1. Nɛ̌ nyaví kpɛví ɖokpó ka ɖe nǔ e é ɖi nú fínfɔ́n sín kú é xlɛ́ gbɔn?

 NYAVÍ kpɛví ɖokpó nɔ nyí Matthew, bo ɖo azɔn syɛ́nsyɛ́n ɖé jɛ wɛ, bɔ é byɔ́ ɖɔ è ní zɛ ɛ azɔn mɔ̌kpán. Hwenu e é ɖó xwe tɛ́nwe é ɔ, é kpó xwédo tɔn kpó ɖo tuto sunmɛ sunmɛ tɔn Televizyɔn JW^® tɔn ɖokpó kpɔ́n wɛ. Ée tuto ɔ xwe vivɔnu é ɔ, yě se han ɖokpó, bɔ ɖo video han ɔ tɔn mɛ ɔ, mɛ lɛ́ ɖo doo dó nú mɛ vívɛ́ná yětɔn e fɔ́n sín kú lɛ́ é wɛ. b Ée tuto ɔ fó é ɔ, Matthew sɛkpɔ́ mɛjitɔ́ tɔn lɛ́, bo hɛn alɔ yětɔn, lobo ɖɔ: “Mamáa, Papá, ényí un na bo tlɛ kú ɔ, un na fɔ́n sín kú. Mi sixú ɖó nukún mì; un na fɔ́n jɛ́n wɛ.” Dǒ nukún mɛ bo kpɔ́n lě do xomɛ ná ko hun mɛjitɔ́ énɛ́ lɛ́ sɔ, ɖó nǔɖiɖi syɛ́nsyɛ́n mɔ̌hun e vǐ yětɔn ɖó nú fínfɔ́n sín kú é wú é!

2-3. Étɛ́wú é ka nyɔ́ ɖɔ mǐ ní nɔ lin tamɛ dó akpá fínfɔ́n sín kú tɔn ɔ jí?

² É ná nyɔ́ ɖɔ mǐ ní nɔ lin tamɛ dó akpá fínfɔ́n sín kú tɔn e Biblu dó dó sɔgúdo wú é wú sín hweɖénu jɛ hweɖénu. (Jaan 5:28, 29) Aniwú? Ðó mǐ nɔ tuun hwenu e mǐ sixú bɛ́ azɔn syɛ́nsyɛ́n ɖé, alǒ hwenu e mɛ e mǐ yí wǎn ná é ɖé ná kú dó mǐ é gbeɖé ǎ. (Nǔt. 9:11, nwt; Ja. 4:13, 14) Nukúnɖíɖó fínfɔ́n sín kú tɔn mǐtɔn sixú d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná dɛ ɖo wǔvɛ́ mɔ̌hun lɛ́ nu. (1 Tɛ. 4:13) Mawuxówéma ɔ ná gǎnjɛwú mǐ ɖɔ Tɔ́ mǐtɔn jǐxwé tɔn ɔ tuun mǐ céɖécéɖé, bo lɛ́ yí wǎn nú mǐ titewungbe tɔn. (Luk. 12:7) Dǒ nukún lě do Jexóva Mawu ɖó ná tuun mǐ sɔ, cóbó ná fɔ́n mǐ sín kú bɔ mǐ ná ɖó jijɔ e mǐ ko ɖó ɖ’ayǐ lɛ́ é, bo ná lɛ́ flín nǔ e mǐ ko wa wá yi lɛ́ é mɛ kpɔ́n! Jexóva yí wǎn nú mǐ tawun, bo hun ali nú mǐ bɔ mǐ ná nɔ gbɛ káká sɔ́yi. Ényí mǐ ná bo tlɛ kú ɔ, é ná fɔ́n mǐ sín kú.

 ³ Ðo xóta élɔ́ mɛ ɔ, mǐ ná tó ɖɔ xó dó nǔ e wú mǐ sixú ɖi nǔ nú akpá fínfɔ́n sín kú tɔn é wú hwɛ̌. Énɛ́ gúdo ɔ, mǐ ná gbéjé tan Biblu tɔn e ná hlɔ̌nhlɔ́n nǔɖiɖi mɛtɔn é ɖé kpɔ́n; tan énɛ́ mɛ wɛ è ɖe xógbe élɔ́ lɛ́ e nyí xóta mǐtɔn é sín: “Nɔví súnnu towe ná fɔ́n.” (Jaan 11:23) Gǔdo mɛ ɔ, mǐ ná kplɔ́n lěe mǐ ná ná hlɔ̌nhlɔ́n nukúnɖíɖó fínfɔ́n sín kú tɔn mǐtɔn gbɔn é.

4. Cóbónú mǐ ná ɖi nǔ nú akpá ɖé ɔ, étɛ́ jí mǐ ka ɖó ná kú dó hwɛ̌? Jlɛ̌ dó nǔɖé wú.

⁴ Cóbónú mǐ ná ɖi nǔ nú akpá ɖé ɔ, mǐ ɖó ná kú d’é jí ɖɔ mɛ e dó akpá ɔ é ɖó jlǒ kpó hlɔ̌nhlɔ́n kpó, alǒ nǔwúkpíkpé ɔ bo ná ɖe akpá ɔ. Mǐ ní ɖɔ ɖɔ jɔhɔn syɛ́nsyɛ́n ɖé nyi bo d’akpa xwé towe wú dó nǔjɔnǔ mɛ. Xɔ́ntɔn towe ɖokpó wá gɔ̌n towe, bo d’akpá élɔ́ nú we: ‘Un ná d’alɔ we bɔ a ná vɔ́ xwé towe gbá.’ É nyí fanfún ɖɔ wɛ é ɖe ǎ, bɔ a kú d’é jí ɖɔ é ba ná d’alɔ we. Ényí xɔgbátɔ́ alɔsekpɛ́nnánɔ ɖé wɛ é nyí, bo lɛ́ ɖó azɔ̌wanú e jɛxá lɛ́ é, lobɔ a lɛ́ tuun ɖɔ é ɖó nǔwúkpíkpé ɔ, bo ná wa mɔ̌ ɔ, a ná ɖi nǔ nú akpá e é dó é. Akpá e Mawu dó dó fínfɔ́n sín kú wú é ka lo? É ka ɖó jlǒ kpó hlɔ̌nhlɔ́n kpó dóó bo ná ɖe akpá énɛ́ a?

5-6. Aniwú mǐ ka sixú kú d’é jí ɖɔ Jexóva jló ná fɔ́n mɛkúkú lɛ́?

⁵ Jexóva ka jló ná fɔ́n mɛ e kú lɛ́ é a? Nǔxokpɔ́n ɖ’é mɛ ǎ, é ba mɔ̌. É sɔ́ d’ayi mɛ nú Bibluwlántɔ́ gěgé bɔ yě wlán akpá e é dó dó fínfɔ́n sín kú sɔgúdo tɔn wú é. (Eza. 26:19; Oz. 13:14; Nǔɖe. 20:11-13) Gɔ́ ná ɔ, ényí Jexóva d’akpá ɔ, é nɔ ɖe jɛ́n wɛ. (Joz. 23:14) Nǔgbó ɔ, akpakpa ɖo Jexóva sɔ́ wɛ bónú é ná fɔ́n mɛ e kú lɛ́ é. Aniwú mǐ ka sixú ɖɔ mɔ̌?

⁶ Lin tamɛ dó xó e tɔ́gbó Jɔbu ɖɔ é jí. É kú d’é jí ɖɔ nú émí ná bo tlɛ kú ɔ, Jexóva ná lɛ́ ba ná mɔ émí ɖo gbɛ. (Jɔb. 14:14, 15) Mɔ̌ wɛ nǔ nɔ cí nú Jexóva dó mɛsɛntɔ́ tɔn e ko kú lɛ́ é bǐ wú. Akpakpa ɖo sísɔ́ ɛ wɛ bɔ é ná lɛ́ fɔ́n yě wá gbɛ, bɔ yě ná ɖo jógúnjógún, ɖo awǎjijɛ mɛ. Bɔ mɛ lǐva mɔ̌kpán e ko kú, bo ma kpé wú bo kplɔ́n nǔgbó ɔ dó Jexóva wú ǎ lɛ́ é ka lo? Mawu wǎnyíyínɔ mǐtɔn ba ná fɔ́n yě lɔmɔ̌ sín kú. (Mɛ. 24:15) É ba ɖɔ ali ní hun nú yě bónú yě ná húzú xɔ́ntɔn émítɔn bo ná nɔ gbɛ káká sɔ́yi ɖo ayǐkúngban jí. (Jaan 3:16) É ɖo wɛn ɖɔ, Jexóva jló ná fɔ́n mɛkúkú lɛ́.

7-8. Aniwú mǐ ka sixú kú d’é jí ɖɔ Jexóva ɖó hlɔ̌nhlɔ́n bo ná fɔ́n mɛ ɖěɖěe ko kú lɛ́ é?

⁷ Jexóva ka lɛ́ ɖó hlɔ̌nhlɔ́n bo ná fɔ́n mɛ sín kú a? Ganjí! “Nǔbǐwúkpétɔ́” wɛ n’i. (Nǔɖe. 1:8) Énɛ́ wú ɔ, é ɖó hlɔ̌nhlɔ́n bɔ é vɛ́ jlɛ́; é sixú sú kɛntɔ́ ɖěbǔ sín kún dó, káká jɛ kú jí. (1 Kɔ. 15:26) Mɔ̌ e mǐ tuun é nɔ ná mǐ hlɔ̌nhlɔ́n, bo nɔ lɛ́ dó gbɔ nú mǐ. Ð’ayi tan nɔví nyɔ̌nu Emma Arnold tɔn wú. É kpó xwédo tɔn kpó gbɔn wǔvɛ́ syɛ́nsyɛ́n e tɛ́n nǔɖiɖi yětɔn kpɔ́n lɛ́ é mɛ ɖo Wɛ̌kɛ́hwan wegɔ́ ɔ hwenu. Emma dó gbɔ nú vǐ nyɔ̌nu tɔn, ɖó mɛ e é yí wǎn ná bɔ yě kú ɖo yadónúmɛkpá Nazi tɔn lɛ́ mɛ lɛ́ é wútu, bo ɖɔ: “Ényí mɛ e kú lɛ́ é ma sɔ́ sixú fɔ́n wá gbɛ gbeɖé ǎ hǔn, énɛ́ xlɛ́ ɖɔ kɛntɔ́ mǐtɔn e nyí kú é ɖó hlɔ̌nhlɔ́n hú Jexóva. Amɔ̌, énɛ́ sixú nyí nǔgbó ǎ.” É ɖo wɛn ɖɔ, nǔ ɖěbǔ kún ɖó hlɔ̌nhlɔ́n sɔ Jexóva ó. Mawu Nǔbǐwúkpétɔ́ mǐtɔn e dá mǐ é kpé wú bo ná fɔ́n mɛ ɖěɖěe kú lɛ́ é wá gbɛ.

⁸ Hwɛjijɔ ɖěvo e wú mǐ tuun ɖɔ Mawu kpé wú bo ná fɔ́n mɛ e kú lɛ́ é wɛ nyí ɖɔ nǔwúkpíkpé e é ɖó bo nɔ flín nǔ é ɖó dogbó ǎ. É nɔ ylɔ́ sunví ɖokpó ɖokpó sín nyǐkɔ. (Eza. 40:26) É nɔ lɛ́ flín mɛ ɖěɖěe ko kú lɛ́ é. (Jɔb. 14:13; Luk. 20:37, 38) É sixú flín gǒflɛ́mɛ e hwe hú gǎn bo kúnkplá mɛ e ná fɔ́n sín kú wɛ é ɖe lɛ́ é faa; nǔ élɔ́ lɛ́ ɖo nǔ énɛ́ lɛ́ mɛ: Lěe mɛ ɔ ɖe ɖo wěxo é kpó jijɔ tɔn lɛ́ kpó, nǔ e é mɔ kpɔ́n ɖo gbɛ mɛ lɛ́ é kpó nǔ e ɖo linlin tɔn mɛ ɖ’ayǐ lɛ́ é kpó.

9. Aniwú a ka ɖi nǔ nú akpá e Jexóva dó ɖɔ fínfɔ́n sín kú ná tíin ɖo sɔgúdo é?

 ⁹ É ɖo wɛn ɖɔ, mǐ sixú ɖi nǔ nú akpá e Jexóva dó dó fínfɔ́n sín kú sɔgúdo tɔn wú é, ɖó mǐ tuun ɖɔ é ɖó jlǒ kpó hlɔ̌nhlɔ́n kpó, bo ná bló bɔ akpá énɛ́ ná jɛnu. Hwɛjijɔ ɖěvo e wú mǐ sixú ɖi nǔ nú akpá e Mawu dó dó fínfɔ́n sín kú wú é ɖíe: Jexóva ko fɔ́n mɛ sín kú kpɔ́n. Ðo Biblu sín táan mɛ ɔ, Jexóva ná hlɔ̌nhlɔ́n súnnu gbejínɔtɔ́ alɔsɛ́xwi bǔ ɖé, bɔ yě fɔ́n mɛ sín kú; Jezu lɔ ɖo yě mɛ. Jaan wěmata 11​gɔ́ ɔ ɖɔ xó dó tan mɛ e Jezu fɔ́n sín kú lɛ́ é tɔn ɖokpó wú; mǐ ní gbéjé kpɔ́n.

10. Étɛ́ ka jɛ hwenu e Jezu gosín Betaníi bo ɖo mawuxó ɖɔ wɛ ɖo Judɛ́ɛn tɔ ɔ sín awa wegɔ́ ɔ xwé é? Étɛ́ é ka wa? (Jaan 11:1-3)

¹⁰ Xa Jaan 11:1-3. Dǒ nukún nǔ e jɛ ɖo Betaníi, sɛkpɔ́ vivɔnu xwe 32 H.M. tɔn é mɛ kpɔ́n. Xɔ́ntɔn vívɛ́ Jezu tɔn lɛ́ ɖo gletoxo énɛ́ mɛ; yě wɛ nyí Lazáa kpó nɔví tɔn nyɔ̌nu we lɛ́ kpó: Mali kpó Mata kpó. (Luk. 10:38-42) Amɔ̌, Lazáa bɛ́ azɔn bɔ ado ɖo nɔví tɔn nyɔ̌nu lɛ́ hu wɛ. Yě sɛ́ wɛn dó Jezu e ɖo Judɛ́ɛn tɔ ɔ sín awa ɖě ɔ xwé é; azǎn we mɔ̌ wɛ è ná zun zɔnlin ná sín Betaníi cóbó yi fí e é ɖe é. (Jaan 10:40) É blá wǔ ɖɔ é cí ɖɔ Jezu gɔ́n jɛ wɛ mɛ e è sɛ́ dó lɛ́ é ɖe kɛ́ɖɛ́ bɔ Lazáa kú ɖɔhun. Jezu tuun ɖɔ xɔ́ntɔn émítɔn kú có, é lɛ́ nɔ te nú azǎn we mɔ̌, cóbó jɛ ali ɖidó Betaníi. Hǔn hwenu e Jezu ɖo Betaníi jɛ wɛ é ɔ, Lazáa kú é ɔ, é ko bló azǎn ɛnɛ nɛ́. Jezu jló ná wa nǔ e ná wa ɖagbe nú xɔ́ntɔn tɔn lɛ́, bo lɛ́ sɔ́ Mawu su é ɖé.—Jaan 11:4, 6, 11, 17.

11. Étɛ́ tan énɛ́ ka sixú kplɔ́n mǐ dó xɔ́ntɔn zunzun wú?

¹¹ Tan énɛ́ kplɔ́n nǔɖé mǐ dó xɔ́ntɔn zunzun wú. Lin tamɛ dó nǔ élɔ́ jí: Hwenu e Mali kpó Mata kpó sɛ́ wɛn dó Jezu é ɔ, yě byɔ́ ɛ ɖɔ é ní wá Betaníi ǎ. É nyɔ́ wa ɔ, yě ɖɔ n’i kpowun ɖɔ xɔ́ntɔn vívɛ́ tɔn ɖo azɔn jɛ wɛ. (Jaan 11:3) Hwenu e Lazáa kú é ɔ, Jezu hɛn ɔ, é ná ko nɔ zɔ bo fɔ́n ɛ sín kú. Amɔ̌, Jezu wá gbeta ɔ kɔn bo ná yi Betaníi lobo nɔ kpɔ́ xá Mali kpó Mata kpó e nyí xɔ́ntɔn tɔn lɛ́ é. A ka ɖó xɔ́ntɔn ɖé bɔ ényí a na bo ma tlɛ byɔ́ alɔdó tɔn ǎ ɔ, é nɔ d’alɔ we a? Ényí mɔ̌ wɛ ɔ, a tuun ɖɔ émí sixú ɖeji dó wǔ tɔn, bɔ é ná d’alɔ we “ɖo wǔvɛ́ lɛ́ hwenu.” (Nǔx. 17:17, nwt) Mi nú mǐ ní nyí xɔ́ntɔn mɔ̌hun nú mɛ ɖěvo lɛ́ Jezu ɖɔhun. Din ɔ, mǐ ní lɛ́vɔ́ lɛ́ kɔ yi tan ɔ jí, bá kpɔ́n nǔ e jɛ bɔ d’é wú é.

12. Akpá tɛ́ Jezu ka dó nú Mata? Étɛ́wú é ma ka nyí akpá tófwé ɖé ǎ? (Jaan 11:23-26)

¹² Xa Jaan 11:23-26. Mata se ɖɔ Jezu ɖo malínmálín dó Betaníi. Afɔjíafɔjí ɔ, é tɔ́n bo yi kpé è, bo ɖɔ n’i ɖɔ: “Aklúnɔ, ényí fí wɛ a ko ɖe ɔ, nɔví súnnu ce ná kú ǎ.” (Jaan 11:21) Nǔgbó ɔ, Jezu hɛn ɔ, é ná ko gbɔ azɔn nú Lazáa. Amɔ̌, nǔ e tlɛ dɔn mɛ hú mɔ̌ é ɖé ba ná wa wɛ Jezu ɖe. É d’akpá ɖɔ: “Nɔví súnnu towe ná fɔ́n.” É lɛ́ ná hwɛjijɔ ɖěvo Mata, bɔ é ná zɔ́n bɔ Mata ná ɖi nǔ nú akpá e é dó n’i é; é ɖɔ: “Nyɛ wɛ nyí fínfɔ́n sín kú kpó gbɛ kpó.” Ɛɛn, Mawu ná acɛ Jezu bónú é ná fɔ́n mɛ sín kú. É ko fɔ́n mɛ ɖé lɛ́ ɖ’ayǐ; é fɔ́n ɖyɔ̌vǐvú e kú bɔ é ma lín ǎ é ɖé, bo lɛ́ fɔ́n dɔ̌nkpɛvú ɖé; é cí ɖɔ azǎn e gbe dɔ̌nkpɛvú ɔ kú é wɛ é lɛ́ fɔ́n ɛ ɖɔhun.  (Luk. 7:11-15; 8:49-55) Amɔ̌, é ka ná sixú fɔ́n mɛ e ko kú, bɔ é bló azǎn ɛnɛ, bɔ agbaza tɔn ko jɛ nyinyɔ jí é a?

13. Sɔgbe xá Jaan 11:32-35 ɔ, nɛ̌ Jezu ka wa nǔ gbɔn hwenu e é mɔ Mali kpó mɛ ɖěvo lɛ́ kpó ɖo avǐ ya wɛ é? (Lɛ̌ kpɔ́n ɖiɖe ɔ.)

¹³ Xa Jaan 11:32-35. Dǒ nukún nǔ e jɛ bɔ d’é wú é mɛ kpɔ́n. Lazáa sín nɔví nyɔ̌nu ɖěvo e nɔ nyí Mali é tɔ́n bo yi kpé Jezu. É vɔ́ xó élɔ́ e nɔví tɔn nyɔ̌nu ɔ ɖɔ é ɖɔ: “Aklúnɔ, ényí fí wɛ a ko ɖe ɔ, nɔví súnnu ce ná kú ǎ.” Mali, gɔ́ nú mɛ ɖěvo e kpó é kpó ɖo fínɛ́ lɛ́ é blá wǔ tawun. Ée Jezu mɔ bɔ yě ɖo avǐ ya wɛ, bo lɛ́ se avǐgbe yětɔn é ɔ, wǔ kú i tawun. Ðó xɔ́ntɔn tɔn lɛ́ sín nǔ blá wǔ n’i tawun wútu ɔ, é y’avǐ. É mɔ nǔ jɛ lě do è nɔ se wǔvɛ́ sɔ hwenu e mɛ vívɛ́ mɛtɔn ɖé kú é wú. É ɖo wɛn ɖɔ, akpakpa ɖo sísɔ́ ɛ wɛ bɔ é ná sú kún dó nú nǔ e dó avǐ nu nú yě é.

14. Étɛ́ lěe Jezu wa nǔ gbɔn hwenu e Mali ɖo avǐ ya wɛ é ka sixú kplɔ́n mǐ dó Jexóva wú?

¹⁴ Lěe Jezu wa nǔ gbɔn hwenu e Mali ɖo avǐ ya wɛ é kplɔ́n mǐ ɖɔ Jexóva ɔ, Mawu e mɛ nú nɔ blá wǔ ná tawun é wɛ n’i. Étɛ́wú mǐ ka sixú ɖɔ mɔ̌? Lěe mǐ mɔ gbɔn ɖo xóta e wá yi é mɛ é ɔ, Jezu nɔ lin nǔ Tɔ́ tɔn ɖɔhun bɔ nǔ bǐ nɔ vɔ ɖ’é wú, bɔ lěe nǔ nɔ cí nú Tɔ́ tɔn é wɛ é nɔ cí nú éɖésúnɔ pɛ́ɛ́. (Jaan 12:45) Énɛ́ wú ɔ, hwenu e mǐ xa ɖɔ aluwɛ e mɛ xɔ́ntɔn tɔn lɛ́ ɖe é kú wǔ n’i, káká bɔ é y’avǐ é ɔ, mǐ sixú wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ ɖasin aluwɛ tɔn e mǐ nɔ kun lɛ́ é nɔ byɔ́ lanmɛ nú Jexóva tawun. (Ðɛh. 56:9) Énɛ́ zɔ́n bɔ a ba ná sɛkpɔ́ Mawu mǐtɔn wǔvɛ́sexámɛtɔ́ ɔ d’é jí ǎ cé?

15. Sɔgbe xá Jaan 11:41-44 ɔ, étɛ́ ka jɛ ɖo Lazáa sín yɔdo kɔn? (Lɛ̌ kpɔ́n ɖiɖe ɔ.)

¹⁵ Xa Jaan 11:41-44. Jezu wá yɔdo Lazáa tɔn kɔn, bo byɔ́ yě ɖɔ yě ní blí awǐnnya e yě sɔ́ ɖ’é nu é síin. Mata gbɛ́, bo ɖɔ ɖɔ é ná ko ɖo wǎn lun wɛ din. Jezu yí gbe n’i ɖɔ: “Un ma ɖɔ nú we ɖɔ ényí a ɖi nǔ ɔ, a ná mɔ susu Mawu tɔn ǎ cé?” (Jaan 11:39, 40) Énɛ́ gúdo ɔ, Jezu kpɔ́n jǐ, bo xo ɖɛ ɖo mɛ bǐ nukɔn. É ba ná sɔ́ susu nǔ e jɛ bɔ d’é wú é tɔn bǐ jó nú Jexóva. Ée Jezu xo ɖɛ fó gúdo é ɔ, é sú xó bo ɖɔ: “Lazáa, tɔ́n!” Bɔ è ná mɔ nǔɖé kpowun ɔ, Lazáa zɛ hwɛ sín yɔdo ɔ mɛ. Nǔ e mɛɖé lɛ́ lin ɖɔ è kún  sixú wa ó é wɛ Jezu wa nɛ́.—Kpɔ́n xóta “Naegbọn e yí azán ẹnẹ to Jesu si nado jẹ yọdò Lazalọsi tọn kọ̀n?” ɖo Atɔxwɛ (Gungbe) 1^er janvier 2008 mɛ.

16. Nɛ̌ tan e ɖo Jaan wěmata 11​gɔ́ ɔ mɛ é ka ná hlɔ̌nhlɔ́n nǔ e mǐ ɖi nú nukúnɖíɖó fínfɔ́n sín kú tɔn é gbɔn?

¹⁶ Tan e ɖo Jaan wěmata 11​gɔ́ ɔ mɛ é ná hlɔ̌nhlɔ́n nǔ e mǐ ɖi ɖɔ fínfɔ́n sín kú ná tíin é. Gbɔn nɛ̌ é? Flín akpá élɔ́ e Jezu dó nú Mata é: “Nɔví súnnu towe ná fɔ́n.” (Jaan 11:23) Jezu ɖó jlǒ kpó hlɔ̌nhlɔ́n kpó Tɔ́ tɔn ɖɔhun bo ná ɖe akpá énɛ́. Avǐ e é ya é xlɛ́ ɖɔ é ɖo biba wɛ vɛ́návɛ́ná bo ná fɔ́n mɛ e kú lɛ́ é, lobo ɖe aluwɛ e mɛ kú nɔ dɔn mɛ dó é síin. Gɔ́ ná ɔ, ée Lazáa tɔ́n sín yɔdo ɔ mɛ é ɔ, Jezu lɛ́ ɖe xlɛ́ gbɔn mɔ̌ ɖɔ émí ɖó hlɔ̌nhlɔ́n bo ná fɔ́n mɛ sín kú. Lɛ̌ lin tamɛ dó nǔ élɔ́ e Jezu flín Mata é jí: “Un ma ɖɔ nú we ɖɔ ényí a ɖi nǔ ɔ, a ná mɔ susu Mawu tɔn ǎ cé?” (Jaan 11:40) Mǐ ɖó hwɛjijɔ ɖagbe e wú mǐ ná ɖi nǔ ɖɔ akpá fínfɔ́n sín kú tɔn e Mawu dó é ná jɛnu é gěgé. Amɔ̌, étɛ́ mǐ ka sixú wa, bo ná ná hlɔ̌nhlɔ́n nukúnɖíɖó énɛ́?

17. Ényí mǐ ɖo nǔ xa dó tan fínfɔ́n sín kú tɔn e ɖo Biblu mɛ lɛ́ é wú wɛ ɔ, étɛ́ mǐ ka sixú hɛn dó ayi mɛ?

¹⁷ Nɔ xa nǔ dó fínfɔ́n sín kú e wá yi lɛ́ é wú, bo nɔ lɛ́ lin tamɛ dó yě jí. Biblu ɖɔ xó dó mɛ e è fɔ́n sín kú dó ayǐkúngban jí é tántɔn wú. c Xwe sɔ bo gbéjé tan énɛ́ lɛ́ ɖokpó ɖokpó kpɔ́n. Ée a ná ɖo mɔ̌ wa wɛ é ɔ, flín ɖɔ súnnu, nyɔ̌nu kpó vǐ kpó e xó è ɖɔ lɛ́ é nɔ gbɛ kpɔ́n nǔgbó. Sɔ́ kɛ́n nǔ ɖěɖěe yě sixú kplɔ́n mǐ lɛ́ é tɔn. Lin tamɛ dó lěe kpɔ́ndéwú énɛ́ lɛ́ ɖokpó ɖokpó ɖe jlǒ kpó hlɔ̌nhlɔ́n kpó e Mawu ɖó bo ná fɔ́n mɛ lɛ́ sín kú é xlɛ́ gbɔn é jí. Tají hú gǎn ɔ, lin tamɛ dó fínfɔ́n sín kú e xɔ akwɛ́ hú gǎn é jí; énɛ́ wɛ nyí Jezu tɔn. Flín ɖɔ mɛ kanweko mɔ̌kpán wɛ ɖe kúnnu ɖɔ è fɔ́n ɛ sín kú bɔ énɛ́ nyí hwɛjijɔ ɖagbe hú gǎn e wú mǐ sixú ɖeji dó fínfɔ́n sín kú wú é.—1 Kɔ. 15:3-6, 20-22.

18. Nɛ̌ a ka sixú nɔ ɖu le han mǐtɔn e ɖɔ xó dó nukúnɖíɖó fínfɔ́n sín kú tɔn wú lɛ́ é tɔn ganjí gbɔn? (Lɛ̌ kpɔ́n tínmɛ e ɖo do é.)

 ¹⁸ Nɔ ɖótó han gbigbɔ tɔn e ɖɔ xó dó fínfɔ́n sín kú wú lɛ́ é, nɔ ji yě, bo nɔ lɛ́ lin tamɛ dó yě jí. d (Efɛ́. 5:19) Han énɛ́ lɛ́ nɔ ná hlɔ̌nhlɔ́n jiɖe e mǐ ɖó dó fínfɔ́n sín kú wú é, bo nɔ lɛ́ bló bɔ nǔ e mǐ ɖi nú nukúnɖíɖó xɔ akwɛ́ énɛ́ é nɔ lɛ́ jɛjí. Nɔ ɖótó yě, nɔ kplɔ́n yě, bo nɔ lɛ́ ɖɔ xó dó tínmɛ e xógbe han lɛ́ tɔn ɖó é jí ɖo mawusinsɛn ɖo xwédo mɛ mitɔn hwenu. Nɔ kplɔ́n xógbe han lɛ́ tɔn lɛ́ dó tamɛ, bo nɔ lɛ́ lin tamɛ dó yě jí ganjí. Énɛ́ ɔ, yě ná ná hlɔ̌nhlɔ́n nǔɖiɖi towe, bo ná lɛ́ byɔ́ ayi mɛ nú we, bɔ ényí a wa mɔ̌ bo wá ɖo gbɛwúvɛ́ syɛ́nsyɛ́n ɖé mɛ, alǒ mɛ vívɛ́ná towe ɖé kú ɔ, gbigbɔ mímɛ́ Jexóva tɔn ná d’alɔ we bɔ a ná flín han énɛ́ lɛ́; yě ná dó gbɔ nú we, bo ná lɛ́ ná hlɔ̌nhlɔ́n we.

19. Étɛ́ lɛ́ mɛ mǐ ka sixú dó nukún kpɔ́n dó fínfɔ́n sín kú wú? (Kpɔ́n gbǎví “ Étɛ́ lɛ́ a ka ná kanbyɔ́ yě?”)

¹⁹ Nɔ dó nukún nǔ lɛ́ mɛ kpɔ́n. Jexóva ná mǐ nǔwúkpíkpé e ná zɔ́n bɔ mǐ ná nɔ kpɔ́n mǐɖée sɛ́dó ɖo gbɛ yɔ̌yɔ́ ɔ mɛ é. Nɔví nyɔ̌nu ɖokpó ɖɔ: “Un zán hwenu gěgé dó dó nukún gbɛ yɔ̌yɔ́ ɔ mɛ kpɔ́n, káká bɔ é nɔ cí nú mì ɖɔ un ɖo wǎn folówa e ɖo sɛ́ gba wɛ lɛ́ é tɔn se wɛ ɖo palaɖísi mɛ ɖɔhun.” Dǒ nukún mɛ kpɔ́n ɖɔ a xo go súnnu kpó nyɔ̌nu kpó gbejínɔtɔ́ e xó Biblu ɖɔ lɛ́ é. Mɛ̌ ɖó nukún wɛ a ka ɖe bá mɔ? Étɛ́ lɛ́ a ka ná kanbyɔ́ ɛ? Lɛ̌ dó nukún mɛ kpɔ́n ɖɔ a ɖo kpɔ́ xá mɛ vívɛ́ná towe e ko kú ɖ’ayǐ lɛ́ é. Dǒ nukún nǔ élɔ́ lɛ́ mɛ kpɔ́n: Xó nukɔn nukɔntɔn e a ná ɖɔ nú yě lɛ́ é, lěe a ná zunfán yě gbɔn é, lěe awǎjijɛ towe ná sukpɔ́ sɔ hwenu e a ná mɔ yě é.

20. Étɛ́ jí mǐ ka ɖó ná kú dó?

²⁰ Mǐ dó kú nú Jexóva tawun ɖó akpá fínfɔ́n sín kú tɔn e é dó é wú. Mǐ sixú kú d’é jí ɖɔ akpá énɛ́ ná jɛnu, ɖó Jexóva ɖó jlǒ kpó hlɔ̌nhlɔ́n kpó bo ná bló bɔ akpá énɛ́ ná jɛnu. Mi nú mǐ ní kán ɖ’é jí bá kpo ɖo hlɔ̌nhlɔ́n ná nǔ e mǐ ɖi nú nukúnɖíɖó xɔ akwɛ́ énɛ́ é wɛ. Ényí mǐ nɔ wa mɔ̌ ɔ, mǐ kpó Mawu e dó akpá nú mǐ ɖɔ ‘mɛ vívɛ́ná mǐtɔn lɛ́ ná fɔ́n’ é kpó ná vɛ́ d’é jí.