Xókwín ‘nicɛ’ ɔ sín tinmɛ wɛ nyí ɖɔ “é ni nyí mɔ̌,” alǒ “é ni cɛ́.” Xókwín Ebléegbe tɔn ɖé mɛ wɛ é gosin bɔ tinmɛ tɔn nyí “nɔ gbeji,” “nyǐ mɛ ɖejid’ewu.” È zán hweɖelɛnu ɖò sɛ́n linu. Enyi mɛɖé dó akpá ɖé ɔ, é ɖó na ɖɔ ‘nicɛ’ dó ɖexlɛ́ ɖɔ nǔ e emi ɖɔ é sɔgbe, bɔ enyi é jì nǔɖe ɔ, emi na sɔ́ kpan. (Kɛ́n. 5:22) ‘Nicɛ’ ɖiɖɔ ɖò agbawungba tlɛ lɛ́vɔ nyí hwɛjijɔ ɖaxó e wu é ɖó na ɖè akpá e é dó é é.—Nɛɛ. 5:13.

Kpɔ́ndéwú lee è zán ‘nicɛ’ gbɔn é tɔn nukúnɖeji ɖokpo ɖò Sɛ́nflínmɛ wemata 27gɔ́ ɔ mɛ. Ee Izlayɛli-ví lɛ yì Akpádídó Yikúngban ɔ jí gudo é ɔ, ye ɖó na nɔ kplé ɖò Ebalu Só kpo Galizimu Só kpo tɛntin bo na nɔ ɖótó Sɛ́n ɔ, hwenu e è na ɖò xixa wɛ é. Enyi Sɛ́n ɔ kɛɖɛ wɛ ye nɔ yì ɖótó ɖò finɛ kpowun ǎ, loɔ, ye nɔ lɛ́ ɖɔ agbawungba ɖɔ emi yí gbè na. Enyi è xà nǔ e tónúmase na jì é nú ye ɔ, ye nɔ ɖɔ ‘Nicɛ’ dó ɖexlɛ́ ɖɔ ye yí gbè na. (Sɛ́n. 27:15-26) Hwenu e sunnu, nyɔnu kpo yɔkpɔvu kpo afatɔ́n mɔkpan ɖò gbè yí d’aga wɛ é ɔ, dǒ nukún lee gbè yetɔn na ko cí é mɛ kpɔ́n sɛ́dó! (Joz. 8:30-35) É ɖò wɛn ɖɔ ye kún na wɔn xó e ye ɖɔ gbè enɛ gbè lɛ é gbeɖé ó. Izlayɛli-ví enɛ lɛ wà nǔ sɔgbe xá xó yetɔn, ɖó tan ɔ ɖɔ: ‘Izlayɛli-ví lɛ sɛn Jehovah Jozuwée hwenu. Ee Jozuwée kú ɔ, ye lɛ́ sɛn Jehovah ɖò mɛxo e mɔ nǔ ɖagbe e Jehovah wà nú Izlayɛli-ví lɛ hwenu.’—Joz. 24:31.

Jezu lɔmɔ̌ zán ‘nicɛ’ dó dó zǒgbe jí ɖɔ xó jɔ xó ɖɔ wɛ emi ɖè, amɔ̌, ali e nu é wà mɔ̌ ɖè é kpé we ǎ. É nɔ zán ‘nicɛ’ (ee è lilɛ dó “nǔgbo” ɖò Fɔngbe mɛ é) dó yí gbè nú xó ɖé ǎ, é nyɔ́ wà ɔ, é nɔ zán ɖò bǐbɛ̌mɛ xóɖiɖɔ ɖé tɔn dó xlɛ́ ɖɔ xó jɔ xó ɖɔ wɛ emi ɖè. Hweɖelɛnu ɔ, é nɔ vɔ́ xókwín ɔ ɖɔ bo nɔ ɖɔ ‘nicɛ, nicɛ.’ (Mat. 5:18; Jaan 1:51) Mɔ̌ mɛ ɔ, é na jiɖe tóɖóetɔ́ lɛ ɖɔ xó emitɔn lɛ nyí nǔgbo bɔ nǔ bǐ vɔ ɖ’ewu. Jezu sixu ɖɔ xó kpo jiɖe mɔhun  kpo ɖó éɖokponɔ wɛ è na acɛ bɔ é na bló bɔ akpá e Mawu dó lɛ é bǐ na jɛnu.—2 Kɔ. 1:20; Nǔɖe. 3:14.

Izlayɛli-ví lɛ nɔ lɛ́ zán ‘nicɛ’ hwenu e ye ɖò susu kpa nú Jehovah wɛ é, kpo hwenu e ye ɖò ɖɛ xò sɛ́dó è wɛ é kpo. (Nɛɛ. 8:6; Ðɛh. 41:14) Enyi mɛ e ɖò ɖɛ ɖé ɖótó wɛ lɛ é ɖɔ nicɛ ɖò ɖɛ ɔ gudo ɔ, ye nɔ ɖexlɛ́ ɖɔ emi yí gbè nú nǔ e è ɖɔ é. Mɔ̌ mɛ ɔ, ali nɔ hun nú mɛ e ɖò finɛ lɛ é bǐ bɔ ye na ɖ’alɔ ɖò ɖɛ ɔ mɛ, bo nɔ ɖu sinsɛn-biblo sɛ́dó Jehovah gbɔn mɔ̌ sín vivǐ. Nǔ e jɛ hwenu e Axɔ́su Davidi sɔ́ akɔjijɛgbá Jehovah tɔn wá Jeluzalɛmu é nɛ. Ðò awǎjijɛ sín nǔ e bɔ d’ewu é hwenu ɔ, é xoɖɛ kpo ayi bǐ kpo bɔ é cí han ɖɔhun bɔ è wlan dó 1 Tan 16:8-36 mɛ. Xó e é ɖɔ lɛ é sísɛ́ mɛ e ɖò finɛ lɛ é sɔmɔ̌ bɔ “togun ɔ bǐ ɖɔ: ‘Nicɛ! mi kpa susu nú Jehovah!’” É víví nú ye ɖɔ ye sɛn Jehovah ɖó kpɔ́.

Mɔ̌ ɖokpo ɔ, enyi Klisanwun xwè kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn lɛ ɖò susu kpa nú Jehovah wɛ ɔ, ye nɔ ɖɔ ‘nicɛ.’ Biblu wlantɔ́ lɛ zán xó-kwín enɛ hwɛhwɛ ɖò wema-sɛ́dó-mɛ yetɔn lɛ mɛ. (Hlɔ. 1:25; 16:27; 1 Pi. 4:11) Wema Nǔɖexlɛ́mɛ tɔn tlɛ ɖè nǔɖiɖó gbigbɔ tɔn e ɖò jixwé lɛ é xlɛ́ bɔ ye ɖò susu kpa nú Jehovah wɛ bo nɔ ɖɔ: “[Nicɛ]! Aleluya!” (Nǔɖe. 19:1, 4) Klisanwun bǐbɛ̌mɛ tɔn lɛ ɖó aca bo nɔ ɖɔ ‘nicɛ’ ɖò ɖɛ lɛ sín vivɔnu ɖò kplé yetɔn lɛ jí. (1 Kɔ. 14:16) É ɖò mɔ̌ có, é nyí xókwín ɖé bɔ ye nɔ ɖɔ kpowun ǎ.

Ee mǐ gbéjé lee mɛsɛntɔ́ Jehovah tɔn lɛ zán xókwín ‘nicɛ’ ɔ gbɔn é kpɔ́n gudo dìn é ɔ, mǐ sixu mɔ nǔ e wu é ɖò taji ɖɔ è ni nɔ ɖɔ ‘nicɛ’ ɖò ɖɛxixo ɖé gudo é. Enyi mǐ nɔ ɖɔ nicɛ ɖò ɖɛ mǐɖesunɔ tɔn lɛ gudo ɔ, é nɔ ɖexlɛ́ ɖɔ mǐ tuùn nǔ e mǐ ɖɔ lɛ é nǔgbo nǔgbo. Bɔ enyi mǐ ɖɔ ‘nicɛ’ ɖò ɖɛ agbawungba tɔn ɖé gudo, é na bo nyí dó ayi mɛ ɔ,  mǐ nɔ ɖexlɛ́ ɖɔ mǐ yí gbè nú nǔ e è ɖɔ lɛ é. Nǔ ɖevo e wu ‘nicɛ’ mǐtɔn xɔ akwɛ é ɖé lɛ ɖíe:

É nɔ zɔ́n bɔ ayi mǐtɔn nɔ ɖò te hwenu e è ɖò ɖɛ xò wɛ é. Enyi nǔ e mǐ nɔ ɖɔ ɖò ɖɛ hwenu é kɛɖɛ gblamɛ wɛ mǐ nɔ sɛn Jehovah gbɔn ǎ, loɔ, mǐ nɔ lɛ́ wà mɔ̌ gbɔn lee mǐ nɔ wà nǔ gbɔn ɖò ɖɛ ɔ hwenu é gblamɛ. Ðó mǐ jló na ɖɔ ‘nicɛ’ kpo ayi bǐ kpo wutu ɔ, enɛ nɔ d’alɔ mǐ bɔ mǐ nɔ nɔ xwíi bo nɔ ɖótó ɖɛ ɔ ganji.

É nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ nɔ bǔ dó sɛn Mawu. Ðò ɖɛ agbawungba tɔn hwenu ɔ, xó e ɖɔ dó ɖɛ mɛ wɛ mɛ e ɖò ɖɛ ɔ xò wɛ é ɖè é wɛ agun ɔ bǐ nɔ ɖótó. (Mɛ. 1:14; 12:5) Hwenu e mǐ nɔ ɖɔ nicɛ ɖó kpɔ́ xá nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu mǐtɔn lɛ kpo é ɔ, é nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ lɛ́ vɛ́ d’eji. Hwenu e mǐ ɖɔ ‘nicɛ’ ɖó kpɔ́ ɖò ɖɛxixo ɖé gudo, é sixu nyí d’aga alǒ dó xomɛ é ɔ, enɛ sixu sísɛ́ Jehovah bɔ é na na sinkɔn nú nǔ e mǐ byɔ ɛ é.

Mǐ nɔ kpa susu nú Jehovah. Jehovah nɔ ɖ’ayi nǔ e mǐ nɔ wà ɖò sinsɛn-biblo mǐtɔn mɛ lɛ é bǐ wu. (Luk. 21:2, 3) É nɔ mɔ nǔ e nɔ sísɛ́ mǐ é kpo nǔ e ɖò ayi mǐtɔn mɛ é kpo. É na bo nyí ɖɔ alokan jí wɛ mǐ ɖó na ɖótó kplé ɖé gbɔn ɔ, mǐ sixu kúdeji ɖɔ Jehovah nɔ ɖ’ayi ‘nicɛ’ e mǐ nɔ ɖɔ kpo mɛɖéesɔ́hwe kpo é wu. ‘Nicɛ’ mǐtɔn nɔ gɔ́ nú nɔví mǐtɔn e ɖò susu kpa nú Jehovah wɛ ɖò kplé jí lɛ é tɔn.

‘Nicɛ’ mǐtɔn sixu cí nǔ e ma hwɛ́n nǔɖe ǎ é ɖɔhun, amɔ̌, é nyí mɔ̌ ɖò ali ɖebǔ nu ǎ. Études perspicaces des Écritures ɖɔ: “Gbɔn xókwín ɖokpo enɛ zinzan gblamɛ ɔ, Mawu sɛntɔ́ lɛ sixu ɖè jiɖiɖe, nǔsumɛnukúnmɛ, kpo nukúnɖiɖó titewungbe kpo e ɖò ayi yetɔn mɛ lɛ é xlɛ́.” Mi nú ‘nicɛ’ mǐtɔn lɛ bǐ ni nɔ kpa susu nú Jehovah.—Ðɛh. 19:15.