1. Étɛ́ Jexóva ka nɔ ɖó nukún ɖo mǐ sí?

 ÉNYÍ asú kpó asi kpó ɖé ji vǐ yɛ̌yɛ́ ɖé, bo mɔ ɖɔ lanmɛ tɔn ɖo jógúnjógún ɔ, é nɔ d’awǎjijɛ nú yě tawun. Nǔgbó wɛ ɖɔ mɛjitɔ́ lɛ́ yí wǎn nú vǐ yɛ̌yɛ́ yětɔn énɛ́ e xɔ akwɛ́ nú yě tawun é có, yě nɔ ba ɖɔ é ní kpo ɖo vǐ yɛ̌yɛ́ nyí wɛ káká sɔ́yi ǎ. Nǔgbó ɔ, ényí vǐ yɛ̌yɛ́ yětɔn ma su ǎ ɔ, é ná ɖó linkpɔ́n nú yě tawun. Ðo ali ɖokpó ɔ nu ɔ, ényí mǐ ɖe afɔ nukɔntɔn ɖěɖěe è nɔ ɖe bo nɔ húzú ahwanvú Jezu tɔn lɛ́ é ɔ, é nɔ hun xomɛ nú Jexóva tawun, amɔ̌, é nɔ ba ɖɔ mǐ ní nɔ te ɖó énɛ́ jí ǎ. (1 Kɔ. 3:1) É nyɔ́ wa ɔ, é byɔ́ mǐ ɖɔ mǐ ní húzú klisánwun e “su bǐ mlɛ́mlɛ́” é.—1 Kɔ. 14:20.

2. Étɛ́ lɛ́ mǐ ka ná gbéjé kpɔ́n ɖo xóta élɔ́ mɛ?

² Étɛ́ ka nyí tínmɛ è ní húzú klisánwun e “su bǐ mlɛ́mlɛ́” é tɔn? Étɛ́ mǐ ka ɖó ná wa bo ná húzú klisánwun e zin é? Nɛ̌ nǔɖuɖu syɛ́nsyɛ́n ɖuɖu ɖo gbigbɔ lixo ka nɔ zɔ́n bɔ è nɔ su gbɔn? Aniwú mǐ ka ɖó ná nyi alɔ nú ji ɖiɖe dó mɛɖée wú zɛ xwé wú? Ðo xóta élɔ́ mɛ ɔ, mǐ ná gbéjé xósin nǔkanbyɔ́ énɛ́ lɛ́ tɔn kpɔ́n.

ÉTƐ́ KA NYÍ TÍNMƐ È NÍ HÚZÚ KLISÁNWUN E ZIN É TƆN?

3. Étɛ́ ka nyí tínmɛ è ní húzú klisánwun e su bǐ mlɛ́mlɛ́ é tɔn?

³ Ðo Biblu mɛ ɔ, xókwín Glɛ̌kigbe tɔn e è tínmɛ bɔ é nyí “su bǐ mlɛ́mlɛ́” é sín tínmɛ sixú lɛ́ nyí “zin,” “nyí mɛ maɖóblɔ̌,” alǒ “nyí mɛ e wú è ma nɔ mɔ nǔ ɖě ɖɔ dó ǎ é.” a (1 Kɔ. 2:6) Mǐ nɔ húzú klisánwun e su bǐ mlɛ́mlɛ́, alǒ zin é hwenu e mǐ ma sɔ́ nyí vǐ yɛ̌yɛ́ ɖo gbigbɔ lixo ǎ, bo húzú mɛ e gbigbɔ nɔ xlɛ́ ali é ɖé é. É ɖo wɛn ɖɔ, ényí mǐ ná bo tlɛ kpé nǔ énɛ́ e gbé nya wɛ mǐ ɖe é wú ɔ, mǐ ɖó ná gɔn nukɔn yi d’é jí ɖo gbigbɔ lixo gbeɖé ǎ. (1 Tim. 4:15) Mǐ mɛ bǐ, káká jɛ mɛ wínnyáwínnyá lɛ́ jí sixú húzú  klisánwun e zin ɖo gbigbɔ lixo é. Amɔ̌, étɛ́ ka nɔ xlɛ́ ɖɔ klisánwun ɖé zin ɖo gbigbɔ lixo?

4. Étɛ́ ka nɔ ɖe xlɛ́ ɖɔ klisánwun ɖé zin?

⁴ Ényí mɛɖé nɔ zán gbɛ sɔgbe xá nǔ e Mawu byɔ́ mǐ lɛ́ é bǐ, bo ma nɔ sɔ́ éé jló è lɛ́ é ɖ’é mɛ bo nɔ zán gbɛ sɔgbe xá ǎ hǔn, klisánwun e zin é ɖé wɛ n’i. Nǔgbó wɛ ɖɔ hwɛhutɔ́ wɛ n’i bɔ hweɖélɛ́nu ɔ, é ná nɔ ɖe afɔ nyi do. É ɖo mɔ̌ có, é nɔ xlɛ́ ɖo gbɛzínzán tɔn gbe bǐ gbe tɔn mɛ ɖɔ émí nɔ lin tamɛ, lobo nɔ lɛ́ wa nǔ sɔgbe xá jlǒ Mawu tɔn. É ko sɔ́ mɛ yɔ̌yɔ́ ɔ dó, bo nɔ ɖo gǎn dó wɛ hwebǐnu bá bló bónú lěe é nɔ lin nǔ gbɔn é ná sɔgbe xá linlin Mawu tɔn lɛ́ hú gǎn. (Efɛ́. 4:22-24) É ko kplɔ́n lěe è nɔ zán sɛ́n Jexóva tɔn lɛ́ kpó nǔgbódodó tɔn lɛ́ kpó dó wá gbeta e nǔnywɛ́ kpé lɛ́ é kɔn gbɔn é, énɛ́ wú ɔ, é sɔ́ ɖó hudó sɛ́n e è slɛ́ gbɛ́ɖɛ́ɖɛ́ lɛ́ é tɔn bónú yě ná nɔ xlɛ́ ali i ǎ. Ényí é wá gbeta ɖé kɔn ɔ, é nɔ wa nǔ e wú é kpé é bǐ bo nɔ wa nǔ sɔgbe xá.—1 Kɔ. 9:26, 27.

5. Nǔ tɛ́ lɛ́ ka sixú jɛ dó klisánwun e ma zin ǎ é ɖé wú? (Efɛ́zinu lɛ́ 4:14, 15)

⁵ Ðo akpá ɖěvo xwé ɔ, bléwún wɛ nǔ e nɔ “blɛ́ mɛ lɛ́ é” kpó “ayi wínníwínní” e mɛ lɛ́ nɔ zán é kpó sixú dɔn klisánwun e ma zin ǎ é ɖé bɔ é ná bú ali; é sixú ɖi nǔ nú mɛ ɖěɖěe nɔ fúnfún adingbanxó lɛ́ kpé lɛ́ é, alǒ zɔn gǔfɔ́ndómawujítɔ́ lɛ́ sín mɔ mɛ. b (Xa Efɛ́zinu lɛ́ 4:14, 15.) É sixú nɔ hwan wǔ mɛ ɖěvo lɛ́, nɔ ɖo tagba mɛ xá yě, alǒ è wa nǔ kpɛɖé n’i kpowun ɔ, é ná nɔ bɛ́ xomɛsin. Gɔ́ ná ɔ, é sixú wa nǔ nyanya hweɖébǔnu e mɛtɛ́nkpɔ́n ɖé wá xwetɔ́n é.—1 Kɔ. 3:3.

6. Étɛ́ wú è ka sixú sɔ́ su e mɛɖé nɔ su ɖo gbigbɔ lixo é jlɛ́ dó? (Kpɔ́n fɔtóo ɔ lɔmɔ̌.)

⁶ Lěe mǐ ko ɖɔ gbɔn wá yi é ɔ, Biblu jlɛ́ nukɔnyiyi ɖo gbigbɔ lixo dó su e è nɔ su é wú. Nǔ gěgé tíin bɔ yɔkpɔ́vú ɖé nɔ tuun ǎ, énɛ́ wú ɔ, é byɔ́ ɖɔ mɛxó ɖé ní nya xɛ ɖo jǐ tɔn, bo lɛ́ kpé nukún wǔ tɔn. Nǔjlɛ́dónǔwú ɖé ɖíe: Vǐnɔ ɖé sixú byɔ́ vǐ nyɔ̌nu tɔn e kpo ɖo kpɛví é ɖɔ é ní hɛn alɔ émítɔn hwenu e yě ná ɖo ali d’asá wɛ é. Vǐ ɔ jɛ susu jí ɔ, nɔ ɔ sixú yí gbe n’i bɔ é ná nɔ d’asá ali ɔ éɖésúnɔ, amɔ̌, é ná kpo ɖo flínflín i wɛ ɖɔ è ja ali d’asá gbé ɔ, è nɔ kpɔ́n ɖisí kpó amyɔ kpó. Ényí vǐ ɔ su ɔ, mɛɖé sɔ́ nɔ ɖɔ n’i cóbónú é nɔ nyi alɔ nú awǒvinú énɛ́ lɛ́ ǎ. Lěe vǐ lɛ́ ɖó hudó alɔdó mɛxó lɛ́ tɔn cóbá nyi  alɔ nú awǒvinú lɛ́ gbɔn é ɔ, hwɛhwɛ wɛ klisánwun e ma zin ǎ lɛ́ é lɔ nɔ ɖó hudó mɛ e zin lɛ́ é tɔn cóbá nyi alɔ nú nǔ e nyí awǒvinú ɖo gbigbɔ lixo lɛ́ é, lobo ná wá gbeta e nǔnywɛ́ kpé lɛ́ é kɔn. Ðo alɔ ɖěvo mɛ ɔ, hwenu e klisánwun e zin lɛ́ é ja gbeta ɖé kɔn wá gbé é ɔ, yě nɔ lin tamɛ dó nǔgbódodó Biblu tɔn lɛ́ jí, bɔ énɛ́ gúdo ɔ, yě nɔ wa nǔ sɔgbe xá.

7. Klisánwun e zin lɛ́ é ka ɖó alɔdó mɛ ɖěvo lɛ́ tɔn sín hudó wɛ a?

⁷ Xlɛ́xlɛ́ wɛ énɛ́ ka ɖe ɖɔ klisánwun e zin é ɖé kún sɔ́ ɖó hudó alɔdó mɛ ɖěbǔ tɔn gbeɖé ó a? Éǒ. Hweɖélɛ́nu ɔ, é byɔ́ ɖɔ klisánwun e zin lɛ́ é lɔ ní nɔ byɔ́ ɖɔ è ní d’alɔ émí. Amɔ̌, mɛ e ma zin ǎ é ɖé sixú nɔ ɖó nukún ɖɔ mɛ ɖěvo lɛ́ ní nɔ ɖɔ nǔ e émí ná wa é nú émí, alǒ ɖɔ mɛ ɖěvo lɛ́ ní wá gbeta e kɔn émíɖésúnɔ ɖó ná wá é ɖé kɔn nú émí. Fí e vogbingbɔn ɔ ɖe é wɛ nyí ɖɔ, klisánwun e zin é ɖé ná sɔ́ nǔnywɛ́ kpó nǔ e mɛ ɖěvo lɛ́ mɔ kpɔ́n é kpó dó wa azɔ̌, bo ka ná tuun ɖɔ Jexóva nɔ ɖó nukún ɖɔ émíɖésúnɔ wɛ ná “hɛn agban [émíɖésúnɔ] tɔn.”—Ga. 6:5.

8. Ali tɛ́ lɛ́ nu mɔ̌ mɛ e zin lɛ́ é ka nɔ gbɔn vo nú yěɖée lɛ́ ɖe?

⁸ Mɛ e ko nyí mɛxó lɛ́ é nɔ gbɔn vo nú yěɖée ɖo wěxo; mɔ̌ ɖokpó ɔ, klisánwun e zin lɛ́ é lɔ bǐ ɖó jijɔ ɖokpó ɔ lɛ́ ǎ; mɛ ɖé lɛ́ nyɔ́nǔi tawun, mɛ ɖěvo lɛ́ nɔ kpankɔ́n ɖésú, mɛ ɖé lɛ́ nɔ hun alɔ dó ná nǔ mɛ titewungbe, bɔ mɛ ɖěvo lɛ́ ka nɔ se wǔvɛ́ xá mɛ tawun. Gɔ́ ná ɔ, ényí klisánwun e zin é we ɖo ninɔmɛ ɖokpó ɔ mɛ ɔ, yě sixú wá gbeta vovo kɔn, bɔ bǐ ka ná sɔgbe xá Mawuxówéma ɔ. Énɛ́ nɔ jɛ hwɛhwɛ hwenu e é byɔ́ ɖɔ klisánwun ɖé ní zɔn dó nǔ e ayixa tɔn yí gbe ná é jí dó wá gbeta ɖé kɔn é. Énɛ́ tuuntuun nɔ zɔ́n bɔ yě nɔ ɖó hwɛ nú mɛ ɖěvo lɛ́, hwenu e yě wá gbeta ɖé kɔn bɔ é gbɔn vo nú yětɔn é ǎ. É nyɔ́ wa ɔ, yě nɔ sɔ́ ayi ɖó lěe yě ná wa gbɔn bo ná nɔ bǔ xá mɛ ɖěvo lɛ́ é jí.—Hlɔ̌. 14:10; 1 Kɔ. 1:10.

ÉTƐ́ MǏ KA ÐÓ NÁ WA BO NÁ DÓ HÚZÚ KLISÁNWUN E ZIN É?

9. Zinzin ɖo gbigbɔ lixo ɔ, zǎnto ɖokpó mɛ sín nǔ kpowun wɛ é nɔ nyí a? Tínmɛ.

⁹ Ðo jɔwámɔ linu ɔ, xwe ɖo xwe jí jɛ wɛ ɔ, gbɛtɔ́ nɔ ɖo susu wɛ, amɔ̌, è nɔ blá alɔ dó wǔ kpowun bo nɔ yi nukɔn ɖo gbigbɔ lixo ǎ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nɔví e ɖo Kɔlɛ́nti lɛ́ é yí wɛn ɖagbe ɔ, bló batɛ́mu, bɔ Mawu sɔ́ gbigbɔ mímɛ́ tɔn dó sɔ́ yě, lobɔ yě ɖu le nǔ e mɛsɛ́dó Pɔ́lu kplɔ́n yě tlɔlɔ lɛ́ é tɔn. (Mɛ. 18:8-11) É ɖo mɔ̌ có, yě bló batɛ́mu bɔ é ko bló xwe ɖé lɛ́ có, yě mɛ gěgé ko zin ɖo gbigbɔ lixo ǎ. (1 Kɔ. 3:2) Nɛ̌ mǐ ka sixú wa gbɔn bɔ nǔ mɔ̌hun ma ná xá mǐ ǎ?

10. Étɛ́ mǐ ka ɖó ná wa bo ná zin ɖo gbigbɔ lixo? (Judi 20)

¹⁰ Bo ná dó zin ɖo gbigbɔ lixo ɔ, mǐ ɖó ná to ɖó jlǒ tɔn hwɛ̌. Mɛ ɖěɖěe ‘gɔgɔmɛninɔ nɔ víví’ ná lɛ́ é nɔ cí tɛndo ɖokpó ɔ mɛ ɖo gbigbɔ lixo, bɔ nukɔnyiyi nɔ nyí kpɛtɛ nú yě. (Nǔx. 1:22) Mǐ ba ná cí mɛ ɖěɖěe ko su bǐ mlɛ́mlɛ́ bo ka nɔ lɛ́ kpo ɖo nukún ɖó wɛ ɖɔ mɛjitɔ́ émítɔn lɛ́ wɛ ná nɔ wá gbeta lɛ́ kɔn nú émí lɛ́ é ɖɔhun ǎ. É nyɔ́ wa ɔ, mǐ ba ná wa azɔ̌ mǐɖésúnɔ nú nukɔnyiyi gbigbɔ mɛ tɔn mǐtɔn. (Xa Judi 20.) Ényí a kpo ɖo gǎn dó wɛ bo ná zin ɖo gbigbɔ lixo hǔn, xo ɖɛ bónú Jexóva ná ná we “jlǒ kpó hlɔ̌nhlɔ́n kpó bǐ, bónú [a] ná wa nǔ.”—Filí. 2:13.

11. Alɔ tɛ́ lɛ́ Jexóva ka nɔ dó mǐ bónú mǐ ná zin ɖo gbigbɔ lixo? (Efɛ́zinu lɛ́ 4:11-13)

¹¹ Jexóva nɔ ɖó nukún ɖo mǐ sí ɖɔ mǐ ní su bo zin ɖo gbigbɔ lixo mǐɖóɖó ǎ. È sɔ́ nǔ nú lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ kpó nǔkplɔ́nmɛtɔ́ kpó e ɖo agun klisánwun tɔn mɛ lɛ́ é nú yě ná d’alɔ mǐ bónú mǐ ná “su bǐ mlɛ́mlɛ́” ɖo gbigbɔ lixo, lobo “ná húzú mɛ e lí dǒ ɖo ali bǐ nu . . . é Klísu ɖɔhun.” (Xa Efɛ́zinu lɛ́ 4:11-13.) Jexóva nɔ lɛ́ ná mǐ gbigbɔ mímɛ́ tɔn nú é ná d’alɔ mǐ nú mǐ ná ɖó “linlin Klísu tɔn.” (1 Kɔ. 2:14-16) Gɔ́ ná ɔ,  Mawu sɔ́ dó ayi mɛ nú mɛ lɛ́ bɔ yě wlán Wɛnɖagbewéma ɛnɛ lɛ́ bo ná dó xlɛ́ mǐ lěe Jezu nɔ lin nǔ, ɖɔ xó, bo nɔ lɛ́ wa nǔ gbɔn ɖo sinsɛnzɔ́ tɔn ayǐkúngban jí tɔn hwenu é. Ényí a nɔ lin nǔ, bo nɔ lɛ́ wa nǔ Jezu ɖɔhun ɔ, a hɛn ɔ, a ná kpé wú bo ná zin ɖo gbigbɔ lixo.

AZƆ̌ E NǓÐUÐU SYƐ́NSYƐ́N ÐUÐU ÐO GBIGBƆ LIXO NƆ WA É

12. Étɛ́ lɛ́ ka nyí “nǔkplɔ́nmɛ nukɔntɔn ɖěɖěe kunkplá Klísu é”?

¹² Bo ná dó zin ɖo gbigbɔ lixo ɔ, mǐ ɖó ná lɛ́ yi nukɔn bo “zɛ nǔkplɔ́nmɛ nukɔntɔn ɖěɖěe kunkplá Klísu é” wú, yě wɛ nyí, nǔ bǐbɛ́mɛ tɔn ɖěɖěe mǐ kplɔ́n lɛ́ é. Nǔ nukɔn nukɔntɔn e wú mǐ nɔ kplɔ́n nǔ dó é ɖé lɛ́ wɛ nyí: Hwɛvɛ́númɛ, nǔɖiɖi, batɛ́mu kpó fínfɔ́n sín kú kpó. (Ebl. 6:1, 2) Nǔ bǐbɛ́mɛ tɔn e mǐ nɔ kplɔ́n bɔ klisánwun nǔgbó lɛ́ bǐ ɖi nǔ ná é ɖé lɛ́ nɛ́. Énɛ́ wú wɛ mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ ɖɔ xó dó yě wú hwenu e é ɖo wɛn ɔ jlá ahwan ɔ wɛ ɖo pantekótuzángbe é. (Mɛ. 2:32-35, 38) Mǐ ɖó ná yí gbe nú nǔkplɔ́nmɛ nukɔn nukɔntɔn énɛ́ lɛ́ cóbá húzú ahwanvú Klísu tɔn. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Pɔ́lu gba akpá nú mǐ ɖɔ nú mǐ ma yí gbe nú nǔkplɔ́nmɛ fínfɔ́n sín kú tɔn ǎ ɔ, mǐ kún sixú ɖɔ ɖɔ mǐ nyí klisánwun nǔgbó ó. (1 Kɔ. 15:12-14) É ɖo mɔ̌ có, mǐ ɖó ná nɔ te ɖó nǔ nukɔn nukɔntɔn e mǐ tuun dó nǔgbó ɔ wú lɛ́ é jí kpowun ǎ.

13. Étɛ́ mǐ ka ɖó ná wa bo ná ɖu vǐví nǔɖuɖu syɛ́nsyɛ́n gbigbɔ tɔn e xó è ɖɔ ɖo Eblée lɛ́ 5:14 mɛ é tɔn? (Kpɔ́n fɔtóo ɔ lɔmɔ̌.)

¹³ Gbɔn vo nú nǔkplɔ́nmɛ nukɔn nukɔntɔn lɛ́ ɔ, ényí sɛ́n Jexóva tɔn lɛ́ kɛ́ɖɛ́ wɛ è nɔ mɔ ɖo nǔɖuɖu syɛ́nsyɛ́n lɛ́ mɛ ǎ, loɔ, nǔgbódodó tɔn e nɔ d’alɔ mǐ bɔ mǐ nɔ mɔ nǔ jɛ linlin tɔn mɛ lɛ́ é lɔ ɖo yě mɛ. Bo ná dó ɖu le nǔɖuɖu mɔ̌hun lɛ́ tɔn ɔ, mǐ ɖó ná nɔ kplɔ́n Xó Mawu tɔn, lin tamɛ d’é jí, bo nɔ lɛ́ zán ganjí. Ényí mǐ ɖo mɔ̌ wa wɛ hǔn, kplɔ́nkplɔ́n wɛ mǐ ɖe bo ná nɔ wá gbeta e nɔ hun xomɛ nú Jexóva lɛ́ é kɔn nɛ́. c—Xa Eblée lɛ́ 5:14.

14. Nɛ̌ Pɔ́lu ka d’alɔ Kɔlɛ́ntinu lɛ́ nú yě ná zin ɖo gbigbɔ lixo gbɔn?

¹⁴ É nɔ vɛ́ wǔ nú klisánwun e ma zin ǎ lɛ́ é bɔ yě ná wá gbeta ɖagbe ɔ kɔn hwenu e Biblu ma dó sɛ́n tawun ɖé dó nǔ e wa gbé yě ja é wú ǎ é. Ényí sɛ́n Biblu tɔn ɖé ma ɖe ǎ ɔ, mɛ ɖé lɛ́ sixú  lin ɖɔ émí hɛn ɔ, émí ná wa nǔ e jló émí é. Mɛ ɖěvo lɛ́ sixú byɔ́ ɖɔ è ní ɖó sɛ́n ɖé ayǐ hwenu e é ma ɖo dandan ǎ é. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é cí ɖɔ klisánwun e ɖo Kɔlɛ́nti lɛ́ é byɔ́ Pɔ́lu ɖɔ é ní ɖó sɛ́n e ná ná gbe yě bɔ yě hɛn ɔ, yě ná ɖu nǔɖuɖu e è xwlé vodún é alǒ gbɔ é ɖé ayǐ. Pɔ́lu xlɛ́ ɖɔ mɛ ɖokpó ɖokpó wɛ ɖó “acɛ” bo ná wá gbeta lɛ́ kɔn nú éɖée sɔgbe xá lěe ayixa tɔn yí gbe ná gbɔn é, énɛ́ wɛ zɔ́n bɔ é ma ɖɔ nǔ e yě ɖó ná wa é nú yě tlɔlɔ ǎ. É zɔ́n tamɛ lin yě dó nǔgbódodó e ná zɔ́n bɔ ayixa yětɔn ma ná xo hun xá yě ǎ, bɔ yě ma ka ná lɛ́ nyí afɔklɛ́nnú nú mɛ ɖěvo lɛ́ ǎ é ɖé lɛ́ jí. (1 Kɔ. 8:4, 7-9) Alɔ dó Kɔlɛ́ntinu lɛ́ wɛ Pɔ́lu ɖe gbɔn mɔ̌ bónú yě ná su ɖo gbigbɔ lixo, bo ma nɔ gán jɛ mɛ ɖěvo lɛ́ kan mɛ, alǒ nɔ ɖó nukún sɛ́n lɛ́ kpowun ó, loɔ, nú yě ná nɔ zán nǔwúkpíkpé tamɛ linlin tɔn yětɔn.

15. Nɛ̌ Pɔ́lu ka d’alɔ klisánwun Eblée lɛ́ bɔ yě yi nukɔn ɖo gbigbɔ lixo gbɔn?

¹⁵ Nǔ e Pɔ́lu wlán sɛ́dó klisánwun Eblée lɛ́ é kplɔ́n nǔ tají ɖěvo mǐ. Mɛ ɖé lɛ́ cí tɛndo ɖokpó ɔ mɛ ɖo gbigbɔ lixo; yě wá “húzú mɛ e ɖó hudó anɔ̌sin tɔn, b’ɛ ma nyí nǔɖuɖu syɛ́nsyɛ́n [gbigbɔ tɔn] ǎ lɛ́ é.” (Ebl. 5:12) Yě kplɔ́n nǔ yɔ̌yɔ́ ɖěɖěe Jexóva ɖo kpínkplɔ́n yě wɛ gbɔn agun ɔ gblamɛ lɛ́ é ǎ, mɔ̌ jɛ́n yě ma ka lɛ́ yí gbe nú yě ǎ é nɛ́. (Nǔx. 4:18) Ði kpɔ́ndéwú ɔ, vɔ̌sísá Klísu tɔn ko dɔn nǔ gbɔn Mɔyízisɛ́n ɔ jí sín xwe 30 mɔ̌ ɖíe có, Jwifu e nyí nǔɖitɔ́ lɛ́ é gěgé ka kpo ɖo sɛ́n énɛ́ sɔ́ ɖó ajo wɛ. (Hlɔ̌. 10:4; Ti. 1:10) Xwe 30 énɛ́ lɛ́ ná hwenu gěgé klisánwun Jwifu lɛ́ nú yě ná mɔ nǔ jɛ mɛ ɖɔ é kún sɔ́ byɔ́ ɖɔ émí ní xwedó Mɔyízisɛ́n ɔ ó. Mɛ ɖěbǔ e xa wěma e Mawu sɔ́ dó ayi mɛ nú Pɔ́lu bɔ é wlán sɛ́dó Eblée lɛ́ é sixú yí gbe ɖɔ nǔɖuɖu syɛ́nsyɛ́n gbigbɔ tɔn lɛ́ wɛ ɖo wěma énɛ́ mɛ. Wěmasɛ́dómɛ tɔn d’alɔ yě bɔ yě mɔ ɖɔ ali yɔ̌yɔ́ e nu è ná sɛn Jexóva ɖe bɔ Jezu sɔ́ ɖ’ayǐ é wɛ nyí ɖagbe hú gǎn ɔ. É lɛ́ ná akɔ́nkpinkpan yě bɔ yě ná kpo ɖo wɛn ɖagbe ɔ jlá wɛ, ényí Jwifu lɛ́ ná bo ɖo gbe klán xá yě wɛ ɔ nɛ́.—Ebl. 10:19-23.

NYI ALƆ NÚ JI ÐIÐE DÓ MƐÐÉE WÚ ZƐ XWÉ WÚ

16. Gbɔn vo nú nukɔnyiyi bo zin ɔ, étɛ́ mǐ ka ɖó ná lɛ́ wa?

¹⁶ Mǐ ɖó ná wa azɔ̌ syɛ́nsyɛ́n bo ná zin kɛ́ɖɛ́ kpowun ǎ, loɔ, mǐ ɖó ná kpo ɖo mɛ e zin é nyí wɛ. Énɛ́ byɔ́ ɖɔ mǐ ní ma nɔ ɖeji dó mǐɖée wú zɛ xwé wú ó. (1 Kɔ. 10:12) Mǐ ɖó ná “nɔ ɖo kpínkpɔ́n wɛ” ɖɔ mǐ ka kpo ɖo nukɔn yi wɛ a jí.—2 Kɔ. 13:5.

17. Nɛ̌ wěma e Pɔ́lu sɛ́ dó Kolósinu lɛ́ é ka xlɛ́ ɖɔ è ɖó ná kpo ɖo zinzin wɛ gbɔn?

 ¹⁷ Ðo wěma e Pɔ́lu sɛ́ dó Kolósinu lɛ́ é mɛ ɔ, é lɛ́ ɖe xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖó ná kpo ɖo zinzin wɛ. Kolósinu lɛ́ ko nyí klisánwun e zin lɛ́ é có, Pɔ́lu ɖɔ nú yě ɖɔ yě ní cɔ́ yěɖée bónú linlin gbɛ ɔ tɔn ma wa nǔ dó yě wú ó. (Koló. 2:6-10) Gɔ́ ná ɔ, Epaflási e é ɖo wɛn ɖɔ é tuun mɛ e ɖo agun ɔ mɛ lɛ́ é ganjí é, nɔ xo ɖɛ hwɛhwɛ bónú yě ní dó sixú “nɔ bǔte,” alǒ zin. (Koló. 4:12) Nǔkplɔ́nmɛ ɔ ɖíe: Pɔ́lu kpó Epaflási kpó bǐ mɔ nukúnnú jɛ mɛ ɖɔ ényí è ná kpo ɖo zinzin wɛ ɖo gbigbɔ lixo ɔ, é nɔ byɔ́ gǎndídó mɛɖésúnɔ tɔn, gɔ́ nú gǔdonɔnúmɛ Mawu tɔn. Yě ba ɖɔ Kolósinu lɛ́ ní kpo ɖo klisánwun e zin, alǒ su bǐ mlɛ́mlɛ́ lɛ́ é nyí wɛ, ényí yě ná bo ɖo wǔvɛ́ ɖěbǔ mɔ wɛ ɔ nɛ́.

18. Étɛ́ ka sixú jɛ dó klisánwun e zin é ɖé jí? (Kpɔ́n fɔtóo ɔ lɔmɔ̌.)

¹⁸ Pɔ́lu gba akpá nú Eblée lɛ́ ɖɔ klisánwun e ko zin é ɖé sín nǔ sixú lɛ́ wá gɔn Mawu nukúnmɛ nyɔ́ bǐ mlɛ́mlɛ́. Klisánwun ɖé sín ayi sixú wá kú atli sɔmɔ̌ bɔ hwɛ tɔn lɛ́ sɔ́ ná nɔ vɛ́ n’i ǎ, lobɔ é sɔ́ ná jɛxá hwɛsɔ́kɛmɛ Mawu tɔn ǎ. É nyɔ́ tawun ɖɔ Eblée lɛ́ kún ɖo ninɔmɛ énɛ́ mɛ ó. (Ebl. 6:4-9) Bɔ mɛ ɖěɖěe awakanmɛ ka wá kú ɖo égbé lɛ́ é ka lo? Kabǐ mɛ ɖěɖěe è ɖe sín agun mɛ, bɔ hwɛ yětɔn lɛ́ ka wá vɛ́ nú yě ɖo nukɔnmɛ ɖo égbé lɛ́ é ka lo? Sɔ́ e yě sɔ́ yěɖée hwe bɔ hwɛ yětɔn vɛ́ nú yě é xlɛ́ ɖɔ yě gbɔn vo nú mɛ e xó Pɔ́lu ɖɔ ɖo wěmasɛ́dómɛ tɔn mɛ lɛ́ é. É ɖo mɔ̌ có, ényí yě lɛ́ kɔ wá Jexóva gɔ́n ɔ, yě nɔ ɖó hudó alɔ e é nɔ dó mɛ é tɔn. (Ezek. 34:15, 16) Mɛxó agun tɔn lɛ́ sixú bló tuto bɔ Kúnnuɖetɔ́ e mɔ nǔ kpɔ́n é ɖé ná d’alɔ yě bɔ yě ná lɛ́vɔ́ mɔ hlɔ̌nhlɔ́n ɖo gbigbɔ lixo.

19. Étɛ́ gbé mǐ ka ɖó ná nya?

¹⁹ Ényí a ɖo tíntɛ́nkpɔ́n wɛ bo ná nyí klisánwun e zin é ɖé ɔ, é sixú kpa we! Kpo ɖo nǔɖuɖu syɛ́nsyɛ́n gbigbɔ tɔn lɛ́ ɖu wɛ, bo nɔ lɛ́ bló bónú lěe a nɔ lin nǔ gbɔn é ní nɔ ɖi Jexóva tɔn hú gǎn. Ényí a ka ko nyí klisánwun e zin é wɛ hǔn, kpo ɖo nǔ e wú a kpé é bǐ wa wɛ, bo ná nɔ mɔ̌ káká sɔ́yi.