1, 2. (a) Etɛ mɛ mɛɖéejimaɖuɖe ka sixu tɔ́n kɔ dó? (b) Etɛwu mɛɖéejiɖuɖe xó ɔ ka nyí xó taji ɖé égbé?

MƐÐÉEJIÐUÐE ɔ, jijɔ Mawu tɔn ɖé wɛ. (Ga. 5:22, 23) Jehovah nɔ ɖu ɖò éɖée jí bɔ nǔ bǐ vɔ ɖ’ewu. Amɔ̌, gbɛtɔ́ lɛ nyí hwɛhutɔ́ bɔ enɛ wu ɔ, é nɔ vɛwǔ bɔ ye na ɖu ɖò yeɖée jí. Nugbǒ ɔ, tagba e nɔ kpé gbɛtɔ́ lɛ égbé é gègě sín mɛɖéejimaɖuɖe wu. Mɛɖéejimaɖuɖe sixu zɔ́n bɔ è na ɖó nǎ nǎ nú nǔ e è ɖó na wà ɖò wemaxɔmɛ alǒ azɔ̌ mɛtɔn jí é bo na lɛ́ gbɔ ye wà ganji. É sixu lɛ́ zɔ́n bɔ è ɖɔ xó e zɛkpá lɛ é, nu ahun mú, xò daka, gbɛ́ asú alǒ asì, ɖu axɔ́ e ma ɖò dandan ǎ é, nyí kannumɔ, yì ganmɛ, sè wuvɛ̌ ɖò lanmɛ, sɔ́ glɔ̌zɔn, mɔ xò maɖónukún kpo nǔ ɖevo lɛ kpo.​—Ðɛh. 34:12-15.

² É ɖò wɛn ɖɔ mɛ ɖěɖee ma nɔ ɖu ɖò yeɖée jí ǎ lɛ é nɔ dɔn tagba wá nú yeɖée kpo mɛ ɖevo lɛ kpo. Mɛɖéejimaɖuɖe ɔ ka fɔ́n bo lɛ́ ɖò syɛnsyɛn d’eji wɛ. È ba dò nú mɛɖéejiɖuɖe ɖò 1940 kpo 1949 kpo sín avla mɛ bo mɔ ɖɔ é hán kpɛɖé, amɔ̌, ee è lɛ́ ba dò na ɖò agaɖanu dìn é ɔ, è ɖ’ayi wu ɖɔ é wá hán tawun. Enɛ ka kpaca mɛ e nɔ kplɔ́n Xó Mawu tɔn lɛ é ǎ, ɖó Biblu ko ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ nǔ e na xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖò “azǎn gudogudo tɔn lɛ” mɛ é ɖokpo wɛ nyí ɖɔ gbɛtɔ́ lɛ kún na nɔ “ɖu ɖò yeɖée jí [ó].”​—2 Tim. 3:1-3.

3. Etɛwu Klisanwun lɛ ka ɖó na sɔnǔ nú mɛɖéejiɖuɖe?

³ Etɛwu tintɛnkpɔn bo sɔnǔ nú mɛɖéejiɖuɖe ka ɖó na ɖu ayi mɛ nú we? Mǐ ni kpɔ́n hwɛjijɔ taji wè. Nukɔntɔn ɔ, è ko ɖ’ayi wu  ɖɔ mɛ ɖěɖee kpéwú bo nɔ ɖu ɖò yeɖée jí lɛ é kún nɔ mɔ tagba sɔmɔ̌ ó. Ye nɔ dán jajaja ǎ, nɔ kpéwú bo nɔ zun xɔ́ntɔn ɖagbe hugǎn, ye nɔ sìn xomɛ, nɔ adohu adohu jí alǒ flú ɖò ayi mɛ lee mɛ e nɔ nɔ jajaja jí lɛ é nɔ wà gbɔn é ǎ. Wegɔ ɔ, nǔwukpikpé e nɔ zɔ́n bɔ è nɔ ɖí xwi xá mɛtɛnkpɔn lɛ, bo nɔ ɖu ɖò jlǒ masɔgbe lɛ jí é ɖò dandan cobɔ è na mɔ fɛ́nú Mawu tɔn. Mɔ̌ e Adamu kpo Ɛvu kpo ma wà ǎ é xlɛ́ nugbǒ xó enɛ tɔn. (Bǐb. 3:6) Lin tamɛ dó nǔblanɔwu e mɛ é ko tɔ́n kɔ dó nú mɛ ɖěɖee hwedo jijɔ taji enɛ ɖiɖexlɛ́ wu lɛ é jí.

4. Etɛ ka ɖó na dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ ɖěɖee ɖò xwi ɖí wɛ bo na ɖè mɛɖéejiɖuɖe xlɛ́ lɛ é?

⁴ Gbɛtɔ́ hwɛhutɔ́ ɖebǔ sixu ɖu ɖò éɖée jí bonu nǔ bǐ vɔ ɖ’ewu ǎ. Jehovah tuùn ɖɔ mɛsɛntɔ́ emitɔn lɛ nɔ ɖí xwi ɖò ali enɛ nu, bo jló na d’alɔ ye bonu ye na ɖu ɖò nǔ e nɔ dɔn ye dó hwɛhuhu mɛ lɛ é jí. (1 Axɔ. 8:46-50) Ðó é nyí Xɔ́ntɔn wanyiyinɔ ɖé wutu ɔ, é nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú ayijlɔjlɔnɔ e jló na sɛ̀n ɛ, bɔ é ka nɔ vɛwǔ nú ye bɔ ye na ɖè mɛɖéejiɖuɖe xlɛ́ ɖò akpáxwé gbɛzán yetɔn tɔn ɖé lɛ é kpo akpàkpà sɔ́ mɛ kpo. Mǐ ni kpɔ́n kpɔ́ndéwú maɖóblɔ̌ Jehovah tɔn. Enɛ gudo ɔ, mǐ na ɖɔ xó dó kpɔ́ndéwú ɖagbe kpo nyanya kpo ɖěɖee ɖò Biblu mɛ lɛ é jí. Mǐ na lɛ́ gbɔn alixlɛ́mɛ ɖagbeɖagbe ɖěɖee sixu d’alɔ mǐ bɔ mǐ na na hlɔnhlɔn mɛɖéejiɖuɖe mǐtɔn é jí.

5, 6. Kpɔ́ndéwú tɛ Jehovah ka sɔ́ ɖ’ayǐ ɖò mɛɖéejiɖuɖe linu?

⁵ Jehovah nɔ ɖè mɛɖéejiɖuɖe xlɛ́ bɔ nǔ bǐ nɔ vɔ ɖ’ewu, ɖó blɔ̌ nɔ nɔ nǔ e é nɔ wà lɛ é ɖě wu ǎ. (Sɛ́n. 32:4) Amɔ̌, gbɛtɔ́ hwɛhutɔ́ wɛ mǐdɛɛ lɛ nyí. É ɖò mɔ̌ có, enyi mǐ na mɔ nǔ jɛ mɛɖéejiɖuɖe ɔ mɛ ɔ, mǐ ɖó na gbéjé kpɔ́ndéwú Jehovah tɔn kpɔ́n, cobo na sixu wà nǔ éɖɔhun ganji. Ninɔmɛ taji tɛ lɛ mɛ mɔ̌ Jehovah ka ɖè mɛɖéejiɖuɖe xlɛ́ ɖè?

⁶ Lin tamɛ dó lee Jehovah ɖè mɛɖéejiɖuɖe xlɛ́ gbɔn hwenu e Satáan syɛn ta bo fɔ́n gǔ é jí. È ɖó na ɖeɖɛ gǔfínfɔ́n enɛ. É ɖò wɛn ɖɔ gǔfínfɔ́n Awovi tɔn dɔn akpɔɖómɛ, xomɛsin kpo wangbɛnumɛ kpo wá nùɖíɖó jixwé tɔn e ɖò gbeji nú Mawu lɛ é tɛntin. Enyi a lin tamɛ kpɔ́n dó wuvɛ̌ e Satáan dɔn wá lɛ é bǐ jí ɔ, vlafo nǔ nɔ cí mɔ̌ nú hwi lɔ. Amɔ̌, Jehovah zɔn kplakpla jí dó wà nǔ ǎ. É da lee é na wà nǔ gbɔn é kpɔ́n ganji, bɔ nǔwiwa tɔn sɔgbe tawun. É yawu sìn xomɛ ǎ, bo wà nǔ ɖó sɛ́nxwi jí hwenu e é ɖò gǔfínfɔ́n Satáan tɔn ɖeɖɛ wɛ é. (Tín. 34:6; Jɔb. 2:2-6) Etɛwu? Jehovah yí gbè bɔ táan e kpé é na wá yì, ɖó é jló ɖɔ mɛɖebǔ ni dɔn ǎ, loɔ, “é jló ɖɔ mɛ bǐ ni mɔ ali, bo lɛkɔ sín nǔnyanyawiwa gudo.”​—2 Pi. 3:9.

7. Etɛ kpɔ́ndéwú Jehovah tɔn ka sixu kplɔ́n mǐ?

⁷ Lee Jehovah nɔ ɖè mɛɖéejiɖuɖe xlɛ́ gbɔn é xlɛ́ ɖɔ mǐ lɔ ɖó na da xó mǐtɔn lɛ kpɔ́n, bo gbéjé afɔ e mǐ nɔ ɖè lɛ é kpɔ́n ganji; mǐ ɖó na zɔn kplakpla jí, bo dó ta nǔ lɛ mɛ ǎ. Enyi xó taji lɛ kpannukɔn we hǔn, zǎn hwenu e kpé é, bo wà nǔ kpo nùnywɛ kpo. Xoɖɛ bo byɔ nùnywɛ ba ɖɔ alǒ wà nǔ e sɔgbe é. (Ðɛh. 141:3) Ðò wuvɛ̌ lɛ mɛ ɔ, blewun jɛn è na kpɔ́n lee nǔ ɖè nú mɛ é dó wà nǔ. Gègě mǐtɔn wɛ xó e mǐ zɔn kplakpla jí bo ɖɔ alǒ nǔ e mǐ zɔn kplakpla jí bo wà é nɔ wá vɛ́ na.​—Nùx. 14:29; 15:28; 19:2.

8. (a) Fitɛ mǐ ka sixu mɔ mɛ e ɖè jijɔ Mawu tɔn xlɛ́ lɛ é sín kpɔ́ndéwú ɖè? (b) Etɛ ka d’alɔ Jozɛfu bɔ é wà nǔ e é wà hwenu e Potifáa sín asì tɛ́n kpɔ́n bá hu jì n’i é? (Kpɔ́n ɖiɖe e ɖò bǐbɛ̌mɛ é.)

⁸ Kpɔ́ndéwú e ɖò Biblu mɛ lɛ é tɛ lɛ ka xlɛ́ ɖɔ mɛɖéejiɖuɖe xɔ akwɛ? É ɖò wɛn ɖɔ a sixu flín mɛ e xó Biblu ɖɔ bɔ ye ɖu ɖò yeɖée jí lee é jɛxa gbɔn ɖò mɛtɛnkpɔn lɛ hwenu é gègě. Mɛ enɛ lɛ ɖokpo wɛ nyí Jakɔbu sín vǐ  Jozɛfu. É xlɛ́ ɖɔ emi ɖu ɖò emiɖée jí hwenu e é ɖò azɔ̌ wà wɛ ɖò Potifáa e nyí gǎn nú mɛ e nɔ cɔ́ Falawɔ́ɔn lɛ é xwégbe é. Potifáa sín asì sɔ́ ayi tɔn ɖó Jozɛfu e nyí mɛɖé bo “nyɔ́ ɖɛkpɛ, bo nyɔ́ kpɔ́n” é jí, bo dó gǎn bo na hu jì n’i. Etɛ ka sú ali dó Jozɛfu bɔ é ma jɛ mɔ ɖebɔdoɖewu e é ɖó n’i lɛ é mɛ ǎ? É ɖò wɛn ɖɔ é zán hwenu dó lin tamɛ dó nǔ e mɛɖéejimaɖuɖe tɔn na jì lɛ é jí. Bɔ hwenu e ninɔmɛ ɔ wá syɛn é ɔ, é hɔn. É ɖɔ: “Un sixu dó nǔ baɖabaɖa mɔhun sìn, bo hu hwɛ dó Mawu ce ǎ.”​—Bǐb. 39:6, 9; xà Nùnywɛxó 1:10.

9. Nɛ̌ a ka sixu sɔnǔ nú hwiɖée bá ɖí xwi xá mɛtɛnkpɔn lɛ gbɔn?

⁹ Etɛ kpɔ́ndéwú Jozɛfu tɔn ka kplɔ́n mǐ? Nukɔntɔn ɔ wɛ nyí ɖɔ é sixu byɔ ɖɔ mǐ ni hɔn nú mɛtɛnkpɔn e na zɔ́n bɔ mǐ na gbà sɛ́n Mawu tɔn lɛ ɖě é. Ð’ayǐ ɔ, mɛ e nyí Kúnnuɖetɔ́ dìn lɛ é ɖé lɛ ko ɖí xwi xá nǔ ɖu dingan, ahan nu dingan, azɔ nunu, amasin e ɖó aɖǐ lɛ é zinzan nyì dò, agalilɛ kpo nǔ mɔhun ɖevo lɛ kpo. É na bo tlɛ nyí ɖò Baptɛm yetɔn gudo ɔ, nǔ ɔ sixu lɛ́ dɔn ye hweɖelɛnu bɔ ye na lɛkɔ yì nùwalɔ enɛ lɛ kɔn. É ɖò mɔ̌ có, enyi nùɖé tɛ́n we kpɔ́n bonu a na gbà sɛ́n Jehovah tɔn lɛ ɖě gbeɖé hǔn, zǎn hwenu dó lin tamɛ dó nǔ baɖabaɖa e é na jì ɖò gbigbɔ lixo é jí, enyi a ma kpéwú bo ɖu ɖò jlǒ hwɛhuhu tɔn lɛ jí ǎ ɔ nɛ; enɛ na na hlɔnhlɔn we. A sixu lɛ́ dó nukún ninɔmɛ ɖěɖee na dɔn mɛtɛnkpɔn wá lɛ é mɛ kpɔ́n, bo kpɔ́n lee a sixu nyì alɔ nú ye gbɔn é. (Ðɛh. 26:4, 5; Nùx. 22:3) Enyi mɛtɛnkpɔn mɔhun ɖé wá ba we hweɖebǔnu hǔn, byɔ Jehovah ɖɔ é ni na nùnywɛ kpo mɛɖéejiɖuɖe kpo we bonu a na ɖí xwi xá.

10, 11. (a) Ninɔmɛ tɛ ka nɔ kpannukɔn mɛ winnyawinnya gègě ɖò wemaxɔmɛ? (b) Etɛ ka sixu d’alɔ Klisanwun winnyawinnya lɛ bɔ ye na ɖí xwi xá kɔ e è nɔ gbidi nú ye bɔ ye na wà nǔmasɔgbe lɛ é é?

¹⁰ Klisanwun winnyawinnya gègě wɛ nɔ mɔ mɛtɛnkpɔn e Jozɛfu mɔ é. Mǐ ni ɖɔ xó dó Kim jí. Azɔ̌mɛvigbɛ́ tɔn lɛ gègě wɛ nɔ lɛ̀ aga, bɔ ɖò aklunɔzán gblamɛ fifo bunɔ ɖé gudo ɔ, ye ɖò lee ye lɛ̀ aga gbɛn gbɔn gudo é sín nugo yí wɛ. Kim ka ɖó tan mɔhun ɖé bo na kpi ǎ. É ɖɔ ɖɔ emi na gbɔn vo ɖò mɛ lɛ mɛ ɖò hweɖelɛnu ɔ, é nɔ cí ɖɔ é zun emiɖokpo, bɔ gbɛ̌ tɔn lɛ nɔ kpɔ́n ɛ dó mɔ xlonɔ, ɖó é nɔ tɔ́n xá sunnu ǎ wutu. Amɔ̌, Kim ɖó nùnywɛ e kpé é, bo tuùn ɖɔ è nɔ tɛ́n mɛ winnyawinnya gègě kpɔ́n tawun bonu ye na jɛ aga lɛ̀ jí gbɔn. (2 Tim. 2:22) Azɔ̌mɛvigbɛ́ tɔn lɛ nɔ kanbyɔ ɛ hwɛhwɛ ɖɔ é kpó ɖò alɔji wɛ à jí. Mǐ nɔ gó ɖó Klisanwun winnyawinnya ɖěɖee kanɖeji bo na ɖí xwi xá kɔgbidinúmɛ e na dɔn ye dó agalilɛ mɛ lɛ é wu, Jehovah lɔ ka nɔ gó ɖó ye wu!

¹¹ Biblu na kpɔ́ndéwú mɛ ɖěɖee ma ɖu ɖò yeɖée jí ɖò agalilɛ sín akpáxwé ǎ é tɔn, bɔ kpɔ́ndéwú enɛ lɛ gb’akpá nú mǐ. É lɛ́ xlɛ́ nǔblanɔwu e mɛɖéejimaɖuɖe mɔhun sixu jì lɛ é. Mɛɖebǔ e na mɔ éɖée ɖò ninɔmɛ Kim tɔn ɖɔhun mɛ é ɔ, é na nyɔ́ ɖɔ é ni lin tamɛ dó dɔnkpɛvu xlonɔ e xó Nùnywɛxó wemata 7gɔ́ ɔ ɖɔ é jí. Lɛ̌ lin tamɛ dó nǔ e Amunɔ́ɔ wà é kpo nǔ baɖabaɖa e mɛ é tɔ́n kɔ dó é kpo jí. (2 Sam. 13:1, 2, 10-15, 28-32) Mɛjitɔ́ lɛ sixu d’alɔ vǐ yetɔn lɛ bɔ ye na tɛ́n kpɔ́n bo ɖó mɛɖéejiɖuɖe kpo nùnywɛ kpo ɖò nǔ e kàn kancica wanyiyi ɖiɖexlɛ́ tɔn lɛ é linu, gbɔn xóɖiɖɔ dó xota enɛ jí gblamɛ ɖò sinsɛn-biblo xwédo tɔn hwenu, bo na lɛ́ zán akpáxwé Biblu tɔn e xó mǐ ɖɔ wá yì dìn lɛ é.

12. (a) Nɛ̌ Jozɛfu ka ɖu ɖò lee nǔ cí n’i é jí hwenu e é ɖò xó ɖɔ xá nɔví tɔn lɛ wɛ é gbɔn? (b) Ninɔmɛ tɛ lɛ mɛ mǐ ka ɖó na ɖu ɖò lee nǔ nɔ cí nú mǐ é jí ɖè?

¹² Ðò ninɔmɛ ɖevo mɛ ɔ, Jozɛfu lɛ́ zé kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖ’ayǐ ɖò mɛɖéejiɖuɖe linu. Bonu Jozɛfu na dó tuùn nǔ e ɖò nɔví tɔn lɛ sín ayi mɛ é ɔ, é hwla mɛ e é nyí é dó  ye hwenu e ye tɔ́n nùɖuɖu xɔ gbé bo wá gɔ̌n tɔn ɖò Ejipu é. Bɔ hwenu e lee nǔ cí n’i é wá syɛn bǐ é ɔ, é gosin nukɔn yetɔn bo yì y’avǐ ɖò nǔglɔ. (Bǐb. 43:30, 31; 45:1) Enyi Klisanwun hàtɔ́ ɖé alǒ mɛvívɛ́ ɖé ma wà nǔ xá we ganji ǎ ɔ, hwiɖée jí ɖuɖu ɖè Jozɛfu ɖɔhun sixu d’alɔ we bɔ a na nyì alɔ nú kplakpla jí zinzɔn dó wà nǔ. (Nùx. 16:32; 17:27) Enyi è ɖè hɛnnumɔ towe ɖé sín agun mɛ ɔ, é sixu byɔ ɖɔ a ni ɖu ɖò lee nǔ nɔ cí nú we é jí, bo na mɔ tɛn dó nyì alɔ nú xóɖɔɖókpɔ́ e ma ɖò dandan ǎ lɛ é. Mɛɖée jí ɖuɖu ɖè ɖò ninɔmɛ mɔhun lɛ mɛ nɔ wá kpowun ǎ, amɔ̌, enyi mǐ mɔ ɖɔ nǔwiwa mǐtɔn lɛ sɔgbe xá kpɔ́ndéwú Mawu tɔn kpo wěɖexámɛ tɔn lɛ kpo ɔ, é na yawu kpa mǐ.

13. Etɛ lɛ tan e kúnkplá Axɔsu Davidi é ka sixu kplɔ́n mǐ?

¹³ Biblu na kpɔ́ndéwú nukúnɖeji Axɔsu Davidi tɔn tɔn. É ɖó acɛ tawun, amɔ̌, é ɖu ɖò éɖée jí bo zán acɛ enɛ dó sìn xomɛ hwenu e Sawulu kpo Cimɛyi kpo ba nǔɖɔ ɛ é ǎ. (1 Sam. 26:9-11; 2 Sam. 16:5-10) Enɛ xlɛ́ ɖɔ Davidi ɖu ɖò éɖée jí hwebǐnu ǎ, mǐ tuùn enɛ ɖó xó e é ɖó xá Bɛtisabe é kpo lee é wà nǔ gbɔn jɛ nukɔn hwɛ̌ ɖó nukúnkɛ́n Nabalu tɔn wu é kpo wu. (1 Sam. 25:10-13; 2 Sam. 11:2-4) É ɖò mɔ̌ có, kpɔ́ndéwú Davidi tɔn sixu kplɔ́n nǔ xɔ akwɛ ɖé lɛ mǐ. Nukɔntɔn ɔ, mɛ ɖěɖee nyí nukúnkpénuwutɔ́ ɖò togun Mawu tɔn mɛ lɛ é ɖó na ɖè mɛɖéejiɖuɖe xlɛ́ ganji bo na mɔ tɛn dó zán acɛ yetɔn nyì dò ǎ. Wegɔ ɔ, mɛ ɖě sixu ganjɛ éɖée wu bǐ, bo lin ɖɔ emi kún sixu jɛ tɛnkpɔn mɛ ó ǎ.​—1 Kɔ. 10:12.

14. Etɛ ka jɛ dó nɔví ɖokpo jí? Etɛwu lee mǐ na wà nǔ gbɔn ɖò ninɔmɛ mɔhun lɛ mɛ é ka nyí nǔ taji?

¹⁴ Etɛ a ka sixu wà bo na ɖó mɛɖéejiɖuɖe? Mǐ ni kpɔ́n nǔ elɔ e jɛ é. Mɔ̌tokuntɔ́ ɖé kun mɔ̌to tɔn wá gbà dó Luigi tɔn wu. Mɔ̌tokuntɔ́ ɔ sín hwɛ wɛ kú có, é ka jɛ Luigi zun jí, bo jló na xò hun xá ɛ. Luigi xoɖɛ sɛ́dó Jehovah bo byɔ ɛ ɖɔ é ni d’alɔ emi bonu emi ni ma jɛ adǎn ó, bo tɛ́n kpɔ́n bo xò hwìhwɛ́ mɔ̌tokuntɔ́ ɔ, é ka kpa ɛ ǎ. Luigi wlan pláki mɔ̌to ɖě ɔ tɔn sín animɛlóo, bo jó è dó hwenu e éyɛ kpó ɖò xó sú wɛ ɖò finɛ é. Aklunɔzán gblamɛ ɖokpo gudo ɔ, Luigi yì ba nawe e é ɖɔ Mawuxó na é ɖé kpɔ́n, bo ɖ’ayi wu ɖɔ asú tɔn wɛ nyí mɔ̌tokuntɔ́ ɔ! Winnya hu nya ɔ, b’ɛ dó kɛnklɛn ɖó adǎnjijɛ tɔn wu. É ɖɔ ɖɔ emi na mɔ azɔ̌xwé e bló gǎnjɛwuwema Luigi tɔn é, bɔ é na yawu kpé nukún dó nǔ lɛ wu. Nya ɔ ɖ’alɔ ɖò xó e ye ɖɔ ɖó kpɔ́ dó nǔ gbigbɔ tɔn lɛ jí é mɛ, bɔ xó e é sè lɛ é sù nukún tɔn mɛ. Luigi sixu ko mɔ lee é nyí nǔ taji sɔ ɖɔ é cí xwii ɖò alitawovi ɔ gudo é kpo lee é na ko nyla sɔ é kpo enyi é ko sìn xomɛ wɛ ɔ nɛ.​—Xà 2 Kɔlɛntinu lɛ 6:3, 4.

15, 16. Nɛ̌ Biblu ka sixu d’alɔ hwi kpo xwédo towe kpo bɔ mi na sɔnǔ nú mɛɖéejiɖuɖe gbɔn?

¹⁵ Biblu kpinkplɔn ganji sixu d’alɔ Klisanwun lɛ bɔ ye na ɖó mɛɖéejiɖuɖe. Flín nǔ e Mawu ɖɔ nú Jozuwée é: “Ma nɔ gɔn sɛ́nwema elɔ xà gbeɖé ó. Nɔ lin tamɛ d’ewu zǎn kpo kéze kpo, bo nɔ bló nǔ e è ɖɔ d’emɛ ɔ bǐ ɖ’eji. Enɛ ɔ, a sɔ́ nùɖé bo na wà ɔ, a na mɔ nu tɔn. Lee nǔ na nyɔ́ nú we gbɔn ɔ nɛ.” (Joz. 1:8) Nɛ̌ Biblu kpinkplɔn ka sixu d’alɔ we bɔ a na ɖó mɛɖéejiɖuɖe gbɔn?

¹⁶ Lee mǐ mɔ gbɔn wá yì é ɔ, tan ɖěɖee ɖò gbɛ̀ bo xlɛ́ lè e nǔwiwa mǐtɔn lɛ nɔ hɛn wá lɛ é kpo nǔ e ye nɔ jì lɛ é kpo ɖò Biblu mɛ. Linlin ɖé wu wɛ Jehovah yí gbè bɔ è wlan tan enɛ lɛ ɖ’ayǐ. (Hlɔ. 15:4) Nùnywɛnú tawun wɛ é nyí ɖɔ è ni xà tan enɛ lɛ, bo lin tamɛ kpɔ́n dó ye jí bo lɛ́ kplɔ́n ye. Tɛ́n kpɔ́n bo mɔ lee ye sɔgbe xá hwi kpo xwédo towe kpo gbɔn é. Byɔ Jehovah ɖɔ é ni d’alɔ we bonu a na zán Xó tɔn. Enyi a  mɔ ɖɔ emi hwedo mɛɖéejiɖuɖe ɖiɖexlɛ́ wu ɖò akpá ɖé lɛ xwé hǔn, yǐ gbè tɔn. Enɛ gudo hǔn, xoɖɛ d’eji bo dó gǎn, bo kpɔ́n lee a sixu bló bɔ é na kpɔ́n te gbɔn é. (Ja. 1:5) É ɖò wɛn ɖɔ nǔdobíbá ɖò wema Klisanwun tɔn mǐtɔn lɛ mɛ sixu d’alɔ we, bɔ a na mɔ nǔ ɖěɖee sɔgbe bo na d’alɔ we hugǎn lɛ é.

17. Ali tɛ lɛ nu mɛjitɔ́ lɛ ka sixu d’alɔ vǐ yetɔn lɛ bɔ ye na sɔnǔ nú mɛɖéejiɖuɖe ɖè?

¹⁷ Nɛ̌ a ka sixu d’alɔ vǐ towe lɛ bɔ ye na sɔnǔ nú mɛɖéejiɖuɖe gbɔn? Mɛjitɔ́ lɛ tuùn ɖɔ gǎn jɛn mɛ winnyawinnya lɛ na dó cobo na ɖó jijɔ enɛ. Lee é nɔ nyí gbɔn nú jijɔ e vǐ lɛ ɖó na kplɔ́n bo ɖó lɛ é bǐ é ɔ, mɛjitɔ́ lɛ ɖó na zé kpɔ́ndéwú tɔn ɖ’ayǐ. (Efɛ. 6:4) Enɛ wu ɔ, enyi a mɔ nú vǐ towe lɛ ɖò gǎn dó wɛ, bo na ɖu ɖò jlǒ yetɔn lɛ jí hǔn, nɔ kanbyɔ hwiɖée ɖɔ emi ka ɖò kpɔ́ndéwú ɖagbe zé ɖ’ayǐ nú ye wɛ à jí. Ma sɔ́ nukún kpɛví dó kpɔ́n ɖagbe e kúnnuɖegbe yiyi, kplé lɛ yiyi kpo nukún kpíkpé dó sinsɛn-biblo xwédo tɔn kpo wu hwɛhwɛ na wà nú ye é ó. Enyi vǐ towe lɛ byɔ nùɖé bonu é byɔ ɖɔ a ni gbɛ́ hǔn, ma ɖi xɛsi bo gɔn mɔ̌ wà ó. Jehovah ɖó dogbó ɖé lɛ nú Adamu kpo Ɛvu kpo, bɔ dogbó enɛ lɛ sixu zɔ́n bɔ ye na ɖó linlin e sɔgbe é dó acɛkpikpa tɔn wu. Mɔ̌ ɖokpo ɔ, nǔ e mɛjitɔ́ lɛ nɔ gbɛ́ nú vǐ lɛ é kpo kpɔ́ndéwú yetɔn kpo ɖó na kplɔ́n mɛɖéejiɖuɖe vǐ lɛ. Wǎn yíyí nú acɛkpikpa Mawu tɔn kpo sísí ɖiɖó nú nugbodòdó tɔn lɛ kpo ɖò nǔ xɔ akwɛ hugǎn e a sixu kplɔ́n vǐ towe lɛ é mɛ.​—Xà Nùnywɛxó 1:5, 7, 8.

18. Etɛwu a ka sixu ɖeji ɖɔ gbɛ̌ ɖagbe lɛ didó na nyí nyɔna ɖé?

¹⁸ É ɖò wɛn ɖɔ a nyí mɛjitɔ́ kpo a gbɔ kpo ɔ, a kún ɖó na sɔ́ nukún kpɛví dó kpɔ́n xɔ́ntɔn zunzun kpo nùnywɛ kpo ó. Nɔ ba na dó gbɛ̌ xá mɛ ɖěɖee na dó wusyɛn lanmɛ nú we bɔ a na nya nǔ e jɛxa lɛ é gbé bo na nyì alɔ nú wuvɛ̌ lɛ é é. (Nùx. 13:20) Gbɛ̌dido xá mɛ e ɖó linlin ɖagbe lɛ é na wà ɖagbe nú we, bo na sísɛ́ we bɔ a na zán mɛɖéejiɖuɖe sín gbɛzán ye ɖɔhun. É ɖò wɛn ɖɔ walɔ ɖagbe towe na dó wusyɛn lanmɛ nú xɔ́ntɔn towe lɛ. Mɛɖéejiɖuɖe e mɛ é na tɔ́n kɔ dó é ɖò dandan cobɔ a na ɖu vivǐ fɛ́nú Mawu tɔn tɔn gbè bǐ gbè, bo na lɛ́ ɖu vivǐ kancica ɖagbe ɖé tɔn xá mɛvívɛ́ towe lɛ.