A ÐÒ biba wɛ bo na wà nǔɖe ɖò agun towe mɛ, bo ka kpé wiwa tɔn wu dìn ǎ wɛ à? É sixu nyí azɔ̌ ɖé bɔ mɛ ɖevo ɖò vivǐ tɔn ɖu wɛ. Alǒ é sixu nyí sinsɛnzɔ́ kabǐ wǔjɔmɛzɔ́ e wu a kpé nukún dó wá yì é ɖé. Amɔ̌ dìn ɔ, mɛxoxwe, azɔn, akwɛyózó alǒ xwédo sín azɔ̌ lɛ wɛ ɖó dogbó nú nǔ e a sixu wà lɛ é. É sixu lɛ́ nyí azɔ̌ e a ko wà nú táan gegě, bɔ ɖó huzuhuzu tutoblonunu ɔ tɔn lɛ wu ɔ, a jó dó é ɖé. É na bo nyí hwɛjijɔ ɖebǔ wu wɛ ɔ, a sixu mɔ ɖɔ emi kún ɖò nǔ e emi jló na wà ɖò sinsɛnzɔ́ Mawu tɔn mɛ lɛ é bǐ wà wɛ ó. Ðò ninɔmɛ enɛ lɛ mɛ ɔ, é sɔgbe ɖɔ awakanmɛ sixu nɔ wá kú we hweɖelɛnu. É ɖò mɔ̌ có, nɛ̌ a ka sixu bló gbɔn bɔ awakanmɛ kú mɛ, akpɔ alǒ mɛ hɛn dó xomɛ ma na wá dó ɖɔ dò ǎ? Nɛ̌ a ka sixu kpó ɖò awǎjijɛ ɖó wɛ gbɔn?

Kpɔ́ndéwú Jaan Baptɛmublonúmɛtɔ́ ɔ tɔn gbígbéjé kpɔ́n sixu d’alɔ mǐ, bɔ mǐ na tuùn lee mǐ sixu kpó ɖò awǎjijɛ ɖó wɛ gbɔn é. Jaan ɖu wǔjɔmɛzɔ́ nukúnɖeji lɛ sín vivǐ, amɔ̌, é sixu nɔ ma ɖó nukún ɖɔ nǔ lɛ na jɛ gbɔn mɔ̌ ɖò gbɛzán tɔn mɛ. É sixu nɔ ma lin ɖɔ emi na zán hwenu gegě ɖò gankpá mɛ lee emi zán gbɔn ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ é. É ɖò mɔ̌ có, Jaan kpò ɖò awǎjijɛ ɖó wɛ, bɔ nǔ nɔ mɔ̌ n’i nǔ gbɛhwenu tɔn e kpò é. Etɛ ka d’alɔ ɛ? Enyi ninɔmɛ e sixu dó awakanmɛ kú nú mǐ é na bo tlɛ wá ɔ, nɛ̌ mǐ ka sixu kpó ɖò awǎ jɛ wɛ gbɔn?

Ðò avril mɛ mɔ̌ ɖò xwè 29 H.M. tɔn ɔ, Jaan jɛ azɔ̌ e è sɔ́ d’así n’i bɔ é na dó Mɛsiya ɔ gesí nú mɛ lɛ é wà jí, bo nɔ ɖɔ: “Mi lɛkɔ sín hwɛ mitɔn lɛ gudo, ɖó axɔ́suɖuɖu [jixwé] tɔn ko sɛya.” (Mat. 3:2; Luk. 1:12-17) Mɛ gegě yí wɛn ɔ. Nǔgbo ɔ, mɛ wɔbuwɔbu gosin fí línlín lɛ bo wá sè wɛn tɔn, bɔ mɛ gegě lɛkɔ sín hwɛ yetɔn lɛ gudo bo bló baptɛm. Jaan lɛ́ gb’akpá nú sinsɛngán cejɛnnabinɔ lɛ syɛnsyɛn dó hwɛɖónúmɛ e ɖò te kpɔ́n ye é wu, enyi ye ma huzu ǎ ɔ nɛ. (Mat. 3:5-12) Jaan wà nǔ taji hugǎn e ɖò sinsɛnzɔ́ tɔn mɛ é hwenu e é bló baptɛm nú Jezu ɖò octobre mɛ mɔ̌ ɖò xwè 29 H.M. tɔn é. Sín hwenɛnu ɔ, Jaan nɔ ɖɔ nú mɛ lɛ ɖɔ ye ni xwedó Jezu e nyí Mɛsiya e sín akpá è dó é é.—Jaan 1:32-37.

 Ee Jezu kpɔ́n azɔ̌ bǔnɔ e è sɔ́ d’así nú Jaan é ɔ, é ɖɔ: “Ðò mɛ e è jì sín nyɔnu xomɛ lɛ bǐ mɛ ɔ, ɖokpo yetɔn hugǎn Jaan [Baptɛmublonúmɛtɔ́] ɔ ǎ.” (Mat. 11:11) É ɖò wɛn ɖɔ nyɔna ɖěɖee Jaan mɔ lɛ é hɛn awǎjijɛ wá n’i tawun. Jaan ɖɔhun ɔ, mɛ gegě ko ɖu vivǐ nyɔna gegě tɔn égbé. Nɔví sunnu Terry nyí ɖokpo ɖò ye mɛ. É kpo asì tɔn Sandra kpo ko zán xwè 50 jɛji ɖò sinsɛnzɔ́ hwebǐnu tɔn mɛ. Terry ɖɔ: “È jɔwǔ ɖagbeɖagbe gegě mì. Un nyí gbexosin-alijitɔ́, hagbɛ̌ xwédo Betɛli tɔn tɔn, gbexosin-alijitɔ́ titewungbe, nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn, kpo agbegbe tɔn kpo, bɔ dìn ɔ, un lɛ́ nyí gbexosin-alijitɔ́ titewungbe. Wǔjɔmɛ yɛhwexɔ́suɖuto ɔ tɔn lɛ ɖiɖó nɔ víví, amɔ̌, kpɔ́ndéwú Jaan tɔn kplɔ́n mǐ ɖɔ enyi awǎjijɛ na nɔ ayǐ ɔ, é nɔ byɔ gǎndidó hwenu e ninɔmɛ lɛ huzu é.

Jaan Baptɛmublonúmɛtɔ́ ɔ nɔ j’awǎ ɖó wǔjɔmɛ e é ɖó lɛ é nɔ sù nukún tɔn mɛ wutu. Mǐ ni kpɔ́n kpɔ́ndéwú ɖé. Ðò baptɛm Jezu tɔn gudo ɔ, sinsɛnzɔ́ Jaan tɔn jɛ kan ɖekpo jí, bɔ Jezu tɔn jɛ kan vun jí. Enɛ kpaca ahwanvu Jaan tɔn lɛ bɔ ye ɖɔ n’i ɖɔ: “Nya . . . ɔ lɔmɔ̌ ɖò baptɛm bló nú mɛ wɛ, bɔ mɛ lɛ bǐ ɖò gɔ̌n tɔn yì wɛ.” (Jaan 3:26) Jaan yí gbè ɖɔ: “Asisúnɔ tɔn wɛ nyí asì ɔ; loɔ, asisúnɔ sín xɔ́ntɔn e ɖò asisúnɔ ɔ kpá, bo ɖò gbè tɔn sè wɛ ɔ, xomɛ nɔ hun i. Mɔ̌ wɛ xomɛ hun nyɛ lɔmɔ̌ dìn ɔ nɛ; bɔ xomɛhunhun ce ɔ, nǔ bǐ vɔ ɖ’ewu.” (Jaan 3:29) Jaan hwlɛn agba xá Jezu ǎ; é ka lɛ́ lin ɖɔ azɔ̌ ɖaxó Jezu tɔn wɛ zɔ́n bɔ wǔ e è jɔ emi é ɖè kan kpò ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, Jaan nɔ j’awǎ ɖó “asisúnɔ sín xɔ́ntɔn” sín azɔ̌ e é wà é xɔ akwɛ n’i.

Linlin enɛ e Jaan ɖó é d’alɔ ɛ bɔ azɔ̌ tɔn bɔwǔ ǎ có, é nɔ j’awǎ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Nazilinu ɖé wɛ Jaan nyí sín hwenu e è jì i é, enɛ wu ɔ, é ɖó na nu vɛ̌ɛn ǎ. (Luk. 1:15) Jezu dó gesí gbɛ̀ e bɔkun bɔ Jaan nɔ zán é bo ɖɔ: “Jaan wá, bo nɔ ɖu nǔ ǎ; é ka nɔ nu vɛ̌ɛn ǎ.” Ðò alɔ ɖevo mɛ ɔ, Jezu kpo ahwanvu tɔn lɛ kpo ɖò sɛ́n enɛ lɛ glɔ́ ǎ, bo sixu zán gbɛ̀ mɛ ɖevo lɛ ɖɔhun. (Mat. 11:18, 19) Gɔ́ na ɔ, Jaan bló nǔjiwǔ ɖě ǎ có, é tuùn ɖɔ ahwanvu Jezu tɔn lɛ, kaka jɛ mɛ e xwedó emi wá yì lɛ é ɖé lɛ jí, sixu bló nǔjiwǔ lɛ. (Mat. 10:1; Jaan 10:41) Jaan jó vogbingbɔn enɛ lɛ dó bonu ye fɛ́ ayi tɔn ǎ, loɔ, é hɛn alɔnu tɔn ján ɖò azɔ̌ e Jehovah sɔ́ d’así n’i é kɔn.

Enyi azɔ̌ e mǐ wà ɖò sinsɛnzɔ́ Jehovah tɔn mɛ wá yì é nɔ xɔ akwɛ nú mǐ lɔ ɔ, mǐ sixu kpó ɖò awǎjijɛ ɖó wɛ. Terry e xó mǐ ɖɔ wá yì é ɖɔ: “Un sɔ́ ayi ce bǐ ɖó azɔ̌ e un wà lɛ é ɖokpo ɖokpo jí.” É flín gbɛ̀ e é zán ɖò sinsɛnzɔ́ hwebǐnu tɔn mɛ é bo ɖɔ: “Nǔ ɖě vɛ́ nú mì ǎ; nǔ ɖagbeɖagbe lɛ kɛɖɛ wɛ un flín.”

Enyi mǐ nɔ lin tamɛ dó nǔ e nɔ zɔ́n bɔ azɔ̌ yɛhwexɔ́suɖuto ɔ tɔn lɛ nɔ xɔ akwɛ tawun lɛ é jí ɔ, mǐ sixu ɖ’awǎjijɛ titewungbe ɖò sinsɛnzɔ́ Mawu tɔn mɛ. Wǔjɔmɛ ɖé wɛ é nyí ɖɔ è ni ‘wà azɔ̌ ɖó kpɔ́ xá Mawu.’ (1 Kɔ. 3:9) Nú mǐ nɔ wlíbo nú nǔ xɔ akwɛ ɖé hwebǐnu ɔ, é nɔ kpó ɖò cɔɔn. Mɔ̌ ɖokpo ɔ, nú mǐ nɔ lin tamɛ dó wǔjɔmɛ e mǐ ɖó bo na w’azɔ̌ ɖó kpɔ́ xá Mawu é jí ɔ, mǐ na kpó ɖò awǎ jɛ wɛ. Mǐ na nɔ sɔ́ gǎn e dó wɛ mǐ ɖè é jlɛ́ dó mɛ ɖevo lɛ tɔn wu ǎ. Mǐ na nɔ mɔ ɖɔ wǔjɔmɛ mǐtɔn lɛ kún xɔ akwɛ sɔ mɛ ɖevo lɛ tɔn ó ǎ.—Ga. 6:4.

Jaan sixu ko tuùn ɖɔ sinsɛnzɔ́ emitɔn na wá nɔte, amɔ̌, é sixu nɔ ma tuùn ɖɔ é na wá fó ajijimɛ. (Jaan 3:30) Sun ayizɛ́n mɔ̌ ɖò baptɛm Jezu tɔn gudo ɖò xwè 30 H.M. tɔn ɔ, Axɔ́su Elodu wlí Jaan dó gankpá mɛ. É ɖò mɔ̌ có, Jaan wà nǔ e wu é kpé é bo kpó ɖò kúnnu ɖè wɛ. (Mak. 6:17-20) Etɛ ka d’alɔ ɛ bɔ huzuhuzu enɛ lɛ ɖò finɛ có, é kpó ɖò awǎjijɛ ɖó wɛ? É kpó ɖò ayi tɔn sɔ́ ɖó nǔ gbigbɔ tɔn lɛ jí wɛ.

Hwenu e Jaan ɖò gankpá mɛ é ɔ, è wá ɖó lee sinsɛnzɔ́ Jezu tɔn ɖò nukɔn yì wɛ gbɔn é sín gbè n’i. (Mat. 11:2; Luk. 7:18) Jaan kúdeji ɖɔ Jezu wɛ nyí Mɛsiya ɔ, amɔ̌, é sixu ko kan lee nǔ e Mawuxówema ɔ ɖɔ dó Mɛsiya ɔ wu lɛ é bǐ na jɛnu gbɔn Jezu jí gbɔn é byɔ éɖée. Ðó Mɛsiya ɔ ɖó na ɖu axɔ́su wutu ɔ, axɔ́suɖuɖu  Jezu tɔn ka na bɛ́ tlolo wɛ à? Enɛ ka na zɔ́n bɔ è na ɖè Jaan nyite wɛ à? Jaan ba na tuùn nǔ d’eji dó nǔ e Jezu ɖò wiwa wɛ é wu, enɛ wutu ɔ, é sɛ́ ahwanvu tɔn we dó bo ɖɔ ye ni yì kan nǔ éyɛ byɔ Jezu: “Hwi wɛ nyí mɛ e ɖó na wá, bɔ mǐ ɖò te kpɔ́n é à, abǐ mɛ ɖevo wɛ mǐ na nɔte kpɔ́n?” (Luk. 7:19) Ee ye lɛkɔ é ɔ, Jaan na ko ɖótó ye ganji hwenu e ye na ɖò tintinmɛ n’i wɛ ɖɔ Jezu ɖò azɔn gbɔ nú mɛ lɛ wɛ é, é wá sɛ́ ye dó ɖɔ ye ni ɖɔ nú Jaan ɖɔ: “Nukúntíntɔ́nnɔ lɛ ɖò nukúnnú mɔ wɛ, sékunɔ lɛ ɖò zɔnlin ɖi wɛ, gudunɔ lɛ sín wǔtu ɖò te jɛ wɛ, tókúnɔ lɛ ɖò nǔ sè wɛ, è ɖò mɛkúkú lɛ fɔ́n wá gbɛ̀ wɛ, bo ɖò Wɛnɖagbe Mawu tɔn jla wamamɔnɔ lɛ wɛ.”—Luk. 7:20-22.

É ɖò wɛn ɖɔ gbeɖiɖó yetɔn na hlɔnhlɔn Jaan. Enɛ dó zǒgbe jí ɖɔ nǔɖɔɖ’ayǐ e kúnkplá Mɛsiya ɔ é jɛnu gbɔn Jezu jí. É na sín wiwá Jezu tɔn wu bonu Jaan na tɔ́n sín gankpá mɛ ǎ có, Jaan ka tuùn ɖɔ sinsɛnzɔ́ e emi wà é kún nyí nǔ yayǎ ó. Nǔ lɛ yì gbɔn mɔ̌ n’i có, é ɖó hwɛjijɔ e wu é na j’awǎ é.

Jaan ɖɔhun ɔ, enyi mǐ nɔ sɔ́ ayi ɖó nǔ gbigbɔ tɔn lɛ jí ɔ, mǐ na kpéwú bo na dɛ kpo awǎjijɛ kpo, bo na lɛ́ ɖó suúlu. (Kolo. 1:9-11) Mǐ sixu wà mɔ̌ gbɔn Biblu xixa kpo tamɛ linlin d’eji kpo gblamɛ, bo na nɔ flín ɖɔ azɔ̌ e wà nú Mawu wɛ mǐ ɖè é kún na gú mǐ gbeɖé ó. (1 Kɔ. 15:58) Sandra ɖɔ: “Wemata Biblu tɔn ɖokpo xixa gbè bǐ gbè d’alɔ mì bɔ un sɛkpɔ Jehovah. É zɔ́n bɔ un sɔ́ ayi ɖó nyiɖée jí ǎ, loɔ, un sɔ́ ɖó jǐ tɔn.” Mǐ sixu lɛ́ sɔ́ ayi ɖó gbeɖiɖó azɔ̌ Axɔ́suɖuto ɔ tɔn lɛ tɔn jí, bɔ enɛ na zɔ́n bɔ mǐ na nɔ mɔ nǔ zɛ ninɔmɛ mǐɖesunɔ tɔn lɛ wu, lobo na nɔ sɔ́ ayi ɖó nǔ e wà wɛ Jehovah ɖè lɛ é jí. Sandra ɖɔ: “Tuto sunmɛ sunmɛ tɔn Televiziɔn JW tɔn^® d’alɔ mǐ bɔ mǐ mɔ ɖɔ mǐ sɛkpɔ tutoblonunu ɔ, b’ɛ zɔ́n bɔ mǐ kpó ɖò awǎjijɛ ɖó wɛ ɖ’azɔ̌ mǐtɔn kɔn.”

‘Gbigbɔ kpo hlɔnhlɔn kpo e Mawu na Elíi é’ zɔ́n bɔ Jaan Baptɛmublonúmɛtɔ́ ɔ wà azɔ̌ tɔn nú hwenu klewun ɖé; Elíi ɖɔhun ɔ, “gbɛtɔ́ wɛ é nyí mǐ ɖɔhun.” (Luk. 1:17; Ja. 5:17) Enyi nǔ nɔ sù nukún mǐtɔn mɛ, bɔ ayi mǐtɔn nɔ ɖò nǔ gbigbɔ tɔn lɛ jí éɖɔhun ɔ, nǔ ɖebǔ na bo tlɛ wá gbò mǐ ɔ, mǐ lɔ sixu kpó ɖò awǎ jɛ wɛ ɖò sinsɛnzɔ́ Axɔ́suɖuto ɔ tɔn mǐtɔn mɛ.