A KA nyí ɖagbetuùnnúmɛtɔ́ alǒ kúdónúmɛtɔ́ à? Mǐ bǐ wɛ ɖó na kan nǔ enɛ byɔ mǐɖée. Biblu ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ ɖò hwe mǐtɔn nu ɔ, mɛ gegě na “nɔ dó alɔgudokpɛ́ nú mɛ.” (2 Tim. 3:2) A sixu ko xò gò mɛɖé lɛ, bɔ ye nɔ ɖó nukún ɖɔ mɛ ɖevo lɛ ɖó na wà nǔ nú emi, alǒ na nǔ emi. É nɔ cí ɖɔ ye nɔ mɔ ɖɔ é kún byɔ ɖɔ emi ni dókú, ɖó nǔ e è na emi é wu ó ɖɔhun. A nɔ mɔ ɖɔ kpɔ́ninɔ xá mɛ mɔhun lɛ kún nɔ víví ó à cé?

Amɔ̌, nǔ e è ɖɔ nú Jehovah sɛntɔ́ lɛ é ɖíe: ‘Mi nɔ tuùn nǔ e è wà nú mi ɔ nú mɛ.’ Mǐ ɖó na “nɔ dókú nú [mɛ] ɖò nǔ bǐ mɛ.” (Kolo. 3:15; 1 Tɛ. 5:18) Nǔgbo ɔ, tintɛnkpɔn bo nɔ dókú nú mɛ nɔ wà ɖagbe nú mǐ. Hwɛjijɔ gegě wu wɛ nǔ nyí mɔ̌.

Hwɛjijɔ e wu mǐ nɔ tɛ́n kpɔ́n bo nɔ ɖó jijɔ kúdónúmɛ tɔn é ɖokpo wɛ nyí ɖɔ é sixu zɔ́n bɔ mǐ ɖó linlin e ɖò jlɛ̌ jí é dó mǐɖée wu. Nú mɛɖé nɔ dókú nú mɛ ɔ, xomɛ nɔ ɖibla hun i dó éɖée wu, é ka nɔ lɛ́ wà ɖagbe nú mɛ e é dókú na é hugǎn. Etɛwu kúdónúmɛ ka nɔ wà ɖagbe nú mɛ we lɛ bǐ? Mǐ ni kpɔ́n kpɔ́ndéwú elɔ: Nú a mɔ ɖɔ mɛ ɖevo lɛ ɖò gbesisɔmɛ bo na wà nǔɖe nú we ɔ, enɛ xlɛ́ ɖɔ ye mɔ ɖɔ a jɛxa wutu wɛ. Nǔ towe nɔ ɖu ayi mɛ nú ye. Nú a mɔ ɖɔ nǔ towe nɔ ɖu ayi mɛ nú ye ɔ, xomɛ na hun we dó hwiɖée wu. Mǐ sixu lin ɖɔ mɔ̌ wɛ nǔ na ko cí nú Hwliti lɔ. Bowozi hun alɔ dó na nǔ Hwliti. É ɖò wɛn ɖɔ xomɛ hun Hwliti tawun hwenu e é mɔ ɖɔ nǔ emitɔn nɔ ɖu ayi mɛ nú mɛɖé é.—Hwli. 2:10-13.

É sɔgbe tawun ɖɔ mǐ ni nɔ dókú nú Mawu. É ɖò wɛn ɖɔ hweɖelɛnu ɔ, a nɔ lin tamɛ dó nǔnina gbigbɔ tɔn kpo agbaza tɔn kpo tobutobu e é ko na mǐ, bo ka kpó ɖò nina mǐ wɛ lɛ é jí. (Sɛ́n. 8:17, 18; Mɛ. 14:17) Amɔ̌, tamɛ linlin klewun ɖé kpowun ko kpé ǎ, a ɖó na nɔ zán hwenu dó lin tamɛ dó nyɔna e Mawu nɔ kɔn dó hwi kpo mɛvívɛ́ towe lɛ kpo jí lɛ é jí tawun. Tamɛ linlin dó alɔhundónanǔmɛ Gbɛɖotɔ́ towe tɔn jí na bló bɔ nǔ tɔn na nɔ lɛ́ sù nukún towe mɛ hugǎn, bo na lɛ́ zɔ́n bɔ a na mɔ lě dò é yí wǎn nú we, bɔ nǔ towe nɔ lɛ́ sù nukún tɔn mɛ sɔ́ é.—1 Jaan 4:9.

Amɔ̌, nɔ wà nǔ zɛ tamɛ linlin dó alɔ e Jehovah nɔ hun dó na nǔ we é kpo nyɔna e é nɔ kɔn dó jǐ towe é kpo jí wu; nɔ dókú n’i nú ɖagbewiwa tɔn. (Ðɛ 100:4, 5) Mɛ lɛ nɔ ɖɔ ɖɔ “kú didó nú mɛ nɔ gɔ́ sò nú awǎjijɛ gbɛtɔ́ tɔn ɖò ali taji ɖé nu.”

Hwɛjijɔ ɖevo e wu kúdónúmɛ nɔ wà ɖagbe nú mɛ é wɛ nyí ɖɔ é nɔ zɔ́n bɔ xɔ́ntɔn zunzun nɔ syɛn. Mǐ bǐ wɛ nɔ ba ɖɔ nǔ mǐtɔn ni sù mɛ ɖevo lɛ nukúnmɛ. Nú a dókú nú mɛɖé dó nǔjɔnǔ mɛ, ɖó xomɛnyínyɔ́ núwiwa ɖé wu ɔ, mi mɛ we lɛ na lɛ́ sɛkpɔ miɖée d’eji. (Hlɔ. 16:3, 4) Gɔ́ na ɔ, mɛ e nɔ dókú nú mɛ ɖevo lɛ é na ɖibla nɔ d’alɔ ye. Ye nɔ ɖ’ayi xomɛ e è nyɔ́ dó ye wu é wu, bo nɔ mɔ ɖɔ emi lɔ na nyɔ́ xomɛ dó mɛ wu. Nǔgbo ɔ, alɔdidó mɛ ɖevo lɛ nɔ dɔn awǎjijɛ wá. Lee Jezu ɖɔ gbɔn é wɛ: “Nǔnamɛ nɔ dó xomɛhunhun nú mɛ hú nǔyiɖomɛsí.”—Mɛ. 20:35.

Robert Emmons, ee nɔ d’alɔ Kplɔnyiji-Alavɔxwé Californie tɔn ɖé sín gǎn é ba dò nú nǔ dó kúdónúmɛ jí, bo ɖɔ xó elɔ: “Bonu mǐ na nɔ dókú nú mɛ ɔ, mǐ ɖó na mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ mǐ ɖó hudo mǐɖée tɔn. Hweɖelɛnu ɔ, mǐ nɔ na nǔ mɛ, hweɖelɛnu ɔ, è nɔ na nǔ mǐ.” Bo na dó nɔ gbɛ̀ bo lɛ́ ɖó awǎjijɛ ɔ, mɛ ɖevo lɛ wɛ nyí tɔn ɖò ali gegě nu. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, è sixu na nǔɖuɖu mǐ, alǒ kpé nukún mǐ wu ɖò azɔnjɛgbe. (1 Kɔ. 12:21) É ɖò wɛn ɖɔ mɛ e nɔ  dókú nú mɛ é ɖé nɔ tuùn nǔ e mɛ ɖevo lɛ wà n’i é nú ye. Hwɛ ka ɖó aca bo nɔ dókú nú mɛ ɖevo lɛ ɖó nǔ e ye nɔ wà nú we lɛ é wu à?

Hwɛjijɔ ɖevo e wu mǐ nɔ tɛ́n kpɔ́n bo nɔ dókú nú mɛ é wɛ nyí ɖɔ é nɔ d’alɔ mǐ bɔ mǐ nɔ sɔ́ ayi ɖó nǔ ɖagbe lɛ jí, enyi nyanya lɛ ǎ. Ðò ali ɖé nu ɔ, linlin mǐtɔn nɔ wà nǔ nǔxwínú ɖé ɖɔhun. É nɔ bló bɔ mǐ nɔ sɔ́ ayi ɖó nǔ e lɛlɛ̌ dó mǐ lɛ é ɖé lɛ jí, bo ka nɔ sú ali dó ɖevo lɛ. Mǐ nɔ ba na mɔ nǔ ɖagbe lɛ; mǐ ka nɔ ba na sɔ́ ayi ɖó tagba mǐtɔn lɛ jí kaka ɖé ǎ. Bǎ e mɛ mǐ nɔ dókú nú mɛ ɖó é ɔ, bǎ enɛ mɛ wɛ mǐ na ɖó nukún nǔ ɖagbe ɖó, bɔ nǔ enɛ lɛ na zɔ́n bɔ mǐ tlɛ na nɔ dókú nú mɛ hugǎn. Nú a nɔ sɔ́ ayi ɖó nǔ e na zɔ́n bɔ a na nɔ dókú lɛ é jí ɔ, é na d’alɔ we bɔ a na wà nǔ e mɛsɛ́dó Pɔlu byɔ é: “Mi jɛ awǎ hwebǐnu . . . ɖò Aklunɔ mɛ.”—Fili. 4:4.

Enyi a nɔ dókú nú mɛ ɔ, é na zɔ́n bɔ a na lin nǔ ɖò ali e ma sɔgbe ǎ é nu ǎ. É na vɛwǔ tawun bɔ è na nɔ dókú nú mɛ bɔ ɖò hwe ɖokpo ɔ nu ɔ, è na nɔ jló mɛ nú, blawǔ, alǒ sin xomɛ. Kúdónúmɛtɔ́ lɛ nɔ lɛ́ lin na kánwezun ɖò agbazanú lɛ gudo dín ǎ. Nǔ e ye ɖó é nɔ sù nukún yetɔn mɛ, bɔ ye nɔ ɖò biba d’eji wɛ hwebǐnu ǎ.—Fili. 4:12.

Ðó a nyí Klisanwun wutu ɔ, a mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ Satáan nɔ ba na zán wuvɛ̌ e a nɔ mɔ ɖò azǎn gudogudo tɔn elɔ lɛ mɛ é dó bló bɔ awakanmɛ na kú we. Nǔ e na víví n’i é wɛ nyí ɖɔ a ni ɖó linlin nyanya, bo nɔ ɖò nǔ hunhún ɖɔ wɛ. Enyi a ka cí mɔ̌ ɔ, é na vɛwǔ nú mɛ lɛ bɔ ye na nɔ ɖótó wɛn e a nɔ jla é. Kúdónúmɛ cá kan xá sínsɛ́n gbigbɔ tɔn. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, enyi mǐ mɔ nǔ ɖagbe e Jehovah wà nú mǐ lɛ é ɔ, é nɔ na mǐ awǎjijɛ, bɔ mǐ nɔ lɛ́ ɖó nǔɖiɖi nú akpá tɔn sɔ tɔn lɛ.—Ga. 5:22, 23.

Ðó a ɖò togun Jehovah tɔn mɛ wu ɔ, é ɖò wɛn ɖɔ a yí gbè nú nǔ e è ɖɔ ɖò xóta elɔ mɛ dó kúdónúmɛ wu é. A lɛ́ mɔ ɖɔ é kún nɔ fá hwebǐnu bonu è na nɔ dókú nú mɛ, bo lɛ́ ɖó linlin e sɔgbe é ó. Amɔ̌, enɛ ni ma kú awakanmɛ nú we ó. A sixu sɔnǔ nú jijɔ enɛ, b’ɛ lɛ́ nɔ así towe sɔyi. Gbɔn nɛ̌ é? Nɔ ɖè hwenu ɖó vo ayihɔngbe ayihɔngbe, bo nɔ lin tamɛ dó nǔ e wu a sixu dókú lɛ é ɖé lɛ jí. Lě dò a wà mɔ̌ sɔ́ é ɔ, mɔ̌ dò wɛ kúdónúmɛ na huzu jɔwamɔ sín nǔ nú we sɔ. Enɛ na zɔ́n bɔ a na ɖó awǎjijɛ hugǎn mɛ ɖěɖee nɔ sɔ́ ayi ɖó gbɛmɛ tagba lɛ jí lɛ é. Lin tamɛ dó nǔ ɖagbe ɖěɖee Mawu kpo mɛ ɖevo lɛ kpo wà, bɔ é dó wusyɛn lanmɛ nú we, bo víví nú we lɛ é jí. A tlɛ sixu ɖó wema ɖé, bo na nɔ wlan nǔ mɔhun lɛ d’emɛ. A sixu nɔ wlan nǔ e sù nukún towe mɛ ɖò azǎn ɖokpo ɖokpo jí é we alǒ atɔn d’emɛ.

Dobanúnǔtɔ́ ɖé lɛ mɔ ɖɔ nú mǐ nɔ dókú nú mɛ ɖevo lɛ hwɛhwɛ ɔ, é sixu wà ɖagbe nú lee tamɛfɔn mǐtɔn nɔ w’azɔ̌ gbɔn é, bɔ é na bɔwǔ nú mǐ hugǎn bɔ mǐ na ɖó linlin ɖagbe dó gbɛ̀ mǐtɔn wu. Mɛ e nɔ dókú nú mɛ é nɔ ɖó awǎjijɛ hugǎn. Enɛ wu ɔ, nɔ sɔ́ nyɔna e a nɔ mɔ lɛ é sín kɛ́n, nɔ ɖu nǔ ɖagbe e a ɖó lɛ é sín vivǐ, bo nɔ dókú hwebǐnu! Ma nɔ mɔ ɖɔ emi ko ɖó nǔ ɖagbe lɛ bɔ xó fó ó, é nyɔ́ wà hǔn, ‘nɔ kpa susu nú Jehovah, ɖó é nyɔ́.’ Ɛɛn, “nɔ dókú . . . ɖò nǔ bǐ mɛ.”—1 Tan 16:34; 1 Tɛ. 5:18.