Felisa: Un sù ɖò xwédo wamamɔnɔ tɔn ɖé mɛ ɖò Espagne. Xwédo ce nɔ yì Katolika, bɔ mǐ nyí sinsɛnnɔ tawun. Nugbǒ ɔ, hɛnnumɔ ce 13 wɛ nyí yɛhwenɔ alǒ nɔ w’azɔ̌ ɖò amísaxwé. Nɔ ce nɔví sín vǐ ɖokpo nyí yɛhwenɔ bo lɛ́ nyí mɛ̌si ɖò wemaxɔmɛ Katolika tɔn ɖé. Ee é kú gudo é ɔ, Papa Jean Paul II wlí yɛ̌yi n’i bo ɖɔ é nyí mɛ mímɛ́. Tɔ́ ce nɔ wà flezɔ́, bɔ nɔ ce nɔ wà glezɔ́. Mǐ mɛ tantɔn wɛ ye jì, nyɛ wɛ ka nyí vǐɖaxo ɔ.

Hwenu e un ɖó xwè 12 é ɔ, tohwan ɖé bɛ́ ɖò Espagne. Ahwan ɔ gudo ɔ, è wlí tɔ́ ce dó ganmɛ ɖó acɛkpikpa ɔ yí wǎn nú linlin toxóɖiɖɔ tɔn tɔn lɛ ǎ. É vɛwǔ nú nɔ ce b’ɛ na mɔ nùɖuɖu e na kpé mǐ bǐ é. Enɛ wu ɔ, é sɛ́ nɔví nyɔnu ce kpɛví atɔn (Araceli, Lauri, kpo Ramoni kpo) dó toxo Bilbao tɔn mɛ bonu ye na yì nɔ asyɔ́nla lɛ kpá ɖò yɛhwenɔkpá ɖé mɛ. Nɔví nyɔnu ce lɛ na mɔ nùɖuɖu e na kpé ye é ɖò finɛ.

Araceli: Un ɖò xwè 14 ɖó wɛ hwe ɔ nu, Lauri ɖò xwè 12 ɖó wɛ, bɔ Ramoni ɖò xwè 10 ɖó wɛ. Mǐ jɛ mɛ mǐtɔn lɛ sín dò tawun. Nǔ wɛ mǐ nɔ jla ɖó ɖò yɛhwenɔkpá ɔ mɛ. Xwè wè gudo ɔ, asyɔ́nla lɛ sɛ́ mǐ dó yɛhwenɔkpá ɖaxó ɖé mɛ ɖò Saragosse, fí e è nɔ kpé nukún dó mɛxomɔ lɛ wu ɖè é. Mǐ ɖó na w’azɔ̌ syɛnsyɛn bo na jla adoxwɛ ɔ sá ɖó, enɛ nɔ zɔ́n bɔ nǔ nɔ cikɔ nú mǐ tawun.

Felisa: Hwenu e nɔví nyɔnu ce lɛ yì yɛhwenɔkpá mɛ ɖò Saragosse é ɔ, nɔ ce kpo nylɔ ce e nyí yɛhwenɔ ɖò xá ɔ mɛ é kpo ɖɔ ɖɔ emi na sɛ́ nyì lɔ dó dɔ̌n. Ye jló na bló bɔ un na nɔ zɔ nú nyaví e yí wǎn  nú mì é. Un jló na yì zán hwenu ɖé ɖò yɛhwenɔkpá ɖé mɛ, ɖó un yí wǎn nú Mawu wutu. Un nɔ yì amísa gbè bǐ gbè, bɔ un tlɛ jló na huzu mɛsɛ́dó Katolika tɔn ɖé nɔ ce nɔví ví e ɖò Aflika é ɖɔhun.

Amɔ̌, ɖò yɛhwenɔkpá ɔ mɛ ɔ, un mɔ ɖɔ un kún sixu wà nǔ e un jló na wà lɛ é gègě ó. Asyɔ́nla lɛ dó wusyɛn lanmɛ nú mì bonu má sɛ̀n Mawu ɖò tò ɖevo mɛ lee un ba gbɔn é ǎ. Enɛ wu ɔ, xwè ɖokpo gudo ɔ, un lɛkɔ wá xwé bo wá kpé nukún dó nylɔ ce e nyí yɛhwenɔ é wu. Un nɔ wà xwégbezɔ́ lɛ n’i, bɔ mǐ nɔ zán ɖɛxojɛkán (chapelet) dó xoɖɛ ɖó kpɔ́ ɖò gbadanu lɛ bǐ. Un lɛ́ yí wǎn nú folowa lɛ tító ɖò amísaxɔ ɔ mɛ, bo nɔ lɛ́ b’acɔ́ nú ɖiɖe Mali kpo mɛ mímɛ́ enyíì lɛ kpo tɔn.

Araceli: Hwenu e un ɖò Saragosse é ɔ, un dó akpá nukɔntɔn ɖěɖee ɖò dandan cobɔ è nɔ huzu asyɔ́nla ɖé é. Enɛ gudo ɔ, asyɔ́nla lɛ ɖɔ ɖɔ emi na klán nɔví nyɔnu ce lɛ kpo nyì kpo. Enɛ wu ɔ, ye sɛ́ mì dó yɛhwenɔkpá ɖé mɛ ɖò Madrid, bo sɛ́ Lauri dó yɛhwenɔkpá ɖé mɛ ɖò Valence. Ramoni cí Saragosse. Un dó akpá wegɔ ɖěɖee è nɔ dó cobo nɔ huzu asyɔ́nla ɖé é ɖò Madrid. Mɛ gègě wá nɔ yɛhwenɔkpá ɔ mɛ, ɖi wemaxɔmɛvi lɛ kpo mɛxomɔ lɛ kpo. É sín enɛ wu bɔ azɔ̌ sukpɔ́. Un nɔ w’azɔ̌ ɖò yɛhwenɔkpá mɛ ɔ sín dotóoxwé.

Un nɔ kpɔ́n lee gbɛ̀ ce na cí asyɔ́nla ɖé ɖɔhun é sɛ́dó. Un lin ɖɔ mǐ na zán hwenu gègě dó xà Biblu, bo lɛ́ kplɔ́n nǔ d’ewu. Amɔ̌, nǔ vo sésé wɛ un mɔ. Mɛɖebǔ nɔ zán Biblu alǒ tlɛ nɔ ɖɔ xó dó Mawu abǐ Jezu wu ǎ. Un kplɔ́n Latin-gbè kpɛɖé, bo kplɔ́n nǔ dó mɛ mímɛ́ enyíì Katolika tɔn lɛ sín gbɛzán wu, lobo lɛ́ sɛ̀n Mali. Amɔ̌, azɔ̌ syɛnsyɛn wɛ mǐ nɔ zán hwenu mǐtɔn gègě dó wà kpowun.

Un wá byɔ linkpɔ́n mɛ. Un mɔ ɖɔ un ɖó na ba akwɛ dó d’alɔ mɛ ce lɛ, é nyɔ́ hú ɖɔ má w’azɔ̌ ɖò yɛhwenɔkpá mɛ dó dó dɔkun nú mɛ ɖevo lɛ. Enɛ wu ɔ, un ɖɔ xó d’ewu nú asyɔ́nla ɖaxó bǐ ɔ, bo lɛ́ ɖɔ n’i ɖɔ un jló na yì. Amɔ̌, é sù mì dó xɔ ɖé mɛ. É vɛdo ɖɔ enɛ na zɔ́n bɔ un na huzu gbè wɛ sín.

Asyɔ́nla lɛ ɖè mì sín xɔ ɔ mɛ, amɔ̌, hwenu e ye ɖó ayi wu ɖɔ un kpò ɖò biba na gosin yɛhwenɔkpá ɔ mɛ wɛ jɛn wɛ é ɔ, ye lɛ́vɔ sù mì dó xɔ ɔ mɛ. Ee ye bló mɔ̌ azɔn atɔn gudo é ɔ, ye ɖɔ ɖɔ enyi un wlan nǔ elɔ ɔ, nyì sixu yì: “Un ɖò yiyi wɛ ɖó un jló na sɛ̀n Satáan, bo jó Mawu dó.” É cí kliwun nú mì. Un jló tawun bo na yì, amɔ̌, un na wlan xó enɛ lɛ ǎ. Wǎgbɔ tɔn ɔ, un ɖɔ ɖɔ un jló na ɖɔ xó nú yɛhwenɔ ɖé, bɔ un ɖɔ nǔ e jɛ lɛ é n’i. É byɔ gbè yɛhwenɔgán ɔ ɖɔ emi na lɛ́vɔ lɛkɔ nú mì yì yɛhwenɔkpá e ɖò Saragosse é mɛ. Sun yɔywɛ ɖé gudo ɖò dɔ̌n ɔ, ye na gbè mì ɖɔ má yì. Enɛ gudo zaan ɔ, Lauri kpo Ramoni kpo lɔ gosin yɛhwenɔkpá mɛ.

Felisa: Táan kpɛɖé gudo ɔ, un wlí alɔ bo yì nɔ Cantabrie ɖò tokpɔn Espagne tɔn ɖé mɛ. Un kpò ɖò amísa yì wɛ ɖò gbesisɔmɛ. Aklunɔzángbe ɖokpo ɖò amísa ɔ, yɛhwenɔ ɔ súxó kpo xomɛsin kpo bo ɖɔ: “Mi kpɔ́n wema elɔ!” É xlɛ́ wema Nugbo he Nọ Planmẹ Sọyi Ogbẹ̀ Mavọmavọ Mẹ mǐ; bo ɖɔ: “Enyi mɛɖé na ɖokpo mi hǔn, mi sɔ́ wá nú mì, alǒ mi ni sɔ́ nyì gbě!”

Un ko ɖó wema enɛ ǎ, amɔ̌, un jló na ɖó ɖokpo. Azǎn yɔywɛ ɖé gudo ɔ, nyɔnu wè wá xwé ce gbè. Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn wɛ nú ye, bɔ ye na wema enɛ mì. Un xà zǎn enɛ ɖokpo ɔ mɛ. Hwenu e nyɔnu lɛ lɛkɔ wá é ɔ, ye kanbyɔ mì ɖɔ nyì jló na kplɔ́n Biblu à jí, bɔ un ɖɔ ɛɛn.

Un nɔ jló bo na hɛn xomɛ Mawu tɔn hun hwebǐnu. Enɛ wu ɔ, un kplɔ́n nugbǒ ɔ dó Jehovah wu, bo jɛ wǎn yí n’i jí tawun. Un nɔ jló na ɖɔ xó nú mɛ lɛ bǐ dó wutu tɔn. Ðò 1973 ɔ, un bló baptɛm. Hweɖebǔnu e un kpéwú dó é ɔ, un nɔ tɛnkpɔn bo nɔ ɖɔ xó nú xwédo ce dó nugbǒ ɔ wu. Amɔ̌, xwédo e mɛ un jɔ ɖè é, ɖò taji ɔ, nɔví nyɔnu ce Araceli nɔ zyan vǎ d’eji ɖɔ nǔ e un ɖi nǔ na é kún sɔgbe ó.

Araceli: Ðó è doya nú mì tawun ɖò yɛhwenɔkpá ɔ mɛ wutu ɔ, xomɛ nɔ sìn mì bɔ un sɔ́ ɖó awǎjijɛ dó sinsɛn ce wu ǎ. Amɔ̌, un kpò ɖò amísa yì wɛ ɖò Aklunɔzángbe lɛ bǐ, bo nɔ zán ɖɛxojɛkán dó xoɖɛ gbè bǐ gbè. Un kpò ɖò nukúnnú ba na mɔ jɛ Biblu mɛ wɛ, bo nɔ byɔ Mawu ɖɔ é ni d’alɔ mì. Felisa ɖɔ nǔ e é ko kplɔ́n lɛ é nú mì. Akpàkpà nɔ sɔ́ ɛ dó nǔ e é ɖi nǔ na lɛ é wu sɔmɔ̌ bɔ un lin ɖɔ é hun taɖu. Un yí gbè nú nǔ e ɖɔ wɛ é nɔ ɖè lɛ é ǎ.

Nukɔnmɛ ɔ, un lɛkɔ wá Madrid ɖó azɔ̌ wutu, bɔ enɛ gudo ɔ, un d’asú. Xwè ɖò xwè jí jɛ wɛ é ɔ, un ɖ’ayi wu ɖɔ mɛ ɖěɖee nɔ yì amísa ɖò gbesisɔmɛ lɛ é kún nɔ zán gbɛ̀ sɔgbe xá nùkplɔnmɛ Jezu tɔn lɛ ó. Enɛ wu ɔ, un jó amísa yiyi dó. Un sɔ́ ɖi nǔ nú mɛ mímɛ́ enyíì lɛ alǒ zomɛ̀ xó ɔ ǎ, un ka sɔ́ lɛ́ ɖi ɖɔ yɛhwenɔ ɖé sixu sɔ́ hwɛ lɛ kɛ mɛ ǎ. Un tlɛ lɛ́ bɛ́ wuntun sinsɛn tɔn ce lɛ bǐ kɔn nyì gbě. Un tuùn nú nǔ e wà wɛ un ɖè lɛ é sɔgbe ǎ. Awakanmɛ kú mì, amɔ̌, un kpò ɖò ɖɛ xò sɛ́dó Mawu wɛ ɖɔ: “Un jló na tuùn we. D’alɔ mì!” Un flín ɖɔ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ wá  xúxú hɔn ce azɔn mɔkpan, amɔ̌, un hun gbeɖé ǎ. Un ɖeji dó sinsɛn ɖebǔ wu ǎ.

Nɔví nyɔnu ce Lauri ɖò France, bɔ Ramoni ɖò Espagne. Ðò 1980 mɔ̌ ɔ, ye jɛ Biblu kplɔ́n jí xá Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ. Un ganjɛwu ɖɔ Felisa ɖɔhun ɔ, ye kún tuùn ɖɔ emi ɖò adingban gègě kplɔ́n wɛ ó. Nukɔnmɛ ɔ, un xò gò Angelines; é nyí ɖokpo ɖò mɛ e ɖò xá ce mɛ lɛ é mɛ, bɔ mǐ huzu xɔ́ntɔn vívɛ́. É lɔ nyí ɖokpo ɖò Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ mɛ. Angelines kpo asú tɔn kpo kanbyɔ mì azɔn gègě ɖɔ nyì jló na kplɔ́n Biblu xá emi à jí. Un nɔ ɖɔ un kún ba sinsɛn xó ó, amɔ̌, ye ɖ’ayi wu ɖɔ nyì jló tawun bo na tuùn nǔ dó Biblu wu. Gudo mɛ ɔ, un ɖɔ nú ye ɖɔ: “É nyɔ́. Un na kplɔ́n nǔ xá mi, amɔ̌, Biblu ce ɖesu jɛn un ka na zán!” Un ɖó lilɛdogbeɖevomɛ Biblu tɔn Nácar-Colunga tɔn.

Felisa: Hwenu e un bló baptɛm ɖò 1973 é ɔ, Kúnnuɖetɔ́ 70 mɔ̌ wɛ ɖò Santander e nyí hɔnkàn Cantabrie tɔn é. Mǐ ɖó na yì fí línlín bo na jla wɛnɖagbe ɔ mɛ lɛ bǐ ɖò gletoxo kanweko mɔkpan e ɖò tokpɔn ɔ mɛ lɛ é mɛ. Enɛ wu ɔ, mǐ nɔ dó mɔ̌to gaga, bo nɔ wá dó mɔ̌to kpɛví sín gletoxo ɖé mɛ jɛ ɖevo mɛ.

Xwè lɛ ɖò yiyi wɛ é ɔ, un kplɔ́n Biblu xá mɛ gègě, bɔ mɛ 11 bló baptɛm ɖò ye mɛ. Ye mɛ e un kplɔ́n nǔ xá lɛ é gègě nɔ yì Katolika. Un ɖó na ɖó suúlu dó ye wu. Nyì ɖɔhun ɔ, ye ɖó hudo hwenu tɔn bo na dó tuùn ɖɔ nǔ e emi ɖi nǔ na lɛ é kún sɔgbe ó. Un tuùn ɖɔ Biblu kpo gbigbɔ mímɛ́ Jehovah tɔn kpo kɛɖɛ jɛn sixu d’alɔ mɛɖé, b’ɛ na huzu linlin tɔn lobo mɔ nǔ jɛ nugbǒ ɔ mɛ. (Eblée lɛ 4:12) Asú ce Bienvenido e nyí kponɔ ɖ’ayǐ é bló baptɛm ɖò 1979, bɔ nɔ ce jɛ Biblu kplɔ́n jí, é ka sɔ́ lín có é kú ǎ.

Araceli: Hwenu e un jɛ Biblu kplɔ́n xá Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ jí é ɔ, un lin ɖɔ un kún sixu ɖeji dó ye wu ó. Amɔ̌, hwenu ɖò yiyi wɛ é ɔ, un sɔ́ nɔ lin nǔ gbɔn mɔ̌ ɖě ǎ. Enyi Biblu kɛɖɛ wɛ Kúnnuɖetɔ́ lɛ nɔ kplɔ́n xá mɛ ǎ, loɔ, ye nɔ lɛ́ setónú nú nùkplɔnmɛ tɔn lɛ. Nùɖiɖi e un ɖó nú Jehovah kpo Biblu kpo é jɛ susu jí, bɔ un ɖó awǎjijɛ tawun. Mɛ e ɖò xá ce mɛ é ɖé lɛ ɖó ayi huzuhuzu enɛ wu bo ɖɔ nú mì ɖɔ: “Araceli, ma jó ali e a wlí é dó ó!”

Un flín ɖɔ un xoɖɛ ɖɔ: “É na cɛ́ nú we Jehovah, ɖó a jó mì dó ǎ, a hun ali gègě nú mì bɔ un mɔ nǔ e ba wɛ un ɖè é, é wɛ nyí nukúnnúmɔjɛnǔmɛ nugbǒ Biblu tɔn.” Un lɛ́ byɔ nɔví nyɔnu ce Felisa ɖɔ é ni sɔ́ hwɛ kɛ mì, ɖó nǔmasɔgbe e un ɖɔ n’i lɛ é wu. Sín hwenɛnu ɔ, mǐ sɔ́ nɔ dɔn nǔ xá mǐɖée ɖě ǎ, é nyɔ́ wà ɔ, mǐ nɔ ɖu vivǐ xóɖiɖɔ dó Biblu jí tɔn. Un bló baptɛm ɖò 1989 hwenu e un ɖó xwè 61 é.

Felisa: Dìn ɔ, un ɖó xwè 91. Asú ce ko kú, bɔ un sɔ́ nɔ sixu wà nǔ gègě ɖ’ayǐ tɔn ɖɔhun ǎ. Amɔ̌, un kpò ɖò Biblu xà wɛ azǎn lɛ bǐ gbè, bo nɔ yì kplé lɛ, lobo nɔ yì kúnnuɖegbe hweɖebǔnu e un kpéwú é.

Araceli: Un yí wǎn nú xó ɖɔ dó Jehovah wu nú yɛhwenɔ kpo asyɔ́nla kpo ɖěɖee un nɔ xò gò lɛ é bǐ, vlafo ɖó un ko nyí asyɔ́nla kpɔ́n wutu. Un ɖu vivǐ xóɖɔɖókpɔ́ ɖagbe tɔn xá ye mɛ ɖé lɛ, bɔ ye mɛ gègě yí wema lɛ kpo xójlawema lɛ kpo. Ðò taji ɔ, un flín yɛhwenɔ ɖokpo. Ee un ɖɔ xó xá ɛ nú hwenu kpɛɖé gudo é ɔ, é yí gbè nú nǔ e ɖɔ wɛ un ɖè é. Enɛ gudo ɔ, é ɖɔ nú mì ɖɔ: “Amɔ̌, fitɛ un ka sixu lɛ́ yì kpo xwè e ɖò ta ce é kpo? Etɛ agunví ce lɛ kpo xwédo ce kpo ka na ɖɔ?” Un ɖɔ n’i ɖɔ: “Bɔ etɛ Mawu ka na ɖɔ?” É mɔ ɖɔ hwɛ ce jɔ, bɔ un mɔ ɖɔ wǔ kú i. Amɔ̌, é cí ɖɔ é kún ɖó akɔnkpinkpan bo na huzu ó ɖɔhun.

Un sixu wɔn gbè e gbè asú ce ɖɔ nú mì ɖɔ emi jló na xwedó mì yì kplé é gbeɖé ǎ. É ko ɖó xwè 80 jɛji cobo yì kplé azɔn nukɔntɔn, bɔ enɛ gudo ɔ, é sɔ́ gɔ́n kplé gbeɖé ǎ. É kplɔ́n Biblu bo jɛ kúnnuɖegbe yì jí. Mǐ wà nǔ ɖagbe gègě ɖó kpɔ́ ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ bɔ un nɔ flín. Baptɛm blóbló tɔn kpò sun wè é ɔ, é kú.

Felisa: Hwenu e un jɛ Jehovah sɛ̀n jí é ɔ, nɔví nyɔnu ce kpɛví atɔn klán gbè xá mì. Amɔ̌ nukɔnmɛ ɔ, ye lɔ wá yí nugbǒ ɔ. Enɛ nyí ɖokpo ɖò nǔ ɖagbe hugǎn é un mɔ kpɔ́n lɛ é mɛ. Gbɔn vo nú enɛ ɔ, mǐ sixu ɖu vivǐ hwenu zinzan ɖó kpɔ́ bo ɖɔ xó dó Mawu vívɛ́ mǐtɔn Jehovah kpo Xó tɔn kpo wu tɔn! Gudo tɔn ɔ, mǐ bǐ ɖò Jehovah sɛ̀n wɛ. *