1. Ðò zǎn e jɛ nukɔn nú kú Jezu tɔn é mɛ ɔ, nǔ taji tɛ jí é ka ɖɔ xó dó xá ahwanvu tɔn lɛ?

ÐÒ ZǍN e jɛ nukɔn nú kú Jezu tɔn é mɛ ɔ, é ɖɔ xó dó wanyiyi wu azɔn 30 mɔ̌. É xlɛ́ tawun ɖɔ ahwanvu emitɔn lɛ ɖó na “yí wǎn nú [ye]ɖée.” (Jaan 15:12, 17) Wǎn e ye yí nú yeɖée é na nyí wanyiyi nukúnɖeji sɔmɔ̌ bo na xlɛ́ céɖécéɖé ɖɔ ye nyí ahwanvu nugbǒ Jezu tɔn. (Jaan 13:34, 35) Wanyiyi enɛ nyí lee nǔ cí nú mɛ é xó kpowun ǎ. Jezu ɖò gesí dó jijɔ taji hugǎn ɖé wɛ, é wɛ nyí wanyiyi mɛɖée sísɔ́ dó savɔ̌ tɔn. É ɖɔ: “Wanyiyi nú mɛ ɖě sɔ́ hú è sɔ́ gbɛ̀ mɛɖée tɔn dó savɔ̌ dó xɔ́ntɔn mɛtɔn lɛ tamɛ ǎ. Enyi mi nɔ bló nǔ e un zɔ́n mi lɛ ɔ, xɔ́ntɔn ce wɛ mi nyí.”—Jaan 15:13, 14.

2. (a) Etɛ mǐ ka nɔ mɔ ɖò mɛsɛntɔ́ Mawu tɔn lɛ tɛntin? (b) Nùkanbyɔ tɛ lɛ mǐ ka na mɔ xósin na ɖò xota elɔ mɛ?

² Wanyiyi adodwé e nyí wanyiyi mɛɖée sɔ́ dó savɔ̌ tɔn é kpo bǔninɔ mɛsɛntɔ́ Jehovah tɔn égbé tɔn lɛ tɔn kpo nɔ xlɛ́ ɖɔ ye nyí togun Mawu tɔn. (1 Jaan 3:10, 11) Mɛsɛntɔ́ Jehovah tɔn lɛ gosin tò, akɔ, gbè kpo ninɔmɛ vovo kpo mɛ có, é sù nukún mǐtɔn mɛ ɖɔ wanyiyi Klisu tɔn ɖɔhun ɖò tɛntin mǐtɔn. Mǐ sixu kanbyɔ mǐɖée ɖɔ: ‘Etɛwu wanyiyi ka ɖò taji tawun ɖò hwe mǐtɔn nu? Nɛ̌ Jehovah kpo Jezu kpo ka nɔ hɛn mǐ lidǒ ɖò wanyiyi mɛ gbɔn? Nɛ̌ ɖokpo ɖokpo mǐtɔn ka sixu nɔ ɖè wanyiyi Klisu tɔn ɖɔhun e “nɔ hɛn mɛ lidǒ” é xlɛ́ gbɔn?’—1 Kɔ. 8:1.

3. Nɛ̌ “hwenu vɛwǔ” elɔ lɛ ka nɔ wà nǔ dó gbɛtɔ́ lɛ wu gbɔn?

³ Ðó “tagba kpo ya kpo” gɔ́ gbɛ̀ ɔ mɛ wutu ɔ, gègě mɛ e ɖò gbɛ̀ ɖò “hwenu vɛwǔ” elɔ lɛ mɛ é tɔn nɔ flú bǐ ɖò ayi mɛ ɖó bǎ vovo mɛ. (Ðɛh. 90:10; 2 Tim. 3:1-5) Gbɛtɔ́ maxamaxa lɛ wɛ nɔ jló na jó gbè. Nǔlinlɛn lɛ xlɛ́ ɖɔ gbɛtɔ́ 800 000 jɛji wɛ nɔ hu yeɖée ɖò xwè ɖokpo ɖokpo mɛ, enɛ xlɛ́ ɖɔ ɖò segɔndu 40 gudo tɛgbɛ ɔ, mɛ ɖokpo nɔ kú. É blawu ɖɔ Klisanwun ɖé lɛ tlɛ ko jó gbè ɖò kɔgbidinúmɛ mɔhun lɛ nukɔn, bo hu yeɖée.

4. Ðò Biblu mɛ ɔ, mɛ̌ mɛ̌ e ka xlɛ́ ɖɔ emi ba na kú?

⁴ Ðò Biblu sín táan mɛ ɔ, mɛsɛntɔ́ gbejinɔtɔ́ Mawu tɔn ɖé lɛ flú bǐ ɖó ninɔmɛ yetɔn lɛ wutu, bo tlɛ ba na kú. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ɖò wuvɛ̌ mɛ ɔ, Jɔbu dó avǐgbe bo ɖɔ: “É kpé mì lo! Un sɔ́ ɖò na kú wɛ gbeɖé ǎ wɛ à?” (Jɔb. 7:16; 14:13) Ðó lee nǔ lɛ wá nyí gbɔn ɖò azɔ̌ e è zɔ́n Jonasi é kɔn wutu ɔ, awakanmɛ kú i tawun, bɔ é ɖɔ: ‘Dìn ɔ, Jehovah, gbɔ bo hu mì; ɖó un kú dìn ɔ, é nyɔ́ nú mì hú un ɖò gbɛ̀.’ (Jona. 4:3) Gɔ́ na ɔ, ɖò hweɖenu ɔ, gbeyiɖɔ gbejinɔtɔ́ Elíi flú bǐ ɖó ninɔmɛ tɔn wu, bo byɔ ɖɔ emi ni kú. É ɖɔ: ‘Dìn ɔ, Jehovah, agbɔ̌n kpé mì! Yǐ gbɛ̀ ce.’ (1 Axɔ. 19:4) Amɔ̌, mɛsɛntɔ́ Jehovah tɔn enɛ lɛ e sɔ́ yeɖée jó n’i lɛ é xɔ akwɛ ɖò nukún tɔn mɛ, bɔ é jló ɖɔ ye ni nɔ gbɛ̀. Jehovah dóhwɛ ye ɖó lee nǔ cí nú ye é wutu ǎ, é nyɔ́ wà ɔ, é d’alɔ ye bɔ ye ɖu ɖò kú e ye ba na kú é jí, bo lɛ́ hɛn ye lidǒ ɖò wanyiyi mɛ, bonu ye na dó sixu kpó ɖò sinsɛn ɛ wɛ kpo gbejininɔ kpo.

5. Etɛwu nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu lɛ kpo ka ɖó hudo wanyiyi mǐtɔn tɔn, ɖò taji ɔ, ɖò égbé?

⁵ Enyi nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu mǐtɔn lɛ kpo na bo ma tlɛ ba na jó gbè dandan ǎ ɔ, gègě yetɔn ɖò xwi ɖí xá ninɔmɛ e nɔ ɖó adohu adohu nú mɛ tawun é ɖé lɛ wɛ ɖò égbé, bɔ é nɔ byɔ ɖɔ è ni hɛn ye lidǒ ɖò wanyiyi mɛ. Mɛɖé lɛ ɖò didɛ ɖò yadonumɛ kpo mɛcako kpo nu wɛ. Mɛ ɖevo lɛ ɔ, è nɔ mɔ xó ɖɔ dó ye wu, alǒ ɖɔ xó masɔgbe lɛ dó gudo yetɔn ɖò fí e ye nɔ w’azɔ̌ ɖè é. Alǒ, agbɔ̌n nɔ kpé ye ɖó gangudozɔ́ alǒ azɔ̌ e è ɖó na fó dandan ɖò táan e ma kpé azɔ̌ mɔhun ǎ é mɛ é wutu. Gɔ́ na ɔ, mɛ ɖevo lɛ ɖò xwi ɖí xá tagba xwédo mɛ tɔn e nɔ zɔ́n bɔ gǎn nɔ vɔ ɖò mɛ wu lɛ é wɛ, é sixu nyí xómɔɖɔdómɛwu asú alǒ asì nùmaɖitɔ́ ɖé tɔn. Nǔ e mɛ tagba enɛ lɛ kpo kɔgbidinúmɛ ɖevo lɛ kpo nɔ tɔ́n kɔ dó é wɛ nyí ɖɔ agbɔ̌n nɔ kpé gègě mɛ e ɖò agun ɔ mɛ lɛ é tɔn ɖò agbaza kpo lee nǔ nɔ cí nú mɛ é kpo lixo. Mɛ̌ mɛ̌ e ka sixu d’alɔ mɛ e awakanmɛ kú lɛ é, bɔ ye na kpó ɖò nukɔn yì wɛ?

6. Nɛ̌ Jehovah ka nɔ hɛn mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ lidǒ ɖò wanyiyi mɛ gbɔn?

⁶ Jehovah nɔ hɛn mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ lidǒ, gbɔn wanyiyi tɔn e ma nɔ vɔ gbeɖé ǎ é sísɔ́ dó vɔ́ jiɖe na ye gblamɛ. Jehovah ɖɔ nú Izlayɛli-ví gbejinɔtɔ́ lɛ ɖɔ: “A xɔ akwɛ nukún ce mɛ, a ɖò ayi ce mɛ, un yí wǎn nú we. . . . Ma ɖi xɛsi ó, un ɖò kpɔ́ xá we.” Hwenu e ye sè xógbe enɛ lɛ é ɔ, kpɔ́n lee é na ko dó wusyɛn lanmɛ nú ye sɔ́ é! (Eza. 43:4, 5) Ðó a nyí ɖokpo ɖò mɛsɛntɔ́ Jehovah tɔn lɛ mɛ wutu ɔ, a sixu kudeji ɖɔ Jehovah yí wǎn nú we tawun. * Xó Mawu tɔn d’akpá nú mɛ ɖěɖee nɔ bló sinsɛn mímɛ́ ɔ é ɖɔ: “É dó hlɔnhlɔn, bo na jiɖiɖe we, ɖɔ a na ɖuɖeji. É ɖò awǎ jɛ wɛ ɖó hwi wutu.”—Sof. 3:16, 17.

7. Ali tɛ nu wanyiyi Jehovah tɔn ka cí lee nɔ ɖé nɔ kpé nukún dó vǐ yɛyɛ̌ tɔn wu gbɔn é ɖɔhun ɖè? (Kpɔ́n ɖiɖe e ɖò bǐbɛ̌mɛ é.)

⁷ Jehovah d’akpá ɖɔ emi na nɔ gudo nú togun emitɔn, lobo dó gbɔ n’i ɖò mɛtɛnkpɔn ɖebǔ e na kpannukɔn ɛ é mɛ. “Un na dó anɔ̌ nú mi, un na sɔ́ mi dó nɛgbé, un na sɔ́ mi ɖó akɔn bo xwè mi dó amlɔ mɛ. Un na dó gbɔ nú mi vǐnɔ ɖò gbɔ dó nú vǐ tɔn wɛ ɖɔhun.” (Eza. 66:12, 13) Nɔ wanyiyinɔ ɖé sɔ́ vǐ yɛyɛ̌ tɔn dó nɛgbé, alǒ sɔ́ ɛ ɖó akɔn. Nùjlɛdonǔwu wusyɛn  dó lanmɛ nú mɛ tɔn tɛ ɖíe! Gbɔn nùjlɛdonǔwu enɛ ɔ gblamɛ ɔ, Jehovah xlɛ́ lee wanyiyi e é ɖó nú mɛsɛntɔ́ tɔn nugbǒ lɛ é syɛn sɔ́ é, bɔ é byɔ ayi mɛ nú mɛ tawun. Ma xò nǔ kpɔ́n ɖɔ emilɛ ka xɔ akwɛ tawun ɖò nukún Jehovah tɔn mɛ, bo lɛ́ nyí mɛvívɛ́ ɖé n’i à jí gbeɖé ó.—Jel. 31:3.

8, 9. Nɛ̌ wanyiyi Jezu tɔn ka sixu dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ gbɔn?

⁸ Hwɛjijɔ ɖé ɖíe bo na zɔ́n bɔ wanyiyi Mawu tɔn na dɔn Klisanwun nugbǒ lɛ lɔ, é wɛ nyí: É “yí wǎn nú gbɛtɔ́ sɔmɔ̌, bo sɔ́ Vǐɖokponɔ tɔn jó, bonu mɛ e na ɖi nǔ n’i lɛ ɖebǔ ma dɔn ó; loɔ, ye bǐ ni mɔ gbɛ̀ mavɔmavɔ.” (Jaan 3:16) Wanyiyi ɖaxó tɛ ɖíe Jezu ɖexlɛ́ bo sɔ́ gbɛ̀ tɔn jó dó ta mǐtɔn mɛ è! Kpɔ́n lee wanyiyi enɛ sɔ́ akpàkpà mǐ sɔ́ é! Xó Mawu tɔn d’akpá nú mǐ ɖɔ nǔ ɖebǔ kaka jɛ ‘wuvɛ̌ mimɔ alǒ yadonumɛ’ jí kún sixu “ɖè mǐ ɖó vo nú wanyiyi e Klisu ɖó nú mǐ é” ó.—Hlɔ. 8:35, 38, 39.

⁹ Enyi mǐ ɖò xwi ɖí xá mɛtɛnkpɔn ɖěɖee nɔ zɔ́n bɔ gǎn nɔ vɔ ɖò mɛ wu ɖò agbaza, gbigbɔ, alǒ lee nǔ nɔ cí nú mɛ é lixo é wɛ ɔ, hlɔnhlɔn e wanyiyi Klisu tɔn ɖó bo nɔ sísɛ́ mɛ é sixu na mǐ hlɔnhlɔn bɔ mǐ na dɛ. (Xà 2 Kɔlɛntinu lɛ 5:14, 15.) Wanyiyi Jezu tɔn ɖó hlɔnhlɔn bo na d’alɔ mǐ, bo na lɛ́ sísɛ́ mǐ bɔ mǐ na jó gbè ǎ, enyi mɛtɛnkpɔn lehun lɛ na bo kpannukɔn mǐ ɔ nɛ, ye wɛ nyí awěxomɛ, yadonumɛ, awakanmɛ kú mɛ mɛɖesunɔ tɔn, alǒ adohu adohu e nɔ zɔ́n bɔ è nɔ flú bǐ lɛ é.

10, 11. Mɛ̌ mɛ̌ e ka ɖó na nɔ hɛn nɔví ɖěɖee awakanmɛ gbɔjɔ na lɛ é lidǒ? Tinmɛ.

¹⁰ Ali e nu Jehovah nɔ gbɔn bo nɔ hɛn mǐ lidǒ ɖò wanyiyi mɛ ɖè é ɖokpo wɛ nyí agun Klisanwun tɔn. Ðokpo ɖokpo mǐtɔn sixu nɔ ɖè wanyiyi ɖokpo enɛ ɔ xlɛ́ gbɔn wǎn yí nú nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu mǐtɔn lɛ kpo gblamɛ, gɔ́ nú ye hinhɛn lidǒ gblamɛ ɖò gbigbɔ kpo lee nǔ nɔ cí nú mɛ é kpo lixo. (1 Jaan 4:19-21) Mɛsɛ́dó Pɔlu dó wusyɛn lanmɛ nú Klisanwun lɛ ɖɔ: “Mi na akɔnkpinkpan miɖée, bo dó wusyɛn lanmɛ nú miɖée, lee bló gbɔn wɛ mi ko ɖè é.” (1 Tɛ. 5:11) Ɛɛn, mɛxo agun tɔn lɛ kpo mɛ e ɖò agun ɔ mɛ lɛ é bǐ kpo sixu xwedó kpɔ́ndéwú Jehovah kpo Jezu kpo tɔn, bo na dó gbɔ nú nɔví sunnu lɛ kpo nɔví nyɔnu lɛ kpo, lobo na lɛ́ hɛn ye lidǒ.—Xà Hlɔmanu lɛ 15:1, 2.

¹¹ Enyi mɛɖé ɖò agun ɔ mɛ bo ɖò azɔn e  kúnkplá lee nǔ nɔ cí nú mɛ é jɛ wɛ ɔ, é sixu ɖó hudo mɛ e tuùn azɔ̌ ɖò ali enɛ nu é kpo amasin kpo tɔn. (Luk. 5:31) Mɛxo agun tɔn lɛ kpo mɛ ɖevo e ɖò agun ɔ mɛ lɛ é kpo tuùn dogbó yetɔn bo nɔ tuùn ɖɔ è kún kplɔ́n azɔ̌ emi bonu emi na kpé nukún dó taglomɛzɔn lɛ wu ó. É ɖò mɔ̌ có, mɛxo agun tɔn lɛ kpo mɛ ɖevo e ɖò agun ɔ mɛ lɛ é kpo ɖó azɔ̌ taji ɖé bo na wà; é wɛ nyí ɖɔ ye ɖó na ‘nɔ na akɔnkpinkpan mɛ e flú bǐ lɛ; bo na gɔ́ alɔ nú mɛ e ma ɖó gǎn ǎ lɛ; lobo na ɖó suúlu dó mɛ bǐ wu.’ (1 Tɛ. 5:14) Klisanwun lɛ bǐ ɖó na nɔ ɖè wuvɛ̌sexámɛ kpo suúlu kpo xlɛ́, lobo na nɔ ɖɔ akɔnkpinkpanxó lɛ dó hɛn mɛ e awakanmɛ kú lɛ é lidǒ. A ka nyí jɔtɛn gbɔdónúmɛ kpo akɔnkpinkpan na mɛ kpo tɔn ɖé à? Lee a na d’alɔ mɔhun mɛ gbɔn é tuùntuùn sixu bló bɔ gǎndido towe lɛ na hɛn lè wá hugǎn.

12. Nǎ kpɔ́ndéwú mɛ e wanyiyi agun ɖé tɔn hɛn lidǒ é tɔn ɖé.

¹² Nɛ̌ wanyiyi towe ka sixu hɛn mɛ ɖěɖee ɖò wuvɛ̌ mɔ wɛ ɖò lee nǔ nɔ cí nú mɛ é sín ali nu é lidǒ gbɔn? Nɔví nyɔnu Klisanwun ɖé nɔ nɔ Elɔpu bo ɖɔ: “Ðò hweɖelɛnu ɔ, un nɔ lin na hu nyiɖée. Amɔ̌, un ɖó tutomɛ ɖagbe ɖé, bɔ é nɔ gudo nú mì. Agun e mɛ un ɖè é hwlɛn gbɛ̀ ce gán. Nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu lɛ kpo nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mì, bo nɔ lɛ́ ɖè wanyiyi xlɛ́ mì tawun hwebǐnu. Nugbǒ wɛ ɖɔ mɛ kpɛɖé jɛn tuùn ɖɔ un ɖò linkpɔ́nzɔn jɛ wɛ, amɔ̌, agun ɔ ka ɖò finɛ nú mì hwebǐnu. Asú kpo asì kpo ɖé cí mɛjitɔ́ gbigbɔ tɔn lɛ ɖɔhun nú mì. Ye nɔ kpé nukún dó wǔ yè, bo ɖò finɛ nú mì ganxixo 24 ɖò 24 jí.” Nugbǒ wɛ ɖɔ mɛ lɛ bǐ sixu d’alɔ mɛ ɖó bǎ ɖokpo ɔ mɛ ǎ. Amɔ̌, xógbe xomɛnyínyɔ́ tɔn mǐtɔn lɛ sixu d’alɔ mɛ ɖěɖee ɖò wuvɛ̌ mɔ wɛ ɖò lee nǔ nɔ cí nú mɛ é sín ali nu lɛ é tawun. *

13. Enyi mǐ jló na hɛn mɛ ɖevo lɛ lidǒ ɔ, etɛ ka ɖò dandan?

¹³ Nyǐ tóɖómɛtɔ́ ɖagbe ɖé. (Ja. 1:19, nwt) Tó ɖiɖó mɛ kpo wuvɛ̌sexámɛ kpo nyí wanyiyi sín walɔ ɖé. A sixu hɛn ayixa dó kàn nǔ byɔ kpo wuvɛ̌sexámɛ kpo, bo na dó mɔ nukúnnú jɛ lee nǔ cí nú mɛ e ɖò wuvɛ̌ mɛ é ɖé wu. Enɛ gudo ɔ, a na kpéwú bo na ɖè wuvɛ̌sexámɛ xlɛ́, bo na hɛn Mawu sɛntɔ́ hàtɔ́ towe lidǒ. Nǔ nukúnmɛ towe ni xlɛ́ ɖɔ nǔ tɔn ɖu ayi mɛ nú we dó nùjɔnǔ mɛ. Enyi Klisanwun ɖevo mɔ ɖɔ emi na tinmɛ doyidoslɔ́ nǔ lɛ tɔn hǔn, ɖǒ suúlu, bo ma gbò xó dó nu n’i ɖò alɔ ɖebǔ mɛ ó. Enyi a ɖótó è kpo suúlu kpo ɔ, é na ɖibla bɔkun nú we hugǎn, bɔ a na mɔ nukúnnú jɛ lee nǔ cí n’i lɛ é mɛ. Enɛ sixu d’alɔ nɔví sunnu alǒ nɔví nyɔnu towe e ɖò wuvɛ̌ mɛ é, bɔ é na ɖeji dó wutu towe, bɔ mɔ̌ mɛ ɔ, é na ɖò gbesisɔmɛ hugǎn, bo na ɖótó we hwenu e a ɖò gǎn dó wɛ, bo na hɛn ɛ lidǒ é. Enyi a xlɛ́ ɖɔ nǔ tɔn nɔ ɖu ayi mɛ nú we tawun ɔ, alɔ e a jló na dó è kpo wanyiyi kpo é sixu dó gbɔ n’i tawun.

14. Etɛwu mǐ ka jló na nyì alɔ nú xómɔɖɔdómɛwu?

¹⁴ Nyì alɔ nú xómɔɖɔdómɛwu. Enyi mɛ e awakanmɛ kú lɛ é mɔ ɖɔ mǐ nɔ mɔ xó ɖɔ dó emi wu ɔ, enɛ sixu zɔ́n bɔ wuvɛ̌ yetɔn na lɛ́ jɛji, bo sixu lɛ́ vɔ́da nú gǎn e dó wɛ mǐ ɖè kpo ayi bǐ kpo, bo na hɛn ye lidǒ ɖò wanyiyi mɛ é. “Xó e è ma lin tamɛ kpɔ́n cobo ɖɔ ǎ é cí hwǐ sɔ́ mɛ ɖɔhun, amɔ̌, ɖɛ̌ nùnywɛtɔ́ tɔn nɔ gbɔ azɔn.” (Nùx. 12:18, nwt) É ɖò wɛn ɖɔ mǐ kún nɔ tuùn bo nɔ zán xógbe e na gblewu mɛ lɛ é dó sɔ́ “hwǐ” mɛ ɖěɖee flú bǐ lɛ é ó. É ɖò mɔ̌ có, enyi è na bo tlɛ ɖò manywɛ mɛ, bo ɖɔ xó dó ‘sɔ́ hwǐ’ mɛɖé ɔ, é sixu ɖó wuvɛ̌ nú mɛ ɔ tawun. Enyi mǐ na hɛn mɛ ɖevo lɛ lidǒ ɖò wanyiyi mɛ gbɔn wusyɛn didó lanmɛ nú ye gblamɛ ɔ, é nɔ byɔ ɖɔ mǐ ni ɖè wuvɛ̌sexámɛ xlɛ́, bo sɔ́ mǐɖée ɖó tɛn yetɔn mɛ lee é sixu nyɔ́ bló gbɔn é bǐ.—Mat. 7:12.

15. Ðɔ azɔ̌wanú xɔ akwɛ e mǐ sixu zán bo hɛn mɛ ɖevo lɛ lidǒ ɖò wanyiyi mɛ é ɖokpo.

 ¹⁵ Nɔ sɔ́ Xó Mawu tɔn dó dó gbɔ nú mɛ ɖevo lɛ. (Xà Hlɔmanu lɛ 15:4, 5.) Nùwlanwlan Mímɛ́ lɛ nyí dɔkun sɛxwetɛn ɖé, bɔ gbɔdónúmɛ kpo wuvɛ̌sexámɛ kpo gɔ́ mɛ. “Mawu e gɔ́n sɔxwixwe kpo kanmɛsyɛnsyɛn [alǒ gbɔdónúmɛ] kpo nɔ gosin ɔ” tɔn wɛ Biblu nyí. Gbɔn vo nú wemafɔ e nɔ dó gbɔ nú mɛ lɛ é ɔ, mǐ lɛ́ ɖó wema junjɔn Biblu jí gègě. Mǐ sixu zán Index des publications des Témoins de Jéhovah kpo Anademẹwe Dodinnanu Tọn Na Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ kpo. Wema enɛ lɛ sixu d’alɔ mǐ, bɔ mǐ na mɔ linlin e junjɔn Mawuxówema ɔ jí, bo nɔ hɛn mɛ lidǒ, bɔ è na dó sixu ɖu ɖò tagba alɔkpa lɛ bǐ jí lɛ é. Mɔ̌ mɛ ɔ, alɔdo enɛ lɛ sixu sɔnǔ nú mǐ, bɔ mǐ ɖè linlin wuvɛ̌sexámɛ tɔn e sixu zɔ́n bɔ gǎn e dó wɛ mǐ ɖè kpo wanyiyi kpo é na na sínsɛ́n hugǎn lɛ é tɔ́n.

16. Enyi mǐ ɖò wusyɛn dó lanmɛ nú Klisanwun e flú bǐ é ɖé wɛ ɔ, jijɔ tɛ lɛ sín hudo mǐ ka ɖó?

¹⁶ Nɔ sè wuvɛ̌ xá mɛ, bo nɔ lɛ́ nyɔ́ xomɛ. Akpáxwé xɔ akwɛ wanyiyi e ma ɖó cejɛnnabi ǎ, bɔ mǐ nɔ ɖexlɛ́ hwenu e mǐ nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mɛɖé, bo nɔ lɛ́ hɛn ɛ lidǒ é tɔn wɛ jijɔ enɛ lɛ nyí. Jehovah ɖesunɔ nyí ‘Tɔ́ nùblawukúnúmɛtɔ́, bo nyí Mawu e nɔ dó gbɔ nú mɛ ɖò ali bǐ nu é,’ é nɔ lɛ́ sè wuvɛ̌ xá mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ tawun. (Xà 2 Kɔlɛntinu lɛ 1:3-6; Luk. 1:78, nwt; Hlɔ. 15:13) Pɔlu sɔ́ kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖé ɖ’ayǐ ɖò ali enɛ nu, é wlan ɖɔ: “Hwenu e mǐ ɖò mi gɔ́n ɔ, mǐ fá xomɛ dó mi wu, vǐnɔ e ɖò nukún kpé dó vǐ tɔn lɛ wu wɛ ɔ ɖɔhun. Mǐ ɖò gbesisɔmɛ, bo na sɔ́ gbɛ̀ mǐtɔn jó dó ta mitɔn mɛ, ɖó wǎn e mǐ nyí nú mi é wu; é nyí Wɛnɖagbe Mawu tɔn ɔ kɛɖɛ wɛ mǐ na jla mi ǎ; ɖó mi vɛ́ nú mǐ sɔmɔ̌.” (1 Tɛ. 2:7, 8) Enyi mǐ nɔ sè wuvɛ̌ xá mɛ Mawu ɖɔhun ɔ, mǐ sixu nyí sìnkɔn ɖɛ e mɛ e flú bǐ é ɖé xò é tɔn.

17. Linlin e ɖò jlɛ̌ jí e tɛ mǐ ka ɖó na ɖó dó nɔví mǐtɔn lɛ wu, bɔ é na d’alɔ mǐ, bɔ mǐ na hɛn ye lidǒ ɖò wanyiyi mɛ?

¹⁷ Ma nɔ ɖó nukún ɖɔ nɔví towe lɛ na nyí mɛ maɖóblɔ̌ ó. Nɔ ɖó linlin e ɖò jlɛ̌ jí é dó nɔví sunnu towe gbigbɔ tɔn lɛ kpo nɔví nyɔnu towe gbigbɔ tɔn lɛ kpo wu. Enyi a nɔ ɖó nukún ɖɔ nɔví towe lɛ kún sixu wà nǔ nyì dò ó ɔ, é sɔgbe ǎ, é ka na lɛ́ dɔn awakanmɛ kú mɛ wá. (Nùt. 7:21, 22) Hɛn dó ayi mɛ ɖɔ Jehovah nɔ nɔ jlɛ̌ jí ɖò nǔ e é byɔ ɖò mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ sí é kɔn. Enyi a nɔ xwedó kpɔ́ndéwú tɔn ɔ, é na zɔ́n bɔ a na sɔnǔ ɖ’ayǐ, bo na nɔ dɛ ɖò nùwanyido mɛ ɖevo lɛ tɔn nu. (Efɛ. 4:2, 32) Ma nɔ xlɛ́ ye ɖɔ ye kún ɖò nǔ kaka ɖé wà wɛ ó ó, é nyɔ́ wà hǔn, nɔ kpa ye ɖó nǔ e ye ɖò wiwa wɛ é wu. Enɛ sixu dó wusyɛn lanmɛ nú ye. Mɛ kpikpa dó nùjɔnǔ mɛ sixu hɛn mɛ ɖevo lɛ lidǒ ɖò wanyiyi mɛ, bo lɛ́ d’alɔ ye, bɔ ye na ɖó hwɛjijɔ e wu sinsɛnzɔ́ mímɛ́ yetɔn na dó “xomɛhunhun” nú ye é. Enyi mǐ wà mɔ̌, bo ma nɔ sɔ́ mǐɖée jlɛ́ dó mɛ ɖevo wu ǎ ɔ, é na wà ɖagbe tawun.—Ga. 6:4.

18. Hwɛjijɔ tɛ mǐ ka ɖó, bo na nɔ hɛn mɛ ɖevo lɛ lidǒ ɖò wanyiyi mɛ?

¹⁸ Lɛngbɔ̌ Jehovah tɔn lɛ bǐ xɔ akwɛ n’i tawun, ye lɛ́ xɔ akwɛ nú Jezu e savɔ̌ dó xɔ gbɛ̀ nú mǐ é. (Ga. 2:20) Mǐ nɔ ɖè wanyiyi xlɛ́ nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo vívɛ́ gbigbɔ tɔn mǐtɔn lɛ. Mǐ nɔ ba na sɔ́ wuvɛ̌sexámɛ kpo wanyiyi kpo dó kpé nukún dó ye wu. Bo na dó nyí jɔtɛn kɔfánúmɛ tɔn ɖé ɔ, “[mǐ] ni bo ba nǔ e nɔ dɔn fífá wá, bo na zɔ́n bɔ mǐ na dó wusyɛn lanmɛ nú [mǐ]ɖée ɖò nùɖiɖi mɛ é.” (Hlɔ. 14:19) Kpɔ́n lee mǐ bǐ ɖò nukún ɖó hwenu e nǔ ɖě ma sɔ́ na dó awakanmɛ kú nú mɛ gbeɖé ǎ ɖò Palaɖisi e ja é mɛ sɔ́ é! Azɔn, ahwan, kú e sín gǔ mǐ ɖu é, yadonumɛ, tagba xwédo tɔn kpo awakanmɛ kú mɛ kpo ɖě sɔ́ na ɖè ǎ. Enyi Xwè Afatɔ́n ɔ wá yì gudo ɔ, gbɛtɔ́ lɛ bǐ na huzu mɛ maɖóblɔ̌. Enɛ gudo ɔ, mɛ ɖěɖee na xò tɛnkpɔn gudo tɔn ɔ zlɛ lɛ é ɔ, Jehovah Mawu na sɔ́ ye dó ɖó vǐ tɔn ayikúngban jí tɔn lɛ, bɔ ye na “ɖó mimǎ ɖò mɛɖéesijijɛ susunɔ e Mawu ví lɛ ɖó ɔ mɛ.” (Hlɔ. 8:21) Mi nú mǐ bǐ ni nɔ ɖò wanyiyi e nɔ hɛn mɛ lidǒ é ɖexlɛ́ wɛ, lobo nɔ ɖò alɔ dó mǐɖée wɛ, bá dó mɔ awǎjijɛ kpo ajɔ enɛ e gbé nya wɛ mǐ ɖè é kpo.