Skip to content

Yi xósɛxweta ɔ jí

“Jehovah Mawu Mǐtɔn ɔ, Jehovah Ðokpo Wɛ”

“Jehovah Mawu Mǐtɔn ɔ, Jehovah Ðokpo Wɛ”

“Izlayɛli è, ɖǒtó: Jehovah Mawu mǐtɔn ɔ, Jehovah ɖokpo wɛ.”​—SƐ́N. 6:4, NWT.

HAN LƐ: 138, 112

1, 2. (a) Etɛwu è ka tuùn xó e ɖò Sɛ́nflínmɛ 6:4 mɛ lɛ é ganji? (b) Etɛwu Mɔyizi ka ɖɔ xó enɛ lɛ?

SINSƐN Jwifu lɛ tɔn ko zán xókwin Ebléegbe tɔn ayizɛ́n e ɖò Sɛ́nflínmɛ 6:4 mɛ lɛ é nú xwè kanweko mɔkpan, b’ɛ nyí ɖɛ sinsɛn-biblo tɔn sín akpáxwé ɖé. Ye nɔ xoɖɛ enɛ ayihɔngbe ayihɔngbe, zǎnzǎn gbada. È nɔ ylɔ ɖɛ enɛ ɖɔ Shema, xókwin nukɔntɔn wemafɔ ɔ tɔn wɛ. Mɛ e sɔ́ yeɖée jó nú sinsɛn Jwifu tɔn lɛ é nɔ xoɖɛ enɛ dó ɖexlɛ́ ɖɔ emi zé emiɖée bǐ jó nú Mawu.

2 Xókwin enɛ lɛ tɔ́n ɖò xó gudogudo tɔn e Mɔyizi ɖɔ nú togun Izlayɛli tɔn e kplé ɖò ayikúngban wɛnjɛ Mɔwabu tɔn jí ɖò 1473 J.H.M. é mɛ. Judɛ́ɛn tɔ̀ ɔ na d’asá wɛ togun ɔ ɖè bo na yì Akpádídó Yikúngban ɔ jí kɛɖɛ. (Sɛ́n. 6:1) Mɔyizi e nyí nukɔntɔ́ yetɔn ɖò xwè 40 e wá yì lɛ é mɛ é jló ɖɔ togun ɔ ni kpankɔ́n hwenu e ye na mɔ tagba lɛ ɖò nukɔnmɛ é. Ye ɖó na ɖeji dó Jehovah wu bo nɔ gbeji n’i lobo sɔ́ ɛ dó ɖó Mawu yetɔn. É ɖò wɛn ɖɔ xó gudogudo tɔn e Mɔyizi ɖɔ lɛ é na d’alɔ togun ɔ tawun. Ee Mɔyizi xà Sɛ́n Wǒ Lɛ kpo gbetakɛ́n ɖevo e Jehovah na togun ɔ lɛ é kpo gudo é ɔ, é wá ɖɔ xó agbɔ̌nɖowǔnanɔ e ɖò Sɛ́nflínmɛ 6:4, 5 mɛ lɛ é. (Xà ɖò Traduction du monde nouveau mɛ.)

3. Nùkanbyɔ tɛ lɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xota elɔ mɛ?

3 Izlayɛli-ví e kplé ɖò finɛ xá Mɔyizi lɛ é tuùn ɖɔ Jehovah Mawu yetɔn nyí “Jehovah ɖokpo” ǎ wɛ à? É ɖò wɛn ɖɔ ye tuùn. Mawu ɖokpo géé jɛn Izlayɛli-ví gbejinɔtɔ́ lɛ tuùn bo nɔ sɛ̀n, é wɛ nyí Mawu tɔ́gbó yetɔn Ablaxamu, Izaki, kpo Jakɔbu kpo tɔn. Bɔ aniwu Mɔyizi ka lɛ́ ɖɔ nú ye ɖɔ Jehovah Mawu yetɔn nyí “Jehovah ɖokpo” lo? Nùɖé ka dɔn ɖokpo e Jehovah nyí é kpo è ni sɔ́ ayi mɛtɔn bǐ, lindɔ̌n mɛtɔn bǐ, gɔ́ nú hlɔnhlɔn mɛtɔn bǐ dó yí wǎn n’i ee xó wemafɔ 5gɔ́ ɔ ɖɔ é kpo cá wɛ à? Etɛ xó e ɖò Sɛ́nflínmɛ 6:4, 5 mɛ é ka kplɔ́n mǐ ɖò égbé?

LEE JEHOVAH NYÍ ÐOKPO GBƆN É

4, 5. (a) Ðɔ tinmɛ xógbe “Jehovah ɖokpo” ɔ tɔn ɖé. (b) Vogbingbɔn tɛ ka ɖò Jehovah kpo nǔmɛsɛn akɔta lɛ tɔn lɛ kpo tɛntin?

4 Bunɔ. Ðò Ebléegbe kpo gbè gègě ɖevo lɛ kpo mɛ ɔ, xókwin “ɖokpo” ɔ sín tinmɛ sixu nɔ ma nyí nǔlɛnkwín ɖé kɛɖɛ kpowun. È sixu lɛ́ zán dó ɖɔ nǔ e nyí nǔ bunɔ, kwín ɖokpo bo ma ɖè wè ǎ é xó. É cí ɖɔ é kún nyí adingban-núkplɔnmɛ sinsɛn tɔn e ɖɔ ɖɔ Mawu nyí atɔnɖobǔ lɛ é gbɛ́ wɛ Mɔyizi ɖè ó. Jehovah wɛ nyí Mɛ e bló jixwé kpo ayikúngban kpo é, bo nyí Nǔbǐwukpétɔ́ wɛkɛ ɔ tɔn. Mawu jɔ Mawu alǒ Mawu nugbǒ ɖě ɖè zɛ éyɛ wu ǎ; nǔmɛsɛn ɖě ka cí éɖɔhun ǎ. (2 Sam. 7:22) Enɛ wu ɔ, Mɔyizi ɖò flínflín Izlayɛli-ví lɛ wɛ ɖɔ Jehovah kɛɖɛ wɛ ye ɖó na sɛ̀n. Ye ɖó na wà nǔ togun e lɛlɛ̌ dó ye bo nɔ sɛ̀n nǔmɛsɛn tɛnmɛ tɛnmɛ lɛ é ɖɔhun ǎ. Ðé lɛ ɖò nǔmɛsɛn enɛ lɛ mɛ, bɔ ye nɔ ɖɔ ɖɔ ye kpacɛ nú nùɖé lɛ ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ. Ðevo lɛ tíìn bo nɔ nyí akpáxwé nǔmɛsɛn ɖé tɔn.

5 Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Ejipunu lɛ sɛ̀n yɛhwe hwesivɔ tɔn Ra, yɛhwe jinukúnsin tɔn Nut, yɛhwe ayikúngban tɔn Geb, yɛhwe Nilu tɔn Hapi, kpo kanlin ɖeɖóvo maxamaxa lɛ kpo. Nǔmɛsɛn enɛ lɛ gègě wɛ Jehovah ɖegba gbɔn Awě Wǒ Lɛ gblamɛ. Nǔmɛsɛn nukúnɖeji Kanáanu lɛ tɔn nɔ nyí Baalu, yɛhwe vǐjiji tɔn e nɔ lɛ́ nyí yɛhwe jinukúnsin tɔn, jǐ tɔn, kpo jɔhɔn ɖaxó tɔn kpo nú ye é. Baalu lɛ́vɔ nyí yɛhwe lɛ sín gǎn ɖò xá gègě mɛ. (Kɛ́n. 25:3) Izlayɛli-ví lɛ ɖó na flín ɖɔ Mawu emitɔn, “Mawu nugbǒ” ɔ ɔ, “Jehovah ɖokpo” wɛ.​—Sɛ́n. 4:35, 39, NWT.

6, 7. Tinmɛ ɖevo tɛ “ɖokpo” ka sixu ɖó? Nɛ̌ Jehovah ka ɖexlɛ́ ɖɔ emi nyí “ɖokpo” gbɔn?

6 Nɔ Huzu Ǎ Bo Nɔ Lɛ́ Nɔ Gbeji. Xókwin “ɖokpo” ɔ nɔ lɛ́ dó gesí linlin ɖokpo ɔ ɖiɖó kpo nǔ ɖokpo ɔ wiwa kpo. Jehovah Mawu nyí tɔděma alǒ aganma ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, hwebǐnu wɛ é nɔ nɔ gbeji, wà nǔ jlɔjlɔ, ɖɔ nugbǒ, bo nɔ huzu ǎ. Jehovah d’akpá nú Ablaxamu ɖɔ kúnkan tɔn na ɖu Akpádídó Yikúngban ɔ sín gǔ, lobo ka bló nùjiwǔ gègě dó ɖè akpá enɛ. Xwè 430 e wá yì dó akpá enɛ é hu acɛ nú alɔ e Jehovah zín d’akɔ́n bo na wà mɔ̌ é ǎ.​—Bǐb. 12:1, 2, 7; Tín. 12:40, 41.

7 Hwenu e Jehovah wá ɖɔ ɖɔ Izlayɛli-ví lɛ nyí kúnnuɖetɔ́ emitɔn lɛ, ɖò xwè kanweko mɔkpan gudo é ɔ, é ɖɔ nú ye ɖɔ: “Nyɛ wɛ nyí Mawu. Mawu ɖě ko ɖè dó nukɔn nú mì ǎ; ɖò gudo ce ɔ, Mawu ɖě ka na ɖè ǎ.” Bo na dó tɛɖɛ̌ jí ɖɔ linlin emitɔn kún nɔ huzu ó ɔ, Jehovah ɖɔ gɔ́ na ɖɔ: “Mɛ ɖokpo ɔ nyí wɛ jɛn un kpò ɖè tɛgbɛ.” (Eza. 43:10, 13; 44:6; 48:12) Wǔjɔmɛ ɖaxó ɖé wɛ é nyí nú Izlayɛli-ví lɛ kpo mǐ lɔmɔ̌ kpo, bɔ mǐ na nyí mɛsɛntɔ́ Jehovah Mawu e ma nɔ huzu ǎ bo lɛ́ ɖò gbeji ɖò ali lɛ bǐ nu é tɔn à cé?​—Mal. 3:6; Ja. 1:17.

8, 9. (a) Etɛ Jehovah ka byɔ ɖò mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ sí? (b) Nɛ̌ Jezu ka tɛɖɛ̌ lee xó Mɔyizi tɔn lɛ ɖò taji sɔ́ é jí gbɔn?

8 Mɔyizi flín togun ɔ ɖɔ Jehovah nɔ nɔ gbeji bo kún nɔ huzu ó, ɖò wanyiyi kpo nukúnkpédómɛwu tɔn kpo sín ali nu. Enɛ wu ɔ, é jɛxa ɖɔ ye ni zé yeɖée jó nú éɖokponɔ, lobo yí wǎn nú éɖokponɔ kpo ayi yetɔn, lindɔ̌n yetɔn, kpo hlɔnhlɔn yetɔn bǐ kpo. Mɛ winnyawinnya lɛ lɔ ɖó na zé yeɖée bǐ jó nú Jehovah gbɔn mɔ̌, ɖó mɛjitɔ́ lɛ ɖó na kplɔ́n vǐ yetɔn lɛ ɖò ali lɛ bǐ nu.​—Sɛ́n. 6:6-9.

9 Ðó jlǒ Jehovah tɔn kpo linlin tɔn kpo nɔ huzu ǎ b’ɛ nɔ lɛ́ nɔ gbeji wutu ɔ, é ɖò wɛn ɖɔ nǔ taji e é byɔ ɖò Mawu sɛntɔ́ nugbǒ lɛ sí lɛ é lɔ kún huzu ɖò égbé ó. Bonu é na yí gbè nú sinsɛn-biblo mǐtɔn ɔ, mǐ lɔ ɖó na zé mǐɖée bǐ jó n’i lobo yí wǎn n’i kpo ayi mǐtɔn, linlin mǐtɔn, kpo hlɔnhlɔn mǐtɔn bǐ kpo. Xósin e Jezu Klisu tlɛ na nya e kàn nǔ byɔ ɛ é ɖé é nɛ. (Xà Maki 12:28-31.) Enɛ wu ɔ, mi nú mǐ ni kpɔ́n lee mǐ sixu xlɛ́ ɖò nǔwiwa mǐtɔn lɛ mɛ ɖɔ mǐ mɔ nukúnnú jɛ wu nugbǒ nugbǒ ɖɔ “Jehovah Mawu mǐtɔn ɔ, Jehovah ɖokpo wɛ” gbɔn é.

ZĚ HWIÐÉE BǏ JÓ NÚ JEHOVAH KƐÐƐ

10, 11. (a) Ali tɛ nu mǐ ka nɔ sɛ̀n Jehovah kɛɖɛ ɖè? (b) Nɛ̌ dɔnkpɛvu Eblée lɛ ka ɖexlɛ́ ɖɔ emi zé emiɖée bǐ jó nú Jehovah kɛɖɛ ɖò Babilɔnu gbɔn?

10 Bonu Jehovah na nyí Mawu mǐtɔn kwín ɖokpo géé ɔ ɔ, mǐ ɖó na zé mǐɖée bǐ jó nú éɖokponɔ. Sɛ̀n e mǐ nɔ sɛ̀n ɛ é ɖó na nyí agboɖe ǎ, alǒ mǐ ɖó na sɛ̀n éyɛ kpo nǔmɛsɛn ɖevo lɛ kpo ǎ; mǐ ka ɖó na lɛ́ cáká sinsɛn-biblo alɔkpa ɖevo lɛ sín linlin kpo nǔwiwa lɛ kpo xá éyɛtɔn ǎ. Mǐ ɖó na hɛn dó ayi mɛ ɖɔ Jehovah kún nyí nǔmɛsɛn ɖokpo ɖò nǔmɛsɛn lɛ mɛ kpowun ó; é ka lɛ́ nyí nǔmɛsɛn e hugǎn ɖě lɛ é alǒ ɖ’agbɔ̌n hú ye é kpowun ǎ. Jehovah kɛɖɛ wɛ è ɖó na sɛ̀n.​—Nǔɖexlɛ́mɛ 4:11.

11 Ðò wema Daniyɛli tɔn mɛ ɔ, mǐ xà tan dɔnkpɛvu Eblée e nɔ nyí Daniyɛli, Hananiya, Micaɛli, kpo Azalya kpo é tɔn. Ye gbɛ́ ɖɔ emi kún na ɖu nùɖuɖu e blí lɛ é ó, bo lɛ́ gbɛ́ ɖɔ emi kún na ɖèkɔ́ nú siká-bocyɔ Nabukodonɔzɔ́ɔ tɔn ó, bo dó ɖexlɛ́ ɖɔ emi zé emiɖée bǐ jó nú Jehovah kɛɖɛ. Nǔ e nɔ mya nukún nú ye lɛ é ɖò wɛn; ye lɔn bonu akpà jɛ sinsɛn-biblo yetɔn wu ɖò ali ɖebǔ nu ǎ.​—Dan. 1:1–3:30.

12. Bo na dó zé mǐɖée bǐ jó nú Jehovah kɛɖɛ ɔ, etɛ wu mǐ ka ɖó na cɔ́ mǐɖée dó?

12 Bo na dó zé mǐɖée bǐ jó nú Jehovah kɛɖɛ ɔ, mǐ ɖó na lɔn bonu nǔ ɖebǔ na yí tɛn e mɛ Jehovah ɖokponɔ ɖó na nɔ ɖò gbɛzán mǐtɔn mɛ é alǒ má xá nǔ ɔ ǎ. Etɛ nǔ mɔhun lɛ ka sixu nyí? Ðò Sɛ́n Wǒ Lɛ mɛ ɔ, Jehovah tinmɛ céɖécéɖé ɖɔ togun emitɔn kún ɖó na ɖó nǔmɛsɛn ɖebǔ gɔ́ nú emi ó, ye kún ka ɖó na ɖ’alɔ ɖò vodunsinsɛn alɔkpa ɖebǔ mɛ ó. (Sɛ́n. 5:6-10) Égbé ɔ, vodunsinsɛn tɛnmɛ tɛnmɛ wɛ ɖè; ɖé lɛ tíìn bɔ è sixu nɔ ma yawu tuùn. Amɔ̌, nǔ e Jehovah byɔ ɖò mǐ sí lɛ é huzu ǎ, “Jehovah ɖokpo” nyí wɛ jɛn é kpó ɖè. Mi nú mǐ ni kpɔ́n nǔ e enɛ ɖó na kplɔ́n mǐ é.

13. Etɛ mǐ ka sixu jɛ wǎn yí na jí hú Jehovah?

13 Ðò Kolosinu lɛ 3:5 (xà) mɛ ɔ, mǐ mɔ wěɖexámɛ syɛnsyɛn ɖé dó nǔ e sixu zɔ́n bɔ kancica e ɖò Klisanwun lɛ kpo Jehovah kpo tɛntin é gblé é wu. Ð’ayi wu ɖɔ wemafɔ ɔ ɖɔ ɖɔ nukúnkɛ́ndídó cí vodunsinsɛn ɖɔhun. Nǔ nyí mɔ̌, ɖó nǔ e nɔ jló mɛɖé é, ɖi dɔkun jijɛ alǒ mɛjɔmɛ nyínyí, sixu wá syɛn n’i kaka bo cí nǔmɛsɛn ɖé ɖɔhun n’i ɖò gbɛzán tɔn mɛ. Amɔ̌, enyi mǐ gbéjé wemafɔ ɔ bǐ kpɔ́n ɔ, é bɔwǔ bɔ mǐ na mɔ ɖɔ nǔ nyanya ɖevo e xó é ɖɔ lɛ é cá kàn kpo nukúnkɛ́ndídó kpo ɖò ali ɖé nu, bɔ mɔ̌ mɛ ɔ, ye lɔ nyí vodunsinsɛn. Nǔ mɔhun lɛ biba nukúnmyatakín sixu wá yí tɛnmɛ wanyiyi e mǐ ɖó nú Mawu é tɔn. Mǐ na lɔn bɔ nǔ enɛ lɛ ɖebǔ na ɖ’acɛ dó jǐ mǐtɔn, bɔ Jehovah sɔ́ na nyí “Jehovah ɖokpo” nú mǐ ǎ wɛ à? Gbeɖé kpɔ́n.

14. Akpá tɛ mɛsɛ́dó Jaan ka gbà nú mɛ?

14 Mɛsɛ́dó Jaan tɛɖɛ̌ nǔ ɖokpo ɔ jí ganji bo gb’akpá nú mǐ ɖɔ enyi mɛɖé yí wǎn nú nǔ e ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ lɛ é, ye wɛ nyí “gbɛtɔ́ sín jlǒ nyanya lɛ, nukún ɖò mɛ gban mɛ, kpo goyiyi e dɔkun jijɛ nɔ zɔ́n mɛ é kpan” ɔ, é kún “ɖó wanyiyi nú Tɔ́ ɔ” ó. (1 Jaan 2:15, 16) Enɛ xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖó na nɔ gbéjé ayi mǐtɔn kpɔ́n hwɛhwɛ, bo na nɔ kpɔ́n ɖɔ ayiɖeɖayi, gbɛ̌dido, gɔ́ nú nǔsisɔ kpo acɔ́biba gbɛ̀ ɔ tɔn kpo ko ɖò jlojló è wɛ wɛ à jí. Wǎn yí nú gbɛ̀ ɔ sixu lɛ́vɔ nyí è na ván kàn bo “ɖò nukúnkɛ́n dó wɛ,” ɖi wema kplɔnkplɔn ɖaxó ɖaxó lɛ gbé nyinya mɔ̌. (Jel. 45:4, 5) Mǐ ko ɖò kɛ́nnɛ́kɛ́nnɛ́ nú gbɛ̀ yɔyɔ̌ e sín akpá Mawu dó é. Enɛ wu ɔ, é ɖò taji tawun ɖɔ mǐ ni hɛn xó titewungbe e Mɔyizi ɖɔ lɛ é d’ayi mɛ ganji. Enyi mǐ mɔ nukúnnú jɛ wu céɖécéɖé ɖɔ “Jehovah Mawu mǐtɔn ɔ, Jehovah ɖokpo wɛ,” lobo lɛ́ ɖi nǔ na bǐ mlɛ́mlɛ́ ɔ, mǐ na bló nǔ e wu mǐ kpé é bǐ bo na zé mǐɖée bǐ jó nú éɖokponɔ, bo sɛ̀n ɛ lee é nɔ ba gbɔn é.​—Ebl. 12:28, 29.

HƐN BUTÉNINƆ KLISANWUN TƆN ÐÓ TE

15. Etɛwu Pɔlu ka flín Klisanwun lɛ ɖɔ Mawu ɔ, “Jehovah ɖokpo” wɛ?

15 Ðokpo e Jehovah nyí é lɛ́ kúnkplá buténinɔ kpo linlin ɖokpo ɔ ɖiɖó kpo; jijɔ ɖé wɛ ka nyí enɛ lɛ bɔ mǐ mɛ e nɔ sɛ̀n ɛ lɛ é ɖó na ɖó. Jwifu lɛ, Glɛkinu lɛ, Hlɔmanu lɛ, kpo toɖevomɛnu lɛ kpo wɛ nɔ agun Klisanwun tɔn xwè kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn mɛ. Ye ko nɔ sinsɛn vovo lɛ mɛ ɖ’ayǐ, bo ɖó aca vovo lɛ, bɔ lee nǔ nɔ cí nú ye é lɛ́ gbɔn vo dó yeɖée lɛ tɔn. Enɛ wu ɔ, é vɛwǔ nú mɛɖé lɛ bɔ ye na mlɛ́ ali sinsɛn-biblo tɔn yɔyɔ̌ ɔ alǒ jó ali e jí ye ko ɖè ɖ’ayǐ lɛ é dó mlɛ́mlɛ́. Mɛsɛ́dó Pɔlu mɔ ɖɔ é jɛxa ɖɔ è ni flín ye ɖɔ Mawu ɖokpo wɛ Klisanwun lɛ ɖó, é wɛ nyí Jehovah.​—1 Kɔlɛntinu lɛ 8:5, 6.

16, 17. (a) Nǔɖɔɖ’ayǐ tɛ ka ɖò jijɛ wɛ ɖò hwe mǐtɔn nu? Etɛ enɛ ka zɔ́n? (b) Etɛ ka sixu vɔ́da nú buténinɔ mǐtɔn?

16 Nɛ̌ nǔ lɛ ka ɖè gbɔn ɖò agun Klisanwun tɔn mɛ ɖò égbé? Gbeyiɖɔ Ezayíi ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ “gbè ɖokpo na wá sù,” bɔ gbɛtɔ́ lɛ na gosin akɔta lɛ bǐ mɛ bo na nyì ahwan yì nɔtɛn e yì aga hú bǐ bo nyí sinsɛn-biblo nugbǒ ɔ tɔn Jehovah tɔn é. Ye na ɖɔ: “[Jehovah] na kplɔ́n nǔ e é jló ɖɔ mǐ na wà é mǐ, bɔ mǐ na xwedó ali e é ɖè nú mǐ é.” (Eza. 2:2, 3) Lee nǔɖɔɖ’ayǐ enɛ ɖò jijɛ wɛ ɖò nukún mǐtɔn mɛ gbɔn é hun xomɛ nú mǐ tawun. Enɛ wɛ zɔ́n bɔ è nɔ mɔ mɛ e nyí akɔ vovo, ɖó aca vovo, bo sè gbè vovo lɛ é ɖò agun gègě mɛ, bɔ enɛ nɔ kpa susu nú Jehovah. É ɖò mɔ̌ có, vogbingbɔn enɛ lɛ sixu dɔn ninɔmɛ ɖé lɛ wá bɔ mǐ ɖó na dovɛ̌ na ɖebǔ ǎ.

A ka nɔ ɖ’alɔ ɖò buténinɔ agun Klisanwun tɔn tɔn mɛ à? (Kpɔ́n akpáxwé 16-19)

17 Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nɛ̌ nǔ ka nɔ cí nú we dó Klisanwun hàtɔ́ e sín aca gbɔn vo nú hwɛ tɔn bǐ sésé lɛ é wu? Anɔnugbe yetɔn, lee ye nɔ sɔnǔ gbɔn é, zinzan yetɔn lɛ, kpo nùɖuɖu yetɔn lɛ kpo sixu nɔ ma má we. A nɔ ba na ɖó wǔ zɔ nú ye, bo dó gbɛ̌ xá mɛ e ɖó aca ɖokpo ɔ hwi ɖɔhun lɛ é kɛɖɛ wɛ à? Alǒ enyi mɛ ɖěɖee è ɖè bɔ ye nyí nukúnkpénuwutɔ́ ɖò agun, lɛdo, alǒ alaxɔ towe mɛ lɛ é ma ɖó xwè sɔ we ǎ, abǐ ɖó aca ɖevo kabǐ nyí akɔ ɖevo ɔ ka ló? A nɔ lɔn bɔ nǔ mɔhun lɛ nɔ vɔ́da nú buténinɔ kpo linlin ɖokpo ɔ ɖiɖó kpo e ɖó na nɔ togun Jehovah tɔn mɛ é wɛ à?

18, 19. (a) Wěɖexámɛ tɛ ka ɖò Efɛzinu lɛ 4:1-3 mɛ? (b) Etɛ mǐ ka sixu wà bonu buténinɔ agun ɔ tɔn ni nɔte?

18 Etɛ ka sixu d’alɔ mǐ bɔ mǐ ma na jɛ fɛ́ca enɛ lɛ mɛ à? Pɔlu ɖè wě ɖagbeɖagbe ɖé lɛ xá Klisanwun e ɖò toxo hunnukún kpo akɔjɔkplé toxo Efɛzi tɔn mɛ lɛ é kpo. (Xà Efɛzinu lɛ 4:1-3.) Ð’ayi wu ɖɔ Pɔlu ɖɔ xó dó jijɔ ɖé lɛ wu jɛ nukɔn, ye wɛ nyí mɛɖesɔhwe, xomɛfífá, suúluɖiɖo, kpo wanyiyi kpo. È sixu sɔ́ jijɔ enɛ lɛ jlɛ́ dó dotín e hɛn xɔ ɖé ɖó te lɛ é wu. Amɔ̌, gbɔn vo nú dotín syɛnsyɛn e xɔ ɖé ɖó na ɖó lɛ é ɔ, è ɖó na nɔ lɛ́ jla xɔ ɔ ɖó hwɛhwɛ; é ma nyí mɔ̌ ǎ ɔ, é sixu jɛ gblègblé jí. Pɔlu byɔ Klisanwun Efɛzi tɔn lɛ ɖɔ ye ni dó gǎn bo “hɛn buténinɔ e [gbigbɔ mímɛ́] na [ye] ɔ ɖó te.”

19 Mǐ mɛ ɖokpo ɖokpo ɖó na nɔ mɔ ɖɔ azɔ̌ mǐtɔn wɛ é nyí ɖɔ mǐ ni wà nǔ bonu buténinɔ agun ɔ tɔn ni nɔte. Etɛ mǐ ka sixu wà? Jɛ nukɔn hwɛ̌ ɔ, tɛnkpɔn bo ɖó jijɔ e xó Pɔlu ɖɔ lɛ é bo nɔ ɖè ye xlɛ́, ye wɛ nyí mɛɖesɔhwe, xomɛfífá, suúluɖiɖo, kpo wanyiyi kpo. Enɛ gudo ɔ, dǒ gǎn syɛnsyɛn bo jɛhun dó “fífá e dɔn [mǐ] cá” é jí. Mǐ ɖó na tɛnkpɔn bo jla gǎnmaɖó ɖebǔ e sixu wá tɔ́n é ɖó, lee è nɔ tlɛ́ fí e zɛ ɖò xɔ wu lɛ é gbɔn é ɖɔhun. Enyi mǐ ɖò mɔ̌ wà wɛ ɔ, fífá kpo buténinɔ xɔ akwɛ mǐtɔn kpo jijlaɖó mɛ ɖ’alɔ ɖè wɛ mǐ ɖè nɛ.

20. Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖexlɛ́ ɖɔ mǐ mɔ nukúnnú jɛ wu ɖɔ “Jehovah Mawu mǐtɔn ɔ, Jehovah ɖokpo wɛ” gbɔn?

20 “Jehovah Mawu mǐtɔn ɔ, Jehovah ɖokpo wɛ.” Agbɔ̌n ɖò nukɛgbe enɛ wu à cé? Nùflínmɛ enɛ dó wusyɛn lanmɛ nú Izlayɛli-ví lɛ bɔ ye li za xá wuvɛ̌ e ye mɔ hwenu e ye xwè Akpádídó Yikúngban ɔ jí lɛ é. Xó enɛ lɛ hinhɛn dó ayi mɛ na na hlɔnhlɔn mǐ bɔ mǐ na kpannukɔn ya ɖaxó ɔ e ko sɛkpɔ bǐ é, b’ɛ na lɛ́ gɔ́ sò nú fífá kpo buténinɔ kpo ɖò Palaɖisi ɔ mɛ. Mi bo nú mǐ ni zé mǐɖée bǐ jó nú Jehovah kɛɖɛ, bo yí wǎn n’i lobo sɛ̀n ɛ kpo lindɔ̌n mǐtɔn bǐ kpo, bo dó gǎn syɛnsyɛn bo hɛn buténinɔ e ɖò kplékplé nɔví lɛ tɔn mǐtɔn mɛ é ɖó te. Enyi mǐ ɖò mɔ̌ wà wɛ zɔn mǐ yì ɔ, mǐ sixu ɖeji ɖɔ mǐ na mɔ xó e Jezu ɖɔ dó mɛ ɖěɖee è na ɖɔhwɛ yetɔn bo ɖɔ ye nyí lɛngbɔ̌ lɛ é wu é sín jijɛ: “Mi wá, mi mɛ e jí Tɔ́ ce ko xoɖɛ ɖagbe dó lɛ. Mi wá yí axɔsuɖuɖu Mawu tɔn sín nǔ ɖagbe e è ko sɔ́ ɖ’ayǐ nú mi sín hwenu e Mawu ko ɖó gbɛ̀ ɔ ɖokpoo é.”​—Mat. 25:34.