1-2. (a) Ali tɛ lɛ nu Satáan ka ko flú gbɛtɔ́ lɛ ɖè? (b) Etɛ lɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xóta elɔ mɛ?

SÍN bǐbɛ̌mɛ hwenuxó gbɛtɔ́ tɔn tɔn wɛ Satáan e nyí “adingbannɔ lɛ sín tɔ́” é ko ɖò gbɛtɔ́ lɛ flú wɛ. (Jaan 8:44) Ðé lɛ ɖò adingban tɔn lɛ mɛ wɛ nyí adingban-núkplɔnmɛ ɖěɖee kúnkplá kú kpo gbɛ̀ ninɔ ɖò kú gudo é kpo. Aca kpo xɛxó kpo ee gbakpé lɛ é gegě jinjɔn nǔkplɔnmɛ enɛ lɛ jí. Nǔ e é nɔ jì é ɖokpo wɛ nyí ɖɔ, enyi mɛɖé kú ɖò xwédo nɔví mǐtɔn lɛ tɔn mɛ, alǒ ɖò xá yetɔn mɛ ɔ, ye ɖó na “fun ahwan nú nǔɖiɖi” yetɔn.—Ju. 3.

² Enyi mɛtɛnkpɔn mɔhun lɛ kpannukɔn we ɔ, etɛ ka sixu d’alɔ we, bɔ a na gbí dɔn bo jɛhun dó nǔ e Biblu kplɔ́n mɛ dó kú wu é jí? (Efɛ. 6:11) Nú è ɖò kɔ gbidí nú Klisanwun hatɔ́ ɖé wɛ, bonu é na ɖ’alɔ ɖò aca e ma nɔ nyɔ́ Mawu nukúnmɛ ǎ lɛ é mɛ ɔ, nɛ̌ a ka sixu dó gbɔ n’i bo lɛ́ na ɛ hlɔnhlɔn gbɔn? Xóta elɔ na ɖɔ xó dó alixlɛ́mɛ e Jehovah na mǐ lɛ é jí. Nukɔntɔn ɔ, mi nú mǐ ni gbéjé nǔ e Biblu ɖɔ dó kú wu é kpɔ́n.

3. Etɛ adingban nukɔntɔn ɔ ka jì?

³ Linlin Mawu tɔn wɛ nyí ɖɔ gbɛtɔ́ lɛ ni kú ǎ. Amɔ̌, bonu Adamu kpo Ɛvu kpo na dó nɔ gbɛ̀ kaka sɔyi ɔ, ye ɖó na setónú nú Jehovah ee dó sɛ́n klewun elɔ nú ye é: “Atín e sín sínsɛ́n è nɔ ɖu bo nɔ tuùn nǔ ɖagbe kpodo nǔ nyanya kpo ɔ kɛɖɛ jɛn a ma na ɖu ǎ, ɖó gbè e gbè a na ɖu ɔ, a na kú.” (Bǐb. 2:16, 17) Enɛ gudo ɔ, Satáan wá xwetɔ́n. Satáan gbɔn dan ɖé jí bo ɖɔ nú Ɛvu ɖɔ: “Gbeɖé kpɔ́n, mi na kú ɖě ǎ.” É blawǔ ɖɔ é ɖi nǔ nú adingban ɔ bo ɖu atín sínsɛ́n ɔ. Nukɔnmɛ ɔ, asú tɔn lɔ ɖu atín sínsɛ́n ɔ. (Bǐb. 3:4, 6) Mɔ̌ mɛ ɔ, hwɛhuhu kpo kú kpo byɔ xwédo gbɛtɔ́ tɔn mɛ.—Hlɔ. 5:12.

4-5. Nɛ̌ Satáan ka kpó ɖò gbɛtɔ́ lɛ flú wɛ gbɔn?

 ⁴ Adamu kpo Ɛvu kpo kú lee Mawu ko ɖɔ gbɔn é. Amɔ̌, Satáan ɖó adingban ɖiɖó dó kú wu te ǎ. Nukɔnmɛ ɔ, é jɛ adingban ɖevo lɛ ɖó jí. Ðokpo ɖò ye mɛ wɛ nyí nǔkplɔnmɛ e ɖɔ ɖɔ agbaza gbɛtɔ́ tɔn nɔ kú, bɔ akpáxwé ɖé lɛ ka nɔ kpó ɖò gbɛ̀, vlafo ɖò yɛswímɛ é. Adingban vovo enɛ lɛ ko flú gbɛtɔ́ maxamaxa lɛ kaka jɛ égbé.—1 Tim. 4:1.

⁵ Etɛwu Satáan ka kpéwú bo flú gbɛtɔ́ gegě sɔmɔ̌? Satáan nɔ zán lee nǔ nɔ cí nú mǐ dó kú wu ɖò jɔwamɔ linu é dó sɔnǔ nú adingban tɔn lɛ. Ðó è ɖó mǐ bonu mǐ na nɔ gbɛ̀ kaka sɔyi wutu ɔ, mǐ nɔ ba na kú ǎ. (Nǔt. 3:11) Mǐ nɔ kpɔ́n kú dó mɔ kɛntɔ́ ɖé.—1 Kɔ. 15:26.

6-7. (a) Satáan ka kpéwú bo sɔ́ nǔgbo e kúnkplá kú lɛ é hwlá à? Tinmɛ. (b) Nɛ̌ nǔgbo Biblu tɔn lɛ ka tún kan nú mǐ sín xɛsi sí gbɔn?

⁶ Satáan ɖò gǎn dó wɛ có, nǔgbo e kún-kplá kú é nɔ hwlahwlá ǎ. Nǔgbo ɔ, gbɛtɔ́ gegě ko tuùn nǔ e Biblu kplɔ́n mɛ dó ninɔmɛ mɛkúkú lɛ tɔn, kpo nukúnɖiɖó e ɖè nú mɛkúkú lɛ é kpo wu é dìn hú ɖ’ayǐ tɔn, bo nɔ lɛ́ jla. (Nǔt. 9:5, 10; Mɛ. 24:15) Nǔgbo enɛ lɛ dó gbɔ nú mǐ, bo tún kan nú mǐ sín xɛsi kpo nǔxokpɔ́n kpo e ma ɖò dandan ǎ lɛ é sí. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mǐ nɔ ɖi xɛsi nú mɛkúkú lɛ ǎ; mǐ ka nɔ lɛ́ ɖi xɛsi ɖɔ nǔ nya-nya ɖé na jɛ dó ye wu ǎ. Mǐ tuùn ɖɔ ye kún sɔ́ ɖò gbɛ̀ ó, ye kún ka sixu wà nǔ nyanya nú mɛ ɖě ó. É cí nǔ ɖɔ ye ɖò sɛnmlɔ dɔ́ wɛ ɖɔhun. (Jaan 11:11-14) Mǐ lɛ́ tuùn ɖɔ mɛkúkú lɛ kún tuùn nú hwenu ɖò wiwáyi wɛ ó. Enɛ wu ɔ, ɖò fínfɔ́n sín kú hwenu ɔ, mɛ ɖěɖee tlɛ ko kú sín xwè kanweko mɔkpan ɖíe lɛ é na mɔ hwenu e wá yì é dó mɔ segɔndu ɖokpo sín nǔ ɖɔhun.

⁷ A yí gbè ɖɔ nǔgbo e kúnkplá ninɔmɛ mɛkúkú lɛ tɔn é ɖò wɛn, bɔkun bo lɛ́ sɔ- gbe à cé? Kpɔ́n lee enɛ gbɔn vo tawun nú adingbanxó Satáan tɔn e d’ablu lɛ é sɔ́ é! É nyí flú kɛɖɛ wɛ adingban enɛ lɛ nɔ flú gbɛtɔ́ lɛ ǎ, ye nɔ lɛ́ dó jì Gbɛɖotɔ́ ɔ. Bo na dó d’alɔ mǐ bonu mǐ na mɔ nǔ jɛ nǔ e Satáan ko hɛn gblé lɛ é mɛ hugǎn ɔ, mǐ na gbéjé nǔkanbyɔ elɔ lɛ kpɔ́n: Nɛ̌ adingban Satáan tɔn lɛ ka dó jì Jehovah gbɔn? Nɛ̌ ye ka vɔ́da nú nǔɖiɖi e è na ɖó nú vɔsisa gbɛxɔnúmɛ tɔn Klisu tɔn é gbɔn? Nɛ̌ ye ka gɔ́ sò nú aluwɛ kpo wuvɛ̌ gbɛtɔ́ lɛ tɔn kpo gbɔn?

8. Lee Jelemíi 19:5 xlɛ́ gbɔn é ɔ, nɛ̌ adingban Satáan tɔn e kúnkplá kú lɛ é ka dó jì Jehovah gbɔn?

⁸ Adingban Satáan tɔn e kúnkplá kú lɛ é  dó jì Jehovah. Adingban-núkplɔnmɛ e ɖɔ ɖɔ mɛkúkú lɛ nɔ jiya ɖò zojimací mɛ é ɖò adingban enɛ lɛ mɛ. Nǔkplɔnmɛ enɛ lɛ dó jì Mawu tawun! Gbɔn nɛ̌ é? Ye nɔ sɔ́ jijɔ e Awoví ɖó é sɔ́ kpan nú Mawu wanyiyinɔ ɔ. (1 Jaan 4:8) Nɛ̌ enɛ ka cí nú we? Taji bǐ ɔ, nɛ̌ enɛ ka cí nú Jehovah? Dakaxixo alɔkpa lɛ bǐ wɛ é tlɛ gbɛ́ wǎn na lɔ.—Xà Jelemíi 19:5.

9. Nɛ̌ adingban Satáan tɔn lɛ ka vɔ́da nú nǔɖiɖi e è nɔ ɖó nú vɔsisa gbɛxɔnúmɛ tɔn Klisu tɔn e è tinmɛ ɖò Jaan 3:16 kpo 15:13 kpo mɛ é é gbɔn?

⁹ Adingban Satáan tɔn e kúnkplá kú lɛ é nɔ vɔ́da nú nǔɖiɖi e è ɖó nú vɔsisa gbɛxɔnúmɛ tɔn Klisu tɔn é. (Mat. 20:28) Adingban Satáan tɔn ɖevo wɛ nyí ɖɔ gbɛtɔ́ lɛ ɖó lindɔ̌n jɔmakú ɖé. Enyi xó enɛ nyí nǔgbo hǔn, é xlɛ́ ɖɔ gbɛtɔ́ lɛ bǐ na nɔ gbɛ̀ kaka sɔyi. Nú mɔ̌ wɛ ɔ, é sɔ́ byɔ ɖɔ Klisu ni sɔ́ gbɛ̀ tɔn jó dó savɔ̌ nú mǐ, cobonu mǐ na mɔ gbɛ̀ mavɔmavɔ ǎ. Hɛn dó ayi mɛ ɖɔ vɔsisa Klisu tɔn wɛ nyí xlɛ̌ wanyiyi ɖaxó hugǎn e è ɖexlɛ́ gbɛtɔ́ lɛ kpɔ́n é tɔn. (Xà Jaan 3:16; 15:13.) Kpɔ́n lee nǔkplɔnmɛ ɖěɖee nɔ vɔ́da nú nǔnina xɔ akwɛ enɛ é ɖó na nɔ vɛ́ nú Jehovah kpo Vǐ tɔn kpo sɔ́ é!

10. Nɛ̌ adingban e Satáan nɔ ɖó dó kú wu lɛ é ka nɔ gɔ́ sò nú aluwɛ kpo wuvɛ̌ gbɛtɔ́ lɛ tɔn kpo gbɔn?

¹⁰ Adingban Satáan tɔn lɛ nɔ gɔ́ sò nú aluwɛ kpo wuvɛ̌ gbɛtɔ́ lɛ tɔn kpo. Mɛjitɔ́ ɖěɖee ɖò aluwɛ mɛ ɖó kú vǐ yetɔn tɔn ɖé wu é sixu ɖɔ ɖɔ Mawu wɛ yí vǐ ɔ, vlafo bonu é na nyí wɛnsagun ɖé ɖò jixwé. Adingban Satáan tɔn enɛ ɖè wuvɛ̌ yetɔn kpò wɛ à, alǒ é bló bɔ é jɛji? Mɛ lɛ nɔ zán adingban-núkplɔnmɛ zomɛ tɔn ɔ dó ba hwɛjijɔ nú dakaxixo mɛ wu, kaka jɛ mɛ ɖěɖee klán gbè xá nǔkplɔnmɛ amísa lɛ tɔn lɛ é didó zo ɖò atín jí jí. Wema ɖé ɖɔ dó hwɛɖɔxɔsa Espagne tɔn ɖ’ayǐ tɔn ɖé wu ɖɔ, ɖé lɛ ɖò mɛ ɖěɖee nɔ xò daka mɛ wu mɔ̌ lɛ é mɛ sixu ko nɔ mɔ ɖɔ “tɔ́n lee yajiji magbokɔ ɖò zomɛ na cí é tɔn” sɔ́ dó nu nú gǔfɔntɔ́ lɛ wɛ emi ɖè kpowun, bonu ye na huzu linlin cobo kú, bo ma wá yì tɔ́n ɖò zojimací mɛ ó. Ðò tò gegě mɛ ɔ, mɛ lɛ nɔ mɔ ɖɔ emi ɖó na ɖa nǔ alǒ savɔ̌ nú tɔ́gbó emitɔn e ko kú lɛ é, wlí yɛ̌yi nú ye, alǒ byɔ ye ɖɔ ye ni kplɔ́ kɔ́ ɖagbe dó afɔ nú emi. Mɛ ɖevo lɛ nɔ ba na xò hwihwɛ́ tɔ́gbó yetɔn lɛ, bonu ye ni ma wá dɔn tó nú ye ó. É blawǔ ɖɔ nǔɖiɖi e jinjɔn adingban Satáan tɔn lɛ jí lɛ é kún nɔ dó gbɔ jɔ gbɔ ɖé nú mɛ ó. É nyɔ́ wà ɔ, ye nɔ bló bɔ è nɔ ɖò adohu adohu e ma ɖò dandan ǎ lɛ é jí, alǒ tlɛ nɔ ɖò xɛsi jí.

11. Nɛ̌ hɛnnumɔ e ɖó linlin ɖagbe lɛ é, alǒ xɔ́ntɔn lɛ ka nɔ tɛ́n kpɔ́n bo na gbidí kɔ nú mǐ, bonu mǐ na wà nǔ e ma sɔgbe xá Xó Mawu tɔn ǎ lɛ é gbɔn?

¹¹ Enyi hɛnnumɔ kpo xɔ́ntɔn kpo ee tlɛ ɖó linlin ɖagbe lɛ é tɛ́n kpɔ́n bo na gbidí kɔ nú mǐ, nú mǐ na ɖ’alɔ ɖò aca e ma sɔgbe xá Biblu ǎ, bo kúnkplá mɛkúkú lɛ é mɛ ɔ, wǎn yí nú Mawu kpo Xó tɔn kpo wɛ na na mǐ hlɔnhlɔn bɔ mǐ na setónú nú Jehovah. Ye sixu tɛ́n kpɔ́n bo na dó winnya mǐ, vlafo gbɔn ɖiɖɔ ɖɔ mǐ kún yí wǎn nú mɛkúkú ɔ, alǒ ɖó sísí n’i ó gblamɛ. Alǒ, ye sixu ɖɔ ɖɔ nǔwalɔ mǐtɔn na zɔ́n bɔ mɛkúkú ɔ na wà nǔ nyanya nú mɛ e ɖò gbɛ̀ é ɖò ali ɖé nu. Nɛ̌ mǐ ka sixu jɛhun dó nǔgbo Biblu tɔn lɛ jí gbɔn? Mǐ ni gbéjé lee a sixu zán nǔgbododó Biblu tɔn elɔ lɛ gbɔn é kpɔ́n.

12. Aca e kúnkplá mɛkúkú lɛ é tɛ lɛ é ka ɖò wɛn ɖɔ ye kún sɔgbe xá Biblu ó?

¹² Kúdeji bá nɔ zɔ nú nǔ e kan nǔɖiɖi kpo aca kpo e ma jinjɔn Biblu jí ǎ lɛ é. (2 Kɔ. 6:17) Ðò akɔta Caraïbes tɔn ɖé mɛ ɔ, mɛ gegě ɖi ɖɔ enyi mɛɖé kú ɔ, gbigbɔ tɔn enyíì sixu ɖò xá ɔ mɛ bo na dɔn tó nú mɛ ɖěɖee wà nǔ agɔ xá ɛ wá yì lɛ é. Alɔdlɛndónǔ ɖé ɖɔ ɖɔ gbigbɔ enyíì ɔ tlɛ sixu “dɔn hunnyahunnya wá xá ɖé mɛ.” Ðò Aflika sín xá ɖé lɛ mɛ ɔ, aca ɖé wɛ é nyí bɔ è nɔ cyɔn nǔ dó nǔkpɛ́n e ɖò mɛkúkú ɔ xwégbe lɛ é, bo nɔ lilɛ fɔtóo  tɔn lɛ kpan ta dǒ. Ðó hwɛjijɔ tɛ wu? Mɛɖé lɛ nɔ ɖɔ ɖɔ mɛkúkú lɛ kún ɖó na vɔ́ yeɖée mɔ ó! Ðó mǐ nyí mɛsɛntɔ́ Jehovah tɔn lɛ wutu ɔ, mǐ nɔ ɖi xɛxó lɛ ɖě alǒ ɖ’alɔ ɖò nǔwalɔ e nɔ sɔ́ adingban Satáan tɔn lɛ ɖ’ajo lɛ é ɖě mɛ ǎ!—1 Kɔ. 10:21, 22.

13. Enyi a ma ganjɛ aca ɖé wu ǎ ɔ, etɛ a ka ɖó na wà bɔ Jaki 1:5 ɖɔ?

¹³ Enyi a ma ganjɛ aca, alǒ nǔwalɔ ɖé wu ǎ hǔn, xoɖɛ sɛ́dó Jehovah kpo nǔɖiɖi kpo, bo byɔ ɛ nǔnywɛ tɔn. (Xà Jaki 1:5.) Enɛ gudo ɔ, ba dò nú nǔ ɖò wema mǐtɔn lɛ mɛ. Yì mɔ mɛxo agun tɔn towe lɛ, enyi é byɔ ɖó mɔ̌ ɔ nɛ. Gbeta e kɔn a na wà é wɛ ye na ɖɔ nú we ǎ, amɔ̌, ye na d’alɔ we bɔ a na mɔ nǔgbododó Biblu tɔn lɛ, ɖi ee xó mǐ ɖɔ ɖò xóta elɔ mɛ lɛ é mɔ̌. Enyi a bló gbɔn mɔ̌ hǔn, azɔ̌ wà ɖò nǔwukpíkpé nukúnnúmɔjɛnǔmɛ tɔn towe wu wɛ a ɖè nɛ, bɔ enɛ na d’alɔ we bɔ a na “tuùn nǔ ɖagbe ɖò nǔ nyanya mɛ.”—Ebl. 5:14.

14. Ali tɛ lɛ nu mǐ ka sixu nyi alɔ nú afɔklɛ́nnú nyí-nyí nú mɛ lɛ ɖè?

¹⁴ ‘Mi bló nǔ bǐ, bo dó sɔ́ Mawu sù. Mi ma wà nǔ e na nyí afɔklɛ́nnú é ɖebǔ ó.’ (1 Kɔ. 10:31, 32) Enyi mǐ ɖò gbeta ɔ kɔn wá wɛ ɖɔ mǐ na ɖ’alɔ ɖò aca ɖé mɛ alǒ gbɔ ɔ, mǐ ɖó na lɛ́ lin tamɛ dó lee gbeta e kɔn mǐ na wá é sixu kúnkplá ayi mɛ ɖevo lɛ tɔn, tlala ɔ, Klisanwun hatɔ́ lɛ tɔn gbɔn é wu. Mǐ nɔ ba gbeɖé bo na nyí afɔklɛ́nnú nú mɛɖé ǎ! (Mak. 9:42) Mǐ nɔ lɛ́ jló na nyi alɔ nú xomɛsin e ma ɖò dandan ǎ é didó nú mɛ ɖěɖee ma nyí Kúnnuɖetɔ́ ǎ lɛ é. Wanyiyi nɔ sísɛ́ mǐ bɔ mǐ nɔ ɖɔ xó nú ye kpo sísí kpo, bɔ enɛ nɔ kpa susu nú Jehovah. É ɖò gaan ɖɔ mǐ kún na jɛ tagba xá mɛ lɛ, alǒ ko ye ɖó aca yetɔn lɛ wu ó. Flín ɖɔ wanyiyi ɖó hlɔnhlɔn tawun! Enyi mǐ nɔ wà nǔ xá mɛ lɛ kpo yɛ̌yi kpo kpodo sísí kpan ɔ, mǐ tlɛ sixu bló bɔ mɛ e klán gbè xá mǐ lɛ é na sin xomɛ ǎ.

15-16. (a) Etɛwu é ka nyí nǔnywɛnú ɖɔ a ni ɖɔ nǔ e a ɖi nǔ na lɛ é nú mɛ ɖevo lɛ? Nǎ kpɔ́ndéwú ɖé. (b) Nɛ̌ xó e Pɔlu ɖɔ ɖò Hlɔmanu lɛ 1:16 mɛ é ka kan mǐ gbɔn?

¹⁵ Ðexlɛ́ mɛ e ɖò xá towe mɛ lɛ é ɖɔ emi nyí ɖokpo ɖò Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ mɛ. (Eza. 43:10) Enyi hɛnnumɔ towe lɛ kpo nɔzo towe lɛ kpo tuùn ɖɔ Jehovah Mawu wɛ a nɔ sɛn ɔ, a na mɔ ɖɔ é na bɔwǔ nú we hugǎn, bɔ a na ɖeɖɛ ninɔmɛ e na dó xomɛsin nú we lɛ é. Francisco e nɔ nɔ Mozambique é wlan ɖɔ: “Hwenu e nyi kpo asì ce Carolina kpo kplɔ́n nǔgbo ɔ é ɔ, mǐ ɖɔ nú xwédo mǐtɔn sín mɛ lɛ ɖɔ mǐ kún sɔ́ na sɛn  mɛkúkú lɛ ɖě ó. Gbeta e kɔn mǐ wá é gbɔn tɛnkpɔn mɛ, hwenu e Carolina sín dada kú é. Aca xá ɔ mɛ tɔn nɔ byɔ ɖɔ è ni lɛwǔ nú cyɔ ɔ dó yɛsu fifɔ lɔ jí. Enɛ gudo ɔ, hɛnnumɔ e sɛkpɔ mɛkúkú ɔ hugǎn é ɖó na dɔ́ fí e è kɔn sin e è lɛwǔ nú cyɔ ɔ na é dó é nú azǎn atɔn. È lin ɖɔ mɔ̌ wiwa nɔ xò hwihwɛ́ mɛ e kú é sín gbigbɔ. Carolina sín xwédo ɖó nukún ɖɔ é wɛ ɖó na fɔ yɛsu enɛ.

¹⁶ Nɛ̌ Francisco kpo asì tɔn kpo ka wà nǔ gbɔn? Francisco tinmɛ ɖɔ: “Ðó mǐ yí wǎn nú Jehovah bo jló na nyɔ́ ɖò nukún tɔn mɛ wutu ɔ, mǐ gbɛ́ ɖɔ mǐ kún na ɖó alɔ ɖò aca enɛ mɛ ó. Xomɛ sin Carolina sín xwédo tawun. Ye dóhwɛ mǐ ɖɔ mǐ kún ɖè sísí xlɛ́ mɛkúkú ɔ ó, bo ɖɔ ɖɔ xwédo ɔ kún sɔ́ na wá ba mǐ kpɔ́n ɖě alǒ d’alɔ mǐ ó. Ðó mǐ ko tinmɛ nǔ e mǐ ɖi nǔ na é nú ye ɖ’ayǐ wutu ɔ, mǐ ɖɔ xó dó xó ɔ wu xá ye hwenu e ye ɖò xomɛsin jí é ǎ. Hɛnnumɔ ɖé lɛ tlɛ jɛhun dó mǐ jí bo ɖɔ ɖɔ mǐ ko tinmɛ nǔ e mǐ ɖi nǔ na é. Nukɔnmɛ ɔ, Carolina sín hɛnnumɔ lɛ jó xomɛsin dó, bɔ mǐ kpéwú bo bló bɔ fífá lɛ́ tíìn. Ðé lɛ ɖò ye mɛ tlɛ wá byɔ wema jinjɔn Biblu jí lɛ ɖò xwé mǐtɔn gbé.” Mi bonu winnya ni ma hu mǐ gbeɖé dó gbeta e kɔn mǐ wá, bo na jɛhun dó nǔgbo e kúnkplá kú lɛ é jí é wu ó.—Xà Hlɔmanu lɛ 1:16.

17. Ðɔ nǔ e sixu d’alɔ mǐ bɔ mǐ na nyí xɔ́ntɔn nǔgbo ɖé nú Klisanwun hatɔ́ e ɖò aluwɛ mɛ é ɖé é.

¹⁷ Ðò hwenu e Klisanwun hatɔ́ ɖé sín mɛvívɛ́ ɖé kú é ɔ, mǐ ɖó na tɛ́n kpɔ́n tawun bo wà nǔ e wu mǐ kpé é bǐ, bo na nyí “xɔ́ntɔn nǔgbo . . . , bo nyí nɔví e wu è sixu ɖeji dó ɖò wuvɛ̌ lɛ hwenu é.” (Nǔx. 17:17) Nɛ̌ mǐ ka sixu nyí “xɔ́ntɔn nǔgbo” ɖé gbɔn, tlala ɔ, hwenu e è ɖò kɔ gbidí nú nɔví sunnu alǒ nɔví nyɔnu e ɖò aluwɛ mɛ é ɖé wɛ, bonu é na ɖ’alɔ ɖò aca e ma sɔgbe xá Biblu ǎ lɛ é mɛ é? Mǐ ni gbéjé nǔgbododó Biblu tɔn e sixu d’alɔ mǐ, bɔ mǐ na dó gbɔ nú mɛ e ɖò aluwɛ mɛ é ɖé é we kpɔ́n.

18. Etɛ ka sísɛ́ Jezu bɔ é ya avǐ? Etɛ kpɔ́ndéwú tɔn ka sixu kplɔ́n mǐ?

¹⁸ “Ya avǐ xá mɛ e ɖò avǐ ya wɛ lɛ.” (Hlɔ. 12:15) Xógbe e mǐ na zán nú mɛ e aluwɛ ɖi bú é ɖé é mimɔ sixu vɛwǔ nú mǐ. Hweɖelɛnu ɔ, ɖasin mǐtɔn lɛ sixu wà nǔ hú xógbe mǐtɔn lɛ. Hwenu e xɔ́ntɔn Jezu tɔn Lazáa  kú é ɔ, Mali, Mata kpo mɛ ɖevo lɛ kpo ya avǐ dó nɔví vívɛ́ yetɔn alǒ xɔ́ntɔn yetɔn takúnmɛ. Hwenu e Jezu wá ɖò azǎn ɛnɛ gudo é ɔ, é tuùn ɖɔ emi na fɔ́n Lazáa sín kú có, é lɔ ka “ya avǐ.” (Jaan 11:17, 33-35) Avǐ e Jezu ya é xlɛ́ lee nǔ nɔ cí nú Tɔ́ tɔn é. Wǎn e Jezu yí nú xwédo ɔ é lɛ́ zawě nú ye, bɔ é ɖò wɛn ɖɔ enɛ dó gbɔ nú Mali kpo Mata kpo. Mɔ̌ ɖokpo ɔ, enyi nɔví mǐtɔn lɛ mɔ ɖɔ mǐ yí wǎn nú ye, bɔ nǔ yetɔn nɔ lɛ́ ɖu ayi mɛ nú mǐ ɔ, ye nɔ mɔ ɖɔ emi kún ɖò emiɖo-kpo ó, lé xɔ́ntɔn e yí wǎn nú mɛ bo nɔ lɛ́ nɔ gudo nú mɛ lɛ é lɛlɛ̌ dó emi.

19. Enyi mǐ ɖò gbɔ dó nú Klisanwun hatɔ́ e ɖò aluwɛ mɛ é ɖé wɛ ɔ, ali tɛ lɛ nu mǐ ka sixu zán Nǔnywɛtɔ́xó 3:7 ɖè?

¹⁹ “Hwenu e è na nɔ abwɛ dó ɔ ɖè, bɔ hwenu e è na ɖɔ xó dó é ɖè.” (Nǔt. 3:7) Ali ɖevo e nu è sixu dó gbɔ nú Klisanwun hatɔ́ e ɖò aluwɛ mɛ é ɖè é wɛ nyí ɖɔ è ni nyí tóɖómɛtɔ́ ɖagbe ɖé. Jǒ nɔví ɔ dó nú é ni ɖɔ nǔ e ɖò ayi tɔn mɛ lɛ é bǐ, ma ka ‘wlá nǔɖɔ’ dó dó xomɛsin n’i ó. (Jɔb. 6:2, 3) É sixu ko ɖò linkpɔ́n mɛ gɔ́ na, ɖó kɔgbidínúmɛ hɛnnumɔ tɔn e ma nyí Kúnnuɖetɔ́ ǎ lɛ é tɔn wu. Enɛ wu ɔ, xoɖɛ xá ɛ. Savo nú ‘Mɛ e nɔ sè ɖɛ é’ ɖɔ é ni na ɛ hlɔnhlɔn, bo bló nú nǔ e é na wà é ni zawě n’i. (Ðɛh. 65:3) Enyi ninɔmɛ lɛ yí gbè na hǔn, xà Biblu ɖó kpɔ́ xá ɛ. Alǒ, xà xóta e sɔgbe xá ninɔmɛ ɔ é ɖé n’i ɖò wema mǐtɔn lɛ mɛ, ɖi tan gbɛzán tɔn e dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ é ɖé mɔ̌.

20. Etɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xóta e bɔ d’ewu é mɛ?

²⁰ Tuùn e mǐ tuùn nǔgbo ɔ dó mɛkúkú lɛ wu é, kpo sɔgudo jiwǔ e ɖò te kpɔ́n mɛ e ɖò yɔdo flǐn tɔn mɛ lɛ é kpo sù nukún mǐtɔn mɛ tawun. (Jaan 5:28, 29) Enɛ wu ɔ, ɖò xó kpo nǔwiwa kpo mɛ ɔ, mi nú mǐ ni jɛhun dó nǔgbo Biblu tɔn lɛ jí kpo akɔ́nkpinkpan kpo, bo lɛ́ má xá mɛ ɖevo lɛ ɖò hwenu e é jɛxa dó lɛ é bǐ. Ðò xóta e bɔ d’ewu é mɛ ɔ, mǐ na kpɔ́n ali ɖevo e nu Satáan nɔ tɛ́n kpɔ́n, bo na hɛn gbɛtɔ́ lɛ́ dó zinflu gbigbɔ tɔn mɛ ɖè é, enɛ wɛ nyí awovínúwiwa. Mǐ na mɔ nǔ e wu mǐ ɖó na nyi alɔ nú aca kpo ayiɖeɖayǐ kpo e cá kan xá mɔɖónúmɛ awoví tɔn enɛ é é.