È jì mì ɖò St. Paul, Minnesota, ɖò États-Unis ɖò 1954. Mɛjitɔ́ ce lɛ nyí dɔkunnɔ ǎ, ye ka lɛ́ nyí wamamɔnɔ ǎ, sinsɛn Katolika tɔn wɛ mǐ nɔ yì. Nyi wɛ nyí vǐ wegɔ́ ɔ ɖò vǐ atɔ́ɔ́n e ye jì lɛ é mɛ. Un yì wemaxɔmɛ dokɔ tɔn Katolika tɔn, gɔ́ na ɔ, un nɔ lɛ́ d’alɔ yɛhwenɔ lɛ ɖò nǔwiwa sinsɛn tɔn lɛ hwenu. É ɖò mɔ̌ có, un tuùn nǔ kaka ɖé dó Biblu jí ǎ. Un ɖi nǔ ɖɔ Mawu ɖé wɛ ɖó na ko dá nǔ lɛ bǐ có, un ka ɖi nǔ ɖě nú amǐsa ɔ ǎ.

Hwenu e un ɖò xwè nukɔntɔn ɔ bló wɛ, ɖò wemaxɔmɛ linsinmɛ tɔn William Mitchell tɔn e nɔ kplɔ́n sɛ́n mɛ é ɔ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ wá xúxú hɔn ce. Un ɖò nǔ nya wɛ bɔ alɔnu ce ján tawun, bɔ kpo xomɛnyínyɔ́ kpo ɔ, asú kpo asì kpo ɔ yí gbè ɖɔ emi na lɛkɔ wá. Ee ye lɛkɔ wá é ɔ, un kan nǔ we byɔ ye: “Etɛwu gbɛtɔ́ ɖagbe lɛ ma ka nɔ yì nukɔn ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ ǎ?” “Etɛ lɛ è ka sixu wà bá mɔ awǎjijɛ?” Un yí wema Nugbo he Nọ Planmẹ Sọyi Ogbẹ̀ Mavọmavọ Mẹ kpo Owe Wiwe lẹ—Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn akpa amamúnɔ e nɔ kɔ́n é kpo. Un lɛ́ yí gbè nú Biblu kplɔnkplɔn ɖé. Enɛ hun nukún nú mì. Un kplɔ́n ɖɔ Axɔ́suɖuto  Mawu tɔn wɛ nyí acɛkpikpa e na kp’acɛ dó ayikúngban ɔ jí é, b’ɛ dó xomɛhunhun nú mì tawun. Un mɔ bɔ acɛkpikpa cejɛnnabi tɔn gbɛtɔ́ lɛ tɔn j’ayǐ bǐ mlɛ́mlɛ́; ye zɔ́n bɔ yajiji, wuvɛ̌, kpo nǔagɔwiwa kpo gɔ́ gbɛ̀ ɔ mɛ.

Un zé nyiɖée jó nú Jehovah ɖò bǐbɛ̌mɛ 1982 tɔn, bo bló baptɛm ɖò nukɔnmɛ ɖò xwè enɛ mɛ, ɖò kpléɖókpɔ́ ɖaxó e è bló ɖò nǔkpɔntɛn ɖaxó St. Paul tɔn bɔ xóta tɔn nyí “Nǔgbo Axɔ́suɖuto Tɔn” é hwenu. Un lɛkɔ yì nǔkpɔntɛn enɛ ɖò aklunɔzán gbla e bɔ d’ewu é mɛ, bo na dó bló tɛnkpɔn e na zɔ́n bɔ un na huzu mɛɖesínhwɛmɛtɔ́ ɖé é. Ðò bǐbɛ̌mɛ octobre tɔn ɔ, un sè ɖɔ un dín nú tɛnkpɔn ɔ, b’ɛ zɔ́n bɔ un hɛn ɔ, un na nɔ ɖɔ hwɛ.

Ðò Kpléɖókpɔ́ Ðaxó “Nǔgbo Axɔ́suɖuto Tɔn” jí ɔ, un xò gò Mike Richardson e nɔ w’azɔ̌ ɖò Betɛli Brooklyn tɔn é b’ɛ tinmɛ ɖɔ è ɖó azɔ̌xɔsa e nɔ ɖɔ nǔ dó sɛ́n linu é ɖé ayǐ ɖò hɔ̌nkan gbɛ̀ ɔ tɔn mǐtɔn. Un flín xó e agooɖojǐe Etiopíinu ɔ ɖɔ b’ɛ ɖò Mɛsɛ́dó 8:36 mɛ é, bo kanbyɔ nyiɖée ɖɔ, ‘Etɛ ka sɔ́ na gbɛ́ ɖɔ un ma w’azɔ̌ ɖò azɔ̌xɔsa enɛ ó?’ Enɛ wu ɔ, un d’alɔ wema mɛ bo na w’azɔ̌ ɖò Betɛli.

Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn e un huzu é víví nú mɛjitɔ́ ce lɛ ǎ. Tɔ́ ce kan ɖagbe e azɔ̌wiwa nú Watchtower na wà nú mɛɖesínhwɛmɛtɔ́zɔ́ ce é byɔ mì. Un tinmɛ n’i ɖɔ un jló na wà mɛɖéezejotɔ́zɔ́ ɖé wɛ. Un ɖɔ n’i ɖɔ è na nɔ sú ɖɔ̌la Amɛlika tɔn 75 mì sunmɛ sunmɛ; akpomɛkwɛ e è nɔ na mɛ e nɔ w’azɔ̌ ɖò Betɛli lɛ é sunmɛ sunmɛ é nɛ.

Ðó un ko d’alɔ wema mɛ bo na wà azɔ̌ ɖò hwɛɖɔxɔsa ɖé wu ɔ, 1984 wɛ un wá jɛ sinsɛnzɔ́ wà jí ɖò Betɛli Brooklyn tɔn ɖò New York. È ɖè azɔ̌ nú mì bɔ un na wà azɔ̌ ɖò Azɔ̌xɔsa E Nɔ Ðɔ Nǔ Dó Sɛ́n Linu É. Nǔ e un mɔ kpɔ́n ɖò hwenu e un ɖò azɔ̌ wà wɛ ɖò hwɛɖɔxɔsa ɔ é sɔnǔ nú mì nú nǔ e ɖò nukɔn ja lɛ é.

È xɔ Nǔkpɔntɛn Stanley tɔn e ɖò Jersey City, New Jersey é ɖò novembre 1983. Nɔví lɛ byɔ ɖɔ è ni na gbè emi bonu emi na vɔ́ myɔ e è dɔn gbɔn xɔ ɔ mɛ lɛ é kpo sin e è dɔn gbɔn doglɔ́ lɛ é kpo jlaɖó. Hwenu e nɔví lɛ mɔ gǎn ayǐ ɔ jí tɔn lɛ é ɔ, ye tinmɛ ɖɔ emi lin na nɔ bló kpléɖókpɔ́ ɖaxó lɛ ɖò finɛ. Enɛ dɔn tagba ɖé nyi ayǐ. Tutomɛ xɔ e ɖò toxo mɛ lɛ é zinzan tɔn ɖɔ ɖɔ fí e è yí gbè bɔ è na nɔ dɔ́ lɛ é kɛɖɛ wɛ sinsɛnxɔ lɛ na nɔ nɔ. Xá e mɛ è nɔ w’ajɔ̌ ɖè é ɖé wɛ Nǔkpɔntɛn Stanley tɔn ka ɖè, enɛ wu ɔ, gǎn xá ɔ mɛ tɔn lɛ gbɛ́ ɖɔ emi kún na na gbè ó. Nɔví lɛ ylɔ́ hwɛ ɖó xó ɔ wu, amɔ̌, è ka yí gbè nú hwɛ ylɔylɔ́ yetɔn ǎ.

 Ðò aklunɔzán gbla nukɔntɔn e un bló ɖò Betɛli é mɛ ɔ, tutoblonunu ɔ dɔn xó ɔ yì hwɛ nukɔn. Ðó dìn jɛn un fó xwè we e un dó wà azɔ̌ na ɖò hwɛɖɔxɔsa St. Paul tɔn ɖò Minnesota é wu ɔ, hwɛjijɔ ɖěɖee è nɔ fɔ tɛ́ ɖò ninɔmɛ mɔ̌hun lɛ mɛ é má mì tawun. Hwɛmɛɖemɛsíntɔ́ mǐtɔn lɛ ɖokpo ba hwɛjijɔ ɖɔ Nǔkpɔntɛn Stanley tɔn ɔ, è ko nɔ zán nú nǔwiwa agbawungba tɔn vovo lɛ, bɛ́sín fímu lɛ jí, kaka jɛ nǔxixo lɛ jí. Etɛwu é ma ka sɔgbe xá sɛ́n ɖɔ è ni bló nǔwiwa sinsɛn tɔn ɖé ɖò finɛ ǎ lo? Hwɛɖɔxɔsa ɔ gbéjé xó ɔ kpɔ́n bo ɖɔ ɖɔ Jersey City t’afɔ acɛ e mǐ ɖó bo na nɔ vivo mɛ bo sɛn Mawu é jí. Hwɛɖɔxɔsa ɔ ɖegbe ɖɔ è ni na wema e na acɛ mǐ lɛ é mǐ, bɔ un jɛ lee Jehovah nɔ kɔn nyɔna dó hwɛɖiɖɔ sín wlɛnwín e tutoblonunu tɔn nɔ zán dó sísɛ́ azɔ̌ tɔn dó nukɔn é jí gbɔn é mɔ jí. É víví nú mì tawun ɖɔ nyi lɔ ɖ’alɔ ɖ’emɛ.

Nɔví lɛ bɛ́ tuto nǔvɔjlaɖó tɔn kpligidi enɛ, bɔ é bló xwè ɖokpo ǎ, bɔ ɖò 8 septembre 1985 ɔ, è na kúnnuɖewema wemaxɔmɛví e bló klási Galadi tɔn 79gɔ́ ɔ lɛ é ɖò Kpléɖókpɔ́xɔ Jersey City tɔn mɛ. Un mɔ ɖɔ è jɔwǔ mì bonu má xò nǔ Axɔ́suɖuto ɔ tɔn lɛ sín nukɔnyiyi kan, ɖó un ɖò gbɛ̌ta e nɔ ɖɔ nǔ dó sɛ́n linu é mɛ; é nɔ dó xomɛhunhun nú mì tawun hú hwɛmɛɖemɛsíntɔ́zɔ́ e un wà cobo wá Betɛli é. Un tuùn ɖɔ Jehovah lɛ́ sɔ́ wǔjɔmɛ ɖevo lɛ ɖó sɛxwetɛn nú mì ǎ.

Ðò 1980 kpo 1989 kpo vlamɛ ɔ, hwɛhwɛ wɛ dotóo lɛ nɔ t’afɔ jlǒ e Kúnnuɖetɔ́ mɛxo ɖé ɖó ɖɔ è ni kpé nukún emi wu hun mɛvo é jí. Xoxónɔ lɛ nɔ kpannukɔn wuvɛ̌ syɛnsyɛn lɛ, ɖó hwɛɖɔtɔ́ lɛ nɔ mɔ hwɛhwɛ ɖɔ ye kún ɖó acɛ ɖě bo na gbɛ́ ɖɔ è ma dó hun nú emi ó ó. Hwɛɖɔtɔ́ lɛ nɔ ɖɔ ɖɔ nú nɔ ɔ ma dó hun ǎ ɔ, é na kú bɔ vǐ ɔ na huzu nɔcyɔvǐ.

Ðò 29 décembre 1988 ɔ, Nɔví Nyɔnu Denise Nicoleau ɖi hun tawun hwenu e é jì vǐ sunnu tɔn gudo é. Ðó gbɛ̀ tɔn ɖò axɔ́ nu wutu ɔ, dotóo tɔn jló ɖɔ é ni yí gbè nú è na dó hun n’i. Nɔví nyɔnu Nicoleau gbɛ́. Ðò ayihɔngbe tɔn zǎnzǎn ɔ, gǎn dotóoxwé ɔ tɔn lɛ byɔ gbè ɖò hwɛɖɔxɔsa ɖé ɖɔ é ni na emi gbè bonu emi na dó hun n’i. Hwɛɖɔtɔ́ ɔ sè xó ɖě ɖò Nɔví Nyɔnu Nicoleau alǒ asú tɔn nu ǎ, é ka lɛ́ tinmɛ nǔɖe nú ye cobo na gbè gǎn dotóoxwé ɔ tɔn lɛ ɖɔ è ni dó hun n’i ǎ.

Ðò vendredi 30 décembre ɔ, asú Nɔví Nyɔnu Nicoleau tɔn kpo xwédo tɔn sín mɛɖé lɛ kpo ɖò te ɖò zan tɔn kpá bo ɖò gbigbɛ́ wɛ có, dotóo lɛ ka dó hun n’i. Gbadanu enɛ ɔ, è wlí xwédo tɔn sín mɛɖé lɛ, kpo mɛxo agun tɔn ɖokpo alǒ we kpo, ɖó è dóhwɛ ye ɖɔ ye sú ali dó dotóo lɛ bonu ye ma yì dó hun nú Nɔví Nyɔnu Nicoleau ó. Ðò samedi 31 décembre zǎnzǎn ɔ, New York City kpo Long Island kpo sín xójlawema lɛ, televiziɔnxwé lɛ kpo hladioxwé lɛ kpo ɖó gbè mɛ enɛ lɛ e è wlí é tɔn.

 Ðò lundi zǎnzǎn ɔ, un ɖɔ xó xá Hwɛɖɔtɔ́ Milton Mollen e nyí hwɛɖɔxɔsa ɖaxó ɖé sín hwɛɖɔtɔ́ é. Un tinmɛ nǔ lɛ bǐ n’i, bo tɛɖɛ̌ jí ɖɔ hwɛɖɔtɔ́ ɔ kún sè xó ɖě ɖò mɛ lɛ nu cobo d’alɔ wema mɛ ɖɔ è ni dó hun nú nyɔnu ɔ ó. Hwɛɖɔtɔ́ Mollen byɔ mì ɖɔ nyi ni wá azɔ̌watɛn emitɔn ɖò gbadanu, bonu emi kpo nyi kpo na ɖɔ xó dó xó ɔ kpo sɛ́n ɖěɖee sɔgbe xá ninɔmɛ ɔ lɛ é kpo wu. Gbadanu enɛ ɔ, nukúnkpénuwutɔ́ ce Philip Brumley kplá mì yì Hwɛɖɔtɔ́ Mollen sín azɔ̌watɛn. Hwɛɖɔtɔ́ ɔ lɛ́ ylɔ́ hwɛɖɔtɔ́ dotóoxwé ɔ tɔn ɖɔ é ni wá gɔ́ nú mǐ. Xóɖɔɖókpɔ́ mǐtɔn syɛn tawun. É wá jɛ fí ɖé bɔ, Nɔví Brumley wlán nǔ dó wema kpɛví ɖé jí, bo ɖɔ nú mì ɖɔ nyi ni “ɖɔ xó kpo gbè dɛ̌dɛ̌ kpo.” Un mɔ ɖɔ wěɖexámɛ ɖagbe wɛ, ɖó xomɛ sin mì tawun bɔ un ɖò tintɛnkpɔn wɛ bo na xlɛ́ ɖɔ nǔ nyanya wɛ hwɛɖɔtɔ́ dotóoxwé ɔ tɔn wà.

Ganxixo ɖokpo mɔ̌ gudo ɔ, Hwɛɖɔtɔ́ Mollen ɖɔ ɖɔ xó enɛ wɛ na nyí nukɔntɔn e è na ɖɔ ayihɔngbe tɔn zǎnzǎn é. Ee mǐ ɖò Hwɛɖɔtɔ́ Mollen sín xɔ mɛ tɔ́n sín wɛ é ɔ, é ɖɔ ɖɔ hwɛɖɔtɔ́ dotóoxwé ɔ tɔn ɖó “azɔ̌ syɛnsyɛn ɖé bo na wà ayihɔngbe tɔn.” Enɛ xlɛ́ ɖɔ é kún na fá dó hwɛɖɔtɔ́ ɔ ɖebǔ bonu é na xlɛ́ ɖɔ dotóoxwé ɔ ɖó acɛ, bá dó hun nú Nɔví Nyɔnu Nicoleau ó. Un mɔ ɖɔ Jehovah ɖò ganjɛwu na mì wɛ ɖɔ xó ɔ na kpa mǐ. Kpo mɛɖéesɔ́hwe kpo ɔ, un lin ɖɔ Jehovah ɖò mǐ zán wɛ bonu jlǒ tɔn na jɛ jlɔ́.

Mǐ sɔnǔ nú hwɛjijɔ e mǐ na fɔ tɛ́ lɛ é kaka jɛ zǎn xwete. Hwɛɖɔxɔsa ɔ sɛkpɔ́ Betɛli Brooklyn tɔn tawun, enɛ wu ɔ, mɛ ɖěɖee nɔ w’azɔ̌ ɖò azɔ̌xɔsa mǐtɔn e nɔ ɖɔ nǔ dó sɛ́n linu lɛ é gegě zun zɔnlin yì finɛ. Ee hwɛɖɔtɔ́ ɛnɛ e ɖò nukún kpé dó hwɛ ɔ wu wɛ lɛ é sè hwɛjijɔ mǐtɔn lɛ é ɔ, ye dɔn nǔ gbɔn gbeta hun didó nú mɛ tɔn ɔ jí. Hwɛɖɔxɔsa ɖaxó ɔ ɖɔ hwɛ kpa Nɔví Nyɔnu Nicoleau, bo ɖɔ ɖɔ nú è ma sè linlin azinzɔnnɔ ɖé tɔn ǎ bo d’alɔ wema mɛ dó wunda tɔn hǔn, è t’afɔ sɛ́ndodó e ɖɔ nǔ dó acɛ gbɛtɔ́ tɔn lɛ jí é jí nɛ.

É sɔ́ lín ǎ bɔ hwɛɖɔxɔsa ɖaxó New York tɔn ɖɔ ɖɔ Nɔví Nicoleau ɖó acɛ bɔ è na kpé nukún dó wǔ tɔn ma dó hun n’i. É wɛ nyí nukɔn tɔn ɖò gbeta ɛnɛ e kúnkplá hun didó bɔ hwɛɖɔxɔsa ɖaxó ɔ wá kɔn lobɔ un ɖó wǔjɔmɛ bo ɖ’alɔ ɖ’emɛ lɛ é mɛ. (Kpɔ́n gbǎví “ Ðuɖeji E Mǐ Ðó Ðò Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó lɛ É.”) Un lɛ́ xò  kpóɖó nú mɛɖesínhwɛmɛtɔ́ ɖevo lɛ ɖò Betɛli, ɖò hwɛɖiɖɔxó e kúnkplá acɛ vǐ wu kpíkpé nukún dó tɔn, mɛgbigbɛ́, sɛ́n e ɖɔ nǔ dó lee è na zán ayikúngban ɖé gbɔn é kpo lee è na gbá xɔ lɛ gbɔn é kpo wu é mɛ.

Dawn ko tún alɔ bo ɖó vǐ atɔn cobɔ un xò gò è azɔn nukɔntɔn ɔ. Éɖesu wɛ nɔ xò kan bo nɔ kpé nukún vǐ tɔn lɛ wu lobo lɛ́ nyí gbexosin-alijitɔ́. Gbɛ̀ vɛwǔ n’i tawun, bɔ alɔ e é zin d’akɔ́n bo ɖò Jehovah sɛn wɛ é sù nukún ce mɛ tawun. Ðò 1992 ɔ, mǐ yì Kpléɖókpɔ́ Ðaxó e xóta tɔn nyí “Weziza Hɛntɔ́ Lɛ” é, ɖò New York City, bɔ un ɖɔ xó n’i. Mǐ wlí alɔ ɖò xwè ɖokpo gudo. Nú è da asì gbigbɔ tɔn, bonu é nɔ lɛ́ ɖó alisá hǔn, nǔnina Jehovah tɔn ɖé wɛ. Ðò gbɛ̀ e mǐ zán ɖó kpɔ́ é mɛ ɔ, ɖagbe wà nú mì wɛ Dawn nɔ ɖè hwebǐnu.—Nǔx. 31:12.

Hwenu e mǐ wlí alɔ é ɔ, vǐ lɛ ɖò xwè 11, 13 kpo 16 kpo ɖó wɛ. Un jló na nyí tɔ́ ɖagbe ɖé nú ye, enɛ wu ɔ, un nɔ xà nǔ ɖebǔ e un vɛ́ ko sixu mɔ ɖò wema mǐtɔn lɛ mɛ, b’ɛ ɖɔ xó dó tɔ́ ɖò tɔ́ domɛ wu lɛ é tɛnwin lɛnwin, bo nɔ lɛ́ zán ye. Mǐ ɖí xwi xá wuvɛ̌ lɛ ɖò xwè lɛ gblamɛ, amɔ̌, é víví nú mì ɖɔ vǐ lɛ wá yí mì dó yí xɔ́ntɔn ɖejid’ewu kpo tɔ́ wanyiyinɔ ɖé kpo. Vǐ mǐtɔn lɛ sín xɔ́ntɔn lɛ nɔ vo bo nɔ wá xwé mǐtɔn gbè, b’ɛ nɔ víví nú mǐ ɖɔ mɛ winnyawinnya enɛ lɛ e wu hlɔnhlɔn ɖè lɛ é ni lɛlɛ̌ dó mǐ.

Ðò 2013 ɔ, Dawn kpo nyi kpo sɛ̀ tɛn yì Wisconsin bo na dó kpé nukún dó mɛjitɔ́ mɛxomɔ mǐtɔn lɛ wu. É kpaca mì ɖɔ è kún ɖó nǔ sinsɛnzɔ́ e wà wɛ un ɖè ɖò Betɛli é nu ó. È byɔ mì ɖɔ má nyí mɛɖéezejotɔ́ hwenu klewun tɔn ɖé, bo gbɛkan dó mɛɖesínhwɛmɛtɔ́zɔ́ e wà nú tutoblonunu ɔ wɛ un ɖè ɔ nu.

Ðò septembre 2018 ɔ, un ɖó ayi wu ɖɔ un nɔ kpɛ́nkpɛ́n hwɛhwɛ. Dotóo e ɖò xá mǐtɔn mɛ é gbéjé mì kpɔ́n, amɔ̌ é kpéwú bo tuùn nǔ e ɖò nǔ ɔ zɔ́n wɛ é ǎ. Nukɔnmɛ ɖò janvier 2019 ɔ, dotóo ɖevo ɖɔ nú mì ɖɔ azɔn e è ma nɔ jɛ mɔ̌ ǎ é ɖé wɛ nyi na ko bɛ́, bɔ ɖò nukɔnmɛ ɔ, é na wá wà nǔ dó agbaza nyitɔn blebu wu tawun.

Azǎn atɔn gudo ɔ, un ɖò ayihun e un yí wǎn na é da wɛ, bo j’ayǐ lobo wɛ́n alɔ. Ayihun enɛ wɛ un da ɖò gbɛzán ce bǐ mɛ, bɔ é bí alɔ nú mì tawun. Enɛ wu ɔ, un mɔ ɖɔ un kún sɔ́ ɖó nǔwukpíkpé ɔ bo na zán agbazakan ce lɛ ganji ó. Lee azɔn ɔ yawǔ syɛn sɔ é kpaca mì. Enɛ zɔ́n bɔ é nɔ vɛwǔ nú mì tawun cobɔ un na ɖɔ xó, sɛ̀ tɛn, bo lɛ́ mì nǔɖe.

È jɔwǔ mì bɔ un zán nǔ e un mɔ kpɔ́n ɖò mɛɖesínhwɛmɛtɔ́zɔ́ ce mɛ é ɖò ali klewun ɖé nu, dó nɔ gudo nú nukɔnyiyi Axɔ́suɖuto ɔ sín nǔ lɛ tɔn. È jɔwǔ mì bɔ un wlán xóta gegě dó xójlawema gbɛ̀ ɔ tɔn e dotóo lɛ, mɛɖesínhwɛmɛtɔ́ lɛ kpo hwɛɖɔtɔ́ lɛ kpo nɔ xà lɛ é mɛ. Un lɛ́ xwlé xóɖiɖɔ gegě mɛ gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ, dó jɛhun dó acɛ e togun Jehovah tɔn ɖó bo na ɖɔ è ni w’azɔ̌ nú emi hun mɛvo é jí. É ɖò mɔ̌ có, sɔgbe xá Luki 17:10 ɔ, ‘Mɛsɛntɔ́ kpowun wɛ un nyí; nǔ e un ɖó na wà é jɛn un wà.’