1. Ényí mɛ lɛ́ wá kplé mǐtɔn lɛ́ azɔn nukɔn nukɔntɔn ɔ, étɛ́ wú yě ka nɔ ɖ’ayi? (Lɛ̌ kpɔ́n fɔtóo ɔ.)

 DǑ NUKÚN mɛ kpɔ́n, asú kpó asi kpó ɖé yi kplé yětɔn nukɔn nukɔntɔn ɔ ɖo kpléxɔ Axɔ́súɖuto ɔ tɔn Kúnnuɖetɔ́ Jexóva tɔn lɛ́ tɔn ɖé mɛ. Ée yě mɔ lě do nɔví lɛ́ jɔ gbɛtɔ́ sɔ é kpó lě do yě nɔ ɖe wǎnyíyí xlɛ́ yěɖée lɛ́ sɔ é kpó é ɔ, é dɔn yě tawun. Ée yě ɖo ali jí bo xwe xwé é ɔ, asi ɔ ɖɔ nú asú tɔn ɖɔ: ‘Mɛ élɔ́ lɛ́ gbɔn vo tawun, bɔ un ɖu vǐví kpɔ́ninɔ xá yě tɔn tawun.’

2. Aniwú mɛɖé lɛ́ ka ɖó Jexóva sinsɛn te?

² Wǎnyíyí e ɖo agun klisánwun tɔn mɛ é jí wǔ tawun. É ɖo wɛn ɖɔ, Kúnnuɖetɔ́ Jexóva tɔn lɛ́ kún nyí mɛ maɖóblɔ̌ ó. (1 Jaan 1:8) Énɛ́ wú ɔ, lě do mǐ fɔ́n bo ɖo mɛ e ɖo agun ɔ mɛ lɛ́ é tuun d’é jí wɛ sɔ é ɔ, mɔ̌ do wɛ mǐ ná ɖibla wá mɔ nǔ jɛ gǎnmaɖó yětɔn lɛ́ wú sɔ é nɛ́. (Hlɔ̌. 3:23) É blá wǔ ɖɔ, mɛɖé lɛ́ ko jó nǔwanyido mɛ ɖěvo lɛ́ tɔn dó bɔ é zɔ́n bɔ yě ɖó Jexóva sinsɛn te.

3. Étɛ́ ka nɔ dó gesí ahwanvú Jezu tɔn nǔgbó lɛ́? (Jaan 13:34, 35)

³ Mǐ ní lɛ́ kpɔ́n wěmafɔ e mɛ è ɖe xóta mǐtɔn sín é. (Xa Jaan 13:34, 35.) Étɛ́ ka nɔ dó gesí ahwanvú Klísu tɔn nǔgbó lɛ́? Wǎnyíyí wɛ; é nyí yě mɛ́ bɔ nǔ bǐ vɔ ɖ’é wú wɛ ǎ. Lɛ̌ ɖ’ayi wú ɖɔ Jezu kún ɖɔ xó élɔ́ ó: ‘Ényí mi yí wǎn nú miɖée lɛ́ ɔ, mi ná tuun ɖɔ mi nyí ahwanvú ce lɛ́.’ É nyɔ́ wa ɔ, é ɖɔ: “Ényí mi yí wǎn nú miɖée lɛ́ ɔ, mɛ lɛ́ bǐ ná tuun ɖɔ mi nyí ahwanvú ce lɛ́.” Mɔ̌ mɛ ɔ, Jezu ɖe xlɛ́ ɖɔ é kún nyí ahwanvú émítɔn lɛ́ kɛ́ɖɛ́ wɛ ná tuun mɛ ɖěɖěe nyí ahwanvú émítɔn nǔgbó lɛ́ é ó, loɔ, mɛ ɖěɖěe ma ɖo agun klisánwun tɔn ɔ mɛ ǎ lɛ́ é lɔ ná tuun yě, ɖó wǎnyíyí e ma ɖó cejɛ́nnábí ǎ bɔ yě nɔ ɖe xlɛ́ yěɖée lɛ́ é wútu.

4. Étɛ́ mɛɖé lɛ́ ka sixú ba ná tuun dó klisánwun nǔgbó lɛ́ wú?

 ⁴ Mɛ ɖěɖěe ma nyí Kúnnuɖetɔ́ Jexóva tɔn ǎ é ɖé lɛ́ sixú nɔ kanbyɔ́ yěɖée ɖɔ: ‘Nɛ̌ wǎnyíyí ka nɔ zɔ́n bɔ è nɔ tuun ahwanvú Jezu tɔn nǔgbó lɛ́ gbɔn? Nɛ̌ Jezu ka ɖe wǎnyíyí xlɛ́ mɛsɛ́dó tɔn lɛ́ gbɔn? Nɛ̌ è ka sixú xwedó kpɔ́ndéwú Jezu tɔn égbé gbɔn?’ É ná nyɔ́ ɖɔ mɛ e ko nyí Kúnnuɖetɔ́ lɛ́ é ní lin tamɛ dó xósin nǔkanbyɔ́ énɛ́ lɛ́ tɔn jí. Mɔ̌ wiwa sixú d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná nɔ ɖe wǎnyíyí xlɛ́ mɛ hú gǎn, tají ɔ, hwenu e mǐ ɖo xwi ɖí xá nǔwanyido mǐɖée lɛ́ tɔn wɛ é.—Efɛ́. 5:2.

5. Tínmɛ xó Jezu tɔn e ɖo Jaan 15:12, 13 mɛ é.

⁵ Jezu ɖe xlɛ́ nyi wɛn ɖɔ wǎnyíyí bǔnɔ ɖé ná dó gesí ahwanvú émítɔn lɛ́. (Xa Jaan 15:12, 13.) Ðǒ ayi nǔ e sín gbe Jezu ɖe nú yě é wú: “Mi ní yí wǎn nú miɖée lɛ́ lěe un yí wǎn nú mi gbɔn é.” Étɛ́ ka nyí tínmɛ énɛ́ tɔn? Lěe Jezu tínmɛ gbɔn é ɔ, wǎnyíyí mɛɖée sísɔ́ dó sá vɔ̌ tɔn wɛ, énɛ́ wɛ nyí wǎnyíyí e nɔ sísɛ́ klisánwun ɖé, bɔ é tlɛ nɔ ɖo gbesisɔmɛ bá kú dó nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ tɔn ɖé sín takúnmɛ é, ényí é byɔ́ ɖó mɔ̌ ɔ nɛ́. b

6. Nɛ̌ Xó Mawu tɔn ka ɖe xlɛ́ ɖɔ wǎnyíyí ɖo tají tawun gbɔn?

⁶ Xó Mawu tɔn kplɔ́n mǐ ɖɔ wǎnyíyí ɖo tají tawun. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛ gěgé nɔ sɔ́ wěmafɔ Biblu tɔn élɔ́ lɛ́ dó wěmafɔ e yě yí wǎn ná tawun lɛ́ é mɛ: “Mawu ɔ, wǎnyíyí wɛ é nyí.” (1 Jaan 4:8) “A ɖó ná yí wǎn nú nɔzo towe hwiɖésúnɔ ɖɔhun.” (Mat. 22:39) “Wǎnyíyí nɔ cyɔ́n nǔ dó hwɛ wɔ̌búwɔ́bú.” (1 Pi. 4:8) “Wǎnyíyí nɔ vɔ gbeɖé ǎ.” (1 Kɔ. 13:8) Wěmafɔ énɛ́ lɛ́ kpó ɖěvo lɛ́ kpó xlɛ́ nyi wɛn ɖɔ é ɖo tají tawun ɖɔ è ní ɖe jijɔ ɖaaɖagbe énɛ́ xlɛ́.

7. Aniwú Satáan ma ka sixú kpé wú bo kplɔ́n nǔ gbɛtɔ́ lɛ́ bónú yě ná yí wǎn nú yěɖée, bo lɛ́ nɔ bǔ ǎ?

⁷ Mɛ gěgé nɔ kanbyɔ́ ɖɔ: ‘Nɛ̌ un ka sixú tuun sinsɛn nǔgbó ɔ gbɔn? Sinsɛn lɛ́ bǐ wɛ nɔ ɖɔ ɖɔ  émí nɔ kplɔ́n nǔgbó ɔ mɛ, é ɖo mɔ̌ có, nǔ vovo wɛ yě mɛ ɖokpó ɖokpó nɔ kplɔ́n mɛ dó Mawu wú.’ Satáan bló bɔ sinsɛn nǔvú gěgé tíin, bɔ énɛ́ zɔ́n bɔ é nɔ vɛ́ wǔ nú gbɛtɔ́ lɛ́ bónú yě ná tuun sinsɛn e nyí nǔgbó ɔ é. Amɔ̌, é sixú ɖó kplékplé nɔví lɛ́ tɔn e gbɔn gbɛ ɔ bǐ mɛ bɔ wǎn yí nú mɛ ɖ’é mɛ é ɖé ayǐ ǎ. Jexóva kɛ́ɖɛ́ jɛ́n sixú wa énɛ́. Mǐ tuun mɔ̌, ɖó Jexóva wɛ nyí Jɔtɛn wǎnyíyí tɔn; mɛ ɖěɖěe gbigbɔ Jexóva tɔn nɔ xlɛ́ ali, bɔ nyɔ̌ná tɔn nɔ lɛ́ kɔn dó yě jí lɛ́ é kɛ́ɖɛ́ jɛ́n sixú ɖó wǎnyíyí adodwé ɔ ɖo yěɖée lɛ́ tɛ́ntin. (1 Jaan 4:7) Hwɛjijɔ énɛ́ wú wɛ Jezu ɖɔ ɖɔ ahwanvú émítɔn lɛ́ kɛ́ɖɛ́ jɛ́n sixú ɖó wǎnyíyí adodwé ɔ ɖo yěɖée lɛ́ tɛ́ntin.

8-9. Nɛ̌ wǎnyíyí e ɖo Kúnnuɖetɔ́ Jexóva tɔn lɛ́ tɛ́ntin é ka ko dɔn mɛ gěgé gbɔn?

⁸ Lěe Jezu ko ɖɔ ɖ’ayǐ gbɔn é ɔ, mɛ gěgé tuun ahwanvú tɔn nǔgbó lɛ́, gbɔn wǎnyíyí adodwé e yě nɔ ɖe xlɛ́ ɖo yěɖée lɛ́ tɛ́ntin é gblamɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nɔví súnnu ɖokpó nɔ nyí Ian, bo flín kpléɖókpɔ́ ɖaxó nukɔntɔn e é yi é; è bló kpléɖókpɔ́ énɛ́ ɖo anyǔmlímlísɔ́afɔtɛn e ɖo malínmálín dó xwé tɔn é. Sun kléwún ɖé lɛ́ jɛ nukɔn nú kpléɖókpɔ́ énɛ́ ɔ, Ian ko yi kpɔ́n lɔ̌nyijǐ-fɔnkan yihún ɖé ɖo anyǔmlímlísɔ́afɔtɛn ɔ. É ɖɔ: “Vogbingbɔn e ɖo nǔwiwa énɛ́ e un kpɔ́n é kpó kpléɖókpɔ́ e domɛ un yi é kpó tɛ́ntin é gégé. Kúnnuɖetɔ́ lɛ́ nɔ sí mɛ, bo nɔ lɛ́ sɔ́ nǔ ganjí, bɔ vǐ yětɔn lɛ́ ka nɔ jlɛ́ hɛn ǎ.” É ɖɔ gɔ́ ná ɖɔ: “Tají bǐ ɔ, nǔ kpɛ e mɛ énɛ́ lɛ́ ɖó é nɔ kpé yě, bɔ yě nɔ lɛ́ nɔ fífá mɛ; nǔ e ba wɛ un ɖe nukúnmyátakín ɖo gbɛzán ce mɛ é nɛ́. Un sɔ́ flín xóɖiɖɔ e è xwlé mɛ hwenɛ́nu é ɖě ǎ, amɔ̌, lěe Kúnnuɖetɔ́ lɛ́ wa nǔ gbɔn é cí ayi ce mɛ.” c É ɖo wɛn ɖɔ, wǎnyíyí adodwé e mǐ ɖó nú mǐɖée é wɛ zɔ́n bɔ mǐ nɔ wa nǔ gbɔn mɔ̌. Ðó mǐ yí wǎn nú nɔví mǐtɔn lɛ́ wútu ɔ, mǐ nɔ wa nǔ xá yě kpó xomɛnyínyɔ́ kpó, kpódó sísí kpán.

⁹ Nɔví súnnu ɖé nɔ nyí John, bɔ hwenu e é jɛ kplé lɛ́ yi jí é ɔ, lěe nǔ cí nú mɛ e xó mǐ ɖɔ wá yi é pɛ́ɛ́ wɛ é cí nú é lɔmɔ̌ ɖo bǐbɛ́mɛ: “Lěe mɛ lɛ́ nɔ dó xɔ́ntɔn mɛ gbɔn é dɔn mì tawun; yě jɔ gbɛtɔ́ sɔmɔ̌ bɔ un lin ɖɔ mɛ maɖóblɔ̌ wɛ nú yě. Wǎnyíyí adodwé e yě ɖó é zɔ́n bɔ un kú d’é jí ɖɔ un mɔ sinsɛn nǔgbó ɔ.” d Tan énɛ́ lɛ́ kpó mɔ̌hun ɖěvo lɛ́ kpó xlɛ́ ɖɔ mɛsɛntɔ́ Jexóva tɔn lɛ́ wɛ nyí klisánwun nǔgbó lɛ́.

10. Hwetɛ́nu ali bǔnɔ ɖé ka nɔ hun nú mǐ bónú mǐ ná ɖe wǎnyíyí klisánwun tɔn mǐtɔn xlɛ́? (Lɛ̌ kpɔ́n tínmɛ e ɖo do é.)

¹⁰ Lěe mǐ ko ɖɔ gbɔn ɖo bǐbɛ́mɛ é ɔ, nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ mǐtɔn lɛ́ ɖě nyí mɛ maɖóblɔ̌ ǎ. Hweɖélɛ́nu ɔ, yě nɔ ɖɔ, alǒ nɔ wa nǔ ɖěɖěe nɔ d’akpɔ nú mǐ lɛ́ é. e (Ja. 3:2) Ðo ninɔmɛ énɛ́ lɛ́ mɛ ɔ, ali bǔnɔ ɖé wɛ hun nú mǐ bɔ mǐ ná ɖe wǎnyíyí klisánwun tɔn mǐtɔn xlɛ́ yě, gbɔn lěe mǐ nɔ wa nǔ gbɔn é gblamɛ. Étɛ́ kpɔ́ndéwú e Jezu sɔ́ ɖ’ayǐ nú mǐ ɖ’ali énɛ́ nu é ka sixú kplɔ́n mǐ?—Jaan 13:15.

11. Jijɔ nyanya tɛ́ lɛ́ ka wa nǔ dó Jaki kpó Jaan kpó wú? (Lɛ̌ kpɔ́n fɔtóo ɔ.)

¹¹ Jezu ɖó nukún ɖɔ ahwanvú émítɔn lɛ́ ní nyí mɛ maɖóblɔ̌ ǎ. É nyɔ́ wa ɔ, é d’alɔ yě kpó wǎnyíyí kpó bónú yě ná w’azɔ̌ ɖo gǎnmaɖó yětɔn lɛ́ wú, bo bló hǔzúhúzú lɛ́ bónú nǔ yětɔn ná nyɔ́ Jexóva nukúnmɛ. Ðo ninɔmɛ ɖé mɛ ɔ, mɛsɛ́dó we, yě wɛ nyí Jaki kpó Jaan kpó, byɔ́ nɔ yětɔn ɖɔ é ní ɖɔ nú Jezu bónú é ní sɔ́ émí ɖó tɛn nukúnɖéjí lɛ́ mɛ ɖo Axɔ́súɖuto  ɔ mɛ. (Mat. 20:20, 21) É ɖo wɛn ɖɔ, goyíyí kpó nǔjlómɛ díngan kpó wɛ wa nǔ dó Jaki kpó Jaan kpó wú.—Nǔx. 16:18.

12. Jaki kpó Jaan kpó kɛ́ɖɛ́ wɛ ɖe jijɔ nyanya lɛ́ xlɛ́ a? Tínmɛ.

¹² É nyí Jaki kpó Jaan kpó kɛ́ɖɛ́ wɛ ɖe jijɔ nyanya lɛ́ xlɛ́ ɖo ninɔmɛ énɛ́ mɛ ǎ. Ð’ayi lěe mɛsɛ́dó e kpo lɛ́ é wa nǔ gbɔn é wú: “Hwenu e yě mɛ wǒ ɖě lɛ́ se xó ɔ é ɔ, xomɛ sin yě dó nɔví nɔví we lɛ́ wú.” (Mat. 20:24) Dǒ nukún gbe vɛsín e Jaki, Jaan kpó mɛsɛ́dó ɖě lɛ́ kpó ná ko dó nú yěɖée lɛ́ é mɛ kpɔ́n. Vlafo, mɛsɛ́dó ɖě lɛ́ sixú ko ɖɔ nǔ lěhun ɖé: ‘Mɛ̌ mi ka lin ɖɔ mi nyí, bo ná byɔ́ tɛn nukúnɖéjí lɛ́ ɖo Axɔ́súɖuto ɔ mɛ? Miɖokpónɔ wɛ w’azɔ̌ syɛ́nsyɛ́n xá Jezu wɛ mi vɛdó a? Mǐ lɔmɔ̌ jɛxá bo ná nɔ tɛn bǔnɔ lɛ́ mɛ.’ Ðěbǔ wɛ é ná bo nyí gbɔn ɔ, mɛsɛ́dó lɛ́ jó ninɔmɛ énɛ́ dó nú hwenu ɖé, bɔ é d’avaja wǎnyíyí nɔví nɔví tɔn e ɖo yě tɛ́ntin é mɛ.

13. Ée mɛsɛ́dó Jezu tɔn lɛ́ wa nǔ nyi do é ɔ, nɛ̌ é ka wa nǔ gbɔn? (Matíe 20:25-28)

¹³ Nɛ̌ Jezu ka ɖe ɖɛ ninɔmɛ énɛ́ gbɔn? Xomɛ sin i ǎ. É ɖɔ ɖɔ émí ná yi ba mɛsɛ́dó e nyɔ́ hú yě lɛ́ é ǎ, énɛ́ wɛ nyí ɖɔ é ná yi ba súnnu e ná nɔ sɔ́ yěɖée hwe hú gǎn, bo ná nɔ lɛ́ wa nǔ kpó wǎnyíyí kpó xá yěɖée lɛ́ hwebǐnu é ǎ. É nyɔ́ wa ɔ, Jezu ɖɔ xó nú yě kpó suúlu kpó, ɖó é tuun ɖɔ yě ba ná wa nǔ e sɔgbe é. (Xa Matíe 20:25-28.) Nǔgbó wɛ ɖɔ é kún nyí azɔn  nukɔntɔn e mɛsɛ́dó lɛ́ ɖo tíntɛ́nkpɔ́n wɛ bo ná tuun mɛ e hú gǎn mɛ bǐ ɖo yě mɛ é nɛ́ ó, é ka lɛ́ nyí azɔn gǔdo tɔn ɔ nɛ́ ǎ có, é kpo ɖo nǔ wa xá yě wɛ kpó wǎnyíyí kpó.—Mak. 9:34; Luk. 22:24.

14. Ninɔmɛ tɛ́ mɛ mɛsɛ́dó Jezu tɔn lɛ́ ka su ɖe?

¹⁴ É ɖo wɛn ɖɔ, Jezu flín ɖɔ fí e mɛsɛ́dó lɛ́ gosín é wa nǔ dó yě wú. (Jaan 2:24, 25) Jwifu sɛ́nkplɔ́nmɛtɔ́ lɛ́ kpó Falizyɛn lɛ́ kpó kplɔ́n mɛ lɛ́ ɖɔ tɛn nukúnɖéjí ɖé mɛ jɛ́n mɛɖé ɖó ná ɖe cóbɔ è ná ɖó sísí n’i. (Mat. 23:6; sɔ́ jlɛ́ dó video Zinkpo nukúnɖéjí kplɔ́ngbasá tɔn lɛ́ wú.) Sinsɛngán Jwifu lɛ́ nɔ lɛ́vɔ́ lin ɖɔ émí kpɔ́n te hú mɛ ɖěvo lɛ́. f (Luk. 18:9-12) Jezu tuun ɖɔ ninɔmɛ énɛ́ e mɛ mɛsɛ́dó émítɔn lɛ́ su ɖe é sixú wa nǔ dó linlin e yě nɔ ɖó dó yěɖésúnɔ kpó mɛ ɖěvo lɛ́ kpó wú é wú. (Nǔx. 19:11) É nɔ ɖó nukún ɖɔ ahwanvú émítɔn lɛ́ kún ná wa nǔ nyi do gbeɖé ó ǎ, bo ɖó suúlu dó yě wú hwenu e yě wa nǔ nyi do é. É tuun ɖɔ ayi ɖagbe wɛ yě ɖó, énɛ́ wú ɔ, é d’alɔ yě kpó suúlu kpó bɔ yě ɖu ɖo goyíyí kpó nǔjlómɛ díngan kpó jí, lobo tɛ́n kpɔ́n bo ɖó wǎnyíyí ɖó jijɔ énɛ́ lɛ́ tɛnmɛ.

15. Étɛ́ nǔ e jɛ dó Jaki kpó Jaan kpó wú é ka sixú kplɔ́n mǐ?

¹⁵ Nǔ e jɛ dó Jaki kpó Jaan kpó jí é sixú kplɔ́n nǔ gěgé mǐ. Byɔ̌ e yě byɔ́ ɖɔ è ní sɔ́ émí ɖó tɛn nukúnɖéjí lɛ́ mɛ ɖo Axɔ́súɖuto ɔ mɛ é nylá. Amɔ̌, mɛsɛ́dó ɖě lɛ́ lɔmɔ̌ wa nǔ nyi do, hwenu e yě jó ninɔmɛ ɔ dó b’ɛ d’avaja bǔninɔ yětɔn mɛ é. É ɖo mɔ̌ có, Jezu wa nǔ xá mɛsɛ́dó 12 lɛ́ bǐ kpó xomɛnyínyɔ́ kpó, kpódó wǎnyíyí kpán. Nǔkplɔ́nmɛ ɔ ɖíe: Nǔ tají ɔ nyí nǔ e mɛ ɖěvo lɛ́ wa é kɛ́ɖɛ́ ǎ, loɔ, lěe mǐ nɔ wa nǔ gbɔn hwenu e yě wa nǔ nyi do, alǒ ɖe afɔ gbɔ é lɔ ɖo tají. Étɛ́ ka sixú d’alɔ mǐ? Ényí nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ ɖé dó xomɛsin nú mǐ ɔ, mǐ sixú kan nǔ élɔ́ lɛ́ byɔ́ mǐɖée: ‘Aniwú nǔ e é wa é ka dó xomɛsin nú mì sɔmɔ̌? Gǎnmaɖó ce lɛ́ ɖě wɛ énɛ́ ɖe xlɛ́, bɔ un ɖó ná w’azɔ̌ ɖ’é wú a? Wǔvɛ́ ɖé ɖí xwi xá wɛ mɛ e dó xomɛsin nú mì é ka ɖe a? É ná bo tlɛ nyí ɖɔ un mɔ ɖɔ hwɛ ce wɛ jɔ wú wɛ xomɛ sin mì ɔ, un ka sixú ɖe wǎnyíyí xlɛ́, bo sɔ́ hwɛ kɛ mɛ ɔ kpowun a?’ Lě do mǐ nɔ wa nǔ xá mɛ ɖěvo lɛ́ kpó wǎnyíyí kpó sɔ é ɔ, mɔ̌ do wɛ mǐ nɔ xlɛ́ ɖɔ mǐ nyí ahwanvú Jezu tɔn nǔgbó lɛ́ sɔ.

16. Nǔ ɖěvo tɛ́ kpɔ́ndéwú Jezu tɔn ka sixú kplɔ́n mǐ?

¹⁶ Kpɔ́ndéwú Jezu tɔn lɛ́vɔ́ kplɔ́n mǐ ɖɔ mǐ ɖó ná nɔ tɛ́n kpɔ́n bo mɔ nǔ jɛ ninɔmɛ nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ mǐtɔn lɛ́ tɔn wú. (Nǔx. 20:5) Jezu sixú mɔ nǔ jɛ ayi mɛ ɖěvo lɛ́ tɔn mɛ. Mǐdɛɛ lɛ́ ka sixú ǎ. Amɔ̌, mǐ sixú nɔ ɖó suúlu dó nɔví mǐtɔn lɛ́ wú hwenu e yě dó xomɛsin nú mǐ é. (Efɛ́. 4:1, 2; 1 Pi. 3:8) Ényí mǐ kplɔ́n bo tuun ninɔmɛ e mɛ yě su ɖe é ɔ, mɔ̌ wiwa ná bɔ wǔ nú mǐ. Kpɔ́ndéwú ɖé ɖíe.

17. Le tɛ́ kplɔ́n e nukúnkpénǔwútɔ́ lɛ̌dó tɔn ɖé kplɔ́n bo tuun nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ tɔn ɖé d’é jí é ka hɛn wá n’i?

¹⁷ Nukúnkpénǔwútɔ́ lɛ̌dó tɔn ɖé flín nɔví súnnu e ɖo agun e é nɔ yi ba kpɔ́n ɖo zǎnzǎnhwe jí Aflíka tɔn lɛ́ é ɖokpó mɛ é ɖé. Ðo bǐbɛ́mɛ ɔ, nukúnkpénǔwútɔ́ lɛ̌dó tɔn ɔ lin ɖɔ nɔví súnnu ɔ kún nɔ nyɔ́ xomɛ ó. Nɛ̌ nukúnkpénǔwútɔ́ lɛ̌dó tɔn ɔ ka wa nǔ gbɔn? É ɖɔ: “Un ɖó wǔ zɔ nú nɔví ɔ ǎ, é nyɔ́ wa ɔ, un kán ɖ’é jí bá tuun i d’é jí.” Hwenu e nukúnkpénǔwútɔ́ lɛ̌dó tɔn ɔ zán hwenu ɖó kpɔ́ xá nɔví ɔ é ɔ, é tuun ninɔmɛ e mɛ nɔví ɔ su ɖe é kpó lěe énɛ́ wa nǔ dó lěe é nɔ wa nǔ xá mɛ ɖěvo lɛ́ gbɔn é wú sɔ é kpó. Nukúnkpénǔwút ɔ́ lɛ̌dó tɔn ɔ gbɛ kan d’é nu bo ɖɔ: “Hwenu e un mɔ lě do é vɛ́ wǔ n’i sɔ ɖɔ é ní bló hǔzúhúzú e é ba ná bló bá dó nɔ ganjí xá mɛ ɖěvo lɛ́ é kpó lě do é ko húzú sɔ é kpó é ɔ, un yí wǎn n’i. Mǐ húzú xɔ́ntɔn alɔmayimɛ.” Nǔgbó ɔ, ényí mǐ tɛ́n kpɔ́n bo mɔ nǔ jɛ ninɔmɛ nɔví mǐtɔn lɛ́ tɔn wú ɔ, hwɛhwɛ wɛ é nɔ bɔ wǔ nú mǐ bɔ mǐ nɔ yí wǎn nú yě.

18. Ényí nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ mǐtɔn ɖé dó xomɛsin nú mǐ ɔ, nǔkanbyɔ́ tɛ́ lɛ́ mǐ ka sixú kanbyɔ́ mǐɖée? (Nǔnywɛ́xó 26:20)

¹⁸ Hweɖélɛ́nu ɔ, mǐ sixú mɔ ɖɔ é byɔ́ ɖɔ mǐ ní sɛkpɔ́ nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ mǐtɔn e jɛ do nú mǐ é ɖé. Amɔ̌, é ná nyɔ́ ɖɔ mǐ ní tó kan nǔ lěhun lɛ́ byɔ́ mǐɖée hwɛ̌: ‘Un ka mɔ nǔ jɛ nǔ e jɛ é mɛ ganjí a?’ (Nǔx. 18:13) ‘É ka sɔ́ jlǒ dó dó xomɛsin nú mì wɛ a?’ (Nǔt. 7:20) ‘Nyi lɔ ka ko ɖe afɔ mɔ̌hun gbɔ kpɔ́n ǎ cé?’ (Nǔt. 7:21, 22) ‘Ényí un ka yi gɔ̌n tɔn ɔ, na lɛ́ wá dɔn tagba e syɛ́n hú éé ko ɖo ayǐ ɖ’ayǐ é nyi ayǐ wɛ a?’ (Xa Nǔnywɛ́xó 26:20.) Ényí mǐ ba hwenu bo lin tamɛ dó nǔkanbyɔ́ mɔ̌hun lɛ́ jí ɔ, wǎnyíyí e mǐ ɖó nú nɔví mǐtɔn é sixú sísɛ́ mǐ, bɔ mǐ ná wá gbeta ɔ kɔn bo ná gbɔ bo sɔ́ hwɛ kɛ ɛ kpowun.

19. Étɛ́ a ka kán ɖ’é jí bá wa?

¹⁹ Kúnnuɖetɔ́ Jexóva tɔn lɛ́ nɔ xlɛ́ ɖɔ émí nyí ahwanvú Jezu tɔn nǔgbó lɛ́ gbɔn wǎn e yě nɔ yí nú yěɖée lɛ́ é gblamɛ. Ényí nǔwanyido nɔví lɛ́ tɔn nɔ ɖo fínɛ́ có, mǐ mɛ ɖokpó ɖokpó ka nɔ ɖe wǎnyíyí e ma ɖó cejɛ́nnábí ǎ é xlɛ́ yě ɔ, mǐ nɔ xlɛ́ ɖɔ mǐ nyí ahwanvú Jezu tɔn nǔgbó lɛ́. Ényí mǐ ɖe wǎnyíyí e ma ɖó cejɛ́nnábí a é xlɛ́ ɔ, mɛ ɖěvo lɛ́ sixú ɖ’ayi sinsɛn nǔgbó ɔ wú, bo ná wá xo kpóɖó nú mǐ ɖo Jexóva, Mawu wǎnyíyínɔ ɔ sinsɛn mɛ. Mi nú mǐ ní kán ɖ’é jí bá kpo ɖo wǎnyíyí e nɔ ɖe klisánwun nǔgbó lɛ́ xlɛ́ é ɖé xlɛ́ wɛ.