È jì mì ɖò Pays-Bas ɖò 1948. Ðò xwè e bɔ d’ewu é mɛ ɔ, xwédo ce sɛ̀ tɛn yì São Paulo, ɖò Brésil. Mɛjitɔ́ ce lɛ nɔ gɔn amǐsa gbeɖé ǎ, bɔ hwɛhwɛ ɔ, enyi mǐ ɖu nǔ kpé gbadanu lɛ ɔ, mǐ nɔ lɛ́ xà Biblu ɖó kpɔ́. Ðò 1959 ɔ, mǐ gosin Brésil bo yì États-Unis, bo nɔ tokpɔn Massachusetts tɔn mɛ.

Tɔ́ mǐtɔn nɔ w’azɔ̌ syɛnsyɛn dó kpé nukún dó mǐ mɛ tantɔn e ɖò xwédo ɔ mɛ lɛ é wu. Fí vovo lɛ wɛ é w’azɔ̌ ɖè; é sà nǔ gbɔn tomɛ tomɛ, lobo lɛ́ w’azɔ̌ nú azɔ̌xwé e nɔ kpé nukún dó jɔmɛhundidó wu gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ é ɖé. Hwenu e é mɔ azɔ̌ dó fí e è nɔ dó jɔmɛhun ɖè é ɔ, xomɛ hun xwédo ɔ bǐ, ɖó ali hun nú mǐ bɔ mǐ na nɔ yì tomɛ.

Ee un ɖò wemaxɔmɛ linsinmɛ tɔn é ɔ, hwɛhwɛ wɛ un nɔ kanbyɔ nyiɖée ɖɔ: ‘Enyi un sù ɔ, etɛ un ka na wà?’ Xɔ́ntɔn ce ɖé lɛ ɖɔ ɖɔ emi na yì kplɔnyiji-alavɔ, bɔ ye mɛ ɖevo lɛ wá gbeta ɔ kɔn bo na wà ahwanzɔ́. Amɔ̌, un ba na wà ahwanzɔ́ ǎ, ɖó un nɔ ba xó gbeɖé ǎ, mɔ̌ jɛn un ma ka nɔ lɛ́ ba na xò hun ǎ é nɛ. Un wá gbeta ɔ kɔn bo na yì kplɔnyiji-alavɔ, bá dó gɔn ahwanzɔ́ wà. Amɔ̌, nǔ e nɔ jló mì hugǎn é wɛ nyí ɖɔ ma d’alɔ mɛ ɖevo lɛ, ɖó un nɔ lin ɖɔ mɔ̌ wiwa wɛ na zɔ́n bɔ gbɛzán ce na ɖó nu.

Ee un jɛ kplɔnyiji-alavɔ é ɔ, nǔ kplɔnkplɔn dó gbɛtɔ́ lɛ wu wɛ dɔn mì, ɖó un jló na mɔ nǔ jɛ nǔ mɛ dó fí e gbɛ̀ ɔ jɔ sín é wu. Mɛ̌si lɛ kplɔ́n mǐ ɖɔ jɔ wɛ nǔ lɛ jɔ nú yeɖée, bo ba ɖɔ mǐ ni ɖi nǔ nú xó enɛ. Amɔ̌, nú nyɛ ɔ, nǔ e ye nɔ tinmɛ é ɖé lɛ nɔ xwè ali ǎ, bɔ é nɔ byɔ ɖɔ è ni ɖi nǔ na mɔ̌tɔn mɔ̌tɔn kpowun. Enɛ ka gbɔn vo nú wlɛnwín nǔnywɛ xwitixwiti tɔn e ɖɔ ɖɔ è ɖó na ɖó kúnnuɖenú lɛ cobo ɖi nǔ nú nǔɖe é.

È nɔ kplɔ́n nǔ mǐ dó nǔ taji e kúnkplá walɔ ɖagbe zinzán lɛ é wu ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, lee mǐ na wà gbɔn bo na w’azɔ̌ ganji ɖò kplɔnyiji-alavɔ ɔ é wɛ è nɔ kplɔ́n mǐ. Enyi nyi kpo xɔ́ntɔn lɛ kpo ɖò agɔ̌ lɛ jí, alǒ yì nu gěe ɔ, un nɔ ɖó awǎjijɛ, awǎjijɛ enɛ ka nɔ nɔ ayǐ vo ɖé ǎ. Un nɔ kanbyɔ nyiɖée ɖɔ: ‘Nǔ e gbɛ̀ nyí é bǐ jɛn ko ɖíe dóo à?’

Hweɖenu ɔ, un sɛ̀ tɛn yì toxo Boston tɔn mɛ, bo jɛ kplɔnyiji-alavɔ yì jí ɖò finɛ. Enyi mǐ yí gbɔjɛ ɖò azɔ̌mɛ ɔ, un nɔ w’azɔ̌ bá dó sú azɔ̌mɛkwɛ ce; azɔ̌ enɛ lɛ ɖě hwenu wɛ un xò gò Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ azɔn nukɔntɔn ɔ. Azɔ̌gbɛ́ ce ɖé ɖɔ xó nú mì dó nǔɖɔɖ’ayi e ɖò Daniyɛli wemata ɛnɛgɔ́ ɔ mɛ, bo kúnkplá “xwè tɛnmɛ” lɛ é wu, bo tinmɛ ɖɔ mǐ ko ɖò gbɛ̀ nɔ wɛ ɖò azǎn gudogudo tɔn lɛ mɛ. (Dan. 4:10-14) Tɛn tɔn mɛ jɛn un mɔ ɖè ɖɔ, enyi un gbɛkan dó xóɖɔɖókpɔ́ elɔ nu bo sɔ́ ylɔ́ ɖɔ nǔjɔnǔ ɔ, un ɖó na huzu lee un nɔ zán gbɛ̀ gbɔn é. Enɛ wu ɔ, un nɔ wà nǔ e wu un kpé é bǐ bo nɔ gbɔn zɔ n’i.

Un kplɔ́n nǔ dó nǔ e na d’alɔ mì bɔ un na sɔ́ nyiɖée jó bo na dó w’azɔ̌ ɖò Tofɔligbé Amɛlika tɔn é wu ɖò kplɔnyiji-alavɔ. Un lin ɖɔ nǔɖe wiwa bá dó d’alɔ mɛ ɖěɖee ɖò hudo mɛ lɛ é na zɔ́n bɔ gbɛzán ce na ɖó nu. Amɔ̌, un ɖ’ayi wu ɖɔ, enɛ lɔ wiwa kún na zɔ́n bonu gbɛzán ce na ɖó nu ó. Un flú bǐ, enɛ wu ɔ, un ɖó kplɔnyiji-alavɔ yiyi te.

Ðò mai 1970 ɔ, un sɛ̀ tɛn yì Amsterdam ɖò Pays-Bas, bá w’azɔ̌ ɖò azɔ̌xwé jɔmɛhundidó tɔn e tɔ́ ce w’azɔ̌ ɖè ɖ’ayǐ é. Azɔ̌ enɛ zɔ́n bɔ un kpéwú bo yì tomɛ gegě; un gbɔn tò gegě mɛ ɖò Aflika, Amɛlika, Elɔpu kpo Azíi kpo. É sɔ́ lín ǎ bɔ un ɖ’ayi wu ɖɔ ɖò tò lɛ bǐ mɛ ɔ, mɛ lɛ bǐ wɛ ɖó tagba yetɔn yetɔn, b’ɛ cí ɖɔ mɛ ɖebǔ kún kpéwú bo sixu ɖeɖɛ tagba enɛ lɛ ó. Un lɛ́ kpò ɖò biba wɛ bá wà nǔ taji ɖé ɖò gbɛzán ce mɛ, enɛ wu ɔ, un wá gbeta ɔ kɔn bo lɛ́ lɛkɔ yì États-Unis, bo na lɛ́ bɛ́ kplɔnyiji-alavɔ e yì wɛ un ɖè ɖò Boston ɖ’ayǐ é.

Amɔ̌, ee un lɛ́ bɛ́ kplɔnyiji-alavɔ é ɔ, un lɛ́ ɖó ayi wu ɖɔ nǔ e è nɔ kplɔ́n mɛ ɖò kplɔnyiji-alavɔ lɛ é kún ɖò sinkɔn na nú nǔ e un nɔ kanbyɔ dó gbɛ̀ ɔ wu lɛ é wɛ ó. Un sɔ́ tuùn nǔ e un na wà é ǎ, enɛ wu ɔ, un gbɔ bo kan lee na wà nǔ gbɔn é byɔ mɛ̌si ce lɛ ɖokpo. Xó elɔ lɛ e é ɖɔ nú mì é kpaca mì tawun: “Etɛwu a lɛ́ kpò ɖò nǔ kplɔ́n wɛ? Gbɔ bo jó kplɔnyiji-alavɔ yiyi dó kpowun.” Mɔ̌ e é ɖɔ nú mì é víví nú mì tawun, enɛ wu ɔ, un jó kplɔnyiji-alavɔ yiyi dó bǐ mlɛ́mlɛ́.

Ðó un kpò ɖò mimɔ wɛ ɖɔ gbɛzán ce kún ko ɖó nu ó jɛn wɛ wutu ɔ, un byɔ gbɛ̌ta e ma nɔ xwedó aca gbɛtɔ́ lɛ bǐ tɔn ɖò kpaa mɛ ǎ é ɖé mɛ, b’ɛ cí ɖɔ fífá kpo wanyiyi kpo sín kan wɛ è nɔ xò ɖò finɛ. Xɔ́ntɔn ce ɖé lɛ kpo nyi kpo gbɔn États-Unis sín toxo lɛ gegě mɛ, bo lɛ́ yì Acapulco ɖò Mexique. Mǐ nɔ kpɔ́ xá mɛ ɖěɖee ma nɔ xwedó aca e gbɛtɔ́ lɛ ma nɔ xwedó ɖò kpaa mɛ ǎ é gegě, b’ɛ cí ɖɔ tagba, alǒ adohu adohu ɖě kún nɔ ba jonɔ ye ó ɖɔhun. Amɔ̌, é lín ɖě sɔmɔ̌ cobonu un ɖ’ayi wu ɖɔ lee ye nɔ zán gbɛ̀ gbɔn é kún ɖó nu ó, alǒ kún na hɛn awǎjijɛ e nɔ nɔ ayǐ sɔyi é wá ó ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, un mɔ ɖɔ mɛ enɛ lɛ gegě kún nɔ nɔ gbeji ó, ye kún ka nɔ lɛ́ ɖɔ nǔgbo ó.

Nǔ e un ɖɔ ɖò vǔ ɖɔ na wà é ɖé wá ayi ce mɛ. Un jló na nɔ gbɔn xù jí, é ka nyí batóo wɛ un jló na kun kpowun ǎ, loɔ, gǎn wɛ un jló na nyí nú mɛ e nɔ kun batóo lɛ é. Batóo nyiɖesunɔ tɔn jɛn un ka sixu ɖó cobo kpé enɛ wu. Ðó xɔ́ntɔn ce Tom lɔ jló na wà nǔ ɖokpo ɔ wutu ɔ, mǐ wá gbeta ɔ kɔn bo na nɔ gbɔn xù jí dó yì tomɛ gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ. Tɔtɛntinto ɖɛkpɛɖɛkpɛ e mɛ na nɔ, bo ma sɔ́ na nɔ nyi sɛ́n e gbɛtɔ́ lɛ nɔ nyi lɛ é ɖě ǎ é ba wɛ un ɖè.

Tom kpo nyi kpo yì Arenys de Mar ɖò malin-malin ɖò Barcelone ɖò Espagne. Finɛ wɛ mǐ xɔ batóo mǐtɔn e nyí Llygra é ɖè; ga tɔn yì mɛtlu 9 jɛji. Mǐ jɛ azɔ̌ wà ɖ’ewu jí, bo na dó sixu nɔ ayijayǐ mɛ hwenu e mǐ na ɖò xù jí é. Ðó mǐ ma ɖò hwlɛndó jí bo na yì fí e mǐ xwè é ǎ wutu ɔ, mǐ ɖè mɔtɛ́ɛ batóo ɔ tɔn sín fí e é nɔ nɔ é, bá dó sixu hɛn sin nunu gegě. Bo na dó kpéwú bo na nɔ gán batóo ɔ ɖó batóoglintɛn kpɛví kpɛví lɛ ɔ, mǐ xɔ zɛn e ɖó mɛtlu atɔ́ɔ́n é we. Enɛ gudo ɔ, mǐ ɖidó Seychelles, kplékplé tɔtɛntinto xù Inde tɔn tɔn ɖé wɛ. Nǔ e lin na wà wɛ mǐ ɖè é wɛ nyí ɖɔ mǐ na gbɔn xù jí, gbɔn gbadahweji Aflika tɔn, bá lɛlɛ̌ dó Cap de Bonne Espérance ee ɖò Afrique du Sud é. Mǐ xwedó sunví lɛ, ɖiɖe tò tɔn ɖé lɛ, nǔ e mǐ mɔ ɖò wema lɛ mɛ lɛ é, bo lɛ́ zán nǔ klewun klewun ɖé lɛ bɔ ye d’alɔ mǐ, bɔ mǐ tuùn ali ɖagbe e mǐ na gbɔn é. Nǔ e jiwǔ nú mì tawun é wɛ nyí ɖɔ mǐ kpéwú bo tuùn fí e mǐ ɖè tawun é ɖò ɖiɖe tò tɔn lɛ jí.

É sɔ́ lín ǎ bɔ mǐ ɖ’ayi wu ɖɔ batóo mǐtɔn xwlɛnɔ ɔ kún sɔ́ sixu kpéwú bo gbɔn xù jí ó. Sin litli 22 mɔ̌ wɛ nɔ byɔ mɛ ɖò ganxixo ɖokpo ɖokpo mɛ. Lee un ko ɖɔ gbɔn ɖò xónusɔ́ɖóte ɔ mɛ é ɔ, hwenu e jɔhɔn ɖaxó ɖé jɛ nyinyi jí é ɔ, xɛsi ɖi mì, bɔ un xoɖɛ bo d’akpá nú Mawu ɖɔ, enyi mǐ gán ɔ, un na tɛ́n kpɔ́n bo na kplɔ́n nǔ dó wǔ tɔn; azɔn nukɔntɔn e un xoɖɛ sín xwè mɔ̌kpan ɖíe é nɛ. Jɔhɔn syɛnsyɛn e ɖò nyinyi wɛ é xwɛ, bɔ nyi lɔ ka ɖè akpá ce.

Mǐ kpò ɖò xù jí cobɔ un jɛ Biblu xà jí. Dǒ nukún mɛ kpɔ́n, a jinjɔn batóo towe mɛ, bo ɖò zɔ tawun dó agě ɖò Mɛditɛlanɛ́ɛ Xù ɔ jí, bɔ nǔ e a sixu mɔ é bǐ jɛn nyí hweví alɔkpa alɔkpa lɛ, kpo lee fí bǐ ɖò faɖaɖa gbɔn é kpo. É nɔ dɔn mɛ tawun. Zǎnmɛ ɔ, nǔ e nɔ jiwǔ nú mì é wɛ nyí sunví e nɔ ɖò aga kpɔ́ lɛ é; nǔ enɛ lɛ e un mɔ lɛ é lɛ́vɔ zɔ́n bɔ un kúdeji bǐ ɖɔ Mawu ɖé ɖè bɔ nǔ gbɛtɔ́ lɛ tɔn nɔ ɖu ayi mɛ n’i.

Ee mǐ bló aklunɔzán gbla ɖé lɛ ɖò xù jí gudo é ɔ, mǐ wá tɔjihunglintɛn Alicante tɔn ɖò Espagne. Finɛ wɛ mǐ tɛ́n kpɔ́n bá sà batóo mǐtɔn ɖè, bo na dó xɔ ee nyɔ́ hugǎn é ɖé. É sɔ́ kpaca mǐ ǎ, ɖó é bɔwǔ ɖebǔ bonu è na mɔ mɛ e na xɔ batóo e ko dóxó bo ma sɔ́ ɖó mɔtɛ́ɛ ǎ, lobo ka lɛ́ ɖó dò ɖò wǔ é ɖé ǎ! Amɔ̌, hwenu ɖagbe hugǎn ɖé wɛ nyí enɛ, bɔ un zán dó xà Biblu ce.

Bǎ e mɛ un xà Biblu yì ɖó é ɔ, bǎ enɛ mɛ wɛ un nɔ mɔ ɖɔ alixlɛ́mɛ gegě ɖ’emɛ, bo sixu d’alɔ mɛ bɔ è ɖó awǎjijɛ ɖò gbɛzán mɛtɔn mɛ yì ɖó é nɛ. Nǔ e jiwǔ nú mì tawun ɖò Biblu mɛ é wɛ nyí xógbe ɖěɖee zawě bɔ è zán dó ɖɔ xó dó gbɛ̀ mímɛ́ kpo gbɛ̀ ɖagbe kpo zinzán wu é, bɔ un nɔ kanbyɔ nyiɖée ɖɔ aniwu mɛ gegě, kaka jɛ nyiɖesunɔ jí ka nɔ mɔ ɖɔ mǐ nyí Klisanwun bo ka nɔ wɔn ya nú xó e ɖò Biblu mɛ lɛ é à jí.

Un wá gbeta ɔ kɔn bá ɖè afɔ e ɖò taji lɛ é, bá zán gbɛ̀ mímɛ́, enɛ wu ɔ, un jó gěe nunu dó. Un mɔ ɖɔ mɛɖé lɛ ɖè bɔ yedɛɛ lɛ nɔ setónú nú nǔ e Biblu ɖɔ lɛ é, enɛ wu ɔ, un ba na xò gò ye. Un xò ɖɛ azɔn wegɔ́ ɔ bo byɔ Mawu ɖɔ é ni d’alɔ mì bonu má mɔ ye.

Un mɔ ɖɔ é sɔgbe ɖɔ è ni gbéjé sinsɛn lɛ ɖokpo ɖokpo kpɔ́n, kaka jɛ hwenu e è na mɔ ee nyí nǔgbo ɔ dó é. Zɔnlin zun wɛ un ɖè ɖò toxo Alicante tɔn lɛ ɖokpo mɛ gbè ɖokpo, bo mɔ sinsɛnxɔ gegě. Amɔ̌, ɖó ɖibla nyí xɔ enɛ lɛ bǐ wǔ wɛ ɖiɖe ɖé ɖè wutu ɔ, un mɔ ɖɔ é kún nyí sinsɛn nǔgbo ɔ nɛ ó.

Un ɖò só e ɖò tɔjihunglintɛn ɔ tanu é jí Dimanche hwelɛkɔ gbè ɖokpo, bo ɖò Jaki 2:1-5 xà wɛ, akpáxwé enɛ ɖɔ ɖɔ é kún nyɔ́ ɖɔ è ni wà nǔ xá dɔkunnɔ lɛ ɖò ali bǔnɔ ɖé nu hú wamamɔnɔ lɛ ó. Ee un ɖ’ali jí xwè batóo mǐtɔn kɔn é ɔ, un gbɔn hɔn ɖé nukɔn, b’ɛ cí ɖɔ sinsɛnxɔ ɖé wɛ ɖò finɛ, bɔ è wlán dó nukɔn tɔn ɖɔ: Kpléxɔ Axɔ́suɖuto ɔ tɔn Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ tɔn.

Un ɖɔ nú nyiɖée ɖɔ: ‘Un ɖó na tɛ́n mɛ elɔ lɛ kpɔ́n, bo na kpɔ́n lee ye na wà nǔ xá mì gbɔn é.’ Enɛ wu ɔ, un zɔn afɔvɔ́ byɔ Kpléxɔ Axɔ́suɖuto ɔ tɔn mɛ, kpo atán kpo, bɔ jǐnu e un dó é lɛ́ vún. Tɛnmɛnamɛtɔ́ ɔ kplá mì, bɔ un jinjɔn nawe mɛxomɔ ɖé kpá, é nyɔ́ xomɛ dó wǔ yè, bo d’alɔ mì bɔ un mɔ wemafɔ e xó ɖɔ wɛ xóɖɔtɔ́ ɔ ɖè lɛ é. Kplé ɔ gudo ɔ, é kpaca mì tawun ɖɔ mɛ lɛ bǐ nyɔ́ xomɛ dó wǔ yè, bo wá dó gbè mì. Nya ɖé ylɔ́ mì ɖɔ nyi ni wá xwé emitɔn gbè bonu emi kpo nyi kpo na ɖɔ xó ɖó kpɔ́, amɔ̌, ɖó un ma ko xà Biblu ɔ blebu kpé ǎ wutu ɔ, un ɖɔ n’i ɖɔ: “Enyi un ko ɖò gbesisɔmɛ ɔ, na ɖɔ nú we.” Hwe ɔ nu ɔ, un jɛ kplé lɛ bǐ yì jí.

Aklunɔzán gbla gegě gudo ɔ, un yì nya ɔ gɔ́n ɖò xwé tɔn gbè, bɔ é na xósin nú nǔkanbyɔ ce ɖěɖee jinjɔn Biblu jí lɛ é. Aklunɔzán gbla ɖokpo ɖò enɛ gudo ɔ, é na mì sáki e mɛ nǔzinzan ɖaaɖagbe lɛ gɔ́ é ɖé. É ɖɔ nú mì ɖɔ mɛ e tɔn nǔzinzan lɛ nyí é ɖò ganxó ɖó é setónú nú gbeɖiɖe Biblu tɔn e ɖɔ ɖɔ è ni yí wǎn nú mɛɖée, bo ma kplɔ́n ahwanfunfun ó é. (Eza. 2:4; Jaan 13:34, 35) Dìn ɔ, un kúdeji ɖɔ un ko mɔ nǔ e ba wɛ un ɖè é, enɛ wɛ nyí mɛ ɖěɖee nɔ setónú nú nǔ e Biblu ɖɔ dó gbɛ̀ mímɛ́ kpo gbɛ̀ ɖagbe zinzán kpo wu lɛ é. Nǔ e gbé nya wɛ un ɖè dìn é sɔ́ nyí lee un na wà gbɔn bá yì nɔ tɔtɛntinto ɖɛkpɛ ɖɛkpɛ ɖé mɛ é ǎ, loɔ, lee un na wà gbɔn bá kplɔ́n Biblu lobá mɔ nǔ jɛ mɛ ganji é gbé nya wɛ un ɖè. Enɛ wu ɔ, un lɛkɔ yì Pays-Bas.

Azǎn ɛnɛ wɛ un zɔn ali na cobo jɛ toxo Groningue tɔn mɛ ɖò Pays-Bas. Un ɖó hudo azɔ̌ ɖé tɔn bá mɔ tɛn bo kpé nukún dó nyiɖée wu. Ee un ɖò azɔ̌ ba wɛ é ɔ, un wá yì tɔ́n jɛ xwlɛkpatɔ́ ɖé jí, bɔ ɖò wema e mɛ un ɖó na d’alɔ é mɛ ɔ, è kan sinsɛn e un nɔ yì é byɔ. Un wlán: “Kúnnuɖetɔ́  Jehovah tɔn.” Ee mɛ e ɖó azɔ̌xwé ɔ é xà é ɔ, un ɖ’ayi wu ɖɔ nukúnmɛ tɔn huzu, bɔ é ɖɔ nú mì ɖɔ “Na ylɔ́ we.” Amɔ̌, é sɔ́ wà mɔ̌ gbeɖé ǎ.

Un lɛ́ wá yì tɔ́n ɖò fí e è nɔ kpa xwlɛ ɖè é ɖevo, bo kanbyɔ mɛ e ɖó fí ɔ é ɖɔ é ka ɖó hudo alɔdó tɔn à jí. É kan kúnnuɖewema e un ɖó é kpo fí e un ko wà azɔ̌ ɖè wá yì lɛ é kpo byɔ. Un tinmɛ n’i ɖɔ un wà azɔ̌ ɖò batóo xwlɛnɔ ɖé wu. É kpaca mì ɖɔ, é ɖɔ: “A sixu bɛ́ azɔ̌ ɖò hwelɛkɔ, amɔ̌, un ba tagba ɖě ɖò azɔ̌xwé ce ǎ, ɖó Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn wɛ nú mì, un nɔ zán gbɛ̀ sɔgbe xá nǔgbododó Biblu tɔn lɛ.” Un kpɔ́n ɛ dáan, bo ɖɔ: “Kúnnuɖetɔ́ wɛ nú nyilɔ mɔ̌!” É ɖò wɛn ɖɔ ɖó ɖa ce lɛ ɖiga, bɔ atán ce lɛ́ gɔ́ wutu wɛ é ɖɔ: “Enyi mɔ̌ hǔn, na kplɔ́n Biblu xá we!” Kpo xomɛhunhun kpo wɛ un yí gbè. Un mɔ nǔ e wu gǎn e kpò lɛ é ma ylɔ́ mì gbeɖé ǎ é. Jehovah ɖò sinkɔn na nú ɖɛ ce lɛ wɛ. (Ðɛh. 37:4) Un wà azɔ̌ ɖò nɔví sunnu enɛ sín azɔ̌xwé nú xwè ɖokpo, ɖò táan enɛ mɛ ɔ, é kplɔ́n Biblu xá mì, enɛ gudo ɔ, un bló baptɛm ɖò janvier 1974.

Sun ɖokpo gudo ɔ, un bɛ́ gbexosin-alijitɔ́zɔ́, bɔ azɔ̌ enɛ wiwa nɔ na mì awǎjijɛ tawun. Sun e bɔ d’ewu é mɛ ɔ, un sɛ̀ tɛn yì Amsterdam bo na dó d’alɔ kánɖó e nɔ dó Espagne-gbè, bɔ è ɖó ayǐ yɔyɔ̌ é ɖé. Xomɛ hun mì tawun ɖɔ un kplɔ́n Biblu xá mɛɖé lɛ dó Espagne-gbè kpo Portugal-gbè kpo mɛ! Ðò mai 1975 ɔ, è jɔwǔ mì bɔ un nyí gbexosin-alijitɔ́ titewungbe.

Gbè ɖokpo ɔ, Ineke ee nyí nɔví nyɔnu gbexosin-alijitɔ́ titewungbe ɖé é wá kplé mǐtɔn e mǐ nɔ bló dó Espagne-gbè mɛ é jí, bá dó dó gesí Biblu kplɔntɔ́ tɔn e gosin Bolivie é nú mǐ. Ineke kpo nyi kpo wá gbeta ɔ kɔn bá tuùn mǐɖée, bɔ mǐ jɛ wema wlán sɛ́dó mǐɖée jí, é sɔ́ lín ǎ bɔ mǐ mɔ ɖɔ nǔ ɖokpo ɔ lɛ gbé nya wɛ mǐ ɖè. Mǐ wlí alɔ ɖò 1976, bo kpò ɖò gbexosin-alijitɔ́ titewungbe sín azɔ̌ wà wɛ kaka jɛ 1982, xwè e xwè è ylɔ́ mǐ bonu mǐ na yì klási 73gɔ́ Galadi tɔn é. É kpaca mǐ tawun, bɔ xomɛ lɛ́ hun mǐ ɖesu ɖɔ Zǎnzǎnhweji Aflika tɔn wɛ è sɛ́ mǐ dó, bɔ mǐ wà sinsɛnzɔ́ ɖò finɛ nú xwè atɔ́ɔ́n ɖò toxo Kenya tɔn e nɔ nyí Mombasa é mɛ. Ðò 1987 ɔ, è sɛ́ mǐ dó Tanzanie, gbè wɛ è yì nú wɛnɖagbejijlazɔ́ mǐtɔn kɛɖɛ ɖò tò ɔ mɛ hwe ɔ nu. Mǐ nɔ finɛ nú xwè 26 cobo lɛ́ lɛkɔ wá yì Kenya.

Alɔdidó mɛɖéesɔ́hwetɔ́ lɛ bonu ye na kplɔ́n nǔgbo Biblu tɔn lɛ bló bɔ gbɛzán mǐtɔn ɖó nu. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Biblu kplɔnkplɔn ce nukɔntɔn e un mɔ ɖò Mombasa é ɔ, nya ɖé wɛ bɔ un xò gò ɖò hwenu e un ɖò kúnnu ɖè wɛ ɖò agbawungba é. Un xwlé è xójlawema we, bɔ é kanbyɔ mì ɖɔ, “Un xà éyɛ lɛ fó ɔ, etɛ un ka na wà?” Ðò aklunɔzán gbla e bɔ d’ewu é mɛ ɔ, mǐ jɛ Biblu kplɔ́n jí ɖò wema Hiẹ Sọgan Nọgbẹ̀ Kakadoi to Paladisi mẹ to Aigba Ji; yɔyɔ̌ wɛ è ɖè wema ɔ tɔ́n dó Swahili-gbè mɛ. É bló baptɛm ɖò xwè ɖokpo gudo, bo huzu gbexosin-alijitɔ́ hwebǐnu tɔn. Sín hwenɛnu ɔ, é kpo asì tɔn kpo d’alɔ gbɛtɔ́ ɖibla yì 100 bɔ ye zé yeɖée jó nú Jehovah bo bló baptɛm.

Hwenu e un mɔ nǔ jɛ nǔ e gbɛ̀ nyí é wu nǔgbo é ɔ, lee nǔ cí nú ajɔ̌tɔ́ tomɛyitɔ́ e mɔ jɛ̌ xɔ akwɛ ɖagbeɖagbe ɖé, bo ma ba na jó dó ǎ é ɖɔhun wɛ nǔ cí nú mì. (Mat. 13:45, 46) Un ba na zán gbɛzán ce dó d’alɔ mɛ ɖevo lɛ bonu ye lɔ na mɔ nǔ jɛ nǔ e gbɛ̀ nyí nǔgbo é wu. Nyɛ kpo asivɛ́ ce kpo mɔ vaan ɖɔ Jehovah nɔ d’alɔ mɛ tɔn lɛ bonu ye ni zán gbɛ̀ e ɖó nu é ɖé.