É ÐO wɛn ɖɔ nǔníná vovo e Jexóva ná we lɛ́ é bǐ wɛ nɔ su nukún towe mɛ, káká jɛ mɛɖésúsíninɔ e a ɖó, bo ná wá gbeta lěe a sixú ɖu vǐví nǔníná énɛ́ lɛ́ tɔn gbɔn é jí. É sɔ́ akpakpa mɛ ɖɔ, Biblu xa vɛ̌ɛn dó nǔ e Mawu ná mǐ lɛ́ é mɛ, bo tlɛ ɖɔ: “Nǔɖuɖu nɔ dó nǔkiko nú mɛ, bɔ vɛ̌ɛn nɔ dó wǔyá lanmɛ nú mɛ.” (Nǔt. 10:19, nwt; Ðɛh. 104:15) Amɔ̌, a sixú ko ɖ’ayi wú ɖɔ ahan wá húzú hwevíxú bo ján cí kɔ nú mɛɖé lɛ́. Gɔ́ ná ɔ, linlin vovo wɛ mɛ lɛ́ nɔ ɖó dó ahan wú ɖo awa vovo gbɛ ɔ tɔn lɛ́ xwé. Énɛ́ wú ɔ, étɛ́ ka sixú d’alɔ klisánwun lɛ́ bɔ yě ná wá gbeta e nǔnywɛ́ kpé lɛ́ é kɔn dó ahan nunu wú?

Mǐ ná bo tlɛ nɔ nɔ fí ɖěbǔ, alǒ su ɖo xá ɖěbǔ mɛ, bo ka yí gbe bónú linlin Mawu tɔn nɔ xlɛ́ ali linlin mǐtɔn kpó gbeta e kɔn mǐ nɔ wa lɛ́ é kpó ɔ, mǐ ná ɖu le tɔn jɛ́n wɛ, bo ná lɛ́ mɔ nyɔ̌ná mavɔmavɔ lɛ́.

Lěe a sixú ko ɖ’ayi wú gbɔn é ɔ, hwɛhwɛ wɛ mɛ e ɖo gbɛ ɔ mɛ lɛ́ é gěgé nɔ nu ahan b’ɛ ka nɔ lɛ́ nyí zɛ xwé wú. Mɛɖé lɛ́ sixú nɔ nu ahan ɖó é nɔ zɔ́n bɔ yě nɔ mɔ yěɖée mɛ. Mɛ ɖěvo lɛ́ nɔ nu bo ná dó ɖí xwi xá wǔvɛ́ yětɔn lɛ́. Gɔ́ ná ɔ, ɖo xá ɖé lɛ́ mɛ ɔ, mɛ e nɔ nu ahan gěgé é ɔ, è nɔ lin ɖɔ mɛ énɛ́ kún nyí mɛɖé kpowun ó, alǒ glegbenu wɛ n’i.

Amɔ̌ klisánwun lɛ́ ɔ, Gbɛɖótɔ́ wǎnyíyínɔ yětɔn nɔ ɖe wě e nǔnywɛ́ kpé lɛ́ é xá yě. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é gb’akpá nú mǐ dó awǒvinú e ɖo ahan nu díngan mɛ lɛ́ é wú. Nǔnywɛ́xó 23:29-35 ɖɔ nǔɖé lɛ́ dó ahannumúnɔ kpó nǔ e mɛ gbɛ zán gbɔn mɔ̌ nɔ wá tɔ́n kɔ dó é ɖé lɛ́ kpó wú. a Daniel e nyí mɛxó agun tɔn, bo nɔ nɔ Elɔ́pu é flín gbɛ e é zán cóbó wá húzú klisánwun nǔgbó é, bo ɖɔ: “Ahan e un nɔ nu zɛ xwé wú é zɔ́n bɔ un nɔ wá gbeta nyanya lɛ́ kɔn, bɔ énɛ́ dɔn mì dó awě gěgé mɛ, bɔ nú un lɛ́ flín hweɖébǔnu lě ɔ, xomɛ nɔ sin mì.”

Nɛ̌ mɛɖésúsíninɔ ka sixú d’alɔ klisánwun lɛ́ bɔ yě ná nyi alɔ nú tagba e mɛ ahan nu zɛ xwé wú sixú dɔn mɛ dó lɛ́ é gbɔn? Nǔ e sixú d’alɔ mǐ é wɛ nyí ɖɔ mǐ ná yí gbe bɔ linlin Mawu tɔn ná xlɛ́ ali linlin kpó nǔwiwa kpó mǐtɔn lɛ́.

Mi nú mǐ ní gbéjé nǔ e Biblu ɖɔ dó ahan wú é kpó nǔ e nɔ sísɛ́ mɛɖé lɛ́ bɔ yě nɔ nu é kpó kpɔ́n.

Xó Mawu tɔn gbɛ́ ɖɔ è ma nu ahan syɛ́nsyɛ́n ɖó jlɛ̌ jí ó ǎ. Nǔgbó ɔ, Biblu yí gbe ɖɔ vɛ̌ɛn nunu sixú dó wǔyá lanmɛ nú mɛ. Mǐ xa ɖɔ: “Ðu nǔ kpó awǎjijɛ kpó, nu vɛ̌ɛn towe kpó xomɛhunhun kpó.” (Nǔt. 9:7) Ðo ninɔmɛ ɖé mɛ ɔ, Jezu nu vɛ̌ɛn, bɔ mɛsɛntɔ́ gbejínɔtɔ́ Jexóva tɔn ɖěvo lɛ́ lɔ wa mɔ̌.—Mat. 26:27-29; Luk. 7:34; 1 Tim. 5:23.

Amɔ̌, Xó Mawu tɔn ɖe xlɛ́ nyi wɛn ɖɔ vogbingbɔn ɖo ahan nu ɖó jlɛ̌ jí kpó ahan nu díngan kpó tɛ́ntin. É ɖɔ nyi wɛn ɖɔ: “Mi ma nɔ nu ahan mú ó.” (Efɛ́. 5:18) Gɔ́ ná ɔ, é tlɛ ɖɔ ɖɔ ‘ahannumúnɔ lɛ́ kún ná ɖu Axɔ́súɖuto Mawu tɔn sín gǔ ó.’ (1 Kɔ. 6:10) Ɛɛn, Jexóva gbɛ́ wǎn nú ahan nu díngan kpó ahannumú kpó titewungbe tɔn. Mǐ nɔ wa nǔ lěe mɛ e lɛ́ lɛ̌ dó mǐ lɛ́ é nɔ wa nǔ gbɔn é ɖɔhun ǎ, é nyɔ́ wa ɔ, mǐ nɔ zɔn dó nǔ e ná dó xomɛhunhun nú Mawu é jí dó wá gbeta mǐtɔn kɔn.

Mɛɖé lɛ́ nɔ lin ɖɔ émí hɛn ɔ, émí ná nu ahan ɔ gěgé tɔn, bɔ é kún ka ná mú émí ó. Amɔ̌, nǔ wa gbɔn mɔ̌ ɔ, awǒvinú wɛ. Mawuxówéma ɔ ɖe xlɛ́ nyi wɛn ɖɔ súnnu (alǒ nyɔ̌nu) e nyí “kannumɔ nú vɛ̌ɛn gěgé nunu” é sixú zɛ gbě ɖo walɔ lixo, bo lɛ́ jɛ zɔ nú Jexóva. (Ti. 2:3; Nǔx. 20:1) Jezu tlɛ gb’akpá nú mɛ ɖɔ “ahan nu díngan” sixú gbo kpo nyi ali jí nú mɛɖé bɔ é ná byɔ́ gbɛ yɔ̌yɔ́ Mawu tɔn mɛ. (Luk. 21:34-36) Énɛ́ wú ɔ, étɛ́ ka sixú d’alɔ klisánwun ɖé bɔ é ná nyi alɔ nú fɛ́ca ɖěɖěe mɛ ahan syɛ́nsyɛ́n nunu sixú dɔn mɛ dó faa lɛ́ é?

Ényí mɛɖé yí gbe bɔ xá e mɛ é su ɖe é wɛ ná ɖɔ bǎ e mɛ é ná nu ahan yi ɖó é hǔn, awǒvinú wɛ. Klisánwun lɛ́ nɔ wa nǔ kpó nǔnywɛ́ kpó dó dó xomɛhunhun nú Jexóva, ɖo nǔɖuɖu kpó ahan kpó kɔn. Biblu flín nǔ élɔ́ mǐ: “Nǔ ɖu wɛ mi ɖe oo, ahan nu wɛ mi ɖe oo, alǒ nǔ ɖěbǔ wa wɛ mi ɖe hǔn, mi ní nɔ wa nǔ bǐ dó sɔ́ Mawu su.” (1 Kɔ. 10:31) Nǔkanbyɔ́ kpó nǔgbódodó Biblu tɔn kpó e mǐ sixú gbéjé kpɔ́n é ɖé lɛ́ ɖíe:

Mɛ ɖěvo lɛ́ ná yí wǎn nú mì wú wɛ zɔ́n bɔ un ka nɔ nu ahan syɛ́nsyɛ́n a? Tíntɔ́n 23:2 ɖɔ: ‘Mi ma wa nǔ ahwan ɔ ɖɔhun ó.’ Akpá gba nú Izlayɛ́li ví lɛ́ wɛ Jexóva ɖe ɖɔ yě ní ma nɔ wa nǔ mɛ e ma nɔ dó xomɛhunhun nú émí ǎ lɛ́ é ɖɔhun ó. Akpágbanúmɛ énɛ́ kan klisánwun lɛ́ lɔmɔ̌ ɖo égbé. Ényí mǐ yí gbe bɔ gbɛ̌ mǐtɔn lɛ́ nɔ wa nǔ dó linlin kpó gbeta e kɔn mǐ nɔ wá dó ahan wú é kpó wú ɔ, énɛ́ sixú zɔ́n bɔ mǐ jɛ nǔgbódodó Jexóva tɔn lɛ́ xo nyi kɛ́n jí, lobo ná wá jɛ zɔ n’i bǐ.—Hlɔ̌. 12:2.

Un ka nɔ nu ahan syɛ́nsyɛ́n bo ná dó ɖe lě do agbɔ̌n ɖo wǔ ye sɔ é xlɛ́ wɛ a? Ahan syɛ́nsyɛ́n nunu hwɛhwɛ kpó ahan nu díngan kpó gba kpé ɖo xá ɖé lɛ́ mɛ, bɔ mɛ lɛ́ nɔ yí gbe ná. (1 Pi. 4:3) Amɔ̌, ɖ’ayi nǔ e 1 Kɔlɛ́ntinu lɛ́ 16:13 dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú mǐ ɖɔ mǐ ní wa é wú: “Mi nɔ wunzɛn, mi lí dǒ ɖo nǔɖiɖi mɛ, mi wa nǔ súnnu ɖɔhun, mi ɖó hlɔ̌nhlɔ́n.” Ahan syɛ́nsyɛ́n ka sixú zɔ́n bɔ mɛɖé ɖó hlɔ̌nhlɔ́n nǔgbó a? Flíjɛ tɔn wɛ é nɔ zɔ́n bɔ è nɔ ɖó. É bɔ wǔ tawun bɔ ahan syɛ́nsyɛ́n ná wa nǔ dó nǔwúkpíkpé e mɛɖé ɖó bo nɔ lin tamɛ ganjí é kpó nǔwúkpíkpé e é ɖó bo nɔ wá gbeta ɖagbe lɛ́ kɔn é kpó wú. Énɛ́ wú ɔ, ahan syɛ́nsyɛ́n nunu zɛ xwé wú nɔ ɖe lě do mɛɖé ɖó hlɔ̌nhlɔ́n sɔ é xlɛ́ ǎ, loɔ, lě do mɛ ɔ jɔ xlo sɔ é wɛ é nɔ ɖe xlɛ́. Ezayíi 28:7 ɖɔ xó dó mɛ ɖěɖěe ahan syɛ́nsyɛ́n zɔ́n bɔ yě zɛ gbě, bo nɔ ɖo sa fún wɛ, lobo nɔ ɖo gblǒ ɖɔ wɛ lɛ́ é wú.

Jexóva wɛ nyí jɔtɛn hlɔ̌nhlɔ́n jɔ hlɔ̌nhlɔ́n tɔn, bɔ nú è ka ná ɖó hlɔ̌nhlɔ́n énɛ́ ɔ, é nɔ byɔ́ ɖɔ è ní nɔ wunzɛn, bo lí dǒ ɖo nǔɖiɖi mɛ. (Ðɛh. 18:33) Ényí klisánwun ɖé nɔ wa nǔ élɔ́ lɛ́ hǔn, xlɛ́xlɛ́ wɛ é ɖe ɖɔ émí ɖo wunzɛn, bo ka lɛ́ lí dǒ ɖo nǔɖiɖi mɛ nɛ́: é nɔ ɖo acéjí, nɔ lɛ́ yá wǔ wa nǔɖé dó nya xɛ ɖo éɖée jí sín nǔ e sixú wa nǔ dó wǔtu tɔn ɖo gbigbɔ lixo é sí. Jezu xlɛ́ ɖɔ émí ɖó hlɔ̌nhlɔ́n mɔ̌hun hwenu e é ɖo ayǐkúngban jí é, bɔ mɛ gěgé nɔ sí i, ɖó é nɔ kpankɔ́n, bo lɛ́ kán ɖ’é jí bo ná wa nǔ e sɔgbe é.

 Un ka nɔ nu ahan syɛ́nsyɛ́n bónú ado ní ma sɔ́ nɔ hu mì dó tagba ce lɛ́ wú ó wɛ a? Mawu sɔ́ dó ayi mɛ nú ɖɛhanwlántɔ́ ɖé bɔ é wlán xó élɔ́: “Ényí nǔ gěgé ɖo hǔn mɛ nú mì ɔ, gbɔ e a [Jexóva] nɔ dó nú mì é wɛ nɔ dó xomɛhunhun nú mì.” (Ðɛh. 94:19) Ényí linkpɔ́n wá ɖí bú we hǔn, ba gbɔdónúmɛ ɖo Jexóva gɔ́n; jǒ ahan dó. Ali ɖagbe e nu a sixú wa mɔ̌ ɖe é ɖokpó wɛ nyí ɖɔ, a ná nɔ xo ɖɛ hwɛhwɛ sɛ́dó Jexóva hú gǎn. Gɔ́ ná ɔ, mɛ gěgé mɔ ɖɔ wěɖexámɛ xɔ́ntɔn e ɖo agun ɔ mɛ bo zin é ɖé tɔn biba nɔ lɛ́ d’alɔ. Nǔgbó ɔ, ényí mɛɖé nɔ nu ahan syɛ́nsyɛ́n bo ná dó ɖí xwi xá tagba tɔn lɛ́ ɔ, é sixú zɔ́n bɔ mɛ ɔ sɔ́ ná kán ɖ’é jí sɔmɔ̌, bo ná wa nǔ e nyí nǔ ɖagbe lɛ́ é ǎ. (Oz. 4:11) Daniel e xó mǐ ɖɔ wá yi é ɖɔ: “Un ɖí xwi xá adohu adohu kpó hwɛ dídó mɛɖée kpó. Un nɔ nu ahan bo ná dó ɖí xwi xá tagba ɔ, amɔ̌, tagba lɛ́ fɔ́n ɔ, jijɛjí wɛ jɛ́n yě nɔ ɖe; xɔ́ntɔn e un zun lɛ́ é gblé, bɔ un sɔ́ ɖó wi ɖé ta ǎ.” Étɛ́ ka wá d’alɔ Daniel? É yí gbe ɖɔ: “Un wá mɔ nǔ jɛ wú ɖɔ Jexóva sín hudó wɛ un ɖó, é nyí ahan syɛ́nsyɛ́n ǎ. Un wá kpé wú bo ɖí xwi xá tagba ce lɛ́, bo ɖu ɖo yě jí.” Nǔgbó ɔ wɛ nyí ɖɔ, Jexóva ɖo fínɛ́ bo ná d’alɔ mǐ hwebǐnu ényí é ná bo tlɛ cí ɖɔ nukúnɖíɖó ɖěbǔ kún sɔ́ ɖe nú mǐ ó ɔ nɛ́.—Filí. 4:6, 7; 1 Pi. 5:7.

Ényí a nɔ nu ahan syɛ́nsyɛ́n hweɖélɛ́nu ɔ, aniwú a ma ka ná sɔ́ nǔkanbyɔ́ élɔ́ lɛ́ dó gbéjé hwiɖée kpɔ́n ná ǎ?: ‘Mɛ e ɖo xwédo ce mɛ lɛ́ é ɖě, alǒ xɔ́ntɔn vívɛ́ ce lɛ́ ɖě ka ɖɔ lěe nǔ nɔ cí n’i dó bǎ e mɛ un nɔ nu ahan syɛ́nsyɛ́n yi ɖó é wú wɛ a?’ Ényí mɔ̌ hǔn, énɛ́ sixú ko ɖo xlɛ́xlɛ́ wɛ ɖɔ a ko ɖo ahan nu zɛ xwé wú wɛ, alǒ a ko ɖo hwiɖée dɔn dó tagba e ayi towe ma ɖo mimɔ wɛ ǎ é ɖé mɛ wɛ. ‘Un ka ko ɖo ahan nu zɛ bǎ e mɛ un ɖó ná nu yi ɖó é wú wɛ wɛ a?’ É sixú nyí mɔ̌ nú mɛ e lin ɖɔ émí kún nyí kannumɔ nú ahan syɛ́nsyɛ́n ó, bo ka ko ɖo ali ɔ wlí wɛ kpɛɖé kpɛɖé é. ‘É ka nɔ vɛ́ wǔ nú mì bɔ un ná nɔ ayǐ ahan syɛ́nsyɛ́n mɛvo wɛ a?’ Ényí mɔ̌ hǔn, kannumɔ ná nyí nú ahan syɛ́nsyɛ́n nunu gbé wɛ a ja nɛ́. Énɛ́ sixú ɖo xlɛ́xlɛ́ wɛ ɖɔ a ɖó hudó alɔdó dotóo lɛ́ tɔn, bo ná dó ɖu ɖo tagba ɔ jí.

Ðó ahan syɛ́nsyɛ́n nunu sixú dɔn tagba gěgé wá wútu ɔ, klisánwun ɖé lɛ́ wá gbeta ɔ kɔn bo ná nɔ nu ahan syɛ́nsyɛ́n ɖěbǔ ǎ. Mɛ ɖěvo lɛ́ sixú wá gbeta ɔ kɔn bo ná gɔn nunu, ɖó yě yí wǎn ná ǎ kpowun wútu. Ényí gbɛ̌ towe lɛ́ ɖě wá gbeta mɔ̌hun lɛ́  ɖě kɔn ɔ, a sixú ɖe xlɛ́ ɖɔ émí nyɔ́ xomɛ dó wǔ tɔn gbɔn sísí ɖíɖó nú gbeta e kɔn é wá é, ma mɔ xó ɖɔ d’é wú gblamɛ.

Alǒ a sixú mɔ ɖɔ nǔnywɛ́nú wɛ é nyí ɖɔ émí ní ɖó dogbó ɖé lɛ́ nú émíɖée. Klisánwun ɖé sixú ɖó dogbó nú bǎ e mɛ é ná nu ahan yi ɖó é. Kabǐ dó sɛ́n nú éɖée dó azɔn nabí e é ná nu é wú, bóyá azɔn ɖokpó ɖo aklúnɔzángbla ɖokpó mɛ, alǒ ɖó jlɛ̌ jí ɖo nǔɖuɖu hwenu. Mɛ ɖěvo lɛ́ nɔ ɖó dogbó nú ahan syɛ́nsyɛ́n alɔkpa e yě ná nu é, ɖi vɛ̌ɛn, alǒ bǐya nunu ɖó jlɛ̌ jí, amɔ̌, yě nɔ nu ahanta syɛ́nsyɛ́n, alǒ ahan e è cáká ɖó kpɔ́ é ǎ. Ényí mɛɖé ɖó dogbó e za wě lɛ́ é nú éɖée ɔ, é ná bɔ wǔ n’i hú gǎn bɔ é ná tɛ́ dó yě wú. Gɔ́ ná ɔ, é byɔ́ ɖɔ klisánwun e zin é ɖé ní ɖo adohu adohu jí dó nǔ e mɛ ɖěvo lɛ́ ná lin dó gbeta mɔ̌hun e kɔn é wá, bo tɛ́ d’é wú majómájó é wú ǎ.

Nǔ ɖěvo e mǐ ɖó ná hɛn d’ayi mɛ hwenu e mǐ ɖo gbeta lɛ́ kɔn wá dó ahan syɛ́nsyɛ́n nunu wú wɛ é wɛ nyí lěe nǔ ná cí nú mɛ ɖěvo lɛ́ é. Hlɔ̌manu lɛ́ 14:21 ɖɔ: “É ná nyɔ́ hú gǎn ɖɔ a ní ma ɖu lan, nu vɛ̌ɛn, alǒ wa nǔ ɖěbǔ e ná zɔ́n bɔ nɔví towe ná klɛ́n afɔ é ó.” Nɛ̌ a ka sixú zán wěɖexámɛ énɛ́ gbɔn? Nɔ ɖe wǎnyíyí nɔví nɔví tɔn xlɛ́. Ényí a mɔ ɖɔ émí nu ahan syɛ́nsyɛ́n ɖo ninɔmɛ ɖé mɛ ɔ, é ná cí ɖě nú mɛɖé ɔ, wǎnyíyí ná sísɛ́ we bɔ a ná gbɔ nunu ɖo ninɔmɛ mɔ̌hun mɛ. Énɛ́ ɔ, a ná xlɛ́ ɖɔ émí kún nɔ ba ɖagbe émíɖésúnɔ tɔn jɛ nukɔn ó, loɔ, nǔ mɛ ɖěvo lɛ́ tɔn wɛ nɔ ɖu ayi mɛ nú émí, bɔ émí nɔ ɖó sísí nú lěe nǔ nɔ cí nǔ yě é, lobo nɔ ba ɖagbe yětɔn.—1 Kɔ. 10:24.

Gɔ́ ná ɔ, acɛkpikpa sixú dó sɛ́n ɖěɖěe ná xlɛ́ ali gbeta e kɔn klisánwun ɖé ná wá lɛ́ é. Sɛ́n énɛ́ lɛ́ sixú ɖɔ ɖɔ xwe ɖé wɛ è ná ɖó hwɛ̌ cóbó nu ahan syɛ́nsyɛ́n, kabǐ sɛ́n énɛ́ lɛ́ sixú gbɛ́ ɖɔ è kún ná nu ahan syɛ́nsyɛ́n bo ná kun kɛkɛ́, alǒ mɔ̌to, kabǐ zán macínu ɖé lɛ́ ó.—Hlɔ̌. 13:1-5.

Jexóva jɔ wǔ mǐ bo ná mǐ mɛɖésúsíninɔ, bɔ énɛ́ nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ ɖu vǐví nǔ tɛnmɛ tɛnmɛ e é ná mǐ lɛ́ é tɔn. Gbeta nǔ e mǐ ná ɖu, bo lɛ́ nu lɛ́ é tɔn kɔn wíwá mǐɖésúnɔ ɖo nǔ énɛ́ lɛ́ mɛ. Mi nú gbeta e kɔn mǐ nɔ wá lɛ́ é ní nɔ xlɛ́ ɖɔ mɛɖésúsíninɔ énɛ́ xɔ akwɛ́ nú mǐ gbɔn lěe mǐ nɔ zán dó hɛn xomɛ Tɔ́ mǐtɔn jǐxwé tɔn ɔ tɔn hun gbɔn é gblamɛ.