1. Etɛ mǐ bǐ ka nɔ ba nú hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ?

NƆVÍ nyɔnu e nɔ nyí Pauline * é ɖɔ: “Sín hwenu e un kplɔ́n nǔgbo ɔ é ɔ, un ba ɖɔ mɛ e ɖò xwédo ce mɛ lɛ é bǐ ni wá nɔ kpɔ́ xá mì ɖò Palaɖisi mɛ. Tlala ɔ, un ba ɖɔ asú ce Wayne kpo vǐ sunnu mǐtɔn kpo ni wá sɛn Jehovah xá mì.” A ka ɖó hɛ̌nnumɔ e ma ko ɖò Jehovah sɛn wɛ ǎ lɛ é à? Lee nǔ cí nú Pauline dó xwédo tɔn wu é sixu ko cí mɔ̌ nú hwi lɔ.

2. Nǔkanbyɔ tɛ lɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xóta elɔ mɛ?

² Mǐ sixu hɛn hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ gannugánnú bonu ye na yí wɛn ɔ ǎ, amɔ̌, mǐ sixu dó wusyɛn lanmɛ nú ye bɔ ye na lin tamɛ dó wɛn Biblu tɔn ɔ jí, bo yí gbè na. (2 Tim. 3:14, 15) Etɛwu mǐ ka ɖó na nɔ ɖekúnnu nú hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ? Etɛwu mǐ ka ɖó na nɔ sè wuvɛ̌ xá ye? Etɛ lɛ mǐ ka sixu wà bo na d’alɔ hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ, bɔ ye na wá yí wǎn nú Jehovah mǐ ɖɔhun? Nɛ̌ hagbɛ̌ agun mǐtɔn tɔn lɛ ka sixu d’alɔ mǐ gbɔn?

3. Sɔgbe xá 2 Piyɛ́ɛ 3:9 ɔ, aniwu mǐ ka ɖó na nɔ ɖekúnnu nú hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ?

³ Jehovah na ɖó nǔ gbɛ̀ elɔ nu zaanɖé. Mɛ ɖěɖee “ɖó ninɔmɛ ayi mɛ tɔn e jɛxa gbɛ̀ mavɔmavɔ lɛ é” kɛɖɛ wɛ na gán. (Mɛ. 13:48, nwt) Mǐ nɔ zán hwenu kpo hlɔnhlɔn kpo gegě dó jla wɛn ɔ jonɔ e ɖò xá mǐtɔn mɛ lɛ é, enɛ wu ɔ, é ɖò wɛn ɖɔ mǐ nɔ lɛ́ ba ɖɔ hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ ni wá sɛn Jehovah xá mǐ. Tɔ́ mǐtɔn wanyiyinɔ Jehovah “jló ɖɔ mɛɖebǔ ni dɔn ǎ; é nyɔ́ wà ɔ, é jló ɖɔ mɛ bǐ ni mɔ ali, bo lɛkɔ sín nǔnyanyawiwa gudo.”—Xà 2 Piyɛ́ɛ 3:9.

4. Enyi mǐ ɖò kúnnu ɖè nú hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ wɛ ɔ, etɛ ka sixu jɛ?

 ⁴ Mǐ ɖó na hɛn dó ayi mɛ ɖɔ è sixu jla wɛn gbɛhwlɛngán tɔn ɔ ɖò ali ɖagbe alǒ ali nyanya nu. Nǔgbo wɛ ɖɔ enyi mǐ ɖò kúnnu ɖè nú jonɔ ɖé wɛ ɔ, mǐ sixu wlí yɛ̌yi n’i, amɔ̌, hwenu e mǐ ɖò xó ɖɔ xá hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ wɛ é ɔ, mǐ sixu dó gbè vɛ́sin lɛ.

5. Cobonu mǐ na má nǔgbo ɔ xá hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ ɔ, etɛ mǐ ka ɖó na hɛn dó ayi mɛ?

⁵ Enyi mǐ flín azɔn nukɔntɔn e mǐ tɛ́n kpɔ́n bo ɖekúnnu nú hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ é ɔ, é sixu vɛ́ nú mǐ bɔ mǐ nɔ lin ɖɔ mǐ na ko wà nǔ xá ye ɖò ali ɖevo nu. Mɛsɛ́dó Pɔlu ɖè wě elɔ xá Klisanwun lɛ: “Xó mitɔn lɛ ni nɔ nyɔ́ sè tɛgbɛ, bo nɔ dɔn mɛ; mi na tuùn lee mi na nɔ na xósin mɛ ɖokpo ɖokpo gbɔn é.” (Kolo. 4:5, 6) Enyi mǐ ɖò xó ɖɔ xá hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ wɛ ɔ, é na nyɔ́ ɖɔ mǐ ni flín wěɖexámɛ enɛ. É ma nyí mɔ̌ ǎ ɔ, mǐ sixu dó xomɛsin nú ye bɔ ye sɔ́ na ɖótó mǐ ǎ.

6-7. Nǎ kpɔ́ndéwú e xlɛ́ ɖɔ è ɖó na nɔ sè wuvɛ̌ xá asú alǒ asì nǔmaɖitɔ́ ɖé é ɖé.

⁶ Nɔ sè wuvɛ̌ xá mɛ. Pauline e xó mǐ ɖɔ wá yì é ɖɔ: “Ðò bǐbɛ̌mɛ ɔ, nǔ gbigbɔ tɔn lɛ kɛɖɛ jí wɛ un nɔ ba na ɖɔ xó dó xá asú ce. Mǐ nɔ ɖɔ xó dó nǔ gbè bǐ gbè tɔn lɛ jí gbeɖé ǎ. É ɖò mɔ̌ có, Pauline sín asú Wayne tuùn nǔ kaka ɖé dó Biblu wu ǎ, é nɔ lɛ́ mɔ nǔ jɛ xó e Pauline nɔ ɖɔ n’i lɛ é mɛ ǎ. Nú Wayne ɔ, sinsɛnxó lɛ kɛɖɛ jí jɛn Pauline nɔ lin tamɛ dó. Ado nɔ hu i ɖɔ sinsɛngbɛ́ baɖabaɖa ɖé mɛ wɛ asì emitɔn byɔ, bɔ ye ɖò flúflú i wɛ.

⁷ Pauline ɖɔ ɖɔ nú hwenu ɖé ɔ, emi zán hwenu gegě ɖò gbadanu lɛ kpo  aklunɔzán gblamɛ fifó lɛ kpo ɖò kplé lɛ jí, wɛnjijlazɔ́ ɔ mɛ bo lɛ́ dó ɖè ayi ɖ’ayǐ xá nɔví lɛ. Pauline ɖɔ: “Wayne nɔ wá xwégbe hweɖelɛnu bɔ mɛɖé nɔ ɖò xwégbe ǎ, bɔ é nɔ mɔ ɖɔ emi ɖò emiɖokponɔ.” É ɖò wɛn ɖɔ é ba ɖɔ asì emitɔn kpo vǐ emitɔn kpo ni ɖò kpɔ́ xá emi. É tuùn mɛ e kpo ye kpo ɖò kpɔ́ lɛ é ǎ, b’ɛ cí n’i ɖɔ xɔ́ntɔn yɔyɔ̌ asì tɔn tɔn lɛ wɛ ɖò taji hugǎn n’i ɖɔhun. Wayne gblɔ́n adǎn nú Pauline ɖɔ emi na gbɛ́ ɛ. A ka mɔ ali e nu Pauline sixu ko ɖexlɛ́ ɖɔ emi sè wuvɛ̌ xá asú emitɔn ɖè hugǎn lɛ é à?

8. Sɔgbe xá 1 Piyɛ́ɛ 3:1, 2 ɔ, etɛ ka sixu dɔn hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ hugǎn?

⁸ Nɔ sɔ́ kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖ’ayǐ. Hwɛhwɛ ɔ, nǔ e mǐ nɔ wà lɛ é nɔ dɔn hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ hugǎn nǔ e mǐ nɔ ɖɔ lɛ é. (Xà 1 Piyɛ́ɛ 3:1, 2.) Pauline wá mɔ nǔ jɛ enɛ mɛ. É ɖɔ: “Un tuùn ɖɔ Wayne yí wǎn nú mǐ; é ba na gbɛ́ mì dóo ǎ. Amɔ̌, adǎn e é gblɔ́n é xlɛ́ mì ɖɔ un ɖó na jɛ nǔ wà jí lee Jehovah nɔ ba gbɔn é. Un ɖɔ xó dín ǎ, é nyɔ́ wà ɔ, un mɔ ɖɔ un ɖó na sɔ́ kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖé ɖ’ayǐ gbɔn nǔwiwa ce gblamɛ. Pauline sɔ́ nɔ ɖɔ xó dó Biblu jí xá Wayne gannugánnú ǎ, amɔ̌, é jɛ xó gbè bǐ gbè tɔn lɛ ɖɔ xá ɛ jí. Wayne mɔ bɔ asì tɔn jɛ fífá kan xò jí hugǎn, é lɛ́ mɔ bɔ vǐ yetɔn jɛ tónú sè jí d’eji. (Nǔx. 31:18, 27, 28) Ee Wayne ɖ’ayi wu ɖɔ wɛn Biblu tɔn ɔ ɖò ɖagbe wà nú xwédo emitɔn wɛ é ɔ, é jɛ tamɛ lin dó wɛn enɛ wu jí, bo yí gbè na.—1 Kɔ. 7:12-14, 16.

9. Aniwu mǐ ka ɖó na ɖókan dó nǔ wu?

⁹ Ðǒkan dó alɔ didó hɛ̌nnumɔ towe lɛ wu. Jehovah sɔ́ kpɔ́ndéwú ɔ ɖ’ayǐ nú mǐ.  É “nɔ gɔn” ali hun nú mɛ lɛ bonu ye na yí wɛn ɔ bo mɔ gbɛ̀ ǎ. (Jel. 44:4) Mɛsɛ́dó Pɔlu ɖɔ nú Timɔtée ɖɔ é ni ɖókan dó alɔ didó mɛ ɖevo lɛ wu. Etɛwu? Ðó mɔ̌ mɛ ɔ, é na hwlɛn éɖée kpo mɛ e ɖótó è lɛ é kpo gán. (1 Tim. 4:16) Mǐ yí wǎn nú hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ wɛ zɔ́n bɔ mǐ nɔ ba ɖɔ ye ni tuùn nǔgbo e ɖò Xó Mawu tɔn mɛ lɛ é. Wǎgbɔ tɔn ɔ, xógbe Pauline tɔn lɛ kpo nǔwiwa tɔn lɛ kpo hɛn lè wá nú xwédo tɔn. É ɖò Jehovah sɛn wɛ kpo awǎjijɛ kpo dìn xá asú tɔn. Ye mɛ we lɛ bǐ wɛ nyí gbexosin-alijitɔ́, bɔ nɔví Wayne nyí mɛxo agun tɔn.

10. Etɛwu mǐ ka ɖó na nɔ ɖó suúlu?

¹⁰ Nɔ ɖó suúlu. Enyi mǐ nɔ xwedó nǔgbododó Mawu tɔn lɛ ɔ, é sixu vɛwǔ nú hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ bɔ ye na huzu sɔgbe xá nǔ yɔyɔ̌ e mǐ ɖi nǔ na lɛ é kpo gbɛzinzan mǐtɔn kpo. Hwɛhwɛ ɔ, nǔ nukɔntɔn e wu ye nɔ ɖ’ayi é wɛ nyí ɖɔ mǐ kún nɔ ɖu sinsɛn sín xwè lɛ xá ye ó, bo kún nɔ lɛ́ ɖ’alɔ ɖò toxóɖiɖɔ mɛ ó. Hɛ̌nnumɔ ɖé lɛ sixu sin xomɛ dó mǐ ɖò bǐbɛ̌mɛ. (Mat. 10:35, 36) Amɔ̌, mǐ ɖó na jó gbè dó ye wu ǎ. Enyi mǐ ɖó gǎn e dó wɛ mǐ ɖè bo na d’alɔ ye bɔ ye na mɔ nǔ jɛ nǔ e mǐ ɖi nǔ na lɛ é mɛ é te hǔn, hwɛ ɖó nú ye wɛ mǐ ɖè ɖɔ ye kún jɛxa bo na mɔ gbɛ̀ mavɔmavɔ ó nɛ. Jehovah sɔ́ hwɛɖónúmɛzɔ́ ɔ d’así nú mǐ ǎ, Jezu wɛ é sɔ́ d’así na. (Jaan 5:22) Enyi mǐ ɖó suúlu ɔ, hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ sixu wá ɖò gbesisɔmɛ bo na ɖótó wɛn mǐtɔn.—Kpɔ́n gbǎví “ Zǎn Tɛn Ɛntɛnɛti Tɔn Mǐtɔn Dó Kplɔ́n Nǔ Mɛ.”

11-13. Etɛ lee Alice wà nǔ xá mɛjitɔ́ tɔn lɛ gbɔn é ka sixu kplɔ́n we?

¹¹ Gbǐ dɔn, amɔ̌, nɔ wlí yɛ̌yi nú mɛ. (Nǔx. 15:2) Kpɔ́n kpɔ́ndéwú Alice tɔn. Hwenu e é ɖò zɔ tawun nú mɛjitɔ́ tɔn e ma ɖi nǔ nú Mawu ǎ, bo nɔ ɖ’alɔ ɖò toxóɖiɖɔ mɛ lɛ é é wɛ é kplɔ́n nǔ dó Jehovah wu. É mɔ ɖɔ emi ɖó na yawǔ ɖɔ nǔ ɖagbe ɖěɖee emi kplɔ́n lɛ é xó nú ye. Alice ɖɔ: “Enyi é lín cobonu a ɖɔ nǔ e a ɖi nǔ na lɛ é kpo nǔwalɔ towe yɔyɔ̌ lɛ kpo nú xwédo towe ɔ, ye na lɛ́ sin xomɛ dó we tawun.” É wlan wema lɛ sɛ́dó mɛjitɔ́ tɔn lɛ bo kan nǔ e ye lin dó nǔkplɔnmɛ Biblu tɔn e é mɔ ɖɔ é na dɔn ye lɛ é wu é, ɖi wanyiyi mɔ̌, byɔ ye. (1 Kɔ. 13:1-13) É dókú nú mɛjitɔ́ tɔn lɛ ɖó kplɔ́n e ye kplɔ́n ɛ, bo kpé nukún wǔ tɔn é wu, é lɛ́ sɛ́ nǔnina lɛ dó ye. Hwenu e é yì ba mɛjitɔ́ tɔn lɛ kpɔ́n é ɔ, é wà nǔ e wu é kpé é bǐ bo d’alɔ nɔ tɔn ɖò xwégbezɔ́ lɛ mɛ. Ee Alice ɖɔ nǔ yɔyɔ̌ e é ɖi nǔ na lɛ é xó nú mɛjitɔ́ tɔn lɛ é ɔ, xomɛ hun ye tlolo ǎ.

¹² Hwenu e Alice ɖò mɛjitɔ́ tɔn lɛ xwé é ɔ, é kpó ɖò Biblu xà wɛ gbè bǐ gbè. Alice ɖɔ ɖɔ “enɛ zɔ́n bɔ nɔ ce mɔ nǔ jɛ lee Biblu ɖò taji nú mì sɔ́ é mɛ.” Alice sín tɔ́ wá gbeta ɔ kɔn bo na kplɔ́n nǔɖe dó Biblu wu bo na dó mɔ nǔ jɛ linlin yɔyɔ̌ vǐ tɔn tɔn mɛ, lobo na lɛ́ mɔ xó ɖɔ dó Biblu wu. Alice ɖɔ: “Un na ɛ Biblu bo wlan nǔ e na byɔ ayi mɛ n’i é ɖé d’emɛ.” Etɛ mɛ é ka tɔ́n kɔ dó? Alice sín tɔ́ mɔ xó ɖɔ dó Biblu wu ǎ, é nyɔ́ wà ɔ, nǔ e é xà ɖ’emɛ lɛ é sɔ́ akpakpa ɛ tawun.

¹³ É na bo tlɛ byɔ ɖɔ mǐ ni dɛ ɖò mɛtɛnkpɔn lɛ nu ɔ, mǐ ɖó na gbí dɔn, bo na nɔ lɛ́ wlí yɛ̌yi nú mɛ. (1 Kɔ. 4:12b) Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Alice dɛ ɖò gbeklánxámɛ nɔ tɔn tɔn lɛ nu. “Hwenu e un bló baptɛm é ɔ, mamáa ce ylɔ́ mì ɖɔ ‘vǐ gbɛ́ hɛn.’” Nɛ̌ Alice ka wà nǔ gbɔn? “Un gbɔ xó ɖɔ dó sinsɛn ce yɔyɔ̌ ɔ wu ǎ, amɔ̌ un tinmɛ nú ye kpo sísí kpo ɖɔ un jló bo huzu Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn, bo ganjɛ gbeta enɛ wu bǐ mlɛ́mlɛ́. Un tɛ́n kpɔ́n bo  vɔ́ ganjɛwu na nɔ ce ɖɔ un yí wǎn n’i nǔgbo nǔgbo. Mǐ mɛ we lɛ bǐ wlí avǐ, bɔ un ɖa nǔɖuɖu ɖagbeɖagbe ɖé n’i. Sín hwenɛnu ɔ, nɔ ce jɛ nukúnnú mɔ jɛ mɛ jí ɖɔ Biblu bló bɔ un nyí mɛ ɖagbe.”

14. Enyi è gbidí kɔ nú mǐ ɔ, etɛwu mǐ ma ka ɖó na jó gbè gbeɖé ǎ?

¹⁴ É sixu byɔ hwenu gegě cobɔ hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ na mɔ nǔ jɛ wu bǐ mlɛ́mlɛ́ ɖɔ Jehovah sinsɛn ɖò taji nú mǐ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, hwenu e Alice ma sɔ́ gbɛkan dó azɔ̌ e mɛjitɔ́ tɔn lɛ ba ɖɔ é ni wà é nu ǎ, bo wá gbeta ɔ kɔn bo na huzu gbexosin-alijitɔ́ é ɔ, nɔ tɔn lɛ́ wlí avǐ. Amɔ̌, Alice gbí dɔn. É ɖɔ: “Enyi a jó gbè ɖò kɔgbidínúmɛ nukɔn ɖò ninɔmɛ ɖé mɛ ɔ, mɛjitɔ́ towe lɛ na ɖibla gbidí kɔ nú we ɖò ninɔmɛ ɖevo mɛ. Amɔ̌, enyi a nɔ nyɔ́ xomɛ dó mɛjitɔ́ towe lɛ wu bo nɔ lɛ́ gbí dɔn ɔ, ye mɛ ɖé lɛ sixu ɖótó we.” Nǔ e jɛ dó Alice wu é nɛ. Tɔ́ tɔn kpo nɔ tɔn kpo bǐ wɛ nyí gbexosin-alijitɔ́ dìn, bɔ tɔ́ tɔn lɛ́ nyí mɛxo agun tɔn.

15. Sɔgbe xá Matie 5:14-16 kpo 1 Piyɛ́ɛ 2:12 kpo ɔ, nɛ̌ “nǔɖagbewiwa” mɛ ɖevo lɛ tɔn ka sixu d’alɔ hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ gbɔn?

¹⁵ Jehovah nɔ dɔn gbɛtɔ́ lɛ gbɔn “nǔɖagbewiwa” agun Klisanwun tɔn tɔn gblamɛ. (Xà Matie 5:14-16; 1 Piyɛ́ɛ 2:12.) Mɛ e a da b’ɛ ma nyí Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn ǎ é ka tuùn hagbɛ̌ agun towe tɔn lɛ à? Pauline e xó mǐ ɖɔ wá yì é ylɔ́ nɔví lɛ wá xwé tɔn gbè bonu asú tɔn Wayne na dó sixu tuùn ye. Wayne flín ɖɔ nɔví ɖé d’alɔ ɛ b’ɛ mɔ nǔ jɛ mɛ e Kúnnuɖetɔ́ lɛ nyí tawun é mɛ bo ɖɔ, “É yí gbɔjɛ ɖ’azɔ̌  mɛ gbè ɖokpo bo kpɔ́n ayihundida video jí tɔn ɖé xá mì. Un lin ɖɔ: ‘Gbɛtɔ́ nyi ɖɔhun wɛ!’”

16. Etɛwu mǐ ka ɖó na nɔ ylɔ́ hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ wá kplé lɛ?

¹⁶ Ali ɖagbe hugǎn e nu mǐ sixu d’alɔ hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ ɖè é ɖokpo wɛ nyí ɖɔ mǐ ni ylɔ́ ye wá kplé agun tɔn mǐtɔn lɛ jí. (1 Kɔ. 14:24, 25) Flǐn wɛ nyí kplé nukɔntɔn e Wayne wá é ɖó hwenu e é fó azɔ̌ tɔn gudo é wɛ è bló, b’ɛ lɛ́ nɔ klewun. É ɖɔ: “Un mɔ nǔ jɛ nǔ e xóɖɔtɔ́ ɔ ɖɔ lɛ é bǐ mɛ ǎ, amɔ̌, un flín mɛ lɛ. Ye wá dó kúabɔ nú mì bo na alɔ mì ganji. Un sixu ɖɔ ɖɔ mɛ ɖagbe lɛ wɛ nú ye.” Asú kpo asì kpo ɖé nyɔ́ xomɛ tawun dó Pauline wu wá yì, bo d’alɔ é kpo vǐ tɔn kpo ɖò kplé lɛ jí kpo sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ kpo. Wǎgbɔ tɔn ɔ, ee Wayne wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ emi ɖó na mɔ nǔ jɛ nǔ e Pauline ɖi nǔ na lɛ é mɛ d’eji é ɔ, é byɔ asú ɔ ɖɔ é ni kplɔ́n Biblu xá emi.

17. Etɛwu mǐ ma ka ɖó na nɔ dóhwɛ mǐɖée à? Aniwu mǐ ma ka ɖó na jó gbè gbeɖé dó hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ wu ǎ?

¹⁷ Mǐ nɔ ba ɖɔ hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ bǐ ni wá sɛn Jehovah xá mǐ. Amɔ̌, mǐ sixu dó gǎn lɛ bǐ bo na d’alɔ hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ bonu ye na sɛn Mawu có, ye sixu gbɔ nǔgbo ɔ mɛ wá. Enyi mɔ̌ wɛ ɔ, mǐ ɖó na dóhwɛ mǐɖée ɖó gbeta e kɔn ye wá é wu ǎ. Nǔgbo ɔ, mǐ sixu hɛn mɛɖé gannugánnú bɔ é na yí gbè nú nǔ e mǐ ɖi nǔ na lɛ é ǎ. É ɖò mɔ̌ có, enyi hɛ̌nnumɔ towe lɛ mɔ lee a ɖò Jehovah sɛn wɛ kpo awǎjijɛ kpo gbɔn é ɔ, é sixu wà ɖagbe nú ye tawun. Nɔ xoɖɛ dó ye tamɛ. Nɔ ɖɔ xó nú ye kpo yɛ̌yi kpo. Ma nɔ gɔn xó ɖɔ dó d’alɔ ye ó! (Mɛ. 20:20) Kúdeji ɖɔ Jehovah na kɔn nyɔna dó gǎn e dó wɛ a ɖè lɛ é jí. Enyi hɛ̌nnumɔ towe lɛ wá gbeta ɔ kɔn bo na ɖótó we ɔ, ye na gán!