1-3. (a) Etɛwu Mawu ka yí wǎn nú Salomɔ́ɔ? Nyɔna tɛ lɛ Salomɔ́ɔ ka mɔ? (b) Nǔkanbyɔ tɛ lɛ sín xósin mǐ ka na mɔ ɖò xóta elɔ mɛ?

SALOMƆ́Ɔ huzu axɔsu Izlayɛli tɔn hwenu e é ɖò winnyawinnya mɛ tawun é. Ðò acɛkpikpa tɔn sín bǐbɛ̌mɛ ɔ, Jehovah xò dlɔ̌ ɛ bo ɖɔ n’i ɖɔ: “Byɔ nǔ e jló we é, nú má na we.” Salomɔ́ɔ ɖɔ n’i ɖɔ: “Yɔkpɔvu wɛ un . . . nyí. Un tuùn lee un na wà azɔ̌ enɛ ɔ gbɔn ɔ ǎ.” “Enɛ ɔ wu ɔ, nǎ [ayi tónúsíse tɔn ɖé mɛsɛntɔ́ towe, bonu un na dó dá hwɛ nú togun towe, nwt.]” (1 Axɔ. 3:5-10) É byɔ “ayi tónúsíse tɔn ɖé,” nǔbyɔbyɔ enɛ ɖò jlɛ̌ jí tawun. É ɖò wɛn ɖɔ Jehovah yí wǎn nú Salomɔ́ɔ! (2 Sam. 12:24) Xósin e axɔsu winnyawinnya Salomɔ́ɔ na Mawu mǐtɔn é sù nukún tɔn mɛ tawun, bɔ é na ɛ “nǔnywɛ kpodo nukúnnúmɔjɛnǔmɛ kpo [sín ayi].”—1 Axɔ. 3:12.

² Salomɔ́ɔ ɖu vivǐ nyɔna gegě tɔn ɖò táan e mɛ é nɔ gbeji é bǐ mɛ. È jɔwǔ i bɔ é gbá tɛmpli ɖé ‘nú Jehovah, Mawu Izlayɛli tɔn ɔ.’ (1 Axɔ. 8:20) Nǔnywɛ e Mawu na ɛ é zɔ́n bɔ é huzu mɛ nukúnɖeji ɖé. Nǔ ɖěɖee é ɖɔ hwenu e gbigbɔ Mawu tɔn ɖò jǐ tɔn lɛ é ɔ, è wlan ye dó wema Biblu tɔn atɔn mɛ. Nǔnywɛxó nyí ɖokpo ɖò wema enɛ lɛ mɛ.

³ È zán xókwín ayi alǒ ayixa ɔ azɔn mɔkpan ɖò wema Nǔnywɛxó tɔn mɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mǐ xà ɖò Nǔnywɛxó 4:23 mɛ ɖɔ: “Hɛn ayi towe hú nǔ bǐ, ɖó fí e gbɛ̀ towe sín azinkan ɖè ɔ nɛ.” Ðò wemafɔ enɛ mɛ ɔ, etɛ dó gesí wɛ xókwín “ayi” ɔ ka ɖè? Mǐ na mɔ sinkɔn nú nǔkanbyɔ enɛ ɖò xóta elɔ mɛ. Mǐ na lɛ́ gbéjé nǔkanbyɔ we elɔ lɛ kpɔ́n: Nɛ̌ Satáan ka nɔ tɛ́n kpɔ́n bo na hɛn ayi mǐtɔn blí, alǒ flú ayi mǐtɔn gbɔn? Etɛ mǐ ka sixu wà bo na hɛn ayi mǐtɔn? Bo na dó nɔ gbeji nú Mawu ɔ, mǐ ɖó na mɔ nǔ jɛ xósin nǔkanbyɔ taji enɛ lɛ tɔn mɛ.

4-5. (a) Ðò Biblu mɛ ɔ, etɛ xókwín “ayi” ɔ ka nɔ dó gesí? (b) Nɛ̌ lee é nɔ byɔ ɖɔ mǐ ni kpé nukún dó lanmɛ mǐtɔn wu gbɔn é ka sixu d’alɔ mǐ, bɔ mǐ mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ mǐ ɖó na kpé nukún dó ayi nǔjlɛdonǔwu tɔn mǐtɔn wu gbɔn?

⁴ Ðò Nǔnywɛxó 4:23 mɛ ɔ, è zán xókwín “ayi” ɔ bo dó dó gesí gbɛtɔ́ xomɛ dɔ̌n bǐ alǒ fí e hwlá hugǎn ɖò xomɛ é. Ðò xógbe ɖevo mɛ ɔ, xókwín “ayi” ɔ nɔ lɛ́ dó gesí nǔ elɔ lɛ e ɖò ayi gɔngɔn mǐtɔn mɛ é: linlin mǐtɔn lɛ, lee nǔ nɔ cí nú mǐ é, nǔ e nɔ sísɛ́ mǐ é kpo jlǒ mǐtɔn lɛ kpo. É nyí nǔ e mǐ nɔ xlɛ́ ɖɔ mǐ nyí ɖò wěxo é kpowun wɛ é nɔ dó gesí ǎ, loɔ nǔ e mǐ nyí tawun ɖò xomɛ é wɛ.

⁵ Lee é nɔ byɔ ɖɔ mǐ ni kpé nukún dó lanmɛ mǐtɔn wu gbɔn é xlɛ́ ɖɔ é ɖò taji ɖɔ mǐ ni kpé nukún dó mɛ e mǐ nyí ɖò xomɛ é wu. Mi nú mǐ ni gbéjé enɛ kpɔ́n. Nukɔntɔn ɔ, bo na dó nɔ ninɔmɛ ɖagbe mɛ ɖò agbaza mɛ ɔ, mǐ ɖó na nɔ ɖu nǔɖuɖu hunsin ɖagbe tɔn lɛ, bo ɖó na nɔ lɛ́ ba lanmɛ kpɔ́n hwɛhwɛ. Mɔ̌ ɖokpo ɔ, bonu mǐ na nɔ ninɔmɛ ɖagbe mɛ ɖò gbigbɔ lixo ɔ, mǐ ɖó na nɔ ɖu nǔɖuɖu gbigbɔ tɔn e nɔ na hunsin ɖagbe mɛ lɛ é, bo na nɔ ɖexlɛ́ ɖò gbesisɔmɛ ɖɔ mǐ ɖó nǔɖiɖi nú Jehovah. Mǐ nɔ ɖè nǔɖiɖi e mǐ ɖó nú Jehovah é xlɛ́ gbɔn nǔ e mǐ kplɔ́n lɛ é zinzan kpo xóɖiɖɔ dó nǔɖiɖi mǐtɔn wu kpo gblamɛ. (Hlɔ. 10:8-10; Ja. 2:26) Wegɔ́ ɔ, mǐ sixu ɖò azɔn jɛ wɛ fɛɛ, bo ka zɔn dó lee mǐ ɖè ɖò wěxo é jí bo lin ɖɔ mǐ ɖò ganji. Mɔ̌ ɖokpo ɔ, mǐ sixu zɔn dó aca yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn mǐtɔn lɛ wu bo lin ɖɔ nǔɖiɖi mǐtɔn lidǒ, cobɔ jlǒ nyanya lɛ ka sixu ɖò susu wɛ ɖò ayi mǐtɔn mɛ fɛɛ. (1 Kɔ. 10:12; Ja. 1:14, 15) Mǐ ɖó na flín ɖɔ Satáan jló na sɔ́ linlin tɔn lɛ dó hɛn mǐ blí. Nɛ̌ é ka sixu tɛ́n kpɔ́n bo na wà mɔ̌ gbɔn tawun? Nɛ̌ mǐ ka sixu cyɔn alɔ mǐɖée jí gbɔn?

6. Etɛ gbé Satáan ka nɔ nya? Nɛ̌ é ka nɔ tɛ́n kpɔ́n bo na kpéwú gbɔn?

⁶ Satáan nɔ ba ɖɔ mǐ ni cí emi ɖɔhun, é wɛ nyí ɖɔ mǐ ni huzu gǔfɔntɔ́ e nɔ xò nǔgbododó Jehovah tɔn lɛ nyi kɛ́n, bɔ cejɛnnabi nɔ sísɛ́ ɛ é ɖé. Satáan sixu hɛn mǐ gannugánnú bɔ mǐ na nɔ lin nǔ bo wà nǔ éɖɔhun ǎ. Enɛ wu ɔ, é nɔ tɛ́n kpɔ́n bo na kpé nǔ e gbé nya wɛ é ɖè é wu ɖò ali ɖevo lɛ nu. Ði  kpɔ́ndéwú ɔ, é bló bɔ mɛ e é ko hɛn blí lɛ é lɛlɛ̌ dó mǐ. (1 Jaan 5:19) É nɔ ba ɖɔ mǐ ni zán hwenu xá mɛ enɛ lɛ, enyi mǐ na bo tlɛ tuùn ɖɔ gbɛ̌ nyanya lɛ sixu “hɛn” ali e nu mǐ nɔ lin nǔ, bo nɔ wà nǔ ɖè é “gblé” ɔ nɛ. (1 Kɔ. 15:33) Wlɛnwín enɛ wà nǔ dó Axɔsu Salomɔ́ɔ wu. É da nyɔnu pagáwun gegě, bɔ ye wá dó jɔ n’i tawun bo “lilɛ ayixa tɔn” sín Jehovah jí.—1 Axɔ. 11:3.

7. Ðɔ wlɛnwín e Satáan nɔ zán bo na dó fúnfún linlin tɔn lɛ kpé é ɖevo. Aniwu mǐ ka ɖó na nɔ acéjí d’ewu?

⁷ Satáan nɔ zán video lɛ kpo nǔ e nɔ dín ɖò telée jí lɛ é kpo dó fúnfún linlin tɔn lɛ kpé. É tuùn ɖɔ tan e è nɔ kpi lɛ é nɔ wà nǔ zɛ ayi mɛtɔn ɖiɖe ɖ’ayǐ wu; ye nɔ kplɔ́n mǐ lee mǐ sixu lin nǔ bo wà nǔ gbɔn é. Jezu zán wlɛnwín mɛkplɔnkplɔn tɔn enɛ ganji. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ɖǒ ayi lǒ e é dó dó Samalíinu nɔzo ɖagbe ɔ kpo vǐ e gosin xwégbe bo zán gǔ tɔn dó akpa mɛ é kpo wu é wu. (Mat. 13:34; Luk. 10:29-37; 15:11-32) Amɔ̌, mɛ ɖěɖee linlin Satáan tɔn lɛ ko hɛn blí lɛ é sixu zán tan e è nɔ kpi lɛ é dó flú mǐ. Mǐ ɖó na nɔ nɔ jlɛ̌ jí. Video lɛ kpo nǔ ɖěɖee nɔ dín ɖò telée jí lɛ é kpo sixu ɖè ayi ɖ’ayǐ nú mǐ, bo lɛ́ kplɔ́n nǔ mǐ bɔ linlin mǐtɔn lɛ tlɛ na blí ǎ. Amɔ̌, mǐ ɖó na nɔ acéjí. Enyi mǐ ɖò ayiɖeɖayǐ lɛ cyan wɛ ɔ, mǐ ɖó na nɔ kanbyɔ mǐɖée ɖɔ: ‘Video elɔ alǒ tuto televiziɔn jí tɔn elɔ ka ɖò kplɔnkplɔn mì wɛ ɖɔ é sɔgbe ɖɔ má jó nyiɖée dó nú jlǒ agbaza tɔn ce lɛ wɛ à?’ (Ga. 5:19-21; Efɛ. 2:1-3) Enyi a mɔ ɖɔ tuto ɖé ɖò linlin Satáan tɔn lɛ sɔ́ ɖó ajo wɛ ɔ, etɛ a ka ɖó na wà? Nyi alɔ na lee a na wà nú azɔn e è sixu sɔ́ é ɖé gbɔn é!

8. Nɛ̌ mɛjitɔ́ lɛ ka sixu d’alɔ vǐ yetɔn lɛ, bɔ ye na cyɔn alɔ ayi yetɔn jí gbɔn?

⁸ Mɛjitɔ́ lɛ emi, mi ɖó azɔ̌ bǔnɔ ɖé bo na cyɔn alɔ vǐ mitɔn lɛ jí sín gǎn e dó wɛ Satáan ɖè, bo na hɛn ayi yetɔn blí lɛ é sí. É ɖò wɛn ɖɔ mi nɔ wà nǔ e wu mi kpé lɛ é bǐ bo nɔ cyɔn alɔ vǐ mitɔn lɛ jí sín azɔn lɛ sí. Mi nɔ hɛn xwé mitɔn ɖó mimɛ̌ jí, bo nɔ bɛ́ nǔ ɖebǔ e sixu zɔ́n bɔ vǐ lɛ, alǒ miɖesunɔ na  j’azɔn lɛ é kɔn nyi gbě. Ðò ali ɖokpo ɔ nu ɔ, video ɖé lɛ, tuto televiziɔn jí tɔn ɖé lɛ, ayihundida video jí tɔn ɖé lɛ kpo tɛn Ɛntɛnɛti tɔn ɖé lɛ kpo sixu zɔ́n bɔ linlin Satáan tɔn lɛ na hɛn vǐ mitɔn lɛ blí, bɔ mi ɖó na cyɔn alɔ ye jí sín nǔ enɛ lɛ sí. Jehovah na acɛ ɔ mi ɖɔ mi ni kpé nukún dó ganjininɔ vǐ mitɔn lɛ tɔn wu ɖò gbigbɔ lixo. (Nǔx. 1:8; Efɛ. 6:1, 4) Enɛ wu ɔ, xɛsi ni ma ɖi mi dó sɛ́n e jinjɔn nǔgbododó Biblu tɔn lɛ jí lɛ é sísɔ́ ɖ’ayǐ ɖò xwédo mɛ wu ó. Mi ɖɔ nǔ e vǐ mitɔn lɛ sixu kpɔ́n lɛ é kpo nǔ e ye ma sixu kpɔ́n ǎ lɛ é kpo nú ye, bo d’alɔ ye bonu ye ni mɔ nǔ jɛ nǔ e wu mi wá gbeta enɛ kɔn é wu. (Mat. 5:37) Enyi vǐ mitɔn lɛ ɖò susu wɛ hǔn, mi kplɔ́n ye bonu yeɖesunɔ ni tuùn nǔ ɖagbe ɖò nǔ nyanya mɛ, sɔgbe xá nǔgbododó Jehovah tɔn lɛ. (Ebl. 5:14) Mi hɛn dó ayi mɛ ɖɔ nǔ e mi nɔ ɖɔ é na kplɔ́n nǔ gegě vǐ mitɔn lɛ, nǔ e mi ka nɔ wà lɛ é na lɛ́ kplɔ́n nǔ ye hú mɔ̌.—Sɛ́n. 6:6, 7; Hlɔ. 2:21.

9. Linlin tɛ Satáan ka nɔ sɔ́ ɖó ajo? Etɛwu é ka nyla?

⁹ Satáan nɔ lɛ́ tɛ́n kpɔ́n bo na hɛn ayi mǐtɔn blí, gbɔn blobló bonu mǐ na ɖeji dó nǔnywɛ gbɛtɔ́ tɔn wu, bo jó linlin Jehovah tɔn dó gblamɛ. (Kolo. 2:8) Lin tamɛ dó linlin elɔ e Satáan nɔ sɔ́ ɖó ajo é wu, é wɛ nyí ɖɔ dɔkun jijɛ ni ɖò taji hugǎn ɖò gbɛzán mɛtɔn mɛ. Mɛ ɖěɖee nɔ lin nǔ gbɔn mɔ̌ lɛ é sixu jɛ dɔkun, alǒ gbɔ. Ðebǔ wɛ é na bo nyí ɔ, ye ɖò ninɔmɛ nyanya ɖé mɛ. Etɛwu? Ðó ye sixu wá sɔ́ ayi yetɔn bǐ ɖó akwɛ biba jí, bo na sɔ́ ganjininɔ yetɔn ɖò agbaza mɛ, kancica xwédo tɔn yetɔn kaka jɛ xɔ́ntɔn e ye zun xá Mawu é jí dó savɔ̌, bo na dó kpé nǔ e gbé nya wɛ ye ɖè é wu. (1 Tim. 6:10) Alɔ e Tɔ́ nǔnywɛtɔ́ mǐtɔn jixwé tɔn ɔ dó mǐ, bonu mǐ na nɔ nɔ jlɛ̌ jí dó akwɛ wu é sù nukún mǐtɔn mɛ.—Nǔt. 7:12; Luk. 12:15.

10-11. (a) Etɛ mǐ ka ɖó na bló bo na cyɔn alɔ mǐɖée jí? (b) Etɛ mɛcɔ́tɔ́ lɛ ka nɔ bló ɖò hwexónu? Nɛ̌ ayixa mǐtɔn ka sixu wà nǔ mɛcɔ́tɔ́ mǐtɔn ɖɔhun gbɔn?

¹⁰ Bonu mǐ na dó sixu kpéwú bo hɛn ayi mǐtɔn ɔ, mǐ ɖó na tɛ́n kpɔ́n bo ɖó ayi awovínú lɛ wu, bo yawǔ wà nǔɖe dó cyɔn alɔ mǐɖée jí. Enɛ flín mǐ azɔ̌ e mɛcɔ́tɔ́ ɖé nɔ wà é. Ðò Axɔsu Salomɔ́ɔ hwenu ɔ, mɛcɔ́tɔ́ lɛ nɔ nɔte ɖò dǒ toxo ɖé tɔn ta, bɔ enyi ye mɔ awovínú ɖé jawě ɔ, ye nɔ kwín kpɛn. Nǔjlɛdonǔwu enɛ sixu d’alɔ mǐ bɔ mǐ na mɔ nǔ jɛ nǔ e mǐ ɖó na wà, bo gbò kpò nyi ali jí nú Satáan, bonu é ma hɛn linlin mǐtɔn lɛ blí ó é wu.

¹¹ Ðò hwexónu ɔ, mɛcɔ́tɔ́ lɛ nɔ w’azɔ̌ alɔ ɖ’alɔ mɛ xá hɔnjinɔtɔ́ toxo ɔ tɔn lɛ. (2 Sam. 18:24-26) Ye nɔ nɔ kpɔ́ bo nɔ cyɔn alɔ toxo ɔ jí, bo nɔ kúdeji ɖɔ hɔntogbo lɛ ɖò súsú jí hweɖebǔnu e kɛntɔ́ ɖé ja é. (Nɛɛ. 7:1-3) Ayixa mǐtɔn e mǐ sɔ́ Biblu dó kplɔ́n é * sixu wà nǔ mɛcɔ́tɔ́ ɖé ɖɔhun, bɔ hwenu e Satáan na tɛ́n kpɔ́n bo na byɔ ayi mǐtɔn mɛ é ɔ, é na gb’akpá nú mǐ; ɖò xógbe ɖevo mɛ ɔ, hwenu e é na tɛ́n kpɔ́n bo na wà nǔ dó linlin mǐtɔn lɛ, lee nǔ nɔ cí nú mǐ é, nǔ e nɔ sísɛ́ mǐ lɛ é alǒ jlǒ mǐtɔn lɛ wu é ɔ, é na gb’akpá nú mǐ. Hweɖebǔnu e ayixa mǐtɔn na gb’akpá nú mǐ é ɔ, mǐ ɖó na ɖótó è, bo nyi alɔ nú awovínú ɔ.

12-13. Etɛ è ka sixu sísɛ́ mǐ bɔ mǐ na wà? Amɔ̌, nɛ̌ mǐ ka ɖó na wà nǔ gbɔn?

¹² Lin tamɛ dó kpɔ́ndéwú ɖé jí dó lee mǐ sixu cyɔn alɔ mǐɖée jí gbɔn, sín linlin Satáan tɔn e sixu wà nǔ dó mǐ wu lɛ é sí é wu.  Jehovah kplɔ́n mǐ ɖɔ ‘è ma sè agalilɛxó kpo nǔbliblíwiwa kpo sín xó vɔ́vɔ́ ɖò tɛntin mǐtɔn ó.’ (Efɛ. 5:3) Amɔ̌, enyi azɔ̌gbɛ́, alǒ azɔ̌mɛvígbɛ́ mǐtɔn lɛ jɛ xó ɖɔ dó agalilɛxó lɛ wu jí ɔ, etɛ mǐ ka na wà? Mǐ tuùn ɖɔ mǐ ɖó na “jó gbɛ̀ nyanya zinzan kpo jlǒ gbɛmɛ fí tɔn lɛ kpo dó.” (Ti. 2:12) Mɛcɔ́tɔ́ ɔ ee nyí ayixa mǐtɔn é sixu gb’akpá nú mǐ. (Hlɔ. 2:15) Amɔ̌, mǐ ka na ɖótó è à? Nǔ ɔ sixu tɛ́n mǐ kpɔ́n bɔ mǐ na ɖótó gbɛ̌ mǐtɔn lɛ, alǒ kpɔ́n fɔtóo ɖěɖee ye sixu má xá mǐ lɛ é. Amɔ̌, hwenu e mǐ na sú hɔntogbo toxo ɔ tɔn lɛ ɖò ali ɖé nu é nɛ, gbɔn jɔ lilɛ lilɛ nú xóɖɔɖókpɔ́ ɔ, alǒ gbɔn finɛ gigosin gblamɛ.

¹³ É nɔ byɔ akɔ́nkpinkpan cobɔ mǐ na ɖí xwi xá kɔ e gbidí nú mǐ wɛ hagbɛ̌ mǐtɔn lɛ ɖè, bonu mǐ na lin alǒ wà nǔ nyanya ɖé é. Mǐ sixu kúdeji ɖɔ Jehovah nɔ mɔ gǎn e dó wɛ mǐ ɖè lɛ é, bo ka na na mǐ hlɔnhlɔn kpo nǔnywɛ kpo e sín hudo mǐ ɖó, bo na ɖí xwi xá linlin Satáan tɔn lɛ é. (2 Tan 16:9; Eza. 40:29; Ja. 1:5) Nɛ̌ mǐ ka sixu kpó ɖò nǔ e nyí mǐtɔn bɔ mǐ na wà bo hɛn ayi mǐtɔn é wà wɛ gbɔn?

14-15. (a) Etɛwu mǐ ka ɖó na nɔ hun ayi mǐtɔn? Nɛ̌ mǐ ka sixu wà mɔ̌ gbɔn? (b) Nɛ̌ Nǔnywɛxó 4:20-22 ka d’alɔ mǐ bɔ mǐ na ɖu Biblu xixa mǐtɔn sín lè hugǎn gbɔn? (Lɛ̌ kpɔ́n gbǎví “ Lee È Nɔ Lin Tamɛ Gbɔn É.”)

¹⁴ Bo na dó hɛn ayi mǐtɔn ɔ, é nyí sú kɛɖɛ wɛ mǐ ɖó na sú i bonu nǔ nyanya lɛ ni ma byɔ mɛ ó ǎ, loɔ mǐ ɖó na hun i bɔ nǔ ɖagbe lɛ na byɔ mɛ. Lɛ̌ lin tamɛ dó nǔjlɛdonǔwu toxo e ahohó lɛlɛ̌ dó é tɔn wu. Hɔnjinɔtɔ́ ɖé nɔ sú hɔntogbo toxo ɔ tɔn lɛ bonu kɛntɔ́ ɖé ma wá kpé toxo ɔ wu ó, amɔ̌ hweɖelɛnu ɔ, é nɔ hun hɔntogbo lɛ bonu è na dó hɛn nǔɖuɖu kpo nǔ ɖevo lɛ kpo byɔ mɛ. Enyi è ma nɔ hun hɔntogbo lɛ gbeɖé ǎ ɔ, toví toxo ɔ tɔn lɛ na nɔ xovɛ. Mɔ̌ ɖokpo ɔ, mǐ ɖó na nɔ hun ayi mǐtɔn hwɛhwɛ bonu linlin Mawu tɔn lɛ na dó byɔ mɛ.

¹⁵ Linlin Jehovah tɔn lɛ wɛ ɖò Biblu mɛ, enɛ wu ɔ, hweɖebǔnu e mǐ xà é ɔ, gbè yí wɛ mǐ ɖè ɖɔ linlin Jehovah tɔn lɛ ni xlɛ́ ali lee mǐ nɔ lin nǔ gbɔn é, lee nǔ nɔ cí nú mǐ é kpo nǔwalɔ mǐtɔn lɛ kpo nɛ. Nɛ̌ Biblu xixa mǐtɔn ka sixu hɛn lè wá nú mǐ hugǎn gbɔn? Ðɛ ɖò taji. Nɔví nyɔnu ɖé ɖɔ: “Cobonu un na xà Biblu ɔ, un nɔ xoɖɛ sɛ́dó Jehovah, bo nɔ byɔ ɛ ɖɔ é ni d’alɔ mì bonu ‘má mɔ nǔjiwǔ’ e ɖò Xó tɔn mɛ lɛ é ‘ganji.’” (Ðɛh. 119:18) Mǐ ɖó na lɛ́ lin tamɛ dó nǔ e mǐ xà é wu. Enyi mǐ nɔ xoɖɛ, nɔ xà Biblu, lobo nɔ lin tamɛ d’eji ɔ, Xó Mawu tɔn nɔ byɔ ayi gɔngɔn mǐtɔn mɛ, bɔ mǐ nɔ wá yí wǎn nú linlin Jehovah tɔn.—Xà Nǔnywɛxó 4:20-22; Ðɛh. 119:97.

16. Nɛ̌ mɛ gegě ka nɔ ɖu lè Televiziɔn JW tɔn kpinkpɔn tɔn gbɔn?

¹⁶ Ali ɖevo e nu mǐ nɔ yí gbè bɔ linlin Mawu tɔn lɛ nɔ byɔ ayi mǐtɔn mɛ ɖè é wɛ nyí gbɔn nǔ ɖěɖee ɖò Televiziɔn JW tɔn^® jí lɛ é kpinkpɔn gblamɛ. Asú kpo asì kpo ɖé ɖɔ: “Tuto sunmɛ sunmɛ tɔn lɛ nyí sinkɔn ɖé nú ɖɛ mǐtɔn lɛ nǔgbo nǔgbo! Hwenu e wǔ nɔ kú mǐ, alǒ hwenu e mǐ nɔ mɔ ɖɔ mǐ ɖò mǐ ɖokpo é ɔ, ye nɔ na mǐ hlɔnhlɔn kpo akɔ́nkpinkpan kpo. Hwɛhwɛ wɛ mǐ nɔ ɖótó han lɛ ɖò xwé mǐtɔn gbè. Mǐ nɔ xò ye hwenu e mǐ ɖò nǔ ɖa wɛ, ɖò nǔ jlaɖó wɛ alǒ ɖò tíi ɖé nu wɛ é.” Tuto enɛ lɛ nɔ d’alɔ mǐ bɔ mǐ nɔ hɛn ayi mǐtɔn. Ye nɔ kplɔ́n mǐ bɔ mǐ nɔ lin nǔ Jehovah ɖɔhun, bo nɔ ɖí xwi xá kɔ e è nɔ gbidí nú mǐ bonu mǐ na dó ɖó linlin Satáan tɔn lɛ é.

17-18. (a) Lee 1 Axɔsu lɛ 8:61 xlɛ́ gbɔn é ɔ, enyi mǐ nɔ zán nǔ e mǐ kplɔ́n ɖò Jehovah gɔ́n lɛ é ɔ, etɛ ka na jɛ? (b) Etɛ kpɔ́ndéwú Axɔsu Ezekiyasi tɔn ka sixu kplɔ́n mǐ? (c) Sɔgbe xá ɖɛ e Davidi xò ɖò Ðɛhan 139:23, 24 mɛ é ɔ, etɛ takúnmɛ mǐ ka sixu xoɖɛ dó?

¹⁷ Hweɖebǔnu e mǐ mɔ lè e ɖò nǔ e sɔgbe é wiwa mɛ é ɔ, nǔɖiɖi mǐtɔn nɔ lidǒ hugǎn. (Ja. 1:2, 3) Wǔ nɔ yá mǐ, ɖó mǐ bló  bɔ Jehovah na gó bo ylɔ́ mǐ ɖɔ mǐ nyí ɖokpo ɖò vǐ emitɔn lɛ mɛ wu, bɔ jlǒ e mǐ ɖó bo na nyɔ́ ɖò nukún tɔn mɛ é nɔ lɛ́ syɛn. (Nǔx. 27:11) Mɛtɛnkpɔn lɛ ɖokpo ɖokpo nɔ nyí ali ɖé bo nɔ hun nú mǐ, bonu mǐ na xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖò Tɔ́ mǐtɔn sɛn wɛ kpo ayi mǐtɔn bǐ kpo. (Ðɛh. 119:113) Mǐ nɔ xlɛ́ ɖɔ mǐ yí wǎn nú Jehovah kpo ayi mǐtɔn bǐ kpo; ayi enɛ nɔ kánɖeji bǐ mlɛ́mlɛ́ bo na nyi sɛ́n tɔn lɛ bo na wà jlǒ tɔn.—Xà 1 Axɔsu lɛ 8:61.

¹⁸ Mǐ ka na sixu gɔn nǔ wà nyi dò à? Eǒ; ɖó hwɛhutɔ́ wɛ nú mǐ. Enyi mǐ ɖè afɔ nyi dò hǔn, mǐ ni nɔ flín kpɔ́ndéwú Axɔsu Ezekiyasi tɔn. É wà nǔ nyi dò. Amɔ̌, hwɛ tɔn vɛ́ n’i, bɔ é kpó ɖò Jehovah sɛn wɛ “kpo ayijlɔjlɔ kpo.” (Eza. 38:3-6; 2 Tan 29:1, 2; 32:25, 26) Enɛ wu ɔ, mi nú mǐ ni ma lɔn bonu gǎn e dó wɛ Satáan ɖè bo na sɔ́ linlin tɔn lɛ dó hɛn mǐ blí é ni wà nǔ dó mǐ wu ó. Mǐ ni nɔ xoɖɛ bo na dó sɔnǔ nú “ayi tónúsíse tɔn ɖé.” (1 Axɔ. 3:9, nwt; xà Ðɛhan 139:23, 24.) Enyi mǐ nɔ hɛn ayi mǐtɔn hú nǔ bǐ ɔ, mǐ sixu nɔ gbeji nú Jehovah.