ enɛ e gbé nya wɛ emi ɖè é jí ɔ, emi ɖyɔ azɔ̌ e emi nɔ wà é azɔn mɔkpan, bo na mɔ tɛn dó zán gbɛzán e bɔkun é ɖé. Gudo mɛ, hwenu e ye wá yì tò ɖevo mɛ é ɔ, ye mɔ ɖɔ ɖɛxixo sɛ́dó Jehovah kpo wutu tɔn ginganjɛ kpo d’alɔ emi, bɔ emi ɖu ɖò wuvɛ̌ ɖé lɛ jí; enɛ wɛ nyí gbè ɖevo kpinkplɔn, huzuhuzu sɔgbe xá aca yɔyɔ̌ ɖevo, kpo didɛ ɖò ninɔmɛ ayǐ mɛ tɔn e vɛwǔ é ɖé kpo nu. Nɛ̌ sinsɛnzɔ́ e ye wà nú xwè tobutobu enɛ lɛ é ka wà ɖagbe nú ye gbɔn? John ɖɔ: “Un mɔ ɖɔ un sɔ́ nyiɖée bǐ jó nú azɔ̌ ɖagbe hugǎn e un tuùn é. Jehovah huzu mɛ nùjɔnǔ tɔn ɖé nú mì hugǎn, bo cí lee tɔ́ wanyiyinɔ ɖé na cí é ɖɔhun nú mì. Dìn ɔ, un mɔ nǔ jɛ nǔ e Jaki 4:8 sín tinmɛ nyí é wu ganji: ‘Mi sɛkpɔ Mawu; enɛ ɔ é na sɛkpɔ mi.’ Un tuùn ɖɔ un mɔ nǔ e ba wɛ un ɖè é, enɛ wɛ nyí gbɛzán e ɖó nu bo jɛmɛ nú mɛ é ɖé.”

16. Nɛ̌ mɛ e ninɔmɛ yetɔn ma zɔ́n bonu ye na wà sinsɛnzɔ́ nú táan gègě ǎ lɛ é afatɔ́n mɔkpan ka zán mɛɖéekannuninɔ yetɔn kpo nùnywɛ kpo gbɔn?

¹⁶ Ninɔmɛ mɛ ɖevo lɛ tɔn gbɔn vo nú John kpo Judith kpo tɔn, bɔ é nɔ zɔ́n bɔ táan klewun ɖé jɛn ye sixu wà sinsɛnzɔ́ hwebǐnu tɔn na. É ɖò mɔ̌ có, mɛ gègě nɔ zán ali e hun nú ye bɔ ye na sɔ́ yeɖée jó, bo ɖ’alɔ ɖò xɔgbigbázɔ́ yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ mɛ gbɔn gbɛ́ ɔ bǐ mɛ é é. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, hwenu e è ɖò hɔnkàn gbɛ̀ ɔ tɔn mǐtɔn gbá wɛ ɖò Warwick, New York é ɔ, nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo 27 000 mɔ̌ wɛ d’alɔ; mɛɖé lɛ wà azɔ̌ nú aklunɔzán gblamɛ wè yì jɛ xwè ɖokpo alǒ hú mɔ̌, ɖò fí ɖebǔ e è ɖè azɔ̌ nú ye dó é. Mɛ gègě jó azɔ̌ yetɔn lɛ dó, bo na mɔ tɛn dó wà azɔ̌ ɖò finɛ. Kpɔ́ndéwú mɛɖéekannuninɔ e Jehovah na mɛ é zinzan dó kpa susu n’i, bo lɛ́ sɔ́ ɛ sù tɔn enɛ jiwǔ tawun.

17. Sɔgudo jiwǔ tɛ ka ɖò te kpɔ́n mɛ ɖěɖee ɖò mɛɖéekannuninɔ e Mawu na ye é zán wɛ dìn kpo nùnywɛ kpo lɛ é?

¹⁷ É sù nukún mǐtɔn mɛ tawun ɖɔ mǐ tuùn Jehovah, bo sixu ɖu vivǐ mɛɖéekannuninɔ e sinsɛn-biblo nugbǒ ɔ nɔ na mɛ é tɔn. Mi nú mǐ ni xlɛ́ ɖò gbeta e kɔn mǐ nɔ wá lɛ é mɛ ɖɔ mɛɖéekannuninɔ enɛ xɔ akwɛ nú mǐ. Mǐ na zán mɛɖéekannuninɔ enɛ lee é jló mǐ gbɔn é, alǒ, zán nyì dò ǎ, é nyɔ́ wà ɔ, mǐ na zán ali e hun nú mǐ lɛ é bǐ dó sɛ̀n Jehovah, lee é nyɔ́ bló gbɔn é bǐ. Nú mǐ wà mɔ̌ ɔ, mǐ sixu ɖó nukún ɖɔ mǐ na ɖu vivǐ nyɔna ɖěɖee sín akpá Jehovah dó lɛ é tɔn hwenu e nǔɖɔɖ’ayǐ elɔ lɛ na wá jɛnu é: “È na ɖè ye sín acɛ nùhɛngbletɔ́ e hɛn ye dó hɛn gantɔ́ na ɔ tɔn mɛ gbè ɖokpo, bɔ ye na ɖó mimǎ ɖò mɛɖéesijijɛ susunɔ e Mawu ví lɛ ɖó ɔ mɛ.”​—Hlɔ. 8:21.