1. Etɛ jí mɛjitɔ́ Klisanwun lɛ ka nɔ ba na kú dó cobɔ vǐ yetɔn lɛ na bló baptɛm?

“NÚ SUN gègě ɔ, un ɖɔ nú Papa kpo Mamáa kpo ɖɔ un jló na bló Baptɛm, bɔ ye nɔ ɖɔ xó d’ewu nú mì hwɛhwɛ. Ye jló na kudeji ɖɔ un tuùn lee gbeta e kɔn un wá é nyí nùjɔnǔ sɔ́ é. Ðò 31 décembre 1934 ɔ, azǎn manawɔn enɛ kpé.” Blossom Brandt wɛ tinmɛ nǔ ɖěɖee lɛlɛ̌ dó gbeta e kɔn é wá bo na bló Baptɛm é gbɔn mɔ̌. Égbé ɔ, mɛjitɔ́ Klisanwun lɛ nɔ wà nǔ ɖokpo ɔ bo nɔ ba na d’alɔ vǐ yetɔn lɛ nú ye na wá gbeta e nùnywɛ kpé lɛ é kɔn. Nǎ nǎ ɖiɖó nú baptɛm biblo alǒ lɛjɛlɛjɛ díndán d’ewu, ɖó hwɛjijɔ e ma hwɛ́n nùɖé ǎ lɛ é wu sixu dɔn tagba lɛ wá ɖò gbigbɔ lixo. (Ja. 4:17) Enɛ wu ɔ, mɛjitɔ́ lɛ nɔ ba na kudeji ɖɔ cobonu vǐ emitɔn lɛ na bló baptɛm ɔ, ye ɖó na ɖò gbesisɔmɛ bo na dó kɔ nǔ e ahwanvu nyínyí sín azɔ̌ ɔ byɔ lɛ é mɛ hwɛ̌.

2. (a) Etɛwu ado ka nɔ hu nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn ɖé lɛ? (b) Etɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xota elɔ mɛ?

² Nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn lɛ ɖexlɛ́ ɖɔ ado nɔ hu emi, ɖó ye nɔ mɔ mɛ winnyawinnya e xwè yetɔn ɖò 16 jɛ 23 vlamɛ, bo sù ɖò  xwédo Klisanwun tɔn lɛ mɛ bo ma ka ko bló baptɛm ǎ lɛ é wutu. Ðò ninɔmɛ gègě mɛ ɔ, mɛ winnyawinnya enɛ lɛ nɔ yì kplé agun tɔn lɛ bo nɔ ɖ’alɔ ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ. Ye nɔ mɔ yeɖée dó mɔ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ. Amɔ̌, ɖó hwɛjijɔ ɖé lɛ wu ɔ, ye nɔ dɔn afɔ dó gudo dó yeɖée zízé jó nú Jehovah kpo baptɛm biblo kpo wu. Etɛwu é ka sixu ko sín? Ðò ninɔmɛ ɖé lɛ mɛ ɔ, mɛjitɔ́ lɛ nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú ye ɖɔ ye ni dán lɛjɛlɛjɛ dó baptɛm biblo wu. Ðò xota elɔ mɛ ɔ, mǐ na kplɔ́n nǔ dó nǔ e nɔ zɔ́n bɔ mɛjitɔ́ ɖé lɛ ma nɔ d’alɔ vǐ yetɔn lɛ bonu ye na yì nukɔn bo bló baptɛm ǎ lɛ é ɛnɛ wu.

3. Etɛ ka ɖu ayi mɛ nú mɛjitɔ́ Blossom tɔn lɛ?

³ Nǔ e nɔ ɖu ayi mɛ nú mɛjitɔ́ Blossom tɔn e xó mǐ ɖɔ ɖò akpáxwé nukɔntɔn ɔ mɛ lɛ é wɛ nyí ɖɔ, ye jló na tuùn nú vǐ nyɔnu yetɔn ko sù ɖó bǎ ɖé mɛ, bo na mɔ nukúnnú jɛ nǔ e baptɛm nyí é kpo lee é nyí nǔ taji sɔ́ é kpo wu alǒ gbɔ à jí; linkpɔ́n yetɔn enɛ ka sɔgbe. Nɛ̌ mɛjitɔ́ lɛ ka sixu tuùn gbɔn ɖɔ vǐ yetɔn jɛxa bo na zé éɖée jó nú Mawu b’ɛ na sɔgbe?

4. Nɛ̌ gbè e Jezu ɖè ɖò Matie 28:19, 20 mɛ é ka sixu d’alɔ mɛjitɔ́ lɛ, hwenu e ye ɖò nǔ kplɔ́n vǐ yetɔn lɛ wɛ é gbɔn?

⁴ Xà Matie 28:19, 20. Lee mǐ ɖɔ xó d’eji gbɔn ɖò xota e wá yì é mɛ é ɔ, Biblu ɖɔ xwè ɖě jɛn mɛɖé ɖó na ɖó cobo bló baptɛm ǎ. É ɖò mɔ̌ có, mɛjitɔ́ lɛ sixu ɖu lè tamɛ linlin dó nǔ e è ni kplɔ́n nǔ mɛɖé bonu é ni huzu ahwanvu byɔ é jí. Xógbe Glɛkigbe tɔn e è lilɛ dó è ni “kplɔ́n nǔ akɔta lɛ bǐ, bonu ye ni huzu ahwanvu” ɖò Matie 28:19 mɛ é sín tinmɛ wɛ nyí ɖɔ è ni kplɔ́n nǔ ye ɖó linlin tawun ɖé wu, enɛ wɛ nyí ɖɔ ye na huzu ahwanvu. Ahwanvu ɖé nyí mɛ e kplɔ́n xó Jezu tɔn lɛ bo mɔ nukúnnú jɛ ye wu, bo kanɖeji bo na setónú na lɛ é. Enɛ wu ɔ, nǔ e gbé mɛjitɔ́ Klisanwun lɛ bǐ ɖó na nya é wɛ nyí ɖɔ ye na kplɔ́n vǐ yetɔn lɛ sín vǔ, kpo linlin ɔ kpo ɖɔ emi na d’alɔ ye bɔ ye na huzu ahwanvu Klisu tɔn e bló baptɛm é. É ɖò wɛn ɖɔ vǐ yɛyɛ̌ ɖé kún sixu bló baptɛm ó. É ɖò mɔ̌ có, Biblu xlɛ́ ɖɔ mɛɖé na bo tlɛ ɖò vǔ ɔ, é sixu ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ nugbǒ Biblu tɔn lɛ tɔn b’ɛ na lɛ́ sù nukún tɔn mɛ.

5, 6. (a) Lee Biblu ɖɔ xó dó Timɔtée wu gbɔn é zɔ́n bɔ mǐ na wá gbeta tɛ kɔn dó baptɛm e é bló é wu? (b) Nɛ̌ mɛjitɔ́ e ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ ganji lɛ é ka sixu d’alɔ vǐ yetɔn lɛ gbɔn?

⁵ Timɔtée nyí ahwanvu ɖé bo sɔ́ nugbǒ ɔ dó ɖó étɔn sín vǔ. Mɛsɛ́dó Pɔlu ɖɔ ɖɔ Timɔtée kplɔ́n nugbǒ e ɖò Mawuxówema ɔ mɛ lɛ é sín vǔ. Timɔtée sù ɖò xwédo e klán ɖò sinsɛn lixo é ɖé mɛ có, nɔ tɔn e nyí Jwifu é kpo gǎn’maa tɔn kpo kplɔ́n nǔ i bɔ Mawuxówema ɔ sù nukún tɔn mɛ. Wǎgbɔ tɔn ɔ, nùɖiɖi tɔn syɛn só. (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Bɔ ɖò hwenu e Timɔtée sín xwè ɖò 16 jɛ 19 vlamɛ é alǒ hwenu e é ɖó xwè 20 vɛlɛɛ é ɔ, é nyí ahwanvu e wu è ɖó ayi bo sixu sɔ́ wǔjɔmɛzɔ́ bunɔ lɛ d’alɔ mɛ n’i ɖò agun mɛ é.​—Mɛ. 16:1-3.

⁶ É ɖò wɛn ɖɔ vǐ ɖokpo ɖokpo gbɔn vo; vǐ lɛ bǐ nɔ zin ɖó bǎ vovo mɛ. Ye mɛ ɖé lɛ nɔ ɖó tamɛbibɔ sín vǔ, bo nɔ wá gbeta e nùnywɛ kpé lɛ é kɔn, lobo nɔ ɖexlɛ́ ɖɔ emi jló na bló baptɛm. Ye mɛ ɖevo lɛ sixu gɔn gbè sɔ nú baptɛm kaka bo na ko nyí mɛxo ɖó bǎ ɖé mɛ. Enɛ wu ɔ, mɛjitɔ́ e ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ lɛ é nɔ gbidi kɔ nú vǐ yetɔn lɛ ɖɔ ye ni bló baptɛm ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, ye nɔ d’alɔ vǐ ɖokpo ɖokpo nú ye na yì nukɔn ɖò gbigbɔ lixo, sɔgbe xá nǔwukpikpé ye mɛ ɖokpo ɖokpo tɔn. Xomɛ sixu hun mɛjitɔ́ lɛ hwenu e vǐ ɖé hɛn xó e ɖò Nùnywɛxó 27:11 mɛ é d’ayi mɛ é. (Xà.) Amɔ̌, ye ɖó na wɔn nǔ e gbé nya wɛ ye ɖè é gbeɖé ǎ, é wɛ nyí ɖɔ ye na kplɔ́n vǐ yetɔn lɛ nú ye na huzu ahwanvu. Mɛjitɔ́ lɛ na hɛn enɛ d’ayi mɛ bo na kàn nǔ elɔ byɔ yeɖée: ‘Vǐ ce ka ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ e kpé é, bo na zé éɖée jó nú Mawu bo bló baptɛm à?

7. É byɔ ɖɔ mɛ e jló na bló baptɛm é ɖé ni ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ nǔ e ɖò Biblu mɛ lɛ é bǐ tɔn hwɛ̌ wɛ à? Tinmɛ.

⁷ É sɔgbe ɖɔ ɖó mɛjitɔ́ lɛ nyí nùkplɔnmɛtɔ́ ɖò xwédo ɔ mɛ wutu ɔ, ye ni ba ɖɔ vǐ yetɔn lɛ ni ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ e gɔ́ngɔ́n é, bá zɔ́n dó enɛ jí dó zé yeɖée jó nú Mawu. Amɔ̌, enyi nukúnnúmɔjɛnǔmɛ lɛ bǐ jɛn é byɔ ɖɔ mɛɖé ni ɖó cobo zé éɖée jó nú Mawu bo bló baptɛm ǎ. Ðò baptɛm gudo ɔ, ahwanvu lɛ bǐ ɖó na tɛ́n kpɔ́n bɔ nukúnnúmɔjɛnǔmɛ e sɔgbe bɔ ye ɖó é na ɖò jijɛji wɛ. (Xà Kolosinu lɛ 1:9, 10.) Enɛ wu ɔ, bǎ tɛ mɛ é ka byɔ ɖɔ ye ni ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ ɖó cobo bló baptɛm?

8, 9. Etɛ mǐ ka sixu kplɔ́n ɖò tan e kúnkplá Pɔlu kpo gantɔ́cɔ́tɔ́ ɔ kpo é mɛ?

⁸ Kpɔ́ndéwú xwédo Klisanwun tɔn xwè kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn ɖé na na nukúnnúmɔjɛnǔmɛ ɖé lɛ mɛjitɔ́ lɛ. (Mɛ. 16:25-33) Hwenu e mɛsɛ́dó Pɔlu yì tomɛ azɔn wegɔ ɔ ɖò 50 H.M. tɔn é ɔ, é yì Filipu. Finɛ ɔ, è dóhwɛ é kpo hagbɛ̌ tɔn Silasi kpo bo wlí ye dó ganmɛ. Ðò zǎn ɔ mɛ ɔ, ayikúngban danwǔ bo hunhun gankpa ɔ sín dòdó lɛ bɔ hɔn lɛ bǐ hun. Gantɔ́cɔ́tɔ́ ɔ ɖi xɛsi ɖɔ gantɔ́ lɛ ko hɔn, bo jló na hu éɖée bɔ Pɔlu súxó ylɔ ɛ. Pɔlu kpo Silasi kpo kpé nǔ wu bo ɖekúnnu nú gantɔ́cɔ́tɔ́ ɔ kpo xwédo tɔn kpo. Lee nugbǒ e ye kplɔ́n dó Jezu wu é sù nukún yetɔn mɛ gbɔn ɔ sísɛ́ ye bɔ ye ɖè afɔ tɛ? Ye dán lɛjɛlɛjɛ dó baptɛm biblo wu ǎ. Etɛ tan enɛ ka sixu kplɔ́n mǐ?

⁹ Sɔgbe kpo aca yetɔn kpo ɔ, gantɔ́cɔ́tɔ́ ɔ sixu ko nyí ahwangán e ɖò gbɔjɛ mɛ é ɖé. É ko tuùn Mawuxó ɔ ɖ’ayǐ ǎ. Enɛ wu ɔ, bo na dó ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ e gɔ́ngɔ́n é dó Mawuxó ɔ wu ɔ, é ɖó na kplɔ́n nugbǒ taji Biblu tɔn lɛ, lobo mɔ nukúnnú jɛ nǔ e è ni nyí mɛsɛntɔ́ Mawu tɔn byɔ é mɛ, lobo kanɖeji bo na setónú nú nùkplɔnmɛ Jezu tɔn lɛ. Ðò táan klewun ɖé gudo ɔ, nukúnnúmɔjɛnǔmɛ tɔn dó nugbǒ taji Mawuxówema ɔ tɔn lɛ wu, kpo lee ye sù nukún tɔn mɛ gbɔn é kpo sísɛ́ ɛ bɔ é bló baptɛm. É ɖò wɛn ɖɔ é kpó ɖò nǔ kplɔ́n dó nǔ jí wɛ ɖò baptɛm tɔn gudo. Kpodo kpɔ́ndéwú enɛ kpo ɖò ayi mɛ ɔ, enyi nùkplɔnmɛ taji Mawuxówema ɔ tɔn lɛ, gɔ́ nú tinmɛ e mɛɖée zízé jó nú Mawu kpo baptɛm kpo ɖó é sù vǐ towe sín nukúnmɛ tawun ɔ, etɛ a ka sixu wà? Mɛjitɔ́ Klisanwun lɛ sixu wá gbeta ɔ kɔn bo na ɖɔ nú vǐ ɔ ɖɔ é ni yì mɔ mɛxo agun tɔn lɛ, bonu ye na kpɔ́n ɖɔ é ka sɔgbe bo na bló baptɛm à jí. * Ahwanvu ɖevo e bló baptɛm lɛ é ɖɔhun ɔ, é na kpó ɖò nǔ kplɔ́n dó linlin Jehovah tɔn wu wɛ ɖò gbɛzán tɔn bǐ mɛ, bo tlɛ na kpó ɖò mɔ̌ wà wɛ kaka sɔyi.​—Hlɔ. 11:33, 34.

10, 11. (a) Gbeta tɛ kɔn mɛjitɔ́ ɖé lɛ ka ko wá? (b) Etɛ ka ɖó na nɔ ɖu ayi mɛ nú mɛjitɔ́ ɖé jɛ nukɔn?

¹⁰ Mɛjitɔ́ ɖé lɛ nɔ wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ é na nyɔ́ hugǎn ɖɔ vǐ emitɔn sunnu alǒ nyɔnu ni jó baptɛm biblo dó, bo na mɔ tɛn dó yì nukɔn ɖò wema kplɔnkplɔn sín ali nu, lobo ɖó azɔ̌ ɖagbe ɖé hwɛ̌. È sixu lin ɖɔ linlin mɔhun nyí linlin ɖagbe ɖé, amɔ̌, é ka na d’alɔ vǐ yetɔn bɔ gbɛ̀ tɔn na ɖó nu dóó à? Taji hugǎn ɔ, é ka sɔgbe xá Mawuxówema ɔ à? Gbɛ̀ tɛ Xó Mawu tɔn ka dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ ɖɔ è ni zán?​—Xà Nùnywɛtɔ́xó 12:1.

¹¹ É ɖò taji ɖɔ è ni flín ɖɔ gbɛ̀ elɔ kpo nǔ e ɖ’emɛ lɛ é bǐ kpo nɔ klán gbè xá jlǒ Jehovah tɔn kpo linlin tɔn lɛ kpo. (Ja. 4:7, 8; 1 Jaan 2:15-17; 5:19) Kancica syɛnsyɛn e vǐ ɖé ɖó xá Jehovah é wɛ na d’alɔ ɛ hugǎn, bɔ é na  fun ahwan xá Satáan, gbɛ̀ tɔn kpo linlin e ma sɔgbe xá linlin Mawu tɔn ǎ lɛ é kpo. Nú mɛjitɔ́ ɖé nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú vǐ tɔn ɖɔ é ni nya nǔ gbɛ̀ ɔ tɔn lɛ gbé ɔ, enɛ sixu wlú tamɛ nú vǐ ɔ, bo wà nǔ dó wutu tɔn tawun. Mɛjitɔ́ Klisanwun wanyiyinɔ lɛ ka na jló nugbǒ nugbǒ ɖɔ gbɛ̀ elɔ ni xlɛ́ ali linlin e vǐ yetɔn lɛ nɔ ɖó dó nukɔnyiyi wu é à? Nugbǒ ɔ wɛ nyí ɖɔ hwenu e mǐ sɔ́ Jehovah ɖó tɛn nukɔntɔn mɛ ɖò gbɛ̀ mǐtɔn mɛ é jɛn mǐ na ɖó awǎjijɛ nugbǒ ɔ bo na lɛ́ yì nukɔn.—Xà Ðɛhan 1:2, 3.

12. Etɛwu mɛjitɔ́ ɖé lɛ ka nɔ ba ɖɔ vǐ yetɔn ni jó baptɛm biblo dó hwɛ̌?

¹² Hwenu e nɔ Klisanwun ɖé ɖò hwɛjijɔ ɖěɖee wu é dó awakanmɛ kú nú vǐ nyɔnu tɔn dó baptɛm biblo wu lɛ é tinmɛ wɛ é ɔ, é ɖɔ: “É hu winnya nú mì ɖɔ má ɖɔ ɖɔ tuto mɛ ɖiɖe sín agun mɛ tɔn ɔ wɛ nyí hwɛjijɔ taji e wu wɛ é.” Nɔví nyɔnu enɛ ɖɔhun ɔ, mɛjitɔ́ ɖé lɛ nɔ ɖɔ ɖɔ é na nyɔ́ nú vǐ emitɔn hú ɖɔ é ni jó baptɛm biblo dó hwɛ̌ kaka jɛ hwenu e é na sù, bo na zɛ yɔkpɔvuxwe e nɔ zɔ́n xlonɔnú wà mɛ lɛ é wu é. (Bǐb. 8:21; Nùx. 22:15) Ye sixu wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ: ‘Nú vǐ ce ma vɛ́ ko bló baptɛm ǎ ɔ, è sixu ɖè è sín agun mɛ ǎ.’ Etɛwu linlin mɔhun ma ka sɔgbe ǎ?​—Ja. 1:22.

13. Lɛjɛlɛjɛ díndán dó baptɛm biblo wu na zɔ́n bɔ è na ɖó gbè nú Jehovah ǎ wɛ à? Tinmɛ.

¹³ É ɖò wɛn ɖɔ mɛjitɔ́ Klisanwun lɛ kún na jló ɖɔ vǐ yetɔn ni bló baptɛm jɛ nukɔn nú hwenu e é na zin ganji, bo na zé éɖée jó nú Jehovah b’ɛ na sɔgbe é ó. É ɖò mɔ̌ có, nùwanyido tawun wɛ é na nyí ɖɔ è ni lin ɖɔ vǐ e ma bló baptɛm ǎ é kún sixu ɖó gbè nú Jehovah ó. Etɛwu é ka nyí mɔ̌? Baptɛm wɛ è na bló cobo ɖó gbè nú Jehovah ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, enyi vǐ ɖé tuùn nǔ e nyɔ́ ɖò Jehovah nukúnmɛ é kpo ee ma nyɔ́ nukún tɔn mɛ ǎ é kpo ɔ, é na ɖó gbè nú Mawu. (Xà Jaki 4:17.) Mɛjitɔ́ e nyɔ̌nùí lɛ é nɔ dó awakanmɛ kú nú vǐ yetɔn lɛ dó baptɛm biblo wu ǎ, é nyɔ́ wà ɔ, ye nɔ dó gǎn tawun bo na sɔ́ kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖ’ayǐ nú ye. Ye nɔ jló na d’alɔ vǐ yetɔn lɛ bonu nugbodòdó walɔ ɖagbe tɔn Jehovah tɔn lɛ ni sù nukún yetɔn mɛ tawun sín hwenu e ye ɖò vǔ é. (Luk. 6:40) Nùsumɛnukúnmɛ enɛ na cyɔn alɔ vǐ towe jí, bo na sísɛ́ ɛ b’ɛ na nɔ ali jlɔjlɔ Jehovah tɔn jí.​—Eza. 35:8.

14. Nɛ̌ mɛxo agun tɔn lɛ ka sixu dó hlɔnhlɔn hlɔnhlɔn jí nú mɛjitɔ́ ɖěɖee ɖò gǎn dó wɛ, bo na d’alɔ vǐ yetɔn lɛ bonu ye na yì nukɔn bo bló baptɛm é gbɔn?

¹⁴ Ðó mɛxo agun tɔn lɛ nyí lɛngbɔnyitɔ́ lɛ ɖò gbigbɔ lixo wutu ɔ, ye sixu dó hlɔnhlɔn hlɔnhlɔn jí nú gǎn e dó wɛ mɛjitɔ́ lɛ ɖè é, gbɔn xó ɖagbe lɛ ɖiɖɔ dó nǔ gbigbɔ tɔn lɛ gbé nyinya wu gblamɛ. Nɔví nyɔnu e wà sinsɛnzɔ́ gbexosin-alijitɔ́ tɔn nú xwè 70 jɛji é flín lee xó e é ɖɔ xá Nɔví Charles T. Russell hwenu e é ɖó xwè ayizɛ́n kpowun é wà ɖagbe n’i sɔ́ é. É ɖɔ: “Cɛju 15 wɛ mǐ ɖɔ xó na dó nǔ e nya wɛ un ɖè ɖò gbigbɔ lixo lɛ é jí.” Nugbǒ ɔ, xógbe ɖagbe lɛ kpo xógbe wusyɛn dó lanmɛ nú mɛ tɔn lɛ kpo sixu wà ɖagbe nú táan gègě. (Nùx. 25:11) Mɛxo agun tɔn lɛ sixu sɔ́ nyikɔ mɛjitɔ́ lɛ kpo vǐ yetɔn lɛ kpo tɔn dó Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ tɔn sín tito lɛ mɛ, bo na kpɔ́n vǐ lɛ sín xwè kpo nǔwukpikpé yetɔn kpo dó zɔ́n azɔ̌ e ye sixu wà lɛ é ye.

15. Ali tɛ lɛ nu mɔ̌ mɛ ɖevo e ɖò agun ɔ mɛ lɛ é ka sixu dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ winnyawinnya lɛ ɖè?

¹⁵ Hagbɛ̌ agun ɔ tɔn lɛ sixu d’alɔ, gbɔn ɖiɖexlɛ́ ɖɔ mɛ winnyawinnya lɛ sín nǔ nɔ ɖu ayi mɛ nú emi lee é jɛxa gbɔn é gblamɛ. Ye na nɔ lɛ́ nɔ acéjí bo ɖó ayi nǔ e xlɛ́ ɖɔ ye mɛ enɛ lɛ ɖò nukɔn yì wɛ ɖò gbigbɔ lixo lɛ é wu. Mɛ winnyawinnya ɖé ka nɔ na xósin e gosin ayi tɔn mɛ, bo xlɛ́ ɖɔ é lin tamɛ kpɔ́n ganji lɛ é à? É ka nɔ ɖ’alɔ ɖò tuto kplé aklunɔzán  gblamɛ tɛntin tɔn mɛ à? Mɛ winnyawinnya ɖé ka nɔ ɖu ɖò nǔ e nɔ tɛ́n gbejininɔ tɔn kpɔ́n lɛ é jí b’ɛ nɔ kpa ɛ à? É ka nɔ zán ali e hun n’i ɖò wemaxɔmɛ lɛ é dó ɖekúnnu à? Nɔ yawu kpa mɛ winnyawinnya lɛ kpo ayi bǐ kpo. Etɛwu a ma ka na bló tuto bo ɖɔ xó xá mɛ winnyawinnya ɖé jɛ nukɔn nú kplé alǒ ɖò kplé gudo dó ɖè lee nǔ tɔn ɖu ayi mɛ nú we sɔ́ é xlɛ́ ǎ? Ðò ali enɛ kpo ɖevo lɛ kpo nu ɔ, mɛ winnyawinnya lɛ na mɔ ɖɔ emi lɔ nyí akpáxwé “agun ɖaxó” ɖé tɔn.​—Ðɛh. 35:18, nwt.

16, 17. (a) Nɛ̌ baptɛm ka nɔ zɔ́n bɔ è nɔ ɖó nukún gbɛ̀ sɔgudo tɔn ɔ gbɔn? (b) Awǎjijɛ tɛ mɛjitɔ́ Klisanwun lɛ bǐ ka nɔ dó gǎn bo na ɖó? (Kpɔ́n fɔtóo e ɖò bǐbɛ̌mɛ é.)

¹⁶ Wǔjɔmɛ ɖaxó hugǎn e mɛjitɔ́ Klisanwun ɖé sixu ɖó é wɛ nyí ɖɔ é na “gbɛ́ nǔ nú [vǐ ɖé], bo na kplɔ́n [ɛ] lee Aklunɔ jló gbɔn é.” (Efɛ. 6:4; Ðɛh. 127:3) Mɛjitɔ́ Klisanwun lɛ sín vǐ lɛ cí akɔta Izlayɛli hwexónu tɔn ɔ sín vǐ lɛ ɖɔhun ǎ, ɖó è nɔ jì vǐ égbé tɔn lɛ bonu ye nɔ nyí akpáxwé togun e ko sɔ́ éɖée jó nú Jehovah é tɔn ǎ. Gɔ́ na ɔ, wǎn yíyí nú Mawu kpo nugbǒ ɔ kpo nyí gǔ bonu è nɔ ɖu ǎ. Sín hwenu e mɛjitɔ́ lɛ jì vǐ yetɔn é wɛ ye ɖó na ɖó linlin ɔ ɖɔ emi na kplɔ́n ɛ b’ɛ na huzu ahwanvu ɖé, bo na d’alɔ ɛ bɔ é na sɔ́ éɖée jó nú Jehovah bo bló baptɛm. Nǔ ɖě sɔ́ ɖò taji hugǎn mɔ̌ ǎ. Mɛɖée e è zé jó nú Jehovah é, baptɛm e è bló é gɔ́ nú sinsɛnzɔ́ e wà nú Mawu wɛ è ɖè kpo gbejininɔ kpo é wɛ na zɔ́n bɔ è na ɖó wuntun mɛ bɔ è na mɔ hwlɛngán ɖò ya ɖaxó e jawě é hwenu.​—Mat. 24:13.

¹⁷ Hwenu e Blossom Brandt wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ emi jló na bló baptɛm é ɔ, mɛjitɔ́ tɔn e nɔ ɖó sísí nú Mawu lɛ é jló na kudeji ɖɔ é ko sɔgbe bo na ɖè afɔ e nyí nùjɔnǔ hugǎn ɖò gbɛzán tɔn mɛ é. Ee ye wá kudeji ɖɔ é sɔgbe é ɔ, ye nɔ gudo nú gbeta e kɔn é wá é. Zǎn e jɛ nukɔn nú baptɛm tɔn é mɛ ɔ, tɔ́ tɔn wà nǔ ɖagbe ɖokpo. Blossom ɖɔ: “Mǐ mɛ bǐ jɛkpo bɔ é xoɖɛ. É ɖɔ nú Jehovah ɖɔ é víví nú emi tawun ɖɔ vǐ nyɔnu kpɛví emitɔn wá gbeta ɔ kɔn bo na zé éɖée jó n’i.” Xwè 60 jɛji gudo ɔ, Blossom ɖɔ: “Un na wɔn zǎn enɛ gbeɖé ǎ!” Mi mɛ mɛjitɔ́ lɛ ni bo ɖu vivǐ awǎjijɛ ɖokpo ɔ tɔn, hwenu e mi na mɔ bɔ vǐ mitɔn lɛ na sɔ́ yeɖée jó nú Jehovah lobo bló baptɛm é.