1-2. Etɛ nǔwlantɔ́ ɖé ka ɖɔ? Etɛ lɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xóta elɔ mɛ?

ÉGBÉ ɔ, gbɛtɔ́ livi mɔ̌kpan nɔ ɖɔ ɖɔ emi ɖi nǔ nú Jezu, amɔ̌, ye nɔ setónú nú nǔkplɔnmɛ tɔn lɛ ǎ. (2 Tim. 4:3, 4) Nǔgbo ɔ, nǔwlantɔ́ ɖé ɖɔ gbè ɖokpo ɖɔ: “Enyi Jezu ɖevo ɖò tɛntin mǐtɔn égbé, bo nɔ ɖɔ nǔ ɖěɖee Jezu ɖesunɔ ɖɔ wá yì lɛ é . . . ɔ, mǐ ka na gbɛ́ ɛ égbé, lee mɛ lɛ wà gbɔn xwè afatɔ́n donu we ɖíe é wɛ à? . . . Lee mɛ gegě nɔ wà nǔ, bo nɔ lɛ́ lin nǔ gbɔn é xlɛ́ ɖɔ xósin yetɔn wɛ nyí: Ɛɛn, mǐ na gbɛ́ ɛ.”

² Ðò xwè kanweko nukɔntɔn ɔ mɛ ɔ, mɛ gegě sè nǔ e kplɔ́n mɛ wɛ Jezu ɖè lɛ é, bo mɔ ɛ b’ɛ bló nǔjiwǔ lɛ, amɔ̌, ye gbɛ́ ɖɔ emi kún na ɖi nǔ n’i ó. Aniwu? Ðò xóta e wá yì é mɛ ɔ, mǐ ɖɔ xó dó nǔ e wu nǔ e Jezu ɖɔ, bo wà lɛ é nyí afɔklɛ́nnú nú mɛ lɛ é ɛnɛ wu. Mi nú mǐ ni ɖɔ xó dó hwɛjijɔ ɛnɛ ɖevo lɛ jí. Mǐ na lɛ́ ɖɔ xó dó nǔ e wu mɛ lɛ nɔ gbɛ́ ahwanvu Jezu tɔn lɛ égbé é kpo lee mǐ sixu bló gbɔn bɔ nǔɖe ma na nyí afɔklɛ́nnú nú mǐ ǎ é kpo jí.

3. Etɛ lɛ Jezu ka wà, b’ɛ zɔ́n bɔ mɛɖé lɛ gbɛ́ ɛ?

³ Hwenu e Jezu ɖò ayikúngban jí é ɔ, é nɔ zán hwenu ɖó kpɔ́ xá gbɛtɔ́ alɔkpa lɛ bǐ. É ɖu nǔ xá dɔkunnɔ kpo mɛ nukúnɖeji lɛ kpo, amɔ̌, é lɛ́ zán hwenu ɖó kpɔ́ xá wamamɔnɔ kpo mɛ e ma ɖó mɛɖé ǎ lɛ é kpo. Gɔ́ na ɔ, é nɔ sè wuvɛ̌ xá mɛ ɖěɖee è nɔ kpɔ́n dó mɔ “hwɛhutɔ́ lɛ” é. Goyitɔ́ ɖé lɛ gbɛ́ ɛ, ɖó nǔ e é wà lɛ é wu. Ye kanbyɔ ahwanvu tɔn lɛ ɖɔ: “Aniwu mi nɔ ɖu nǔ, bo nɔ nu ahan xá tokwɛyitɔ́ lɛ kpodo gbɛnyanyazántɔ́ lɛ kpan?” Jezu ka yí gbè nú ye ɖɔ: “Mɛ e ɖò ganji lɛ wɛ azɔngbletɔ́nú hudo ǎ, loɔ, mɛ e ɖò azɔn jɛ  wɛ lɛ wɛ nǔ tɔn hudo. Hwɛjijɔnɔ lɛ ylɔ́ gbé wɛ un wá ǎ, loɔ hwɛhutɔ́ lɛ ylɔ́ gbé wɛ un wá, nú ye na lɛkɔ sín hwɛ yetɔn lɛ gudo.”—Luk. 5:29-32.

4. Sɔgbe xá nǔɖɔɖ’ayǐ Ezayíi tɔn ɔ, etɛ Jwifu lɛ ka ɖó na ɖó nukún dó Mɛsiya ɔ wu?

⁴ Etɛ Biblu ka ɖɔ? Táan gegě jɛ nukɔn nú wiwá Mɛsiya ɔ tɔn ɔ, gbeyiɖɔ Ezayíi ko ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ gbɛ̀ ɔ na gbɛ́ ɛ. Nǔɖɔɖ’ayǐ ɔ ɖɔ: “Mɛ bǐ nɔ hu tɛ́ n’i bo jó è dó . . . É cí mɛ e sín jɛ jí mɛɖé ma nɔ ba na kpɔ́n ǎ é ɖɔhun. Mǐ nɔ hu tɛ́ n’i, mǐ sɔ́ ɛ dó mɔ nǔɖe ǎ.” (Eza. 53:3) ‘Mɛ lɛ’ ɖó na gbɛ́ Mɛsiya ɔ, enɛ wu ɔ, Jwifu xwè kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn enɛ lɛ ɖó na ɖó nukún ɖɔ è na gbɛ́ Jezu.

5. Nɛ̌ mɛ gegě ka nɔ kpɔ́n ahwanvu Jezu tɔn lɛ gbɔn égbé?

⁵ Nǔ ɖokpo ɔ nɔ lɛ́ jɛ égbé wɛ à? Ɛɛn. Akpakpa nɔ sɔ́ sinsɛngán gegě, bɔ ye nɔ yí mɛ nukúnɖeji lɛ, dɔkunnɔ lɛ, kpo mɛ ɖěɖee gbɛ̀ ɔ nɔ kpɔ́n dó mɔ nǔnywɛtɔ́ lɛ é kpo dó agun yetɔn lɛ mɛ. Sinsɛngán enɛ lɛ nɔ wà mɔ̌, enyi agunví yɔyɔ̌ enɛ lɛ sín walɔ kpo gbɛzinzan kpo na bo ma tlɛ sɔgbe xá nǔgbododó Mawu tɔn lɛ ǎ ɔ nɛ. Sinsɛngán ɖokpo enɛ lɛ nɔ lɛ́ mɔ ɖɔ mɛsɛntɔ́ Jehovah tɔn e nyí kanɖodónǔwutɔ́, bo lɛ́ ɖó walɔ ɖagbe lɛ é kún hwɛ́n nǔɖe ó, ɖó gbɛ̀ ɔ nɔ kpɔ́n ye dó mɔ mɛjɔmɛ ǎ. Lee Pɔlu ɖɔ gbɔn é ɔ, Mawu sɔ́ mɛ ɖěɖee ‘ma sɔ atɛ́n ǎ’ lɛ é. (1 Kɔ. 1:26-29) Nǔgbo ɔ, nú Jehovah ɔ, mɛsɛntɔ́ tɔn gbejinɔtɔ́ lɛ bǐ wɛ xɔ akwɛ ɖò nukún tɔn mɛ.

6. Etɛ Jezu ka ɖɔ ɖò Matie 11:25, 26 mɛ? Nɛ̌ mǐ ka sixu xwedó kpɔ́ndéwú tɔn gbɔn?

⁶ Nɛ̌ mǐ ka sixu nyi alɔ nú nǔ e na zɔ́n bɔ mǐ na klɛ́n afɔ lɛ é gbɔn? (Xà Matie 11:25, 26.) Ma lɔn nú linlin e gbɛ̀ ɔ nɔ ɖó dó togun Mawu tɔn wu é ni flú we ó. Hɛn dó ayi mɛ ɖɔ mɛɖéesɔ́hwetɔ́ lɛ kɛɖɛ wɛ Jehovah nɔ zán bɔ ye nɔ wà jlǒ tɔn. (Ðɛh. 138:6) Lɛ̌ lin tamɛ dó nǔ tootobu e é zán mɛ ɖěɖee gbɛ̀ ɔ nɔ kpɔ́n dó mɔ mɛ e ma sè wema, alǒ ɖó nǔnywɛ ǎ lɛ é dó wà é jí.

7. Etɛwu Jezu ka ylɔ́ Falizyɛn lɛ ɖɔ yɛmɛnúwatɔ́ lɛ? Nɛ̌ ye ka wà nǔ gbɔn?

⁷ Jezu kpankɔ́n bo ɖè yɛmɛnúwiwa sinsɛngán hwetɔnnu tɔn lɛ tɔn gbà. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é ɖè yɛmɛnúwiwa Falizyɛn lɛ tɔn xlɛ́, ɖó lee ye na klɔ́ alɔ gbɔn é nɔ ɖu ayi mɛ nú ye hú lee ye na kpé nukún dó mɛjitɔ́ yetɔn lɛ wu gbɔn é. (Mat. 15:1-11) Xógbe Jezu tɔn lɛ sixu ko kpaca ahwanvu tɔn lɛ. Enɛ wu ɔ, ye kanbyɔ ɛ ɖɔ: “A ka nywɛ ɖɔ xó e a ɖɔ nɛ lɛ vɛ́ Falizyɛn lɛ wu à?” Jezu ka yí gbè nú ye ɖɔ: “Atín ɖebǔ e tɔ́ ce e ɖò [jixwé] ɔ ma tun ǎ ɔ, è na hɔn. Mi jó ye dó; nukúntíntɔ́nnɔ lɛ wɛ ɖò yeɖée kplá wɛ; enyi nukúntíntɔ́nnɔ ɖě ɖò ali xlɛ́ ɖě wɛ ɔ, ye mɛ we lɛ bǐ wɛ nɔ yì jɛ dò mɛ.” (Mat. 15:12-14) Jezu lɔn bonu nǔwalɔ masɔgbe sinsɛngán lɛ tɔn zɔ́n bonu é gɔn nǔgbo ɔ ɖɔ ǎ.

8. Nɛ̌ Jezu ka xlɛ́ ɖɔ Mawu kún yí gbè nú nǔkplɔnmɛ sinsɛn tɔn lɛ bǐ ó gbɔn?

⁸ Jezu lɛ́ ɖè sinsɛn-núkplɔnmɛ adingban tɔn lɛ gbà. É ɖɔ ɖɔ Mawu yí gbè nú nǔkplɔnmɛ sinsɛn tɔn lɛ bǐ ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, é ɖɔ ɖɔ mɛ gegě wɛ ɖò ali e gbló, bɔ è nɔ gbɔn bo nɔ yì dɔn é jí, lobɔ mɛ kpɛɖé jɛn ka ɖò gbɛ̀ li e sóbwé é jí. (Mat. 7:13, 14) É ɖɔ nyi wɛn ɖɔ mɛɖé lɛ na xlɛ́ ɖò nukúnta ɖɔ emi ɖò Mawu sɛn wɛ, è ka na ɖɔ nǔgbo ɔ, ye kún ɖò sinsɛn ɛ wɛ ó. É gb’akpá nú mɛ ɖɔ: “Mi cɔ́ miɖée dó mɛ e nɔ sɔ́ yeɖée dó ɖó gbeyiɖɔ Mawu tɔn lɛ wu. Ninɔmɛ lɛngbɔ̌ tɔn wɛ ye nɔ zé, bo nɔ wá mi gɔ́n; loɔ, ɖò ayi yetɔn mɛ ɔ,  adǎnkanlin ɖi hla ɖɔhun wɛ nú ye. Nǔwiwa yetɔn wɛ na zɔ́n bɔ mi na tuùn nǔ e ye nyí ɔ.”—Mat. 7:15-20.

9. Ðɔ sinsɛn-núkplɔnmɛ adingban tɔn e Jezu ɖè gbà é ɖé lɛ.

⁹ Etɛ Biblu ka ɖɔ? Biblu ɖɔ ɖ’ayǐ dó Mɛsiya ɔ wu ɖɔ wanyiyi e é na ɖó nú xwé Jehovah tɔn é na sɔ́ akpakpa ɛ. (Ðɛh. 69:10; Jaan 2:14-17) Akpakpa enɛ e sɔ́ Jezu é zɔ́n bɔ é ɖè adingban-núkplɔnmɛ kpo nǔwalɔ blíblí kpo sinsɛn tɔn lɛ gbà. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Falizyɛn lɛ ɖi ɖɔ lindɔ̌n nyí jɔmakú; Jezu ka kplɔ́n mɛ ɖɔ mɛkúkú lɛ ɖò amlɔ dɔ́ wɛ. (Jaan 11:11) Saduseɛn lɛ ɖi nǔ nú fínfɔ́n sín kú ǎ; Jezu ka fɔ́n xɔ́ntɔn tɔn Lazáa. (Jaan 11:43, 44; Mɛ. 23:8) Nǔ ɖebǔ jɛ ɔ, Falizyɛn lɛ nɔ ɖɔ ɖɔ byɔwá wɛ, b’ɛ sín Mawu wu; Jezu ka kplɔ́n mɛ ɖɔ gbɛtɔ́ lɛ sixu wá gbeta ɔ kɔn yeɖesunɔ bo na sɛn Mawu, alǒ gbɔ.—Mat. 11:28.

10. Etɛwu nǔkplɔnmɛ mǐtɔn lɛ ka nɔ nyí afɔklɛ́nnú nú mɛ gegě?

¹⁰ Nǔ ɖokpo ɔ nɔ lɛ́ jɛ égbé wɛ à? Ɛɛn. Nǔkplɔnmɛ jinjɔn Biblu jí mǐtɔn lɛ nɔ ɖè sinsɛn-núkplɔnmɛ adingban tɔn lɛ gbà, b’ɛ nɔ nyí afɔklɛ́nnú nú mɛ gegě. Sinsɛngán lɛ nɔ kplɔ́n agunví yetɔn lɛ ɖɔ Mawu nɔ dɔn tó nú mɛ nyanya lɛ ɖò zomɛ. Ye nɔ zán adingban-núkplɔnmɛ enɛ dó dó xɛsi mɛ lɛ bonu ye na setónú nú ye. Ðó mǐ nyí mɛsɛntɔ́ Jehovah, Mawu wanyiyinɔ ɔ tɔn lɛ wutu ɔ, mǐ nɔ ɖè mɛ̌ adingban-núkplɔnmɛ enɛ. Sinsɛngán lɛ nɔ lɛ́ kplɔ́n mɛ ɖɔ lindɔ̌n nyí jɔmakú. Enyi nǔkplɔnmɛ enɛ ɔ nǔgbo wɛ é nyí ɔ, é sɔ́ na byɔ ɖɔ è ni fɔ́n mɛɖé sín kú ǎ. Mǐ nɔ xlɛ́ ɖɔ nǔkplɔnmɛ enɛ kún ɖò Biblu mɛ ó. Sinsɛn gegě nɔ kplɔ́n mɛ ɖɔ nǔ bǐ nyí byɔwá, amɔ̌, mǐdɛɛ lɛ nɔ kplɔ́n mɛ ɖɔ gbɛtɔ́ lɛ bǐ ɖó mɛɖesúsíninɔ bo sixu wá gbeta ɔ kɔn bo sɛn Mawu. Nɛ̌ sinsɛngán lɛ ka nɔ wà nǔ gbɔn? Hwɛhwɛ ɔ, é nɔ sin xomɛ nú ye tawun!

11. Sɔgbe xá xó Jezu tɔn e ɖò Jaan 8:45-47 mɛ é ɔ, etɛ Mawu ka byɔ ɖò togun tɔn sí?

¹¹ Nɛ̌ mǐ ka sixu nyi alɔ nú nǔ e na zɔ́n bɔ mǐ na klɛ́n afɔ lɛ é gbɔn? Enyi mǐ yí wǎn nú  nǔgbo ɔ ɔ, mǐ ɖó na setónú nú Mawu. (Xà Jaan 8:45-47.) Mǐ na gbɛ́ nǔgbo ɔ gbeɖé Satáan Awoví ɖɔhun ǎ. Nú nǔɖe ma sɔgbe xá nǔ e mǐ ɖi nǔ na lɛ é ǎ ɔ, mǐ na wà gbeɖé ǎ. (Jaan 8:44) Mawu byɔ ɖò togun tɔn sí ɖɔ é ni “gbɛ́ wǎn nú nǔnyanyawiwa,” bo “ɖókan dó nǔɖagbewiwa wu” Jezu ɖɔhun.—Hlɔ. 12:9; Ebl. 1:9.

12. Etɛwu lee Jezu kú gbɔn é ka nyí afɔklɛ́nnú nú Jwifu gegě?

¹² Hwɛjijɔ ɖevo tɛ wu Jwifu ɖé lɛ ka gbɛ́ Jezu? Pɔlu ɖɔ: ‘Klisu e è xwè nyi yatín jí ɔ jlá wɛ mǐ ɖè: afɔklɛ́nnúxó wɛ xó enɛ nyí nú Jwifu lɛ.’ (1 Kɔ. 1:23) Etɛwu Jwifu gegě ka gbɛ́ Jezu ɖó lee é kú gbɔn é wu? Ðò nukún yetɔn mɛ ɔ, kú e Jezu kú dó yatín jí é xlɛ́ ɖɔ é nyí dakaxotɔ́, bo lɛ́ nyí hwɛhutɔ́; é kún nyí Mɛsiya ɔ ó.—Sɛ́n. 21:22, 23.

13. Etɛ mɛ mɛ ɖěɖee gbɛ́ Jezu lɛ é ma ka ba na mɔ nǔ jɛ ǎ?

¹³ Jwifu ɖěɖee kú Jezu tɔn nyí afɔklɛ́nnú na lɛ é mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ Jezu nyí xomɛvɔ́nɔ, bɔ è dóhwɛ agɔ ɛ, bo lɛ́ wà nǔ xá ɛ d’acɛ jí ǎ. Mɛ ɖěɖee ɖɔ Jezu sín hwɛ lɛ é wà nǔ sɔgbe xá sɛ́n ǎ. Hwɛɖɔtɔ́ ɖěɖee ɖò Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Jwifu lɛ tɔn lɛ é yawǔ sɛ̀ ta kplé bo dóhwɛ Jezu; ye ka xwedó sɛ́n cobo wà mɔ̌ ǎ. (Luk. 22:54; Jaan 18:24) Hwɛɖɔtɔ́ lɛ wà nǔ sɔgbe xá sɛ́n, hwenu e ye ɖótó hwɛ agɔ e è dó Jezu é ǎ, é nyɔ́ wà ɔ, ye ɖò “mɛ e na ɖekúnnu agɔ nú Jezu, bɔ ye na mɔ tɛn bo ɖó kúhwɛ́ n’i ɔ ba wɛ.” Ee enɛ ma kpa ye ǎ é ɔ, vɔsanúxwlémawutɔ́ ɖaxó ɔ bló bonu Jezu na ɖɔ nǔ e jí ye na zɔn dó dó ɖó hwɛ n’i é ɖé. Enɛ sɔgbe ɖebǔ xá sɛ́n ǎ. (Mat. 26:59; Mak. 14:55-64) Ee Jezu fɔ́n sín kú gudo é ɔ, hwɛagɔdotɔ́ enɛ lɛ “na akwɛ gegě” sɔja Hlɔma tɔn e ɖò Jezu sín yɔdo cɔ́ wɛ lɛ é, bonu ye na fúnfún xó e ma sɔgbe ǎ lɛ é kpé, dó tinmɛ nǔ e wu yɔdo ɔ ɖò vɔ̌ é.—Mat. 28:11-15.

14. Etɛ Biblu ka ɖɔ ɖ’ayǐ dó Mɛsiya ɔ wu?

¹⁴ Etɛ Biblu ka ɖɔ? Jwifu e nɔ gbɛ̀ ɖò  Jezu hwenu lɛ é gegě ɖi ɖɔ é kún byɔ ɖɔ Mɛsiya ɔ ni kú ó có, ɖǒ ayi nǔ e nǔɖɔɖ’ayǐ elɔ e ɖò Biblu mɛ é ɖɔ é wu: “É sɔ́ éɖée hwe kaka bo kú; é sɔ́ éɖée ɖó nǔnyanyawatɔ́ lɛ mɛ. É ɖíɖá hwɛgban mɛ gegě tɔn, é savo dó hwɛhutɔ́ lɛ tamɛ.” (Eza. 53:12) Enɛ wu ɔ, Jwifu lɛ ɖó hwɛjijɔ ɖebǔ, b’ɛ na zɔ́n bɔ hu e è hu Jezu hwɛhutɔ́ ɖé ɖɔhun é na nyí afɔklɛ́nnú nú ye ǎ.

15. Hwɛ tɛ lɛ è ka dó Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ, b’ɛ zɔ́n bɔ mɛ gegě gbɛ́ ye?

¹⁵ Nǔ ɖokpo ɔ nɔ lɛ́ jɛ égbé wɛ à? Ganji! È dóhwɛ Jezu d’acɛ jí; nǔ ɖokpo ɔ wɛ ɖò Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ wà wɛ ɖò égbé. Ðǒ ayi kpɔ́ndéwú elɔ lɛ wu. Ðò 1930 kpo 1950 kpo vlamɛ ɖò États-Unis ɔ, azɔn gegě wɛ mǐ yì hwɛ nukɔn bo na dó jɛhun dó acɛ e mǐ ɖó, bo na sɛn Mawu é jí. Hwɛɖɔtɔ́ ɖé lɛ xlɛ́ nyi wɛn ɖɔ nǔ mǐtɔn kún nɔ jɛ yetɔn jí ó. Ðò Québec, ɖò Canada ɔ, Sinsɛn Katolika tɔn kpo Acɛkpikpa e ɖò tò nu é kpo ɖó gbè kpɔ́ bo na dó ɖó azɔ̌ mǐtɔn te. È wlí wɛnjlatɔ́ gegě dó ganmɛ, ɖó ye ɖɔ Axɔ́suɖuto Mawu tɔn sín xó nú nɔzo yetɔn lɛ kpowun wutu. Ðò Allemagne ɔ, acɛkpikpa Nazi tɔn hu nɔví sunnu winnyawinnya gegě. Ðò agaɖanu dìn ɔ, è ɖó hwɛ nú nɔví mǐtɔn lɛ gegě ɖò Russie, bo wlí ye dó ganmɛ, ɖó ye ɖò xó ɖɔ dó Biblu wu wɛ wutu; acɛkpatɔ́ lɛ ɖɔ ɖɔ “todɔnfúnlɛ̌nzɔ́” wɛ. Ye tlɛ gbɛ́ ɖɔ è kún na má Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn e ɖò Russie-gbè mɛ é ó, è kún ka na lɛ́ mɔ ɖò mɛɖé sí ó, lé é ɖò “wema e nɔ dɔn tò fún lɛ̌n lɛ é” mɛ, ɖó è zán nyikɔ Jehovah ɔ ɖ’emɛ wutu.

16. Lee 1 Jaan 4:1 tɛɖɛ̌ jí gbɔn é ɔ, etɛwu mǐ ma ka ɖó na jó adingbanxó e kúnkplá togun Jehovah tɔn lɛ é dó bonu ye na flú mǐ ǎ?

¹⁶ Nɛ̌ mǐ ka sixu nyi alɔ nú nǔ e na zɔ́n bɔ mǐ na klɛ́n afɔ lɛ é gbɔn? Mɔ nǔ jɛ nǔgbo e kúnkplá xó enɛ é wu. Ðò Mawuxóɖiɖɔ Só jí tɔn Jezu tɔn mɛ ɔ, é gb’akpá nú tóɖóetɔ́ lɛ ɖɔ mɛ gegě na nɔ ɖò “nǔvú bǐ ɖó dó [ye] nu wɛ.” (Mat. 5:11) Satáan wɛ nyí jɔtɛn adingban enɛ lɛ tɔn. É nɔ sísɛ́ gbeklánxámɛtɔ́ lɛ, bɔ ye nɔ fúnfún adingban ɖěɖee na wà nǔ dó mɛ ɖěɖee yí wǎn nú nǔgbo ɔ lɛ é wu é kpé. (Nǔɖe. 12:9, 10) Mǐ ɖó na gbɛ́ adingban ɖěɖee gbeklánxámɛtɔ́ mǐtɔn lɛ nɔ ɖó lɛ é. Mǐ ɖó na lɔn gbeɖé bonu adingban mɔ̌hun lɛ na zɔ́n bɔ mǐ na gɔn Mawu sɛn, alǒ, na vɔ́da nú nǔɖiɖi mǐtɔn ǎ.—Xà 1 Jaan 4:1.

17. Ali tɛ nu nǔ e jɛ jɛ nukɔn nú kú Jezu tɔn lɛ é ka zɔ́n bɔ mɛɖé lɛ gbɛ́ ɛ ɖè?

¹⁷ Táan kpɛɖé jɛ nukɔn nú kú Jezu tɔn ɔ, mɛsɛ́dó tɔn 12 lɛ ɖokpo flú i. Mɛsɛ́dó ɖevo ɖɔ ɖɔ emi kún tuùn Jezu ó azɔn atɔn, bɔ mɛsɛ́dó lɛ bǐ jó è dó ɖò zǎn e jɛ nukɔn nú kú tɔn é mɛ. (Mat. 26:14-16, 47, 56, 75) É kpaca Jezu ǎ. É tlɛ ko ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ nǔ na wá nyí mɔ̌. (Jaan 6:64; 13:21, 26, 38; 16:32) Enyi mɛɖé lɛ mɔ mɔ̌ ɔ, é sixu nyí afɔklɛ́nnú nú ye bɔ ye sixu ko ɖɔ: ‘Enyi mɔ̌ wɛ mɛsɛ́dó Jezu tɔn lɛ nɔ wà nǔ gbɔn ɔ, un ba bo na byɔ ye mɛ ǎ.’

18. Nǔɖɔɖ’ayǐ tɛ lɛ ka jɛnu ɖò nǔ ɖěɖee jɛ jɛ nukɔn nú kú Jezu tɔn lɛ é mɛ?

¹⁸ Etɛ Biblu ka ɖɔ? Xwè kanweko mɔ̌kpan jɛ nukɔn ɔ, Jehovah ko ɖɔ ɖ’ayǐ ɖò Xó tɔn mɛ ɖɔ è na sà Mɛsiya ɔ yí gankwɛ 30. (Zak. 11:12, 13) Mɛ e na sà Jezu ɔ na nyí xɔ́ntɔn vívɛ́ tɔn lɛ ɖokpo. (Ðɛh. 41:10) Gbeyiɖɔ Zakalíi lɛ́ wlán ɖɔ: “Hu i, enɛ ɔ lɛngbɔ̌ lɛ na gbadó.” (Zak. 13:7) Nǔ enɛ lɛ e jɛ é zɔ́n bɔ gbɛtɔ́ ayijlɔjlɔnɔ lɛ gbɛ́ Jezu ǎ. Nǔɖiɖi yetɔn lɛ́ lidǒ hwenu e ye mɔ bɔ nǔɖɔɖ’ayǐ enɛ lɛ jɛ dó Jezu wu é.

19. Etɛ wu ayijlɔjlɔnɔ lɛ ka mɔ nǔ jɛ?

 ¹⁹ Nǔ ɖokpo ɔ nɔ lɛ́ jɛ égbé wɛ à? Ganji. Ðò hwe mǐtɔn nu ɔ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn e è tuùn ganji é ɖé lɛ ɖó Jehovah sinsɛn te, bo huzu gǔfɔndómawujitɔ́, lobo tɛ́n kpɔ́n bá dɔn mɛ gegě dó ahwan yetɔn mɛ. Ye fúnfún adingbanxó lɛ kpo nǔgbo adaɖé lɛ kpo kpé dó Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ wu, bo nɔ lɛ́ ɖó adingban dó mǐ wu ɖò xójlawema lɛ mɛ, ɖò hladio, televiziɔn kpo Ɛntɛnɛti kpo jí. Amɔ̌, enɛ nyí afɔklɛ́nnú nú ayijlɔjlɔnɔ lɛ ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, ye mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ Biblu ko ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ nǔ na nyí mɔ̌.—Mat. 24:24; 2 Pi. 2:18-22.

20. Nɛ̌ mǐ ka sixu wà gbɔn bɔ mɛ e ko jó nǔgbo ɔ dó lɛ é ma na nyí afɔklɛ́nnú nú mǐ ǎ? (2 Timɔtée 4:4, 5)

²⁰ Nɛ̌ mǐ ka sixu nyi alɔ nú nǔ e na zɔ́n bɔ mǐ na klɛ́n afɔ lɛ é gbɔn? Mǐ ɖó na hɛn nǔɖiɖi mǐtɔn lidǒ gbɔn nǔ kplɔnkplɔn hwɛhwɛ, ɖɛ xixo hwebǐnu kpo blobló bonu alɔnu mǐtɔn ni ján ɖò azɔ̌ e Jehovah sɔ́ d’así nú mǐ é mɛ gblamɛ. (Xà 2 Timɔtée 4:4, 5.) Enyi mǐ ɖó nǔɖiɖi ɔ, xɛsi na ɖi mǐ hwenu e mǐ na sè xó e ma sɔgbe ǎ lɛ é ǎ. (Eza. 28:16) Wǎn e mǐ yí nú Jehovah, Xó tɔn kpo nɔví mǐtɔn lɛ kpo é na d’alɔ mǐ bɔ mɛ e ko jó nǔgbo ɔ dó lɛ é na nyí afɔklɛ́nnú nú mǐ ǎ.

21. Mɛ gegě nɔ gbɛ́ wɛn mǐtɔn égbé có, etɛ jí mǐ ka sixu kú dó?

²¹ Ðò Jezu sín hwenu ɔ, mɛ gegě gbɛ́ ɛ. Amɔ̌, mɛ gegě ɖevo lɛ yí gbè nú nǔkplɔnmɛ tɔn lɛ. É hwe bǐ ɔ, mɛ e ɖò Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Jwifu lɛ tɔn é ɖokpo kpo “vɔsanúxwlémawutɔ́ wɔbuwɔbu ɖé lɛ” kpo tlɛ ɖò mɛ enɛ lɛ mɛ. (Mɛ. 6:7; Mat. 27:57-60; Mak. 15:43) Égbé ɖesu ɔ, gbɛtɔ́ livi mɔ̌kpan tíìn bo ko klɛ́n afɔ ǎ. Etɛwu? Ðó ye tuùn nǔgbo e ɖò Biblu mɛ lɛ é, bo yí wǎn na. Mawuxówema ɔ ɖɔ: “Sɛ́n towe ɔ, mɛ e yí wǎn na lɛ ɔ, fífá ɖaxó ɖé wɛ ye ɖó; afɔklɛ́nnú ɖebǔ ɖè nú ye ǎ.”—Ðɛh. 119:165.