1. Enyi mǐ lin tamɛ dó nǔ ɖěɖee Jehovah dá lɛ é bǐ jí ɔ, nǔkanbyɔ tɛ lɛ ka sixu wá ayi mɛ nú mǐ?

ENYI mǐ lin tamɛ dó wɛkɛ gblagada e Jehovah dá é jí ɔ, lee nǔ cí nú ɖɛhanwlantɔ́ Davidi é sixu cí mɔ̌ nú mǐ lɔ. É xoɖɛ sɛ́dó Jehovah bo kanbyɔ ɖɔ: “Enyi un kpɔ́n jixwé, alɔ towe núwiwa ɔ, bo kpɔ́n sun kpo sunví kpo e a sɔ́ ɖó tɛn yetɔn yetɔn mɛ lɛ ɔ, un nɔ kanbyɔ nyɛɖée ɖɔ etɛ gbɛtɔ́ ka nyí, bɔ a nɔ kéya n’i sɔmɔ̌? Gbɛtɔ́ e na wá hán gbè ɖokpo kpowun ɔ, ani wɛ é nyí bɔ a nɔ lébe n’i?” (Ðɛh. 8:4, 5) Davidi ɖɔhun ɔ, mǐ sixu nɔ mɔ ɖɔ mǐ hwe tawun ɖò wɛkɛ ɔ mɛ, bɔ é sixu nɔ lɛ́ jiwǔ nú mǐ ɖɔ Jehovah nɔ ɖó ayi mǐ wu. É ɖò mɔ̌ có, lee mǐ na wá mɔ gbɔn é ɔ, é nyí nukún kɛɖɛ wɛ Jehovah kpé Adamu kpo Ɛvu kpo ee nyí gbɛtɔ́ nukɔntɔn lɛ é wu ǎ, loɔ, é lɛ́ sɔ́ ye dó xwédo tɔn mɛ.

2. Linlin tɛ Jehovah ka ɖó nú vǐ tɔn nukɔntɔn ɖěɖee é ɖó ɖò ayikúngban ɔ jí lɛ é?

² Adamu kpo Ɛvu kpo wɛ nyí vǐ nukɔn nukɔntɔn e Jehovah ɖó ɖò ayikúngban jí lɛ é. Gɔ́ na ɔ, Jehovah wɛ nyí Tɔ́ jixwé tɔn wanyiyinɔ yetɔn. É zɔ́n azɔ̌ ɖé asú kpo asì kpo enɛ. É ɖɔ nú ye ɖɔ: “Mi jì, mi gbà kún, bo kpé ayikúngban ɔ jí, bo sɔ́ ɛ ɖó acɛ mitɔn glɔ́.” (Bǐb. 1:28) Ye ɖó na jì vǐ lɛ, bo kpé nukún dó ayikúngban ɔ, ee nyí xwé yetɔn é wu ganji. Enyi Adamu kpo Ɛvu kpo ko setónú bo wà nǔ sɔgbe xá linlin Jehovah tɔn wɛ ɔ, ye kpo kúnkan yetɔn kpo na nɔ xwédo Mawu tɔn mɛ kaka sɔyi.

3. Etɛwu mǐ ka sixu ɖɔ ɖɔ tɛn e wlí yɛ̌yi é ɖé mɛ wɛ Jehovah sɔ́ Adamu kpo Ɛvu kpo ɖó ɖò xwédo tɔn mɛ?

³ Yɛ̌yi sín tɛn ɖé mɛ wɛ Adamu kpo Ɛvu kpo nɔ ɖò xwédo Jehovah tɔn mɛ. Sɔgbe xá Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn ɔ, Davidi ɖɔ xó elɔ e kúnkplá gbɛtɔ́ e Jehovah bló é ɖò Ðɛhan  8:5 mɛ: “A bló è bɔ kpɛɖé jɛn é hwe hú wɛnsagun lɛ, bɔ a sɔ́ susu kpo yɛ̌yi kpo sín axɔ́sugbakún xwè n’i.” Nǔgbo ɔ, Jehovah na hlɔnhlɔn, nǔnywɛ kpo nǔwukpíkpé kpo ɖokpo ɔ lɛ wɛnsagun lɛ kpo gbɛtɔ́ lɛ kpo ǎ. (Ðɛh. 103:20) É ɖò mɔ̌ có, wɛnsagun hlɔnhlɔnnɔ enɛ lɛ ɔ, “kpɛɖé jɛn” gbɛtɔ́ lɛ “hwe” hú ye. É jiwǔ kpɔ́n! Gbɛ̀ ɖaaɖagbe ɖé sín ali wɛ Jehovah hun nú tɔ́gbó mǐtɔn nukɔntɔn lɛ nǔgbo.

4. Ðó Adamu kpo Ɛvu kpo tlitó nú Jehovah wutu ɔ, etɛ ka jɛ dó ye wu? Etɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xóta elɔ mɛ?

 ⁴ É blawǔ ɖɔ ɖó Adamu kpo Ɛvu kpo tlitó nú Jehovah wutu ɔ, ye sɔ́ ɖó tɛn ɖé ɖò xwédo Jehovah tɔn mɛ ǎ. Nukɔnmɛ ɖò xóta elɔ mɛ ɔ, mǐ na ɖɔ xó dó wuvɛ̌ syɛnsyɛn e enɛ dɔn nyi ayǐ nú kúnkan yetɔn lɛ é jí. Amɔ̌, linlin Jehovah tɔn ko ɖyɔ ǎ. É ba ɖɔ gbɛtɔ́ tónúsétɔ́ lɛ ni nyí vǐ emitɔn lɛ kaka sɔyi. Jɛ nukɔn hwɛ̌ ɔ, mi nú mǐ ni ɖɔ xó dó lee Jehovah wlí yɛ̌yi nú mǐ gbɔn é jí. Enɛ gudo ɔ, mǐ na ɖɔ xó dó nǔ e mǐ sixu wà dìn dó ɖexlɛ́ ɖɔ mǐ ba na nɔ xwédo Mawu tɔn mɛ é jí. Gudo mɛ ɔ, mǐ na gbéjé nǔ ɖěɖee sín lè vǐ Jehovah tɔn e na ɖò ayikúngban ɔ jí lɛ é na ɖu kaka sɔyi lɛ é kpɔ́n.

5. Nɛ̌ mǐ ka sixu wlí yɛ̌yi nú Mawu nú dǎ e é dá mǐ ɖó akpajlɛ tɔn mɛ é gbɔn?

⁵ Jehovah bló mǐ ɖò akpajlɛ tɔn mɛ dó wlí yɛ̌yi nú mǐ. (Bǐb. 1:26, 27) Ðó Mawu bló mǐ ɖò akpajlɛ tɔn mɛ wutu ɔ, mǐ sixu sɔnǔ nú jijɔ tɔn ɖaaɖagbe gegě, bo lɛ́ ɖè ye xlɛ́. Jijɔ enɛ lɛ ɖé lɛ wɛ nyí wanyiyi, wuvɛ̌sexámɛ, gbejininɔ kpo nǔjlɔjlɔwiwa kpo. (Ðɛh. 86:15; 145:17) Ee mǐ nɔ ɖò nǔ sɔ́ nú jijɔ enɛ lɛ wɛ é ɔ, mǐ nɔ wlí yɛ̌yi nú Jehovah, bo nɔ lɛ́ ɖexlɛ́ ɖɔ lee é dá mǐ gbɔn é sù nukún mǐtɔn mɛ. (1 Pi. 1:14-16) Enyi mǐ nɔ wà nǔ lee Tɔ́ mǐtɔn jixwé tɔn ɔ nɔ ba gbɔn é ɔ, mǐ nɔ ɖó awǎjijɛ. Gɔ́ na ɔ, ɖó Jehovah dá mǐ ɖò akpajlɛ tɔn mɛ wutu ɔ, é na mǐ nǔwukpíkpé ɔ, bɔ mǐ sixu nyí mɛ alɔkpa e ba wɛ é ɖè ɖò xwédo tɔn mɛ é.

6. Hwenu e Jehovah dá ayikúngban ɔ é ɔ, nɛ̌ é ka wlí yɛ̌yi nú gbɛtɔ́ lɛ gbɔn?

⁶ Jehovah sɔnǔ nú xwé ɖaaɖagbe ɖé nú mǐ. Jehovah ko bló ayikúngban ɔ nú gbɛtɔ́ lɛ, b’ɛ ko bló táan gegě cobɔ é wá dá gbɛtɔ́ nukɔntɔn ɔ. (Jɔb. 38:4-6; Jel. 10:12) Ðó Jehovah nɔ nyɔ́ xomɛ, bo nɔ lɛ́ na nǔ mɛ wutu ɔ, é sɔnǔ nú nǔ gegě nú mǐ bonu mǐ na ɖu vivǐ yetɔn. (Ðɛh. 104:14, 15, 24) Sín hweɖenu jɛ hweɖenu ɔ, é lin tamɛ dó alɔ tɔn núwiwa lɛ jí, bo “mɔ ɖɔ nǔ ɖagbe wɛ.” (Bǐb. 1:10, 12, 31) É “sɔ́” gbɛtɔ́ lɛ ɖó nǔ ɖaaɖagbe e é bló bɔ ye ɖò ayikúngban ɔ jí lɛ é bǐ “nu” dó wlí yɛ̌yi nú ye. (Ðɛh. 8:7) Linlin Mawu tɔn wɛ nyí ɖɔ gbɛtɔ́ maɖóblɔ̌ lɛ ni mɔ awǎjijɛ hwenu e ye na ɖò nukún kpé dó nǔ enɛ lɛ wu wɛ kaka sɔyi é. A ka nɔ dókú nú Jehovah hwɛhwɛ ɖó nǔ ɖaaɖagbe enɛ wu à?

7. Nɛ̌ Jozuwée 24:15 ka xlɛ́ ɖɔ gbɛtɔ́ ɖó mɛɖesúsíninɔ gbɔn?

⁷ Jehovah na mǐ mɛɖesúsíninɔ. Mǐɖesunɔ sixu wá gbeta nǔ e mǐ na wá ɖò gbɛ̀ mɛ é tɔn kɔn. (Xà Jozuwée 24:15.) Nǔwukpíkpé e mɛɖé ɖó bo sixu wá gbeta lɛ kɔn nú éɖée é wɛ è nɔ ylɔ́ ɖɔ mɛɖesúsíninɔ. Enyi mǐ wá gbeta ɔ kɔn bo na sɛn Mawu wanyiyinɔ mǐtɔn ɔ, xomɛ nɔ hun i dó mǐ wu. (Ðɛh. 84:12; Nǔx. 27:11) Mǐ sixu zán mɛɖesúsíninɔ mǐtɔn ganji ɖò ali gegě nu. Ð’ayi kpɔ́ndéwú e Jezu zé ɖ’ayǐ é wu.

8. Ðɔ ali e nu Jezu zán mɛɖesúsíninɔ tɔn ɖè é ɖokpo.

⁸ Enyi mǐ nɔ xwedó kpɔ́ndéwú Jezu tɔn ɔ, nǔ mɛ ɖevo lɛ tɔn na nɔ ɖu ayi mɛ nú mǐ hú mǐɖesunɔ tɔn. Gbè ɖokpo ɔ, nǔ cikɔ nú Jezu kpo mɛsɛ́dó tɔn lɛ kpo tawun, bɔ ye yì fí e ɖò tóó é ɖé bo na gbɔjɛ kpɛɖé. Amɔ̌, é  sɔ́ wá nyí lee ye lin gbɔn é ǎ. Mɛ wɔbuwɔbu ɖé mɔ ye, bo ɖò biba wɛ vɛ́návɛ́ná ɖɔ Jezu ni kplɔ́n nǔ emi. Amɔ̌, Jezu sin xomɛ ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, nǔ yetɔn wɛ blawǔ n’i. Etɛ é ka wà bɔ d’ewu? “É jɛ nǔ gegě kplɔ́n ye jí.” (Mak. 6:30-34) Enyi mǐ nɔ zán hwenu mǐtɔn kpo hlɔnhlɔn mǐtɔn kpo dó d’alɔ mɛ ɖevo lɛ Jezu ɖɔhun ɔ, mǐ nɔ wlí yɛ̌yi nú Tɔ́ mǐtɔn jixwé tɔn ɔ. (Mat. 5:14-16) Mǐ nɔ lɛ́ ɖexlɛ́ Jehovah ɖɔ mǐ ba na nɔ xwédo tɔn mɛ.

9. Nǔ bǔnɔ tɛ Jehovah ka na gbɛtɔ́ lɛ?

⁹ Jehovah na nǔwukpíkpé ɔ gbɛtɔ́ lɛ bɔ ye sixu jì vǐ; é lɛ́ sɔ́ azɔ̌ d’así nú ye bonu ye na kplɔ́n vǐ lɛ bonu ye na yí wǎn n’i, lobo sɛn ɛ. Enyi mɛjitɔ́ ɖé wɛ nú we ɔ, nǔnina bǔnɔ enɛ ka nɔ xɔ akwɛ ɖò nukún towe mɛ à? Jehovah kɔn nyɔna dó wɛnsagun lɛ jí b’ɛ túnflá có, é ka jɔwǔ mɔ̌hun ye ǎ. Enɛ wu ɔ, enyi mɛjitɔ́ ɖé wɛ nú we hǔn, wǔ e è jɔ we bɔ a na kplɔ́n vǐ lɛ é ni sù nukún towe mɛ. È zé vǐ kplɔnkplɔn sín azɔ̌ e nyí azɔ̌ kpinkpɛn ɖé é d’alɔ mɛ nú mɛjitɔ́ lɛ bɔ ye na ‘gbɛ́ nǔ nú ye, bo kplɔ́n ye lee Jehovah jló gbɔn é.’ (Efɛ. 6:4; Sɛ́n. 6:5-7; Ðɛh. 127:3) Bo na dó d’alɔ mɛjitɔ́ lɛ ɔ, tutoblonunu Mawu tɔn sɔnǔ nú azɔ̌wanú jinjɔn Biblu jí gegě, ɖi wema lɛ, video lɛ, han lɛ, kpo xóta ɖěɖee nɔ tɔ́n ɖò Ɛntɛnɛti jí lɛ é kpo. É ɖò wɛn ɖɔ, Tɔ́ mǐtɔn Jixwé tɔn ɔ kpo Vǐ tɔn kpo yí wǎn nú mɛ winnyawinnya mǐtɔn lɛ tawun. (Luk. 18:15-17) Enyi mɛjitɔ́ lɛ nɔ ganjɛ Jehovah wu, bo nɔ wà nǔ e wu ye kpé lɛ é bǐ dó kpé nukún dó vǐ vívɛ́ yetɔn lɛ wu ɔ, xomɛ nɔ hun Jehovah. Gɔ́ na ɔ, mɛjitɔ́ enɛ lɛ nɔ hun ali ɔ nú vǐ yetɔn lɛ, bonu ye lɔ na nɔ xwédo Jehovah tɔn mɛ kaka sɔyi!

10-11. Gbɔn gbɛxixɔ ɔ gblamɛ ɔ, etɛ sín ali Jehovah ka hun nú mǐ?

¹⁰ Jehovah sɔ́ Vǐ vívɛ́ná tɔn jó, bonu mǐ na sixu lɛ́ nɔ xwédo Tɔn mɛ. Lee mǐ ko ɖɔ gbɔn ɖò  akpáxwé 4gɔ́ ɔ mɛ é ɔ, Adamu kpo Ɛvu kpo hu hwɛ, bo sɔ́ sixu nɔ xwédo Jehovah tɔn mɛ ǎ; vǐ yetɔn lɛ lɔ ka sɔ́ sixu nɔ mɛ ǎ. (Hlɔ. 5:12) Adamu kpo Ɛvu kpo sɔ́ jlǒ dó hu hwɛ dó Mawu, enɛ wu ɔ, ye sɔ́ jɛxa bo na nɔ xwédo tɔn mɛ ǎ. Bɔ vǐ yetɔn lɛ ka ló? Jehovah yí wǎn nú gbɛtɔ́ lɛ, enɛ wu ɔ, é hun ali nú vǐ yetɔn ɖěɖee setónú lɛ é, bonu ye na nɔ xwédo tɔn mɛ. Bɔ vɔ̌ e vǐɖokponɔ tɔn Jezu Klisu sá é gblamɛ wɛ é gbɔn bo hun ali mɔ̌hun. (Jaan 3:16; Hlɔ. 5:19) Vɔsisa Jezu tɔn zɔ́n bɔ è sɔ́ gbɛtɔ́ gbejinɔtɔ́ 144 000 dó ɖó vǐ Mawu tɔn.—Hlɔ. 8:15-17; Nǔɖe. 14:1.

¹¹ Gɔ́ na ɔ, gbejinɔtɔ́ ɖevo lɛ livi mɔ̌kpan ɖò jlǒ Mawu tɔn wà wɛ. Ye ɖò nukún ɖó wɛ bo na nɔ xwédo Mawu tɔn mɛ, ɖò mɛtɛnkpɔn gudo tɔn ɔ gudo ɖò vivɔnu xwè afatɔ́n ɔ tɔn. (Ðɛh. 25:14; Hlɔ. 8:20, 21) Nukúnɖiɖó enɛ e ye ɖó é zɔ́n bɔ ye tlɛ ko ɖò Gbɛɖotɔ́ yetɔn Jehovah ylɔ́ ɖɔ “Tɔ́” wɛ. (Mat. 6:9) Mɛ e è na fɔ́n sín kú lɛ é lɔ na kpéwú bo kplɔ́n nǔ e Jehovah ba ɖɔ ye ni wà lɛ é. Mɛ ɖěɖee na xwedó alixlɛ́mɛ tɔn lɛ télélé lɛ é lɔ na wá nɔ xwédo tɔn mɛ.

12. Nǔkanbyɔ tɛ mǐ ka na na xósin na dìn?

¹² Lee mǐ ko mɔ gbɔn é ɔ, Jehovah ko ɖè afɔ nukɔntɔn ɔ, bo wlí yɛ̌yi nú gbɛtɔ́ lɛ ɖò ali gegě nu. É ko sɔ́ mɛ yí ami dó ɖè lɛ, dó ɖó vǐ tɔn lɛ, bo lɛ́ jɔwǔ mɛ ɖěɖee ɖò “mɛ wɔbuwɔbu” ɔ mɛ lɛ é, bɔ ye ɖó nukúnɖiɖó ɔ bo na nyí vǐ tɔn lɛ ɖò gbɛ̀ yɔyɔ̌ ɔ mɛ. (Nǔɖe. 7:9) Etɛ mǐ ka sixu wà dìn dó xlɛ́ Jehovah ɖɔ mǐ ba na nɔ xwédo tɔn mɛ kaka sɔyi?

13. Etɛ mǐ ka sixu wà bo na nɔ xwédo Mawu tɔn mɛ? (Maki 12:30)

¹³ Sɛn Jehovah kpo ayi towe bǐ kpo dó ɖexlɛ́ ɖɔ emi yí wǎn n’i. (Xà Maki 12:30.) Ðò nǔ tootobu e Mawu na mǐ lɛ é bǐ mɛ ɔ, nǔwukpíkpé e mǐ ɖó bo na sɛn ɛ é ɖò ee d’agba hú bǐ lɛ é mɛ. Mǐ nɔ xlɛ́ Jehovah ɖɔ mǐ yí wǎn n’i gbɔn ‘sɛ́n tɔn lɛ nyinyi’ gblamɛ.  (1 Jaan 5:3) Gbeɖiɖe e Jehovah ba ɖɔ mǐ ni setónú na lɛ é ɖokpo wɛ nyí gbè e Jezu ɖè nú mǐ ɖɔ mǐ ni kplɔ́n nǔ mɛ lɛ bonu ye ni huzu ahwanvu é. (Mat. 28:19) É lɛ́ ɖegbe nú mǐ ɖɔ mǐ ni yí wǎn nú mǐɖée. (Jaan 13:35) Jehovah na bló bɔ mɛ ɖěɖee nɔ setónú n’i lɛ é na nɔ xwédo tɔn e mɛ mɛsɛntɔ́ tɔn e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ lɛ é ɖè é mɛ.—Ðɛh. 15:1, 2.

14. Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖè wanyiyi xlɛ́ mɛ ɖevo lɛ gbɔn? (Matie 9:36-38; Hlɔmanu lɛ 12:10)

¹⁴ Nɔ ɖè wanyiyi xlɛ́ mɛ ɖevo lɛ. Jijɔ Jehovah tɔn taji hugǎn ɔ wɛ nyí wanyiyi. (1 Jaan 4:8) Jehovah ko ɖè wanyiyi xlɛ́ mǐ, cobɔ mǐ tlɛ wá tuùn i. (1 Jaan 4:9, 10) Enyi mǐ nɔ ɖè wanyiyi xlɛ́ mɛ ɖevo lɛ hǔn, kpɔ́ndéwú tɔn xwedó wɛ mǐ ɖè mɔ̌ nɛ. (Efɛ. 5:1) Ali ɖagbe hugǎn e nu mǐ sixu ɖè wanyiyi xlɛ́ mɛ ɖevo lɛ ɖè é ɖokpo wɛ nyí alɔdidó ye bonu ye na kplɔ́n nǔ dó Jehovah wu dìn e ali tɔn kpò ɖò te é. (Xà Matie 9:36-38.) Mɔ̌ mɛ ɔ, mǐ nɔ hun ali nú ye bonu ye ni wá nɔ xwédo Mawu tɔn mɛ. Enyi mɛɖé bló baptɛm gudo ɔ, mǐ ɖó na kpò ɖò wanyiyi kpo sísí kpo ɖexlɛ́ ɛ wɛ. (1 Jaan 4:20, 21) Etɛ enɛ ka nɔ byɔ? Mǐ nɔ ganjɛ wǔ tɔn, bo nɔ tuùn ɖɔ nǔ ɖagbe lɛ wɛ nɔ sísɛ́ ɛ b’ɛ nɔ wà nǔ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mǐ nɔ vɛ nǔ dó è, bo nɔ lin ɖɔ cejɛnnabi wɛ nɔ zɔ́n bɔ é nɔ wà nǔ e é nɔ wà lɛ é ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, mǐ nɔ wlí yɛ̌yi nú nɔví mǐtɔn, bo nɔ mɔ ɖɔ é hugǎn mǐ.—Xà Hlɔmanu lɛ 12:10; Fili. 2:3.

15. Mɛ̌ mɛ̌ e mǐ ka ɖó na nɔ ɖè nǔblawukúnúmɛ kpo xomɛnyínyɔ́ kpo xlɛ́?

¹⁵ Nɔ ɖè nǔblawukúnúmɛ kpo xomɛnyínyɔ́ kpo xlɛ́ mɛ lɛ bǐ. Enyi mǐ ba na nɔ xwédo Jehovah tɔn mɛ kaka sɔyi ɔ, mǐ ɖó na zán nǔ ɖěɖee ɖò Biblu mɛ lɛ é ɖò gbɛzán mǐtɔn mɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Jezu kplɔ́n mɛ ɖɔ mǐ ɖó na nɔ ɖè nǔblawukúnúmɛ kpo xomɛnyínyɔ́ kpo xlɛ́ mɛ lɛ bǐ, kaka jɛ kɛntɔ́ mǐtɔn lɛ jí. (Luk. 6:32-36) Hweɖelɛnu ɔ, mǐ sixu nɔ mɔ ɖɔ mɔ̌ wiwa vɛwǔ nú mǐ. Enyi mɔ̌ hǔn, mǐ ɖó na nɔ kplɔ́n, bo nɔ lin nǔ, lobo lɛ́ wà nǔ Jezu ɖɔhun. Enyi mǐ nɔ wà nǔ e wu mǐ kpé é bǐ, bo nɔ lin nǔ lobo nɔ lɛ́ wà nǔ Jezu ɖɔhun hǔn, xlɛ́xlɛ́ Tɔ́ mǐtɔn jixwé tɔn ɔ wɛ mǐ ɖè ɖɔ mǐ ba na nɔ xwédo tɔn mɛ kaka sɔyi nɛ.

16. Nɛ̌ mǐ ka sixu cyɔn alɔ nyikɔ ɖagbe e xwédo Jehovah tɔn ɖó é jí gbɔn?

¹⁶ Cyɔn alɔ nyikɔ ɖagbe e xwédo Jehovah tɔn ɖó é jí. Ðò xwédo ɖé mɛ ɔ, hwɛhwɛ ɔ, nǔ e vǐ kpɛví ɖé mɔ bɔ fofó tɔn, alǒ dada tɔn ɖò wiwa wɛ é wɛ é nɔ wà. Enyi fofó ɔ, alǒ dada ɔ nɔ zán gbɛ̀ sɔgbe xá nǔgbododó Biblu tɔn lɛ ɔ, é na nyí kpɔ́ndéwú ɖagbe nú nɔví tɔn. Enyi mɛxo ɔ jɛ nǔ nyanya wà jí ɔ, yɔkpɔvu ɔ lɔ sixu jɛ kpɔ́ndéwú tɔn nyanya ɔ xwedó jí. Mɔ̌ pɛ́ɛ wɛ nǔ lɛ nɔ nyí gbɔn ɖò xwédo Jehovah tɔn mɛ. Enyi Klisanwun gbejinɔtɔ́ ɖé huzu gǔfɔndómawujitɔ́, nɔ wà nǔbliblí, alǒ gbɛ̀ e zán wɛ é ɖè é ma sɔ́ xwè ali ǎ ɔ, mɛ ɖevo lɛ sixu jɛ nǔ nyanya wà jí éɖɔhun. Mɛ mɔ̌hun lɛ nɔ kɔn cí dó nyikɔ ɖagbe e xwédo Jehovah tɔn ɖó é wu. (1 Tɛ. 4:3-8) Mǐ ɖó na nyi alɔ nú kpɔ́ndéwú nyanya lɛ xwixwedó, bo na lɔn nú nǔ ɖebǔ na sɛ̀ mǐ dó zɔ nú Tɔ́ mǐtɔn jixwé tɔn wanyiyinɔ ɔ ǎ.

17. Linlin tɛ mǐ ka ɖó na nyi alɔ na? Aniwu?

¹⁷ Ma ganjɛ nǔɖokan lɛ wu ó, é nyɔ́ wà hǔn, ganjɛ Jehovah wu. Jehovah d’akpá ɖɔ enyi mǐ nya Axɔ́suɖuto emitɔn gbé jɛ nukɔn, bo lɛ́ zán gbɛ̀ sɔgbe xá nǔgbododó jlɔjlɔ emitɔn lɛ ɔ, emi na na mǐ nǔɖuɖu, avɔ kpo xɔ kpo. (Ðɛh. 55:23; Mat. 6:33) Enyi mǐ hɛn enɛ d’ayi mɛ ɔ, mǐ na lin ɖɔ nǔɖokan e gbɛ̀ ɔ nɔ xwlé mǐ lɛ é wɛ na zɔ́n bɔ mǐ na nɔ ayijayǐ mɛ, bo na ɖó awǎjijɛ kaka sɔyi ǎ. Mǐ tuùn ɖɔ nǔ ɖokpo e na d’alɔ mǐ bɔ mǐ na ɖó fífá ayi mɛ tɔn nǔgbo ɔ é wɛ nyí jlǒ Jehovah tɔn wiwa. (Fili. 4:6, 7) Enyi mǐ na bo tlɛ ɖó akwɛ bo sixu xɔ nǔ gegě ɔ, mǐ ɖó na  gbéjé kpɔ́n ɖɔ mǐ ka ɖó hwenu, alǒ hlɔnhlɔn dóo bo sixu zán nǔ enɛ lɛ, lobo lɛ́ kpé nukún dó ye wu à jí. Mǐ ɖó na kanbyɔ mǐɖée ɖɔ nǔɖokan mǐtɔn lɛ wu wɛ mǐ ka nɔ ɖeji dó hugǎn à jí. Mǐ ɖó na hɛn d’ayi mɛ ɖɔ Mawu zɔ́n azɔ̌ ɖé mǐ bɔ mǐ na wà ɖò xwédo tɔn mɛ. Enɛ ɖò xlɛ́xlɛ́ wɛ ɖɔ mǐ kún ɖó na lɔn nú nǔ ɖebǔ na fɛ́ ayi mǐtɔn ó. È hun ali nú dɔnkpɛvu ɖé, b’ɛ na sɛn Mawu, bo na lɛ́ nyí vǐ tɔn, amɔ̌, tɛ́ e é tɛ́ dó nǔɖokan tɔn lɛ wu é zɔ́n bɔ é gbɛ́, b’ɛ ɖò wɛn ɖɔ mǐ kún ba na cí éɖɔhun ó.—Mak. 10:17-22.

18. Yɛ̌yi ɖaxó tɛ è ka na wlí nú gbɛtɔ́ tónúsétɔ́ lɛ bɔ ye na ɖu vivǐ tɔn kaka sɔyi? Nyɔna tɛ lɛ ye ka na mɔ?

¹⁸ È na wlí yɛ̌yi e hugǎn bǐ é nú gbɛtɔ́ tónúsétɔ́ lɛ, enɛ wɛ nyí ɖɔ ye na ɖó wǔjɔmɛ ɔ bo na yí wǎn nú Jehovah, lobo sɛn ɛ kaka sɔyi! Mɛ ɖěɖee ɖó nukúnɖiɖó ɔ bo na nɔ ayikúngban jí lɛ é lɔ na mɔ awǎjijɛ e ɖò nukún kpíkpé dó planɛti ɖaaɖagbe e nyí xwé mǐtɔn bɔ Jehovah bló, bɔ nǔ bǐ vɔ ɖ’ewu é mɛ é. Zaanɖé dìn ɔ, ayikúngban ɔ kpo nǔ e ɖ’eji lɛ é bǐ kpo na huzu yɔyɔ̌ ɖò Axɔ́suɖuto Mawu tɔn glɔ́. Jezu na vɔ́ nǔ e gbeta e kɔn Adamu kpo Ɛvu kpo wá bo gosin xwédo Mawu tɔn mɛ é hɛn gblé lɛ é blóɖó. Jehovah na fɔ́n mɛ livi mɔ̌kpan sín kú, bo na hun ali nú ye, bɔ ye na huzu mɛ maɖóblɔ̌, ɖò ayikúngban e na huzu palaɖisi é ɖé jí, bo na nɔ gbɛ̀ kaka sɔyi. (Luk. 23:42, 43, nwt) Hwenu e mɛ e ɖò Jehovah sɛn wɛ lɛ é na huzu mɛ maɖóblɔ̌ é ɔ, ye mɛ bǐ na ɖó “susu kpo yɛ̌yi kpo” e xó Davidi ɖɔ é.—Ðɛh. 8:5, nwt.

19. Etɛ mǐ ka ɖó na hɛn d’ayi mɛ?

¹⁹ Enyi “mɛ wɔbuwɔbu” ɔ mɛ wɛ a ɖè hǔn, nukúnɖiɖó ɖaaɖagbe ɖé wɛ a ɖó. Mawu yí wǎn nú we; é ba ɖɔ a ni nɔ xwédo emitɔn mɛ. Enɛ wu ɔ, wà nǔ e wu a kpé é bǐ bo dó xomɛhunhun n’i. Nɔ hɛn akpá Mawu tɔn lɛ d’ayi mɛ gbè bǐ gbè dó wà nǔ. Wǔjɔmɛ e a ɖó bo ɖò Tɔ́ vívɛ́ mǐtɔn jixwé tɔn ɔ sɛn wɛ é ni sù nukún towe mɛ. Gɔ́ na ɔ, nukúnɖiɖó e a ɖó bo na kpa susu n’i kaka sɔyi é ni xɔ akwɛ nú we!