1. Étɛ́ ka nyí tínmɛ ‘jlɛ̌jíninɔ’ tɔn? (2 Timɔtée 4:5)

 ÉNYÍ nǔɖé jɛ bo dó akpɔ nú mǐ ɔ, gbejí e mǐ ɖe nú Jexóva kpó tutoblónúnǔ tɔn kpó é sixú gbɔn tɛ́nkpɔ́n nu. Nɛ̌ mǐ ka sixú ɖí xwi xá wǔvɛ́ mɔ̌hun lɛ́ gbɔn? É byɔ́ ɖɔ ayi mǐtɔn ní ɖo te, bónú mǐ ní nɔ acéjí, lobo syɛ́nlǐn ɖo nǔɖiɖi mɛ. (Xa 2 Timɔtée 4:5.) Ényí mǐ nɔ yi agbɔ̌n jí, nɔ lin tamɛ ganjí, lobo nɔ lɛ́ dó gǎn bo nɔ kpɔ́n nǔ lɛ́ lěe Jexóva nɔ kpɔ́n gbɔn é hǔn, jlɛ̌ jí nɔ wɛ mǐ ɖe mɔ̌ nɛ́. Ényí mǐ nɔ wa mɔ̌ ɔ, mǐ ná nɔ zɔn dó lěe nǔ cí nú mǐ é jí dó ɖɔ xó ǎ.

2. Étɛ́ lɛ́ jí mǐ ka ná ɖɔ xó dó ɖo xóta élɔ́ mɛ?

² Ðo xóta e wá yi é mɛ ɔ, mǐ gbéjé wǔvɛ́ ɖěɖěe nɔ gosín agun ɔ gúdo bɔ mǐ nɔ mɔ lɛ́ é atɔn kpɔ́n. Ðo xóta élɔ́ mɛ ɔ, mǐ ná gbéjé wǔvɛ́ ɖěɖěe mǐ nɔ mɔ ɖo agun ɔ mɛ bɔ yě sixú tɛ́n gbejí e mǐ ɖe nú Jexóva é kpɔ́n é atɔn kpɔ́n. Yě wɛ nyí (1) hwenu e é cí nú mǐ ɖɔ nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ ɖé wa nǔ agɔ xá mǐ é, (2) hwenu e è gbɛ́ nǔ nú mǐ é, (3) hwenu e mǐ ɖo tíntɛ́nkpɔ́n wɛ bá húzú sɔgbe xá hǔzúhúzú e tutoblónúnǔ ɔ bló lɛ́ é. Ényí mǐ ɖo wǔvɛ́ mɔ̌hun lɛ́ ɖí xwi xá wɛ ɔ, nɛ̌ mǐ ka sixú nɔ nɔ jlɛ̌ jí, bo tɛ́dó Jexóva kpó tutoblónúnǔ tɔn kpó wú kpó gbejíninɔ kpó gbɔn?

3. Ényí é cí nú mǐ ɖɔ nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ ɖé wa nǔ agɔ xá mǐ ɔ, nɛ̌ mǐ ka sixú wa nǔ gbɔn?

³ É ka ko cí nú we ɖɔ nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ ɖé, vlafo nɔví e nɔ nɔ nukɔn nú nǔ lɛ́ ɖo tutoblónúnǔ ɔ mɛ é ɖé wa nǔ agɔ xá we kpɔ́n a? Bóyá nɔví ɔ lin ná dó xomɛsin nú we ǎ. (Hlɔ̌. 3:23; Ja. 3:2) Amɔ̌, nǔwiwa tɔn lɛ́ sixú nɔ dó xomɛsin nú we. A sixú ba amlɔ kpo, bo nɔ ɖo tamɛ lin dó xó ɔ wú wɛ. A tlɛ sixú nɔ kanbyɔ́ hwiɖée ɖɔ: ‘Tutoblónúnǔ Mawu tɔn jɛ́n ɖíe dóó bɔ nɔví ná nɔ wa nǔ gbɔn mɔ̌ a?’ Lěe Satáan  ba ɖɔ mǐ ní nɔ lin nǔ gbɔn é pɛ́ɛ́ nɛ́. (2 Kɔ. 2:11) Linlin nyanya mɔ̌hun lɛ́ sixú ɖe mǐ ɖó vo nú Jexóva kpó tutoblónúnǔ tɔn kpó. Énɛ́ wú ɔ, ényí é cí nú mǐ ɖɔ nɔví súnnu alǒ nɔví nyɔ̌nu ɖé wa nǔ agɔ xá mǐ ɔ, nɛ̌ mǐ ka sixú nɔ nɔ jlɛ̌ jí, bo má ná nɔ lin nǔ lěe Satáan nɔ ba ɖɔ mǐ ní nɔ lin nǔ gbɔn é ǎ gbɔn?

4. Hwenu e è wa nǔ agɔ xá Jozɛ́fu é ɔ, nɛ̌ é ka nɔ jlɛ̌ jí gbɔn? Étɛ́ lɛ́ kpɔ́ndéwú tɔn ka sixú kplɔ́n mǐ? (Bǐbɛ́mɛ 50:19-21)

⁴ Ma nɔ hɛn mɛ dó xomɛ ó. Hwenu e Jozɛ́fu ɖo wǐnnyáwínnyá mɛ é ɔ, fofó tɔn lɛ́ wa nǔ agɔ xá ɛ. Yě gbɛ́ wǎn n’i, bɔ yě mɛ ɖé lɛ́ tlɛ ba ná hú i. (Bǐb. 37:4, 18-22) Wǎgbɔ tɔn ɔ, yě sa ɛ, bɔ é húzú kannumɔ. Énɛ́ zɔ́n bɔ Jozɛ́fu mɔ wǔvɛ́ syɛ́nsyɛ́n gěgé nú xwe 13 mɔ̌. Jozɛ́fu sixú ko kanbyɔ́ éɖée ɖɔ Jexóva ka yí wǎn nú émí dóó a jí. É sixú ko lɛ́ kanbyɔ́ éɖée ɖɔ Jexóva jó émí dó hwenu e émí ɖó hudó alɔdó tɔn é wɛ a jí. Amɔ̌, Jozɛ́fu hɛn mɛ dó xomɛ ǎ. É nyɔ́ wa ɔ, é ɖó suúlu dó xlɛ́ ɖɔ émí ɖo jlɛ̌ jí. Ée ali ɔ hun n’i bɔ é ná ba hlɔn nɔví tɔn lɛ́ wú é ɔ, é wa mɔ̌ ǎ, é nyɔ́ wa ɔ, é xlɛ́ ɖɔ émí yí wǎn nú yě, bo sɔ́ hwɛ kɛ yě. (Bǐb. 45:4, 5) Kpé e Jozɛ́fu kpé wú bo lin tamɛ ganjí é wɛ zɔ́n bɔ é wa nǔ gbɔn mɔ̌. É nɔ ɖo tamɛ lin dó wǔvɛ́ tɔn lɛ́ jí wɛ ǎ, loɔ, nǔ e Jexóva ba lɛ́ é jí wɛ é nɔ lin tamɛ dó. (Xa Bǐbɛ́mɛ 50:19-21.) Étɛ́ énɛ́ ka kplɔ́n mǐ? Ényí è wa nǔ agɔ xá we hǔn, ma dó hwɛ Jexóva, alǒ nɔ kanbyɔ́ ɖɔ é jó émí dó wɛ a jí ó. É nyɔ́ wa hǔn, nɔ lin tamɛ dó lěe d’alɔ we gbɔn wɛ é ɖe, bɔ a ɖo didɛ ɖo tagba ɔ nu wɛ é jí. Gɔ́ ná ɔ, ényí mɛ ɖěvo lɛ́ wa nǔ agɔ xá we hǔn, tɛ́n kpɔ́n bónú wǎn e a yí nú yě é ní cyɔ́n nǔ dó nǔwanyido yětɔn lɛ́.—1 Pi. 4:8.

5. Hwenu e Miqueas mɔ ɖɔ è wa nǔ agɔ xá émí é ɔ, nɛ̌ é ka nɔ jlɛ̌ jí gbɔn?

⁵ Ð’ayi kpɔ́ndéwú mɛxó agun tɔn e nɔ nɔ tofɔligbé Amɛlíka tɔn, bo nɔ nyí Miqueas é tɔn wú. b É flín hwenu e é cí ɖɔ nɔví e nɔ nɔ nukɔn nú nǔ lɛ́ é ɖé lɛ́ wa nǔ agɔ xá ɛ é, bo ɖɔ: “Un ko ɖó linkpɔ́n sɔmɔ̌ kpɔ́n ǎ. Ado hu mì. Un sixú nɔ d’amlɔ zǎnmɛ ǎ, bo nɔ ɖo avǐ ya wɛ, ɖó é nɔ cí nú mì ɖɔ un kún sɔ́ sixú wa nǔ ɖě ó ɖɔhun.” Amɔ̌, Miqueas kpo ɖo jlɛ̌ jí nɔ wɛ, bo tɛ́n kpɔ́n lobo ɖu ɖo lěe nǔ nɔ cí n’i é jí. É nɔ xo ɖɛ hwɛhwɛ, bo nɔ byɔ́ Jexóva ɖɔ é ní ná émí gbigbɔ mímɛ́ tɔn kpó hlɔ̌nhlɔ́n e sín hudó émí ɖó bo ná dɛ é kpó. É lɛ́ ba nǔ e ná d’alɔ ɛ lɛ́ é ɖo wěma mǐtɔn lɛ́ mɛ. Étɛ́ ka nyí nǔkplɔ́nmɛ ɔ? Ényí a mɔ ɖɔ nɔví súnnu, alǒ nɔví nyɔ̌nu ɖé wa nǔ agɔ xá we hǔn, ɖǒ suúlu, bo tɛ́n kpɔ́n bo ɖu ɖo linlin agɔ ɖěbǔ e a sixú ɖó é jí. A sixú tuun ninɔmɛ ɖěɖěe zɔ́n bɔ mɛ ɔ ɖɔ xó alǒ wa nǔ gbɔn mɔ̌ lɛ́ é bǐ ǎ. Énɛ́ wú ɔ, xo ɖɛ sɛ́dó Jexóva bo byɔ́ ɛ ɖɔ é ní d’alɔ we bónú a ní tɛ́n kpɔ́n bo mɔ nukúnnú jɛ lěe mɛ ɔ nɔ kpɔ́n nǔ lɛ́ gbɔn é mɛ. Mɔ̌ wiwa sixú d’alɔ we bɔ a ná mɔ ɖɔ nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ towe kún lin ná wa nǔ nyanya dó wǔ we ó, bo ná sɔ́ hwɛ kɛ ɛ. (Nǔx. 19:11) Flín ɖɔ Jexóva mɔ nǔ jɛ ninɔmɛ towe wú, bo ná ná hlɔ̌nhlɔ́n e sín hudó a ɖó bá dɛ é we.—2 Tan 16:9; Nǔt. 5:8.

6. Étɛ́wú é ka ɖo tají ɖɔ mǐ ní mɔ nǔgbɛ́númɛ Jexóva tɔn dó mɔ xlɛ̌ wǎn e é yí nú mǐ é tɔn? (Eblée lɛ́ 12:5, 6, 11)

⁶ Nǔgbɛ́númɛ sixú ɖó wǔvɛ́ nú mɛ tawun ɖo lěe nǔ nɔ cí nú mɛ é linu. Amɔ̌, ényí mǐ sɔ́ ayi ɖó wǔvɛ́ ɔ kɛ́ɖɛ́ jí ɔ, mǐ sixú jɛ mimɔ jí ɖɔ nǔɖé kún sɔ mɔ̌ ó, lé nǔgbɛ́númɛ ɔ kún tlɛ sɔgbe xá mǐ ó, alǒ é syɛ́n dín. Énɛ́ sixú zɔ́n bɔ mǐ xo nǔ tají ɖé kpo, énɛ́ wɛ nyí ɖɔ mǐ sɔ́ ná mɔ nǔgbɛ́númɛ ɔ dó mɔ wǎn e Jexóva yí nú mǐ é sín xlɛ̌ ǎ. (Xa Eblée lɛ́ 12:5, 6, 11.) Gɔ́ ná ɔ, ényí mǐ  ma ɖu ɖo lěe nǔ cí nú mǐ é jí ǎ ɔ, Satáan sixú gbɔn yɛdo énɛ́ mɛ bo kpé mǐ wú. É ba ɖɔ mǐ ní xo nǔgbɛ́númɛ ɔ nyi kɛ́n, bɔ nylahú bǐ ɔ wɛ nyí ɖɔ, mǐ ní jɛ zɔ nú Jexóva kpó agun ɔ kpó. Ényí è gbɛ́ nǔ nú we ɔ, nɛ̌ a ka sixú kpo ɖo jlɛ̌ jí nɔ wɛ gbɔn?

7. (a) Lěe ɖiɖe ɔ xlɛ́ gbɔn é ɔ, hwenu e Piyɛ́ɛ ko yí gbe nú nǔgbɛ́númɛ ɔ gúdo é ɔ, nɛ̌ Jexóva ka zán ɛ gbɔn? (b) Étɛ́ kpɔ́ndéwú Piyɛ́ɛ tɔn ka kplɔ́n we?

⁷ Yǐ gbe nú nǔgbɛ́númɛ, bo bló hǔzúhúzú e jɛxá lɛ́ é. Azɔn mɔ̌kpán wɛ Jezu gbɛ́ nǔ nú Piyɛ́ɛ ɖo mɛsɛ́dó ɖě lɛ́ nukɔn. (Mak. 8:33; Luk. 22:31-34) Nǔ énɛ́ sixú ko zɔ́n bɔ xomɛ sin Piyɛ́ɛ tawun! Amɔ̌, Piyɛ́ɛ kpo ɖo gbejí nú Jezu. É yí gbe nú nǔgbɛ́númɛ ɔ, bɔ nǔ e é wa nyi dó lɛ́ é lɛ́vɔ́ kplɔ́n nǔ i. Wǎgbɔ tɔn ɔ, Jexóva d’ajɔ Piyɛ́ɛ ɖó gbejíninɔ tɔn wú, bo sɔ́ azɔ̌ kpinkpɛn lɛ́ d’así n’i ɖo agun ɔ mɛ. (Jaan 21:15-17; Mɛ. 10:24-33; 1 Pi. 1:1) Étɛ́ kpɔ́ndéwú Piyɛ́ɛ tɔn ka sixú kplɔ́n mǐ? Ényí mǐ nɔ mɔ nǔ zɛ xomɛsin e nǔgbɛ́númɛ ɔ dó nú mǐ é wú, bo nɔ yí gbe ná, lobo nɔ bló hǔzúhúzú e jɛxá lɛ́ é ɔ, mǐ kpó mɛ ɖěvo lɛ́ kpó nɔ ɖu le tɔn. Ényí mǐ nɔ wa mɔ̌ ɔ, mǐ nɔ nyɔ́ zán nú Jexóva kpó nɔví mǐtɔn lɛ́ kpó hú gǎn.

8-9. Ée è gbɛ́ nǔ nú Bernardo gúdo é ɔ, nɛ̌ nǔ ka cí n’i ɖo bǐbɛ́mɛ? Étɛ́ ka d’alɔ ɛ bɔ é jlá linlin tɔn ɖó?

⁸ Ð’ayi nǔ e jɛ dó nɔví súnnu e nɔ nyí Bernardo bo nɔ nɔ Mozambique é wú é wú. É ba wǔjɔmɛzɔ́ e é ɖó, bo nyí mɛxó agun tɔn é kpo. Nɛ̌ nǔ ka cí nú Bernardo ɖo bǐbɛ́mɛ? É ɖɔ: “Xomɛ sin mì, ɖó un yí wǎn nú nǔ e è gbɛ́ nú mì é ǎ wútu.” Linlin e mɛ ɖěvo e ɖo agun ɔ mɛ lɛ́ é ná ɖó dó wǔ tɔn é wɛ ɖo ayi mɛ ɖu n’i wɛ. É ɖɔ: “É byɔ́ sun ɖé lɛ́ ɖo así ce, cóbɔ un wá kpé wú, bo ɖó linlin e sɔgbe é dó ninɔmɛ ɔ wú, lobo lɛ́vɔ́ ɖeji dó Jexóva kpó tutoblónúnǔ tɔn kpó wú.” Étɛ́ ka d’alɔ Bernardo bɔ é ɖó linlin e sɔgbe é?

⁹ Bernardo vɔ́ linlin tɔn jlá ɖó. É tínmɛ ɖɔ: “Hwenu e un nyí mɛxó agun tɔn é ɔ, un nɔ zán Eblée lɛ́ 12:7 dó d’alɔ mɛ ɖěvo lɛ́ bónú yě ní nɔ ɖó linlin e sɔgbe é dó nǔgbɛ́númɛ Jexóva tɔn wú. Din ɔ, un kanbyɔ́ nyiɖée ɖɔ: ‘Mɛ̌ ka ɖó ná zán wěmafɔ énɛ́?’ Mɛsɛntɔ́ Jexóva tɔn lɛ́ bǐ, káká jɛ nyiɖésúnɔ jí.” Énɛ́ gúdo ɔ, Bernardo ɖe afɔ tawun tawun ɖěvo lɛ́, bo bló bɔ jiɖe e é ɖó dó Jexóva kpó tutoblónúnǔ Tɔn kpó wú é lɛ́ jɛjí. É nɔ xa Biblu hú gǎn, bo nɔ  lɛ́ zán hwenu gěgé dó lin tamɛ dó nǔ e é xa é jí d’é jí. Ado kpo ɖo huhu i wɛ dó linlin e nɔví lɛ́ nɔ ɖó dó wǔ tɔn é wú có, é nɔ w’azɔ̌ xá yě ɖo sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ, bo nɔ lɛ́ ɖ’alɔ ɖo kplé agun tɔn lɛ́ mɛ. È lɛ́ wá jɔ wǔ Bernardo ɖo nukɔnmɛ bɔ é nyí mɛxó agun tɔn. Ényí è gbɛ́ nǔ nú we Bernardo ɖɔhun hǔn, tɛ́n kpɔ́n bo mɔ nǔ zɛ lěe nǔ cí nú we é wú, yǐ gbe nú nǔgbɛ́númɛ ɔ, lobo bló hǔzúhúzú e jɛxá lɛ́ é. c (Nǔx. 8:33; 22:4) Ényí a wa mɔ̌ ɔ, a sixú kú d’é jí ɖɔ Jexóva ná d’ajɔ we ɖó tɛ́ e a tɛ́dó wǔ tɔn, bo lɛ́ tɛ́dó tutoblónúnǔ tɔn wú é wú.

10. Hǔzúhúzú tɛ́ è ka bló bɔ é sixú ko tɛ́n gbejíninɔ Izlayɛ́li ví ɖé lɛ́ tɔn kpɔ́n?

¹⁰ Hǔzúhúzú e tutoblónúnǔ ɔ bló lɛ́ é sixú tɛ́n gbejíninɔ mǐtɔn kpɔ́n. Ényí mǐ ma cɔ́ mǐɖée ǎ ɔ, mǐ tlɛ sixú jó yě dó bɔ yě ná ɖe mǐ ɖó vo nú Jexóva. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ɖ’ayi lěe hǔzúhúzú e è bló ɖo Mɔyízisɛ́n ɔ mɛ é ɖokpó sixú ko wa nǔ dó Izlayɛ́li ví ɖé lɛ́ wú gbɔn é wú. Cóbónú è ná ɖó Mɔyízisɛ́n ɔ ayǐ ɔ, mɛ e nyí tatɔ́ xwédo tɔn lɛ́ é nɔ wa vɔ̌sánúxwlémawutɔ́zɔ́. Yě nɔ mɛ vɔ̌sákpe, bo nɔ sá vɔ̌ nú Jexóva dó xwédo yětɔn lɛ́ takúnmɛ. (Bǐb. 8:20, 21; 12:7; 26:25; 35:1, 6, 7; Jɔb. 1:5) Amɔ̌, hwenu e è ɖó Mɔyízisɛ́n ɔ ayǐ é ɔ, tatɔ́ xwédo tɔn lɛ́ ɖó ná jó wǔjɔmɛzɔ́ énɛ́ dó. Jexóva sɔ́ vɔ̌sánúxwlémawutɔ́ lɛ́ ɖo xwédo Aalɔ́ɔn tɔn mɛ bónú yě ná nɔ sá vɔ̌ lɛ́. Ée hǔzúhúzú énɛ́ bɛ́ azɔ̌ gúdo é ɔ, ényí tatɔ́ xwédo tɔn ɖé ma jɔ ɖo xwédo Aalɔ́ɔn tɔn mɛ ǎ, bo nɔ wa vɔ̌sánúxwlémawutɔ́zɔ́ ɔ, è sixú hu i. d (Lev. 17:3-6, 8, 9) Hǔzúhúzú énɛ́ ka ɖo hwɛjijɔ e wú Kolée, Datáni, Abilámu, gɔ́ nú mɛxó 250 lɛ́ fɔ́n gǔ dó Mɔyízi kpó Aalɔ́ɔn kpó jí é mɛ wɛ a? (Kɛ́n. 16:1-3) Mǐ sixú ɖɔ bo t’afɔ jí ǎ. É ná bo sín nǔ ɖěbǔ wú ɔ, Kolée kpó gbɛ̌ tɔn lɛ́ kpó kpé wú bo nɔ gbejí nú Jexóva ǎ. Ényí hǔzúhúzú e tutoblónúnǔ ɔ bló lɛ́ é tɛ́n gbejíninɔ towe kpɔ́n ɔ, étɛ́ a ka sixú wa?

11. Étɛ́ kpɔ́ndéwú Levíi ví e jɔ ɖo Kexáti kún mɛ é ɖé lɛ́ tɔn ka kplɔ́n mǐ?

¹¹ Nɔ gǔdo nú hǔzúhúzú e tutoblónúnǔ ɔ bló lɛ́ é bǐ mlɛ́mlɛ́. Hwenu e Izlayɛ́li ví lɛ́ ɖo yiyi wɛ ɖo gbětótló mɛ é ɔ, azɔ̌ bǔnɔ tawun ɖé wɛ Kexáti ví lɛ́ nɔ wa. Izlayɛ́li ví lɛ́ sɛ tɛn hweɖébǔnu ɔ, Kexáti ví ɖé lɛ́ wɛ nɔ sɔ́ akɔjijɛgbá ɔ bo nɔ jɛ nukɔn nú togun ɔ. (Kɛ́n. 3:29, 31; 10:33; Joz. 3:2-4) Wǔjɔmɛ bǔnɔ ɖé wɛ! Amɔ̌, Kexáti ví lɛ́ sín azɔ̌ húzú hwenu e Izlayɛ́li ví lɛ́ jɛ Akpádídó yíkúngban ɔ jí é. É sɔ́ byɔ́ ɖɔ è ní nɔ ɖo tɛn sɛ nú akɔjijɛgbá ɔ wɛ hwɛhwɛ ǎ. Énɛ́ wú ɔ, bɛ́sín hwenu e Salomɔ́ɔ jɛ acɛ kpa jí é ɔ, è sɔ́ azɔ̌ ɖé lɛ́ d’así nú Kexáti ví lɛ́; mɛɖé lɛ́ nyí hanjitɔ́, mɛ ɖěvo lɛ́ nyí hɔnjínɔtɔ́, bɔ mɛ ɖěvo lɛ́ nɔ kpé nukún dó nǔ e è ɖe ɖó vo nú Mawu lɛ́ é wú. (1 Tan 6:31-33; 26:1, 24) È wlán dó fí ɖěbǔ ɖɔ Kexáti ví lɛ́ nɔ ɖo nǔ húnhún ɖɔ wɛ, alǒ nɔ byɔ́ ɖɔ è ní sɔ́ azɔ̌ e nyí nukúnɖéjí hú gǎn é d’así nú émí, ɖó yě ko nɔ w’azɔ̌ bǔnɔ ɖé ɖ’ayǐ wú ǎ. Étɛ́ énɛ́ ka sixú kplɔ́n mǐ? Nɔ nɔ gǔdo nú hǔzúhúzú e tutoblónúnǔ ɔ bló lɛ́ é kpó ayi bǐ kpó, nú hǔzúhúzú énɛ́ lɛ́ ɖě ná bo tlɛ kan azɔ̌ e a nɔ wa é ɔ nɛ́. È na bo tlɛ sɔ́ azɔ̌ ɖěbǔ d’así nú we hǔn, nǔ é ní dó xomɛhunhun nú we. Flín ɖɔ é kún  nyí azɔ̌ e è sɔ́ d’así nú we é wɛ nɔ ɖe lě do a xɔ akwɛ́ sɔ é xlɛ́ ó. Tónú e a nɔ se nú Jexóva é nɔ xɔ akwɛ́ ɖo nukún tɔn mɛ hú azɔ̌ ɖěbǔ e a nɔ wa é.—1 Sam. 15:22.

12. Nɛ̌ nǔ ka cí nú Zaina hwenu e è ɖe è sín Betɛ́li, bo sɔ́ ɛ bɔ é nyí gběxosín-alijítɔ́ titewungbe é?

¹² Ð’ayi kpɔ́ndéwú nɔví nyɔ̌nu e nɔ nyí Zaina é tɔn wú; è ɖyɔ́ azɔ̌ e é nɔ wa ɖ’ayǐ é, bɔ énɛ́ zɔ́n bɔ é ba wǔjɔmɛzɔ́ e é yí wǎn ná tawun é kpo. É ko wa sinsɛnzɔ́ ɖo Betɛ́li nú xwe 23 jɛjí, amɔ̌ din ɔ, è sɔ́ ɛ bɔ é nyí gběxosín-alijítɔ́ titewungbe. É ɖɔ: “Hǔzúhúzú énɛ́ wa nǔ dó wǔ ye tawun. Un mɔ ɖɔ un kún vó nǔɖé ó, bo nɔ ɖo kinkanbyɔ́ nyiɖée wɛ ɖɔ: ‘Étɛ́ un ka wa nyi do?’” É blá wǔ ɖɔ nɔví ɖé lɛ́ ɖo agun ɔ mɛ bo lɛ́ gɔ́ so nú wǔvɛ́ tɔn, bo nɔ ɖɔ n’i ɖɔ: “Ényí a ko nyɔ́ zán sɔmɔ̌ wɛ ɔ, è ná ko jó we dó Betɛ́li.” Nú hwenu ɖé ɔ, Zaina flú bǐ, bo nɔ ɖo avǐ ya wɛ zǎn lɛ́ bǐ mɛ. Amɔ̌, é ɖɔ: “Un lɔn gbeɖé, bo xo nǔ kpɔ́n dó wǎn e tutoblónúnǔ Jexóva tɔn, alǒ Jexóva yí nú mì é wú ǎ.” Nɛ̌ Zaina ka kpé wú bo nɔ jlɛ̌ jí gbɔn?

13. Étɛ́ Zaina ka wa dó ɖu ɖo linlin masɔgbe e é nɔ ɖó lɛ́ é jí?

¹³ Zaina kpé wú bo ɖu ɖo linlin agɔ e é nɔ ɖó lɛ́ é jí. Gbɔn nɛ̌ é? É xa xóta e ɖɔ xó dó ninɔmɛ e ɖí xwi xá wɛ é ɖe é wú é ɖé lɛ́ ɖo wěma mǐtɔn lɛ́ mɛ, bɔ yě d’alɔ ɛ bɔ é dɛ ɖ’é nu. Xóta “Hiẹ Sọgan Pehẹ Gbigbọjọ!” e ɖo Atɔxwɛ (Gungbe) 1^er février 2001 mɛ é d’alɔ ɛ tawun. Xóta énɛ́ tínmɛ lěe Biblu wlántɔ́ Maki sixú ko ɖí xwi xá wǔvɛ́ mɔ̌hun lɛ́ hwenu e è ɖyɔ́ azɔ̌ e é nɔ wa é gbɔn é. Zaina flín ɖɔ: “Nǔ e sín hudó un ɖó bo ná ɖu ɖo awakanmɛkúmɛ jí é pɛ́ɛ́ wɛ kpɔ́ndéwú Maki tɔn nyí.” Zaina lɛ́vɔ́ sɛkpɔ́ xɔ́ntɔn tɔn lɛ́ d’é jí. É nɔ nɔ éɖokpónɔ ǎ; mɔ̌ jɛ́n é ma ka nɔ lɛ́ ɖo linlin wɛ gbɛmɛ ɖɔ gbɛ émítɔn blá wǔ ǎ é nɛ́. É wá ɖ’ayi wú ɖɔ gbigbɔ mímɛ́ wɛ nɔ xlɛ́ ali gbeta e kɔn tutoblónúnǔ Jexóva tɔn nɔ wá lɛ́ é, bɔ nǔ émítɔn ka nɔ lɛ́ ɖu ayi mɛ nú nɔví e ɖo nukún kpé dó nǔ lɛ́ wú wɛ lɛ́ é tawun. É lɛ́ ɖ’ayi wú ɖɔ nǔ e ɖo tají tawun nú tutoblónúnǔ Jexóva tɔn é wɛ nyí ɖɔ è ní w’azɔ̌ Jexóva tɔn ganjí.

14. Hǔzúhúzú e tutoblónúnǔ ɔ bló é tɛ́ nu Vlado ka dɛ ɖe? Étɛ́ ka d’alɔ ɛ?

¹⁴ Ð’ayi wǔvɛ́ e Vlado e ɖó xwe 73, bo nɔ nɔ Slovénie é mɔ é wú. È xo agun e mɛ é nɔ bló kplé ɖe é kpó agun ɖěvo kpó kplé, bo sú kpléxɔ Axɔ́súɖuto ɔ tɔn e mɛ é nɔ  bló kplé ɖe é. É ɖɔ: “Un mɔ nǔ jɛ nǔ e wú è sú kpléxɔ Axɔ́súɖuto ɔ tɔn ɖaaɖagbe énɛ́ é mɛ ǎ. Akpɔ ɖó mì tawun, ɖó è vɔ́ jlá ɖó é ɔ, é lín ɖěbǔ ǎ. Xwlɛkpikpazɔ́ wɛ un nɔ wa, bɔ un tlɛ bló nǔ yɔ̌yɔ́ ɖé lɛ́ ɖo nǔvɔ́jláɖózɔ́ énɛ́ hwenu. Gɔ́ ná ɔ, xo e è xo agun lɛ́ kplé é byɔ́ hǔzúhúzú gěgé ɖo mǐ mɛ wɛnjlátɔ́ mɛxómɔ lɛ́ sí.” Étɛ́ ka d’alɔ Vlado bɔ é xwedó ali énɛ́ e è xlɛ́ ɛ é? É tínmɛ ɖɔ: “Hǔzúhúzú sɔgbe xá gbeta e kɔn tutoblónúnǔ Jexóva tɔn nɔ wá lɛ́ é nɔ hɛn le wá hwebǐnu. Yě nɔ sɔ́ nǔ nú mǐ nú hǔzúhúzú e tlɛ d’agba hú mɔ̌ bo jawě ɖo sɔgúdo lɛ́ é.” È dɔn agun e mɛ a ɖe é cá xá agun ɖěvo, alǒ è ɖyɔ́ azɔ̌ e a nɔ wa é bɔ a ɖo xwi ɖí xá wǔvɛ́ e énɛ́ ɖó nú we é wɛ a? Kú d’é jí ɖɔ Jexóva mɔ nǔ jɛ lěe nǔ cí nú we é wú. Ényí a nɔ nɔ gǔdo nú hǔzúhúzú énɛ́ lɛ́, bo nɔ lɛ́ tɛ́dó Jexóva kpó tutoblónúnǔ e zán wɛ é ɖe é kpó wú kpó gbejíninɔ kpó ɔ, é ɖo wɛn ɖɔ é ná kɔn nyɔ̌ná dó jǐ we.—Ðɛh. 18:26.

15. Ényí mǐ ɖo xwi ɖí xá wǔvɛ́ e mǐ nɔ mɔ ɖo agun ɔ mɛ é ɖé lɛ́ wɛ ɔ, nɛ̌ mǐ ka sixú nɔ nɔ jlɛ̌ jí gbɔn?

¹⁵ Ée vivɔnu gbɛ élɔ́ tɔn ɖo sisɛkpɔ́ wɛ é ɔ, mǐ sixú ɖó nukún ɖɔ mǐ ná mɔ wǔvɛ́ lɛ́ ɖo agun ɔ mɛ. Wǔvɛ́ énɛ́ lɛ́ sixú tɛ́n gbejí e mǐ ɖe nú Jexóva é kpɔ́n. Énɛ́ wú ɔ, mǐ ɖó ná nɔ nɔ jlɛ̌ jí. Ényí a lin ɖɔ klisánwun hǎtɔ́ ɖé wa nǔ agɔ xá we hǔn, ma jó xomɛsin dó bónú é ɖu ɖo jǐ we ó. Ényí è gbɛ́ nǔ nú we hǔn, kpɔ́n nǔ zɛ lěe nǔ cí nú we é wú, bo yí gbe nú wěɖexámɛ ɔ, lobo bló hǔzúhúzú e jɛxá lɛ́ é. Gɔ́ ná ɔ, ényí tutoblónúnǔ Jexóva tɔn bló hǔzúhúzú ɖé lɛ́ bónú yě kúnkplá we tlɔlɔ hǔn, yǐ gbe nú hǔzúhúzú énɛ́ lɛ́ kpó ayi towe bǐ kpó, bo lɛ́ wa nǔ sɔgbe xá wěɖexámɛ lɛ́.

16. Nɛ̌ a ka sixú kpo ɖo jiɖe ɖó dó Jexóva kpó tutoblónúnǔ tɔn kpó wú wɛ gbɔn?

¹⁶ A sixú kpo ɖo jiɖe ɖó dó Jexóva kpó tutoblónúnǔ tɔn kpó wú wɛ, hwenu e gbejíninɔ towe gbɔn tɛ́nkpɔ́n nu é. Amɔ̌, bo ná dó kpé énɛ́ wú ɔ, é byɔ́ ɖɔ a ní nɔ nɔ jlɛ̌ jí, énɛ́ wɛ nyí ɖɔ a ní nɔ ɖó suúlu, nɔ lin tamɛ ganjí, lobo nɔ lɛ́ kpɔ́n nǔ lɛ́ lěe Jexóva nɔ kpɔ́n gbɔn é. Kán ɖ’é jí bo ná nɔ kplɔ́n nǔ dó mɛ e xó Biblu ɖɔ bɔ yě ɖí xwi xá wǔvɛ́ mɔ̌hun lɛ́ bɔ é kpa yě lɛ́ é wú, bo nɔ lɛ́ lin tamɛ dó kpɔ́ndéwú yětɔn jí. Nɔ xo ɖɛ sɛ́dó Jexóva dó byɔ́ alɔdó. Gɔ́ ná ɔ, ma ɖó wǔ zɔ nú agun ɔ gbeɖé ó. Énɛ́ ɔ, nǔ ɖěbǔ ná bo ɖo jijɛ wɛ ɔ, Satáan ná kpé wú bo ɖe we ɖó vo nú Jexóva, alǒ tutoblónúnǔ Tɔn ǎ.—Ja. 4:7.