1. Étɛ́wú mǐ ka sixú kplɔ́n nǔ ɖo mɛxómɔ lɛ́ gɔ́n?

 MǏ BǏ wɛ ɖó hudó wěɖexámɛ tɔn bo ná dó wá gbeta tají gbɛ mɛ tɔn lɛ́ kɔn. Mɛxó agun tɔn lɛ́ kpó klisánwun ɖěvo e zin lɛ́ é kpó sixú ɖe wě mɔ̌hun gěgé xá mǐ. Ényí yě hú xwe mǐ tawun ɔ, mǐ ɖó ná yá wǔ wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ wěɖexámɛ yětɔn lɛ́ ko cá ǎ. Jexóva ba ɖɔ mǐ ní nɔ kplɔ́n nǔ ɖo mɛxómɔ lɛ́ gɔ́n. Nǔ e yě mɔ kpɔ́n é, nukúnnúmɔjɛnǔmɛ e yě ɖó é kpó nǔnywɛ́ e yě ɖó é kpó hú gǎn mǐtɔn tawun.—Jɔb. 12:12.

2. Étɛ́ lɛ́ jí xóta élɔ́ ka ná ɖɔ xó dó?

² Ðo Biblu sín táan mɛ ɔ, Jexóva zán mɛxómɔ gbejínɔtɔ́ lɛ́ dó dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú togun tɔn, bo lɛ́ xlɛ́ ali i. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, lin tamɛ dó Mɔyízi, Davídi kpó mɛsɛ́dó Jaan kpó wú. Táan vovo mɛ wɛ yě nɔ gbɛ ɖe, bɔ ninɔmɛ yětɔn lɛ́ lɛ́ gbɔn vo tawun. Ðibla yi vivɔnu gbɛzán yětɔn tɔn ɔ, yě ɖe wě e nǔnywɛ́ kpé lɛ́ é xá mɛ wínnyáwínnyá lɛ́. Súnnu gbejínɔtɔ́ énɛ́ lɛ́ ɖokpó ɖokpó tɛ ɖɛ̌ lě do tónú sise nú Mawu ɖo tají sɔ é jí. Jexóva nya xɛ ɖo nǔnywɛ́xó yětɔn lɛ́ jí bɔ yě sixú kplɔ́n nǔ mǐ ɖo égbé. Ényí mɛ wínnyáwínnyá alǒ mɛxómɔ wɛ mǐ nyí ɔ, mǐ sixú ɖu le wěɖexámɛ yětɔn lɛ́ gbígbéjé kpɔ́n tɔn. (Hlɔ̌. 15:4; 2 Tim. 3:16) Ðo xóta élɔ́ mɛ ɔ, mǐ ná gbéjé xó gǔdo gúdo tɔn e súnnu mɛxómɔ atɔn énɛ́ lɛ́ ɖɔ lɛ́ é kpɔ́n, bo ná kpɔ́n nǔ e xó e yě ɖɔ lɛ́ é sixú kplɔ́n mǐ lɛ́ é.

“MI NÁ DƆ́ JI”

3. Ali tɛ́ lɛ́ nu Mɔyízi ka sɛn Mawu ɖe?

³ Mɔyízi wa azɔ̌ syɛ́nsyɛ́n nú Jexóva ɖo gbɛzán tɔn bǐ  mɛ. É nyí gbeyíɖɔ, hwɛɖɔtɔ́, alixlɛ́mɛtɔ́ kpó hwenuxówlántɔ́ kpó. Mɔyízi mɔ nǔ gěgé kpɔ́n ɖo gbɛ mɛ! É kplá akɔta Izlayɛ́li tɔn sín kannumɔgbénu ɖo Ejípu, bɔ éɖésúnɔ mɛtún ɔ mɔ nǔjíwǔ e Jexóva bló lɛ́ é gěgé. Jexóva zán ɛ bɔ é wlán wěma Biblu tɔn atɔ́ɔ́n nukɔntɔn lɛ́ kpó Ðɛhan 90​gɔ́ ɔ kpó, b’ɛ cí ɖɔ é wɛ lɛ́ wlán Ðɛhan 91​gɔ́ ɔ ɖɔhun. É cí ɖɔ é wɛ lɛ́ wlán wěma Jɔbu tɔn ɖɔhun.

4. Mɛ̌ mɛ̌ e Mɔyízi ka dó wǔsyɛ́n lanmɛ ná? Aniwú?

⁴ Táan kléwún ɖé jɛ nukɔn nú kú Mɔyízi tɔn, hwenu e é ɖo xwe 120 ɖó wɛ é ɔ, é kplé Izlayɛ́li ví lɛ́ bǐ, bo flín yě nǔ ɖěɖěe yě mɔ bɔ Jexóva wa nú yě lɛ́ é. Hwenu e mɛ e ɖo tó ɖó è wɛ lɛ́ é ɖé lɛ́ ɖo wǐnnyáwínnyá mɛ é ɔ, yě mɔ nǔjíwǔ e Jexóva wa lɛ́ é gěgé kpó lěe é ɖó hwɛ nú Ejípu gbɔn é kpó. (Tín. 7:3, 4) Yě mɔ bɔ Jexóva má Xu vɔvɔ ɔ ɖó we bɔ yě gbɔn mɛ dín, bo lɛ́ mɔ lěe é sú kún dó nú ahwankpá Falawɔ́ɔn tɔn gbɔn é. (Tín. 14:29-31) Hwenu e yě ɖo gbětótló mɛ é ɔ, yě mɔ bɔ Jexóva nya xɛ ɖo yě jí, bo lɛ́ kpé nukún dó yě wú. (Sɛ́n. 8:3, 4) Din e Izlayɛ́li ví lɛ́ ɖo Akpádídó yíkúngban ɔ jí ná yi wɛ é ɔ, Mɔyízi zán ali gǔdo gúdo tɔn e hun n’i é dó dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú togun ɔ. a

5. Gǎnjɛwú tɛ́ xó gǔdo gúdo tɔn e Mɔyízi ɖɔ b’ɛ ɖo Sɛ́nflínmɛ 30:19, 20 mɛ lɛ́ é ka ná Izlayɛ́li ví lɛ́?

⁵ Étɛ́ Mɔyízi ka ɖɔ? (Xa Sɛ́nflínmɛ 30:19, 20.) Nukúnɖíɖó sɔgúdo tɔn ɖaaɖagbe ɖé wɛ ɖo te kpɔ́n akɔta Izlayɛ́li tɔn ɔ. Kpó nyɔ̌ná Jexóva tɔn kpó ɔ, Izlayɛ́li ví lɛ́ sixú nɔ ayǐkúngban e sín akpá é dó nú yě é jí nú hwenu línlín. Gɔ́ ná ɔ, ayǐkúngban ɖaaɖagbe ɖé wɛ, bo nɔ lɛ́ ná sínsɛ́n tawun! Mɔyízi ɖɔ xó d’é wú nú yě gbɔn lě: “Mi ná mɔ toxo ɖaxó ɖaxó, toxo ɖagbe ɖagbe; mi wɛ ka gbá yě ǎ. Mi ná mɔ xɔ lɛ́, bɔ dɔkun tɛnmɛ tɛnmɛ e mi ma kplé ǎ lɛ́ gɔ́; mi ná mɔ sɛ́tɔ e mi ma kun ǎ lɛ́; mi ná mɔ vǐwungbo kpó olívugbo e mi ma dó ǎ lɛ́ kpó.”—Sɛ́n. 6:10, 11.

6. Étɛ́wú Mawu ka yí gbe bɔ akɔta ɖěvo lɛ́ ɖu ɖo Izlayɛ́li jí?

⁶ Mɔyízi lɛ́ gba akpá ɖé nú Izlayɛ́li ví lɛ́. Bo ná dó kpo ɖo to ɖɛkpɛ ɖɛkpɛ énɛ́ mɛ nɔ wɛ ɔ, yě ɖó ná nɔ nyi sɛ́n Jexóva tɔn lɛ́. Mɔyízi byɔ́ yě ɖɔ yě ní “sɔ́ gbɛ” gbɔn tó ɖíɖó Jexóva kpó “gbejí ninɔ n’i” kpó gblamɛ. Amɔ̌, Izlayɛ́li ví lɛ́ gbɛ́ Jexóva. Énɛ́ wú ɔ, hwenu ɖo yiyi wɛ é ɔ, Mawu yí gbe bɔ Asilíinu lɛ́ ɖu ɖo yě jí bo wlí ahwankannumɔ yětɔn, énɛ́ gúdo ɖo nukɔnmɛ ɔ, Babilɔ́nunu lɛ́ ɖu ɖo yě jí bo wlí ahwankannumɔ yětɔn.—2 Axɔ́. 17:6-8, 13, 14; 2 Tan 36:15-17, 20.

7. Étɛ́ xó ɖěɖěe Mɔyízi ɖɔ lɛ́ é ka sixú kplɔ́n mǐ? (Kpɔ́n ɖiɖe ɔ lɔmɔ̌.)

⁷ Étɛ́ énɛ́ ka kplɔ́n mǐ? Tónúsise nɔ hwlɛ́n gbɛ gán. Izlayɛ́li ví e ko ɖo Akpádídó yíkúngban ɔ sín dogbó jí lɛ́ é ɖɔhun ɔ, mǐ ko ɖibla byɔ́ gbɛ yɔ̌yɔ́ e sín akpá Mawu dó é mɛ; zaanɖé din ɔ, ayǐkúngban ɔ ná húzú palaɖísi. (Eza. 35:1; Luk. 23:43) Satáan kpó awǒvi tɔn lɛ́ kpó sɔ́ ná ɖe ǎ. (Nǔɖe. 20:2, 3) Sinsɛn nǔvú sɔ́ ná dɔn gbɛtɔ́ lɛ́ ɖó zɔ nú Jexóva ɖě ǎ. (Nǔɖe. 17:16) Acɛkpikpa gbɛtɔ́ lɛ́ tɔn lɛ́ e nɔ hɛn gbɔ̌gúngún kangúngún mɛ e ɖo glɔ̌ yětɔn lɛ́ é tɔn lɛ́ é sɔ́ ná ɖe ǎ. (Nǔɖe. 19:19, 20) Jexóva ná lɔn nú mɛ ɖěbǔ ná dɔn tagba nyi ayǐ ɖo palaɖísi mɛ ǎ. (Ðɛh. 37:10, 11) Gbɛtɔ́ lɛ́ ná nɔ se tónú nú sɛ́n jlɔ́jlɔ́ Jexóva tɔn, éé nɔ jɛ hun dó bǔninɔ kpó fífá kpó jí lɛ́ é gbɔn fí lɛ́ bǐ. Mɔ̌ mɛ ɔ, yě ná nɔ yí wǎn nú yěɖée, bo ná nɔ ɖeji dó yěɖée wú. (Eza. 11:9) Nukúnɖíɖó ɖaaɖagbe tɛ́ ɖíe! Gɔ́ ná ɔ, ényí mǐ nɔ se tónú nú Jexóva ɔ, mǐ ná nɔ palaɖísi ayǐkúngban jí tɔn ɔ mɛ nú xwe  kanweko yɔywɛ ɖé kpowun ǎ, loɔ, káká sɔ́yi.—Ðɛh. 37:29; Jaan 3:16.

8. Nɛ̌ akpá gbɛ mavɔmavɔ tɔn ɔ ka d’alɔ mɛsɛ́dózɔ́ ɖé gbɔn? (Judi 20, 21)

⁸ Ényí mǐ hɛn akpá gbɛ mavɔmavɔ tɔn e Mawu dó é ayi mɛ ganjí ɔ, mǐ ná bo tlɛ ɖo tagba ɖěbǔ ɖí xwi xá wɛ ɔ, mǐ ná ba ná tɛ́ dó Mawu wú. (Xa Judi 20, 21.) Akpá énɛ́ sixú lɛ́ ná hlɔ̌nhlɔ́n mǐ, bɔ mǐ ná ɖí xwi xá gǎnmaɖó mǐɖésúnɔ tɔn lɛ́. Nɔví súnnu e nyí mɛsɛ́dó ɖo Aflíka nú hwenu línlín, bo ɖí xwi xá gǎnmaɖó e nɔ ɖo xwixwe tɔ́n wɛ gbɛmɛ é ɖokpó ɖɔ: “Un tuun ɖɔ ényí un ma se tónú nú Jexóva ǎ ɔ, un kún sixú nɔ gbɛ káká sɔ́yi ɖo palaɖísi mɛ ó. Énɛ́ d’alɔ mì bɔ un kpo ɖo xwi ɖí xá tagba ɔ wɛ, bo tlɛ nɔ xo ɖɛ gěgé d’é wú sɛ́dó Jexóva. Kpó alɔdó tɔn kpó ɔ, un wá kpé wú bo ɖu ɖ’é jí.”

‘MI NÁ MƆ NU TƆN’

9. Tagba tɛ́ lɛ́ Davídi ka mɔ ɖo gbɛzán tɔn mɛ?

⁹ Togun Jexóva tɔn sín axɔ́sú ɖé wɛ Davídi nyí, bo nɔ gbejí nú Mawu. É lɛ́ nyí nǔxotɔ́, xólómílómíwlántɔ́, ahwanfuntɔ́ kpó gbeyíɖɔ kpó. É ɖí xwi xá tagba gěgé. Nú xwe ɖé lɛ́ ɔ, é nɔ ɖo hinhɔn gbɔn gbějǎgbějǎ wɛ ɖó axɔ́sú wǔhwantɔ́ Sawúlu wútu. Ée Davídi húzú axɔ́sú gúdo é ɔ, é ɖó ná lɛ́ hɔn dó gbɛ tɔn jí hwenu e vǐ súnnu tɔn Abusalɔ́mu ɖo tíntɛ́nkpɔ́n wɛ bá xo axɔ́súzinkpo tɔn yí é. Tagba Davídi tɔn lɛ́ kpó nǔwanyido éɖésúnɔ tɔn lɛ́ kpó ɖo fínɛ́ có, é ka nɔ gbejí nú Mawu káká jɛ kú. Jexóva ɖɔ dó wǔ tɔn ɖɔ “mɛɖé wɛ é nyí bo nɔ wa nǔ sɔgbe xá jlǒ [émítɔn].” É sɔgbe ɖɔ è ní ɖótó wěɖexámɛ Davídi tɔn!—Mɛ. 13:22; 1 Axɔ́. 15:5.

10. Étɛ́wú Davídi ka ɖe wě xá vǐ súnnu tɔn Salomɔ́ɔ e ná wá jɛ tɛn tɔn mɛ é?

¹⁰ Ði kpɔ́ndéwú ɔ, lin tamɛ dó wě e Davídi ɖe xá vǐ súnnu tɔn Salomɔ́ɔ, éé ná wá jɛ tɛn tɔn mɛ é jí. Jexóva sɔ́ dɔ̌nkpɛvú ɔ bónú é ná kpo ɖo hun jɛ dó mawusinsɛn mímɛ́ ɔ jí wɛ, lobo ná lɛ́ gbá tɛ́npli ɖé dó wlí yɛ̌yi nú Mawu. (1 Tan 22:5) Wǔvɛ́ gěgé wɛ ɖo te kpɔ́n Salomɔ́ɔ. Étɛ́ Davídi ka ná ɖɔ n’i? Mǐ ní kpɔ́n.

11. Sɔgbe xá 1 Axɔ́sú lɛ́ 2:2, 3 ɔ, gǎnjɛwú tɛ́ Davídi ka ná Salomɔ́ɔ? Nɛ̌ xó énɛ́ lɛ́ ka nyí nǔgbó gbɔn? (Kpɔ́n ɖiɖe ɔ lɔmɔ̌.)

¹¹ Étɛ́ Davídi ka ɖɔ? (Xa 1 Axɔ́sú lɛ́ 2:2, 3.) Davídi ɖɔ nú vǐ súnnu tɔn ɖɔ ényí é se tónú nú Jexóva ɔ, nǔ lɛ́ ná yi n’i ganjí ɖo gbɛ mɛ. Bɔ nú xwe gěgé ɔ, Jexóva ná nǔ ɖagbe gěgé Salomɔ́ɔ, bo lɛ́ d’alɔ ɛ ɖo ali gěgé nu. (1 Tan 29:23-25) É gbá tɛ́npli ɖɛkpɛ ɖɛkpɛ ɔ, wlán wěma Biblu tɔn ɖé lɛ́, bo lɛ́ jɔ fún dó ɖěvo lɛ́ mɛ. É wá húzú mɛ nukúnɖéjí, ɖó nǔnywɛ́ tɔn kpó dɔkun tɔn kpó wú. (1 Axɔ́. 5:14) Amɔ̌, lěe Davídi tínmɛ gbɔn é ɔ, tónú jɛ́n Salomɔ́ɔ ná kpo ɖo sise nú Jexóva Mawu wɛ hwɛ̌ có nǔ bǐ ná yi n’i. É blá wǔ ɖɔ ɖo nukɔnmɛ ɔ, Salomɔ́ɔ wá jɛ nǔmɛsɛn ɖěvo lɛ́ sɛn jí. Jexóva tɛ fɛ́nú tɔn Salomɔ́ɔ, bɔ é sɔ́ ɖó nǔnywɛ́ e é ná zán bo ná sɔ́ hwɛjijɔ kpó nǔjlɔ́jlɔ́wiwa kpó dó kpa acɛ ná é ǎ.—1 Axɔ́. 11:9, 10; 12:4.

12. Étɛ́ xó ɖěɖěe Davídi ɖɔ lɛ́ é ka sixú kplɔ́n mǐ?

 ¹² Étɛ́ é ka kplɔ́n mǐ? Tónúsise nɔ zɔ́n bɔ nǔ lɛ́ nɔ yi nú mɛ. (Ðɛh. 1:1-3) É ɖo wɛn ɖɔ, Jexóva kún d’akpá ɖɔ émí ná ná mǐ dɔkun kpó susu kpó Salomɔ́ɔ ɖɔhun ó. Amɔ̌, ényí mǐ nɔ se tónú nú Mawu mǐtɔn ɔ, é ná ná mǐ nǔnywɛ́ e ná zɔ́n bɔ mǐ ná wá gbeta ɖagbe lɛ́ kɔn é. (Nǔx. 2:6, 7; Ja. 1:5) Nǔgbódodó tɔn lɛ́ sixú xlɛ́ ali mǐ ɖo ali tawun tawun lěhun lɛ́ nu: azɔ̌, wěma kplɔ́nkplɔ́n, ayiɖeɖayǐ kpó akwɛ́ kpó. Nǔnywɛ́ Mawu tɔn zínzán ná nya xɛ ɖo mǐ jí sín nǔ e ná wa nǔ dó mǐ wú káká sɔ́yi lɛ́ é sí. (Nǔx. 2:10, 11) Mǐ ná zun xɔ́ntɔn vívɛ́ lɛ́. Gɔ́ ná ɔ, mǐ ná mɔ wěɖexámɛ e sín hudó mǐ ɖó bo ná ɖó xwédo awǎjijɛnɔ ɖé é.

13. Étɛ́ ka d’alɔ Carmen b’ɛ bló bɔ gbɛzán tɔn kpɔ́n te d’é jí?

¹³ Carmen e nɔ nɔ Mozambique é lin ɖɔ wěma kplɔ́nkplɔ́n ɖaxó ɖaxó lɛ́ wɛ ná zɔ́n bɔ è ná mɔ gbɛ mɛtɔn nu. Énɛ́ wú ɔ, é yi kplɔ́nyijǐ-alavɔ, bo kplɔ́n wěma ɖo xɔ wé ɖiɖe linu. É wlán ɖɔ: “Un yí wǎn nú nǔ e kplɔ́n wɛ un ɖe é. Amɔ̌, é nɔ ɖu hwenu kpó hlɔ̌nhlɔ́n kpó gěgé ɖo así ce. Un nɔ yi wěmaxɔmɛ gan tɛ́nwe adaɖé mɛ zǎnzǎn, bo nɔ nɔ káká jɛ gan ayizɛ́n mɛ gbadanu. Kplé lɛ́ yiyi nɔ vɛ́ wǔ nú mì, bɔ xɔ́ntɔn e un zun xá Jexóva é wá vɔ́ da. Ðo ayi gɔngɔn ce mɛ ɔ, un ɖ’ayi wú ɖɔ tíntɛ́nkpɔ́n wɛ un ɖe bá sɛn gǎn we.” (Mat. 6:24) É xo ɖɛ dó ninɔmɛ tɔn wú, bo ba do nú nǔ ɖo wěma mǐtɔn lɛ́ mɛ. É ɖɔ gɔ́ ná ɖɔ: “Ée nɔví súnnu e zin lɛ́ é kpó nɔ ce kpó ɖe wě ɖagbe lɛ́ xá mì gúdo é ɔ, un wá gbeta ɔ kɔn bá jó kplɔ́nyijǐ-alavɔ dó bá sɛn Jexóva bǐ mlɛ́mlɛ́. Énɛ́ d’alɔ mì bɔ un wá gbeta ɖagbe hú gǎn lɛ́ kɔn ɖo gbɛzán ce mɛ b’ɛ ka vɛ́ nú mì kpɔ́n ǎ.”

14. Étɛ́ ka nyí nǔ tají e jí Mɔyízi kpó Davídi kpó bǐ ɖɔ xó dó é?

¹⁴ Mɔyízi kpó Davídi kpó yí wǎn nú Jexóva, bo tuun ɖɔ tónú sise n’i ɖo tají ɖésú. Ðo xó gǔdo gúdo tɔn e yě ɖɔ lɛ́ é mɛ ɔ, yě dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú tóɖóyětɔ́ lɛ́ ɖɔ yě ní xwedó kpɔ́ndéwú émítɔn, bo tɛ́ dó Jexóva e nyí Mawu yětɔn é wú. Yě mɛ we lɛ́ bǐ lɛ́ gba akpá nú mɛ ɖɔ mɛ ɖěɖěe ná jó Jexóva dó lɛ́ é ná ba fɛ́nú tɔn kpo, bo ná lɛ́ ba nyɔ̌ná e sín akpá é dó nú yě é kpo. Wěɖexámɛ yětɔn lɛ́ xɔ akwɛ́ nú mǐ ɖo égbé. Xwe kanweko mɔ̌kpán ko wá yi có, mɛsɛntɔ́ Jexóva tɔn ɖěvo ɖe lěe gbejíninɔ nú Mawu xɔ akwɛ́ sɔ é xlɛ́.

 “NǓÐÉ SƆ́ NƆ HUN XOMƐ NÚ MÌ HÚ MƆ̌ Ǎ”

15. Étɛ́ lɛ́ mɛsɛ́dó Jaan ka mɔ kpɔ́n ɖo gbɛzán tɔn mɛ?

¹⁵ Mɛsɛ́dó vívɛ́ Jezu Klísu tɔn ɖé wɛ Jaan nyí. (Mat. 10:2; Jaan 19:26) Jaan xwedó Jezu ɖo sinsɛnzɔ́ tɔn hwenu, nyí kúnnuɖetɔ́ nǔjíwǔ tɔn lɛ́ tɔn, bo nɔ kpɔ́ xá ɛ ɖo hwenu vɛ́ wǔ tɔn lɛ́ mɛ. É mɔ hwenu e è hu Jezu é, bo lɛ́ mɔ ɛ hwenu e è fɔ́n ɛ sín kú é. É lɛ́ nyí kúnnuɖetɔ́ lěe agun klisánwun tɔn vun kan ɖo xwe kanweko nukɔntɔn ɔ mɛ gbɔn é tɔn; bɛ́sín gbɛ̌ta kléwún gbejínɔtɔ́ lɛ́ tɔn jí, káká jɛ hwenu e è jlá wɛn ɖagbe ɔ “nǔɖíɖó e ɖo hwe glɔ́ lɛ́ é bǐ” é jí.—Koló. 1:23.

16. Mɛ̌ mɛ̌ e ka ɖu le wěmasɛ́dómɛ Jaan tɔn lɛ́ tɔn? Mɛ̌ mɛ̌ e ka ɖo le tɔn ɖu wɛ ɖo égbé?

¹⁶ Xwe yi gbe vivɔnu gbɛzán Jaan tɔn tɔn ɔ, è jɔ wǔ i bɔ é jɔ fún dó Xó Mawu tɔn e É sɔ́ dó ayi mɛ nú mɛ lɛ́ bɔ yě wlán é mɛ. É wlán nǔmimɔ jí wǔ e ‘Jezu Klísu ɖe xlɛ́ ɛ é.’ (Nǔɖe. 1:1) Jaan wlán Wɛnɖagbewéma e nu nyǐkɔ tɔn ɖe é. É lɛ́ wlán wěmasɛ́dómɛ e Mawu sɔ́ dó ayi mɛ n’i é atɔn. Wěmasɛ́dómɛ tɔn atɔngɔ́ ɔ, klisánwun gbejínɔtɔ́ e è nɔ ylɔ́ ɖɔ Gayiwúsi, bɔ Jaan nɔ mɔ dó mɔ vǐ gbigbɔ tɔn wǎnyínámɔ ɖe é wɛ é sɛ́ dó. (3 Jaan 1) Hwe énɛ́ nu ɔ, mɛ gěgé ɖěvo lɛ́ sixú ko ɖe bɔ Jaan nɔ mɔ yě dó mɔ vǐ tɔn gbigbɔ tɔn lɛ́. Nǔ e nya mɛxómɔ gbejínɔtɔ́ énɛ́ wlán é dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú ahwanvú Jezu tɔn lɛ́ bǐ, káká jɛ égbé.

17. Sɔgbe xá 3 Jaan 4 ɔ, étɛ́ ka nɔ hɛn awǎjijɛ ɖaxó wá?

¹⁷ Étɛ́ Jaan ka wlán? (Xa 3 Jaan 4.) Jaan wlán nǔ dó awǎjijɛ e tónúsise nú Mawu nɔ hɛn wá é wú. Hwenu e Jaan wlán wěmasɛ́dómɛ tɔn atɔngɔ́ ɔ é ɔ, mɛɖé lɛ́ ɖo adingban núkplɔ́nmɛ lɛ́ fúnfún kpé wɛ, bo ɖo kínklán dɔn byɔ́ mɛ mɛ wɛ. É ɖo mɔ̌ có, mɛ ɖěvo lɛ́ ka kpo ɖo “nǔgbó ɔ sín ali xwedó wɛ.” Yě nɔ se tónú nú Jexóva, bo “nɔ zán gbɛ sɔgbe xá sɛ́n tɔn lɛ́.” (2 Jaan 4, 6) É nyí Jaan kɛ́ɖɛ́ wɛ klisánwun gbejínɔtɔ́ énɛ́ lɛ́ d’awǎjijɛ ná ǎ, loɔ, yě lɛ́ dó awǎjijɛ nú Jexóva.—Nǔx. 27:11.

18. Étɛ́ xó ɖěɖěe Jaan ɖɔ lɛ́ é ka sixú kplɔ́n mǐ?

¹⁸ Étɛ́ énɛ́ ka kplɔ́n mǐ? Gbejíninɔ nɔ zɔ́n bɔ è nɔ ɖó awǎjijɛ. (1 Jaan 5:3) Ði kpɔ́ndéwú ɔ, tuuntuun ɖɔ mǐ nɔ dó xomɛhunhun nú Jexóva nɔ d’awǎjijɛ nú mǐ. Ényí é mɔ bɔ mǐ ɖu ɖo mɛtɛ́nkpɔ́n e gbɛ ɔ nɔ sɔ́ ɖó nukɔn nú mǐ lɛ́ é jí, bo yí gbe nú nǔgbó ɔ ɔ, é nɔ d’awǎjijɛ n’i. (Nǔx. 23:15) Mɛ ɖěvo e ɖo jǐxwé lɛ́ é lɔ nɔ j’awǎ. (Luk. 15:10) Ényí mǐ mɔ nɔví mǐtɔn lɛ́ bónú yě kpo ɖo gbejí, tají ɔ, ɖo tagba lɛ́ kpó mɛtɛ́nkpɔ́n lɛ́ kpó nukɔn ɔ, mǐ lɔ sixú j’awǎ. (2 Tɛ. 1:4) Gɔ́ ná ɔ, hwenu e è ná sú gbɛ élɔ́ sín kún dó gúdo é ɔ, tuun e mǐ tuun ɖɔ mǐ ɖe gbejí  e mǐ ɖe nú Jexóva é xlɛ́, é ná bo tlɛ nyí ɖo gbɛ élɔ́ e nu Satáan kpa acɛ dó é mɛ é ná jɛmɛ nú mǐ.

19. Étɛ́ nɔví nyɔ̌nu e nɔ nyí Rachel é ka ɖɔ dó nǔgbó ɔ kplɔ́nkplɔ́n mɛ ɖěvo lɛ́ wú? (Kpɔ́n ɖiɖe ɔ lɔmɔ̌.)

¹⁹ Ényí mǐ má nǔgbó ɔ xá mɛ ɖěvo lɛ́ ɔ, é nɔ dó awǎjijɛ nú mǐ tawun. Rachel e nɔ nɔ République dominicaine é mɔ ɖɔ nǔ kplɔ́nkplɔ́n mɛɖé dó Mawu ɖaaɖagbe e sɛn wɛ mǐ ɖe é wú ɔ, wǔjɔmɛ ɖé wɛ bɔ è kún sixú ɖɔ ó. É lin tamɛ dó vǐ tɔn gbigbɔ tɔn lɛ́ jí bo ɖɔ: “Ényí un mɔ mɛ ɖěɖěe un kplɔ́n nǔ bɔ yě yí wǎn nú Jexóva, kplɔ́n bo ɖeji dó wǔ tɔn, bo lɛ́ bló hǔzúhúzú lɛ́ ɖo gbɛzán yětɔn mɛ bá dó dó xomɛhunhun n’i lɛ́ é ɔ, é nɔ víví nú mì titewungbe. Awǎjijɛ énɛ́ kló hú gǎn gǎn ɖěbǔ e un dó é, alǒ vɔ̌ ɖěbǔ e un sixú ko sá dó kplɔ́n nǔ yě é.”

ÐU LE XÓ GǓDO GÚDO TƆN E SÚNNU GBEJÍNƆTƆ́ LƐ́ ÐƆ LƐ́ É TƆN

20. Étɛ́ mǐ, Mɔyízi, Davídi kpó Jaan kpó ka ɖó ɖo bǔ?

²⁰ Mɔyízi, Davídi kpó Jaan kpó ɔ, hwenu e yě nɔ gbɛ é kpó ninɔmɛ e mɛ yě nɔ gbɛ ɖe lɛ́ é kpó gbɔn vo nú mǐdɛɛ lɛ́ tɔn. Amɔ̌, mǐ kpó yě kpó ɖó nǔ gěgé ɖo bǔ. Mawu nǔgbó ɔ wɛ yě sɛn, bɔ nǔ e wa wɛ mǐ lɔ ka ɖe é nɛ́. Mǐ nɔ xo ɖɛ sɛ́dó Jexóva, ɖeji dó wǔ tɔn, bo nɔ lɛ́ ba wěɖexámɛ tɔn yěɖɔhun. Gɔ́ ná ɔ, súnnu mɛxómɔ énɛ́ lɛ́ ɖɔhun ɔ, mǐ kú d’é jí ɖɔ Jexóva nɔ kɔn nyɔ̌ná gěgé dó mɛ ɖěɖěe nɔ se tónú n’i lɛ́ é jí.

21. Nyɔ̌ná tɛ́ lɛ́ ka ɖo sɛxwetɛn nú mɛ ɖěɖěe hɛn wěɖexámɛ Mɔyízi, Davídi kpó Jaan kpó tɔn ayi mɛ lɛ́ é?

²¹ Énɛ́ wú ɔ, mi nú mǐ ní hɛn xó gǔdo gúdo tɔn ɖěɖěe súnnu mɛxómɔ énɛ́ lɛ́ ɖɔ lɛ́ é ayi mɛ, gbɔn tónú sise nú sɛ́n Jexóva tɔn lɛ́ gblamɛ. Énɛ́ ɔ, mǐ ná mɔ nǔ e wa wɛ mǐ ɖe lɛ́ é bǐ sín nu nǔgbó nǔgbó. Mǐ ná nɔ gbɛ, bo “ná dɔ́ ji,” ɛɛn, káká sɔ́yi! (Sɛ́n. 30:20) Gɔ́ ná ɔ, xomɛ ná hun mǐ ɖɔ mǐ dó xomɛhunhun nú Tɔ́ mǐtɔn jǐxwé tɔn wǎnyíyínɔ, éé nɔ ɖe akpá tɔn lɛ́ bǐ b’ɛ nɔ zɛ nǔ ɖěbǔ e mǐ sixú dó nukún mɛ kpɔ́n é wú flaflá tɔn é.—Efɛ́. 3:20.