1, 2. (a) Tagba alɔkpa tɛ lɛ mɛ gègě ka nɔ mɔ égbé? Etɛ nǔ enɛ lɛ ka nɔ hɛn wá nú mɛ? (b) Nukúnɖiɖo ɖejid’ewu tɛ ka ɖò Ezayíi 41:10, 13 mɛ?

NƆVÍ nyɔnu e nyí gbexosin-alijitɔ́ ɖé bo da mɛxo agun tɔn ɖé é ɖɔ: “Un ɖó aca ɖagbe lɛ ɖò gbigbɔ lixo có, un li za xá adohu adohu nú xwè gègě. É nɔ ɖó amlɔmadɔ́ nú mì, dó azɔn mì, kúnkplá lee un nɔ wà nǔ xá mɛ ɖevo lɛ gbɔn é, bɔ hweɖelɛnu ɔ, un nɔ ba na xò nǔ kplá bo na hɔn bú dó dò ɖé mɛ.”

² Lee nǔ cí nú nɔví nyɔnu enɛ é byɔ lanmɛ nú we à cé? É blawu ɖɔ, gbɛ̀ nyanya Satáan tɔn mɛ ninɔ nɔ hɛn kɔgbidinúmɛ syɛnsyɛn gègě wá, bo sixu ɖó adohu adohu nú mɛ, lobo zɔ́n bɔ mɛɖé mɔ ɖɔ nǔ bǐ kwé dó emi. Enɛ sixu cí gandótɔnu e è sìn dó tɔjihun ɖé wu, bɔ tɔjihun ɔ ma sɔ́ na sɛ̀ tɛn ǎ é ɖɔhun. (Nùx. 12:25) Etɛ ka sixu zɔ́n bɔ nǔ cí mɔ̌ nú we? É sixu nyí kú mɛvívɛ́ towe ɖé tɔn, azɔn syɛnsyɛn ɖé, nukúnkpikpe dó xwédo towe wu ɖò akwɛyózó syɛnsyɛn sín táan elɔ lɛ mɛ, alǒ gbeklanxamɛ. Akpɔ̀ e nǔ mɔhun lɛ nɔ hɛn wá nú mɛ é sixu wá ɖè hlɔnhlɔn towe kpò. É tlɛ sixu zɔ́n bɔ a sɔ́ na ɖó awǎjijɛ ɖebǔ ǎ. Amɔ̌, ɖeji ɖɔ Mawu ɖò gbesisɔmɛ bo na gɔ́ alɔ nú we.​—Xà Ezayíi 41:10, 13.

3, 4. (a) Nɛ̌ Biblu ka zán xókwin “alɔ” ɔ gbɔn hweɖelɛnu? (b) Etɛ lɛ ka sixu zɔ́n bɔ alɔ mǐtɔn lɛ na kúyɛ?

³ Hwɛhwɛ wɛ Biblu nɔ zán agbaza gbɛtɔ́ tɔn sín wǔjɔnú lɛ, bo nɔ dó jlɛ́ nǔ dó nǔ wu na. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é ɖɔ alɔ xó azɔn kanweko mɔkpan. Xógbe Ebléegbe tɔn e è lilɛ dó dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ é wɛ nyí è na hlɔnhlɔn alɔ mɛtɔn lɛ, bɔ tinmɛ tɔn nɔ nyí è  na akɔnkpinkpan, kanmɛsyɛn, kpo hlɔnhlɔn kpo mɛ bɔ è na wà nùɖé. (1 Sam. 23:16; Ɛsd. 1:6) Tinmɛ tɔn sixu lɛ́ nyí è ni ɖó linlin kpo nukúnɖiɖo kpo e sɔgbe é dó sɔgudo wu.

⁴ Hweɖelɛnu ɔ, è ɖɔ alɔ e kúyɛ lɛ é xó bo dó dó gesí mɛ e awakanmɛ kú é, alǒ mɛ e ba nukúnɖiɖo kpò é. (2 Tan 15:7; Ebl. 12:12) Hwɛhwɛ wɛ è nɔ mɔ bɔ mɛ e ɖò ninɔmɛ mɔhun mɛ lɛ é nɔ xò nǔ kplá. Enyi a ɖò ninɔmɛ ɖé lɛ mɛ, bɔ ye nɔ ɖó adohu adohu nú we alǒ nɔ zɔ́n bɔ agbɔ̌n nɔ kpé we, bɔ a sɔ́ ɖó awǎjijɛ ǎ, abǐ tlɛ túntún da kpò nú we ɖò gbigbɔ lixo ɔ, fitɛ a ka sixu mɔ akɔnkpinkpan e sín hudo a ɖó é ɖè? Etɛ ka sixu zɔ́n bɔ akpàkpà na sɔ́ we bɔ a na lɛ́ mɔ hlɔnhlɔn bo dɛ lobo ɖó awǎjijɛ?

5. (a) Hwenu e tagba lɛ wá é ɔ, etɛ mǐ ka sixu wà? Amɔ̌, etɛ mǐ ka ɖó na nɔ flín mǐɖée? (b) Etɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó dìn?

⁵ Xà Sofoníi 3:16, 17. Jehovah Tɔ́ mǐtɔn wanyiyinɔ ɔ byɔ mǐ ɖɔ mǐ ni ma lɔn bonu alɔ mǐtɔn lɛ kúyɛ ó, é wɛ nyí ɖɔ xɛsi ni ma ɖi mǐ bonu awakanmɛ mǐtɔn ni lɛ́ túntún ó; loɔ, mǐ ni ‘zlɔ́n nǔ e ɖò linkpɔ́n nyí nú mǐ wɛ lɛ bǐ sín agban ɖó jǐ tɔn.’ (1 Pi. 5:7) Mǐ sixu hɛn nǔ e Mawu ɖɔ nú Izlayɛli-ví lɛ é dó ayi mɛ, é ɖɔ ɖɔ ‘alɔ emitɔn hlɔnhlɔnnɔ ɔ kún hwegli, bo na gɔn mɛsɛntɔ́ emitɔn gbejinɔtɔ́ lɛ hwlɛngán ó.’ (Eza. 59:1) Mǐ na ɖɔ xó dó kpɔ́ndéwú Biblu tɔn titewungbe atɔn jí, bɔ ye xlɛ́ ɖɔ Jehovah ɖó jlǒ bo lɛ́ kpéwú bo na na hlɔnhlɔn togun tɔn, bɔ enyi ye na bo tlɛ ɖò tagba syɛnsyɛn lɛ mɛ ɔ, ye na wà jlǒ tɔn. Ð’ayi lee kpɔ́ndéwú enɛ lɛ sixu na hlɔnhlɔn we gbɔn é wu.

6, 7. Nǔ taji tɛ ɖuɖeji e Izlayɛli-ví lɛ ɖó ɖò Amalɛki ví lɛ jí é ka sixu kplɔ́n mǐ?

⁶ Jehovah bló nùjiwǔ bo ɖè Izlayɛli-ví lɛ sín kannumɔgbenu ɖò Ejipu, b’ɛ na nɔ zaan é ɔ, Amalɛki ví lɛ tɔ́n ahwan ye. Jozuwée kpankɔ́n bo xwedó alixlɛ́mɛ e Mɔyizi na é, lobo nɔ nukɔn nú Izlayɛli-ví lɛ yì ahwan ɔ fun gbé. Hwe ɖokpo ɔ nu ɔ, Mɔyizi kplá Aalɔ́ɔn kpo Húu kpo yì só e sɛkpɔ finɛ, bɔ ye sixu nɔ jí bo mɔ fí e fun ahwan ɔ ɖè wɛ ye ɖè é sɛ́dó é ɖé jí. Ahwan ɔ hɔn na wɛ sunnu atɔn enɛ lɛ ka ɖè ɖó xɛsi wutu à? Ðebǔ lɔ ǎ!

⁷ Mɔyizi wà nùɖé b’ɛ zɔ́n bɔ ye ɖu ɖò ahwan ɔ jí. Mɔyizi dlɛn alɔ tɔn lɛ kpo kpò Mawu nugbǒ ɔ tɔn kpo dó jinukúnsin. Hwenu e alɔ Mɔyizi tɔn lɛ ɖò jǐ é ɔ, Jehovah na hlɔnhlɔn alɔ Izlayɛli-ví lɛ tɔn lɛ bɔ ye ɖu ɖò Amalɛki ví lɛ jí. Amɔ̌, ee alɔ Mɔyizi tɔn lɛ wá kúyɛ bo jɛ dò yì jí é ɔ, Amalɛki ví lɛ jɛ ɖuɖeji ɖó jí. Aalɔ́ɔn kpo Húu kpo “zé awinnya ɖokpo ɖó Mɔyizi kpá, bɔ Mɔyizi jinjɔn ɛ jí. Aalɔ́ɔn kpo Húu kpo hɛn awa tɔn lɛ ɖó te; mɛ ɖokpo ɖò ɖisi, mɛ ɖokpo ɖò amyɔ, bɔ awa tɔn lɛ nɔ dlɛndlɛn mɔ̌ kaka bɔ hwe yì xɔ.” Nugbǒ ɔ, alɔ hlɔnhlɔnnɔ Mawu tɔn zɔ́n bɔ Izlayɛli-ví lɛ ɖu ɖò ahwan ɔ jí.​—Tín. 17:8-13.

8. (a) Nɛ̌ Asa ka wà nǔ gbɔn hwenu e Etiopíinu lɛ tɔ́n ahwan Judáa é? (b) Nɛ̌ mǐ ka sixu wà nǔ lee Asa ɖeji dó Mawu wu é ɖɔhun gbɔn?

⁸ Jehovah lɛ́vɔ xlɛ́ ɖɔ alɔ emitɔn kún hwegli ó ɖò Axɔsu Asa hwenu. Ahwanfunfun gègě xó wɛ Biblu ɖɔ. Amɔ̌, ee mɛ ahwangɔnu ɖokpo sín ahwanfuntɔ́ lɛ sukpɔ́ ɖè hugǎn bǐ é wɛ nyí Zelaxi Etiopíinu ɔ tɔn. Sɔja e nyɔ́ ahwan fun ganji é 1 000 000 wɛ é ɖó. Etiopíinu lɛ ɖibla yì ahwangɔnu Asa tɔn donu wè. É na ko bɔwǔ nú Asa tawun bɔ ado na jɛ huhu i jí, b’ɛ na lɛ́ ɖi xɛsi, lobɔ alɔ tɔn lɛ na kúyɛ. Amɔ̌, Asa yawu ba alɔdo Jehovah tɔn. Ðò ahwanfunfun sín alixo ɔ, é cí ɖɔ é kún sixu ɖu ɖò Etiopíinu lɛ jí ó ɖɔhun, amɔ̌, “Mawu kpé nǔ bǐ wu.” (Mat. 19:26) Mawu zán hlɔnhlɔn ɖaxó e é ɖó é bo “nya Etiopíinu lɛ ɖò Asa . . . nukɔn.” “Asa sín ayi bǐ nɔ Mawu Mavɔmavɔ jí, ɖò gbɛzán tɔn bǐ mɛ.”​—2 Tan 14:8-13; 1 Axɔ. 15:14.

9. (a) Etɛ ma ka sú dǒ Jeluzalɛmu tɔn lɛ vivɔgbá sín ali dó Nɛɛmíi ǎ? (b) Nɛ̌ Mawu ka na sìnkɔn nú Nɛɛmíi sín ɖɛ gbɔn?

 ⁹ Dǒ nukún lee nǔ na ko cí nú Nɛɛmíi hwenu e é yì Jeluzalɛmu é mɛ kpɔ́n. Toxo ɔ blebu wɛ ɖibla ɖò nuvo, bɔ awakanmɛ ka lɛ́ kú gbɛ̌ tɔn Jwifu lɛ tawun. Toɖevomɛnu e ɖò nǔɖɔ ba Jwifu lɛ é zɔ́n bɔ Jwifu lɛ sín alɔ kúyɛ, bɔ ye ɖó dǒ Jeluzalɛmu tɔn lɛ vivɔgbá te. Nɛɛmíi ka lɔn bɔ ninɔmɛ enɛ ɔ túntún awakanmɛ nú é lɔmɔ̌ wɛ à? Eǒ! Ði Mɔyizi, Asa, kpo Jehovah sɛntɔ́ gbejinɔtɔ́ ɖevo lɛ kpo ɖɔhun ɔ, Nɛɛmíi ko ɖó aca bo nɔ ɖeji dó Jehovah wu, gbɔn ɖɛxixo gblamɛ. Mɔ̌ jɛn é ka lɛ́vɔ wà dìn. Ðò ninɔmɛ enɛ e Jwifu lɛ sixu ko kpɔ́n dó mɔ tagba aditi ɖé na é mɛ ɔ, Jehovah na sìnkɔn nú ɖɛ vívɛ́ e Nɛɛmíi xò bo byɔ alɔdo é. Mawu zán “hlɔnhlɔn” ɖaxó e é ɖó é kpo ‘alɔ tɔn hlɔnhlɔnnɔ’ ɔ kpo dó na kanmɛsyɛn Jwifu lɛ. (Xà Nɛɛmíi 1:10; 2:17-20; 6:9.) A ka ɖi nǔ ɖɔ Jehovah nɔ zán “hlɔnhlɔn” ɖaxó e é ɖó é kpo ‘alɔ tɔn hlɔnhlɔnnɔ’ ɔ kpo dó dó wusyɛn lanmɛ nú mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ égbé à?

10, 11. (a) Nɛ̌ Satáan ka nɔ tɛnkpɔn bá bló bonu alɔ mǐtɔn lɛ na kúyɛ gbɔn? (b) Etɛ Jehovah ka nɔ zán dó na kanmɛsyɛn kpo hlɔnhlɔn kpo mǐ? (c) Lè tɛ lɛ a ka ko mɔ ɖò mɛkplɔnkplɔn kpo azɔ̌kplɔnmɛ yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn kpo mɛ?

¹⁰ Mǐ ɖó na tuùn ɖɔ Awovi sín alɔ kún na kúyɛ gbeɖé dó gǎn e dó wɛ é ɖè bo na ɖó Klisanwun sín azɔ̌ mǐtɔn lɛ te é wu ó. É nɔ zán acɛkpikpa lɛ, sinsɛngán lɛ, kpo gǔfɔndómawujitɔ́ lɛ kpo bɔ ye nɔ ɖ’adingban dó kɔ mǐtɔn bo nɔ lɛ́ ván nukún dó mǐ. Etɛ gbé nya wɛ é ka ɖè? É jló na bló bonu alɔ mǐtɔn lɛ na kúyɛ dó wɛnɖagbe Axɔsuɖuto ɔ tɔn jijla sín azɔ̌ ɔ wu. É ɖò mɔ̌ có, Jehovah kpéwú bo ka lɛ́ ɖó jlǒ bo na na hlɔnhlɔn mǐ gbɔn gbigbɔ mímɛ́ tɔn gblamɛ. (1 Tan 29:12) É ɖò taji ɖɔ mǐ ni nɔ ɖeji dó gbigbɔ enɛ wu, bo na dó sixu gbí dɔn ɖò wuvɛ̌ ɖebǔ e Satáan kpo gbɛ̀ tɔn nyanya ɔ kpo na hɛn wá nú mǐ é nukɔn. (Ðɛh. 18:40; 1 Kɔ. 10:13) É lɛ́vɔ sù nukún mǐtɔn mɛ ɖɔ mǐ ɖó Xó Mawu Tɔn, ee gbigbɔ mímɛ́ d’alɔ bɔ è wlan é. Lɛ̌vɔ lin tamɛ kpɔ́n dó nùɖuɖu gbigbɔ tɔn e jinjɔn Biblu jí bɔ mǐ nɔ mɔ sunmɛ sunmɛ lɛ é jí. Hwenu e è ɖò tɛmpli Jeluzalɛmu tɔn gbá wɛ é wɛ è ɖɔ xó e ɖò Zakalíi 8:9, 13 (xà) mɛ é, lobɔ xó enɛ ka sɔgbe xá mǐ égbé tawun.

¹¹ Kplɔ́n Mawu tɔn e mǐ nɔ mɔ ɖò kplé agun tɔn, kpléɖókpɔ́ lɛdo tɔn, kpléɖókpɔ́ ɖaxó, kpo wemaxɔmɛ yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn mǐtɔn lɛ kpo jí é nɔ lɛ́vɔ na hlɔnhlɔn mǐ. Mɛkplɔnkplɔn enɛ ɔ sixu d’alɔ mǐ bɔ nǔ e sɔgbe é na nɔ sísɛ́ mǐ, mǐ na nɔ nya nǔ gbigbɔ tɔn lɛ gbé, bo na nɔ lɛ́ wà azɔ̌ Klisanwun tɔn tobutobu e mǐ ɖó lɛ é. (Ðɛh. 119:32) A ka nɔ ba hlɔnhlɔn ɖò mɛkplɔnkplɔn mɔhun mɛ kpo akpàkpà sɔ́ mɛ kpo à?

12. Etɛ lɛ mǐ ka ɖó na wà bo na dó sixu lidǒ ɖò gbigbɔ lixo?

¹² Jehovah d’alɔ Izlayɛli-ví lɛ bɔ ye ɖu ɖò Amalɛki ví lɛ kpo Etiopíinu lɛ kpo jí, bo lɛ́ na hlɔnhlɔn Nɛɛmíi kpo gbɛ̌ tɔn lɛ kpo bɔ ye fó Jeluzalɛmu vivɔgbázɔ́ ɔ. Mɔ̌ ɖokpo ɔ, Jehovah na na mǐ hlɔnhlɔn bɔ mǐ na gbí dɔn ɖò gbeklanxamɛ, yamakénunǔ mɛ lɛ tɔn, kpo adohu adohu lɛ kpo nukɔn bonu mǐ na dó sixu wà Mawuxóɖiɖɔzɔ́ mǐtɔn. (1 Pi. 5:10) Mǐ nɔ ɖó nukún ɖɔ Jehovah ni bló nùjiwǔ lɛ nú mǐ ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, mǐ ɖó na wà azɔ̌ e nyí mǐdɛɛ lɛ tɔn é. Nǔ elɔ lɛ ɖò azɔ̌ enɛ mɛ: Xó Mawu Tɔn xixa ayihɔngbe ayihɔngbe, nǔsisɔ nú kplé lɛ kpo kplé lɛ yiyi ɖò aklunɔzán gbla lɛ bǐ mɛ kpo, nùɖuɖu nina linlin mǐtɔn kpo ayi mǐtɔn kpo gbɔn nùkplɔnkplɔn mɛɖesunɔ tɔn kpo sinsɛn-biblo xwédo tɔn kpo gblamɛ, kpodo jiɖe ɖiɖó dó Jehovah wu bo nɔ xoɖɛ sɛ́dó è hwebǐnu kpan. Mi nú mǐ ni ma lɔn gbeɖé  bonu nǔ ɖevo lɛ nyinya kpo azɔ̌ ɖevo lɛ kpo ni dó afɔgblɛ̌gblɛ̌ afɔ mɛ nú wlɛnwín ɖěɖee Jehovah nɔ zán dó na hlɔnhlɔn kpo akɔnkpinkpan kpo mǐ lɛ é ó. Enyi a mɔ ɖɔ alɔ emitɔn lɛ ko kúyɛ ɖò nǔ enɛ lɛ ɖebǔ mɛ hǔn, byɔ alɔdo Mawu. Gbigbɔ tɔn na wà azɔ̌ ɖò wǔ we, bɔ a na “nɔ ɖó jlǒ [kpo hlɔnhlɔn kpo, NWT], bo na nɔ wà nǔ e sɔgbe xá tito éɖesunɔ tɔn é.” (Fili. 2:13) Amɔ̌, etɛ lɛ a ka sixu wà bo na hlɔnhlɔn alɔ mɛ ɖevo lɛ tɔn lɛ?

13, 14. (a) Nɛ̌ è ka na hlɔnhlɔn nɔví sunnu ɖé hwenu e asì tɔn kú é gbɔn? (b) Ali tɛ lɛ nu mǐ ka sixu na hlɔnhlɔn mɛ ɖevo lɛ ɖè?

¹³ Jehovah na mǐ kplékplé nɔví lɛ tɔn ɖé gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ, bɔ ye nyí Mawu sɛntɔ́ e nǔ mɛ ɖevo lɛ tɔn nɔ ɖu ayi mɛ na, bɔ ye sixu na mǐ akɔnkpinkpan lɛ é. Flín ɖɔ mɛsɛ́dó Pɔlu wlan ɖɔ: “Mi bo sɔ́ alɔ mitɔn e kúyɛ lɛ d’aga; mi na hlɔnhlɔn koli mitɔn e ɖò sísɔ́sísɔ́ wɛ lɛ é. Mi ɖè ali jlɔjlɔ bo gbɔn jí.” (Ebl. 12:12, 13) Ðò xwè kanweko nukɔntɔn ɔ mɛ ɔ, mɛ gègě wɛ è na hlɔnhlɔn mɔhun ɖò gbigbɔ lixo. Mɔ̌ ɖokpo ɔ wɛ é lɛ́vɔ nyí ɖò égbé. Nɔví sunnu ɖé tíìn bɔ asì tɔn kú dó è, bɔ é lɛ́vɔ gbɔn ninɔmɛ syɛnsyɛn ɖevo lɛ mɛ; é wá ɖɔ mɛ jí: “Un kplɔ́n ɖɔ mǐ kún sixu ɖɔ tɛnkpɔn lě lɛ ba wɛ mǐ ɖè ó, mǐ ka sixu lɛ́ ɖɔ hwenu e ye na wá é kpo azɔn nabi e ye na wá é kpo ǎ. Ðɛxixo kpo nùkplɔnkplɔn mɛɖesunɔ tɔn kpo cí awu e nɔ hwlɛn gbɛ̀ gán é ɖé ɖɔhun, bo zɔ́n bɔ ta ce syɔ ǎ. Alɔ e nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu ce gbigbɔ tɔn lɛ kpo dó mì é dó gbɔ nú mì tawun. Un wá mɔ ɖɔ é ɖò taji ɖesu ɖɔ mɛɖesunɔ ni tɛnkpɔn bo ɖó kancica ɖagbe ɖé xá Jehovah cobonu ninɔmɛ vɛwǔ lɛ ni wá.”

¹⁴ Aalɔ́ɔn kpo Húu kpo hɛn alɔ Mɔyizi tɔn lɛ ɖó te ɖò ahwan ɖé hwenu. Mǐ lɔ hɛn ɔ, mǐ na nɔ lin tamɛ kpɔ́n dó ali ɖěɖee nu mǐ na nɔ mɛ ɖevo lɛ gudo bo lɛ́ d’alɔ ye ɖè lɛ é jí. Mɛ̌ ɖětɛ lɛ ka nyí mɛ ɖevo enɛ lɛ? Mɛ ɖěɖee ɖò mɛxoxwe, azɔn, gbeklanxamɛ mɛ yetɔn lɛ tɔn, mɛɖokponɔ ninɔ, alǒ kú mɛvívɛ́ ɖé tɔn sín wuvɛ̌ sè wɛ lɛ é wɛ. Mǐ sixu lɛ́vɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ winnyawinnya ɖěɖee è ɖò kɔ gbidi na wɛ bonu ye na wà nǔ nyanya alǒ ye na ba ɖuɖeji enyíì ɖò gbɛ̀ elɔ mɛ ɖò wema kplɔnkplɔn, akwɛ, abǐ azɔ̌ lixo lɛ é. (1 Tɛ. 3:1-3; 5:11, 14) Nɔ ɖó jlǒ titewungbe nú mɛ ɖevo lɛ ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn mɛ, ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ, hwenu e mi ɖò nǔ ɖu ɖó kpɔ́ wɛ é, alǒ hwenu e mi tɛkan sɛ́dó miɖée lɛ é.

15. Ðagbe tɛ lɛ akɔnkpinkpanxó lɛ ka sixu wà nú Klisanwun hàtɔ́ mǐtɔn lɛ?

¹⁵ Hwenu e Asa ɖó ɖuɖeji ɖaxó enɛ gudo é ɔ, gbeyiɖɔ Azalyahu dó wusyɛn lanmɛ nú é kpo togun tɔn kpo bo ɖɔ: “Amɔ̌ midɛɛ lɛ ɔ, mi syɛnlǐn; awakanmɛ ni ma kú mi ó, ɖó nǔ e mi wà lɛ bǐ sín ajɔ ɖè.” (2 Tan 15:7) Enɛ sísɛ́ Asa bɔ é bló huzuhuzu gègě, bo dó vɔ́ sinsɛn-biblo mimɛ̌ ɔ zé ɖ’ayǐ. Mɔ̌ ɖokpo ɔ, akɔnkpinkpanxó towe lɛ sixu wà ɖagbe nú mɛ ɖevo lɛ tawun. Ye sixu d’alɔ ye bɔ ye na sɛ̀n Jehovah mlɛ́mlɛ́ hú lee ye ko ɖ’ewu gbɔn é. (Nùx. 15:23) Ðò kplé lɛ jí ɔ, ma myɔ nukún dó lè ɖaxó e alɔ towe sísɔ́ dó jǐ bo na xósin wusyɛn dó lanmɛ nú mɛ tɔn lɛ na hɛn wá nú mɛ ɖevo lɛ é gbeɖé ó.

16. Nɛ̌ mɛxo agun tɔn lɛ ka sixu na hlɔnhlɔn alɔ mɛ e ɖò agun ɔ mɛ lɛ é tɔn Nɛɛmíi ɖɔhun gbɔn? Nǎ kpɔ́ndéwú lee nùɖitɔ́ hàtɔ́ lɛ ko d’alɔ we gbɔn é tɔn ɖé lɛ.

¹⁶ Kpo alɔdo Jehovah tɔn kpo ɔ, Nɛɛmíi kpo mɛ e ɖò kpɔ́ xá ɛ lɛ é kpo na akɔnkpinkpan yeɖée lɛ ɖò azɔ̌ ɔ kɔn. Lobɔ ye vɔ́ dǒ Jeluzalɛmu tɔn lɛ gbá fó ɖò azǎn 52 kpowun gudo! (Nɛɛ. 2:18; 6:15, 16) Nɛɛmíi nɔ azɔ̌ ɔ nu kpowun bɔ è wà ǎ. Éɖesunɔ ɖ’alɔ ɖò dǒ Jeluzalɛmu tɔn lɛ vivɔgbá mɛ. (Nɛɛ. 5:16) Mɔ̌ ɖokpo ɔ, mɛxo agun tɔn e yí wǎn nú mɛ ɖevo lɛ é gègě ko kpéwú bo wà nǔ  Nɛɛmíi ɖɔhun, lobo nɔ ɖ’alɔ ɖò xɔgbigbázɔ́ yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ alǒ Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn yetɔn hinhɛn ɖó mimɛ̌ jí kpo jijlaɖó tɔn kpo mɛ. Ye lɛ́vɔ na hlɔnhlɔn mɛ e awakanmɛ ɖò kúkú wɛ lɛ é, gbɔn azɔ̌wiwa xá wɛnjlatɔ́ hàtɔ́ yetɔn lɛ ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ, kpo mɛbakpɔ́n lɛngbɔnyitɔ́ tɔn lɛ kpo gblamɛ.​—Xà Ezayíi 35:3, 4.

17, 18. Hwenu e mǐ mɔ mǐɖée ɖò tagba lɛ mɛ alǒ ado ɖò mǐ hu wɛ é ɔ, ganjɛwu tɛ mǐ ka sixu ɖó?

¹⁷ Jehovah sinsɛn alɔ ɖò alɔ mɛ xá nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu mǐtɔn lɛ kpo zɔ́n bɔ mǐ ɖò bǔ. É lɛ́ zɔ́n bɔ mǐ nyí xɔ́ntɔn tɛgbɛ tɔn lɛ, bɔ ganjɛwu e mǐ ɖó dó nyɔna ɖěɖee Axɔsuɖuto Mawu Tɔn na hɛn wá lɛ é wu é lɛ́vɔ jɛji. Enyi mǐ na hlɔnhlɔn alɔ mɛ ɖevo lɛ tɔn ɔ, é nɔ d’alɔ ye bɔ ye nɔ ɖu ɖò ninɔmɛ e nɔ túntún awakanmɛ nú mɛ lɛ é jí, bo nɔ ɖó linlin kpo nukúnɖiɖo kpo e sɔgbe é dó sɔgudo wu. Gɔ́ na ɔ, mɔ̌ biblo nú mɛ ɖevo lɛ nɔ d’alɔ mǐ bɔ mǐ nɔ sɔ́ ayi mǐtɔn bǐ ɖó gbigbɔ sín nǔ lɛ jí, bo nɔ mɔ ɖɔ nǔ e sín akpá Mawu dó nú mǐ lɛ é kún na gblá ó. Nugbǒ ɔ, mɔ̌ biblo nɔ na hlɔnhlɔn alɔ mǐ lɔmɔ̌ tɔn lɛ.

¹⁸ Lee Jehovah nɔ mɛsɛntɔ́ tɔn gbejinɔtɔ́ lɛ gudo ɖò hwexónu bo lɛ́ cyɔn alɔ ye jí gbɔn, bɔ mǐ mɔ é ɖó na hɛn nùɖiɖi mǐtɔn lidǒ égbé bɔ mǐ na lɛ́vɔ ɖeji dó wǔ tɔn. Enɛ wu ɔ, enyi a mɔ hwiɖée ɖò kɔgbidinúmɛ lɛ kpo tagba lɛ kpo mɛ hǔn, “awakanmɛ ma kú we ó”! É nyɔ́ wà ɔ, xoɖɛ sɛ́dó Jehovah bo ba alɔdo tɔn, lobo yí gbè bonu alɔ tɔn hlɔnhlɔnnɔ ɔ ni na kanmɛsyɛn we, bo kplá we nú a mɔ nyɔna Axɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ.​—Ðɛh. 73:23, 24.